Download luận văn thạc sĩ ngành tội phạm học với đề tài: Phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, cho các bạn làm luận văn tham khảo

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
VÕ NGỌC THUẬN
PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM DO NGƯỜI
DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH QUẢNG NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI, năm 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
VÕ NGỌC THUẬN
PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM DO NGƯỜI
DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH QUẢNG NAM
Chuyên ngành : Tội phạm học và Phòng ngừa tội phạm
Mã số : 8 38 01 05
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. TRẦN ĐÌNH NHÃ
HÀ NỘI, năm 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu, trích dẫn trong luận văn bảo đảm độ tin cậy, chính xác và trung
thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong
bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả
Võ Ngọc Thuận

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM
DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN............................................................8
1.1. Khái niệm, mục đích, nguyên tắc và ý nghĩa phòng ngừa tội phạm do người
dưới 18 tuổi thực hiện .................................................................................................8
1.2. Cơ sở pháp luật, nội dung và các biện pháp phòng ngừa tội phạm do người dưới
18 tuổi thực hiện........................................................................................................15
1.3. Chủ thể phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện........................19
1.4. Các yếu tố tác động đến phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
...................................................................................................................................22
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM DO NGƯỜI DƯỚI
18 TUỔI THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM........................27
2.1. Thực trạng cơ sở pháp luật phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực
hiện............................................................................................................................27
2.2. Thực trạng chủ thể phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện tại tỉnh
Quảng Nam ................................................................................................................29
2.3. Thực trạng các yếu tố tác động đến phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi
thực hiện tại tỉnh Quảng Nam ...................................................................................33
2.4. Thực trạng tình hình, diễn biến, cơ cấu và tính chất của tội phạm do người dưới
18 tuổi thực hiện tại tỉnh Quảng Nam.......................................................................35
2.5. Thực trạng công tác phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực ............48
hiện tại tỉnh Quảng Nam ...........................................................................................48
2.6. Những hạn chế, thiếu sót trong công tác phòng ngừa tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện và nguyên nhân ..................................................................................52
CHƯƠNG 3. TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM DO NGƯỜI DƯỚI
18 TUỔI THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM........................56

5. 3.1. Dự báo tình hình tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh
Quảng Nam trong những năm tới .............................................................................56
3.2. Mục đích, quan điểm tăng cường phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi
thực hiện trên địa bàn tình Quảng Nam trong thời gian tới ......................................59
3.3. Giải pháp tăng cường phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới......................................................61
KẾT LUẬN..............................................................................................................74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

6. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
- BLHS : Bộ luật hình sự
- BL TTHS : Bộ luật tố tụng hình sự
- CAND : Công an nhân dân
- CSND : Cảnh sát nhân dân
- Nxb : Nhà xuất bản
- PNTP : Phòng ngừa tội phạm
- TAND : Tòa án nhân dân
- ANTT : An ninh trật tự
- THTP : Tình hình tội phạm
- UBND : Ủy ban nhân dân
- VKSND : Viện kiểm sát nhân dân
- HĐND : Hội đồng nhân dân

7. DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Tình hình tội phạm thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam....................37
Bảng 2.2. Số vụ án do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ
năm 2014 đến năm 2018 ...........................................................................................37
Bảng 2.3. Giới tính của người dưới 18 tuổi phạm tội trên địa bàn tỉnh Quảng Nam
từ năm 2014 đến năm 2018.......................................................................................40
Bảng 2.4. Cơ cấu người dưới 18 tuổi phạm tội theo độ tuổi.....................................40

8. DANH MỤC CÁC HÌNH
Biểu đồ 2.1. Số người dưới 18 tuổi phạm tội trên địa bàn Quảng Nam năm 2014 đến
năm 2018...................................................................................................................36
Biểu đồ 2.2. So sánh số người dưới 18 tuổi phạm tội bị khởi tố với tổng số người
phạm tội bị khởi tố trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ năm 2014 đến năm 2018........38
Biểu đồ 2.3. So sánh nhóm tội danh .........................................................................41
Biểu đồ 2.4. So sánh tội danh cụ thể.........................................................................42

9. 1
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Ở nước ta, công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật hình sự của
người dưới 18 tuổi luôn được Đảng, Nhà nước, các cơ quan, tổ chức, và toàn thể nhân
dân quan tâm. Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và các Bộ, ngành ở Trung
ương đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách có liên quan đến công tác phòng ngừa
tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện như: Chỉ thị số 48/CT-TW ngày 22 tháng
10 năm 2010 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công
tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”, Nghị quyết 09/CP của Chính phủ,
Quyết định số 138/1998/QĐ-TTg ngày 31 tháng 7 năm 1998 về Phê duyệt các đề án
của Chương trình Quốc gia phòng chống tội phạm, trong đó có Đề án IV “Đấu tranh
phòng, chống các loại tội phạm xâm hại trẻ em, tội phạm trong lứa tuổi vị thành
niên” giao cho Bộ Công an chủ trì có sự phối hợp tham gia của Bộ Giáo dục - Đào
tạo, Ủy ban Dân số - Gia đình và Trẻ em, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh và Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam. Đặc biệt, gần đây nhất là
Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016 - 2025 và định hướng đến
năm 2030 được phê duyệt bằng Quyết định số 623/QĐ-TTg ngày 14/4/2016 của Thủ
tướng Chính phủ, trong đó giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì thực hiện Đề án 11:
Phòng ngừa tội phạm và phòng, chống vi phạm pháp luật trong học sinh, sinh viên.
Thông thường, người dưới 18 tuổi phạm tội do trải qua một quá trình hư dẫn đến
phạm tội, do vậy, ở người dưới 18 tuổi phạm tội thường có những sai lệch trong
tính cách thể hiện ở thái độ coi thường những chuẩn mực đạo đức xã hội, coi
thường pháp luật, coi khinh người lao động, lười lao động và không tôn trọng thành
quả lao động.
Người dưới 18 tuổi là những người đang phát triển về mọi mặt, đây là lứa
tuổi chưa đủ những kinh nghiệm trong cuộc sống, quá trình nhận thức bị hạn chế;
chủ quan, nông cạn khi phân tích, đánh giá hay nhìn nhận các sự việc, hiện tượng,
dễ bị tác động bởi các yếu tố của môi trường sống. Do đó người dưới 18 tuổi dễ bắt
chước, làm theo, dễ bị lôi kéo vào các môi trường tiêu cực. Hơn nữa với đặc tính
hiếu động, tính hiếu thắng, thích mạo hiểm và luôn tỏ ra mình là người can đảm,

10. 2
dũng cảm, không chịu thua kém bất cứ ai, xem thường các nội quy, yêu cầu đặt ra
của gia đình, nhà trường và xã hội Trong tư duy của người ở độ tuổi này bắt đầu
hình thành ý thức độc lập trong việc quyết định cuộc sống riêng của mình, bắt đầu
tự độc lập trong hành động, suy nghĩ, ứng xử và thiết lập các mối quan hệ riêng
biệt, nhưng còn dễ bị người khác kích động, dụ dỗ, lôi kéo vào việc thực hiện
những hành vi trái pháp luật. Hiện tượng người dưới 18 tuổi phạm tội không chỉ là
vấn đề quan tâm của từng cá nhân, gia đình mà là vấn đề chung của toàn xã hội, vì
nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến thế hệ tương lai của đất nước.
Quảng Nam là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng duyên hải miền Trung, cách
thủ đô Hà Nội 883 km về hướng Bắc và cách Thành phố Hồ Chí Minh 887 km về
hướng Nam theo đường quốc lộ 1A, phía Bắc giáp thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa
Thiên Huế, phía Nam giáp tỉnh Quảng Ngãi và tỉnh Kon Tum, phía Tây giáp tỉnh
Xê Kông (Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào) và tỉnh Kon tum, phía Đông giáp Biển
Đông. Quảng Nam có diện tích: 1.057.474 ha, dân số gần 1,5 triệu người (số liệu
thống kê năm 2018) và có 18 đơn vị hành chính cấp huyện: 2 thành phố, 1 thị xã và
15 huyện với 244 xã/ phường/ thị trấn. Thành phố Tam Kỳ là trung tâm hành chính
của tỉnh Quảng Nam.
Bên cạnh những mặt tích cực đó là tình hình kinh tế, chính trị - xã hội đi vào
ổn định và phát triển, các ngành công nghiệp, dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn và tốc độ
phát triển cao, mức sống của người dân không ngừng được nâng lên. Tuy nhiện, do
ảnh huởng của mặt trái nền kinh tế thị trường và từ những luồng tư tưởng văn hoá
độc hại xâm nhập thông qua các con đường khác nhau trong quá trình mở cửa hội
nhập, nhất là sự phát triển mạnh của Công nghệ thông tin, đã tác động tiêu cực đến
tư tưởng, lối sống của không ít người, đặc biệt là người dưới 18 tuổi. Ảnh huởng
của sự tác động tiêu cực đó cùng với sự thiếu quan tâm của gia đình, xã hội đã
nhanh chóng đưa một bộ phận người dưới 18 tuổi không nghề nghiệp ở tỉnh Quảng
Nam sống buông thả, lêu lổng, dễ dàng đi vào con đường phạm tội. Tình hình tội
phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện tại tỉnh Quảng Nam ngày càng có chiều
hướng gia tăng cả về số lượng và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội.
Nhận thức được thực trạng này, các cơ quan, ban ngành của tỉnh Quảng Nam
đã có nhiều cố gắng trong việc tham mưu cho cấp uỷ Đảng, chính quyền địa

11. 3
phương xây dựng nhiều phương án, đề ra nhiều giải pháp nhằm làm tốt công tác
quản lý, giáo dục, phòng ngừa và ngăn chặn tình trạng người dưới 18 tuổi phạm tội
trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, tình hình người dưới 18 tuổi phạm tội trên địa bàn tỉnh
thời gian gần đây vẫn có chiều hướng gia tăng, tiềm ẩn nhiều yếu tố tác động xấu
đến quá trình xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội nói chung và công tác đảm bảo
ANTT của tỉnh nói riêng. Báo cáo tổng kết tình hình, công tác năm 2018 của Công
an tỉnh Quảng Nam đã đánh giá: “… Hoạt động của tội phạm còn diễn biến phức
tạp, manh động và liều lĩnh hơn, đặc biệt tội phạm theo băng nhóm, tội phạm trong
độ tuổi thanh, thiếu niên có xu hướng gia tăng, số vụ án giết người, trộm cắp, cướp,
cướp giật tài sản ... còn xảy ra nhiều”.
Xác định đúng đắn vị trí, vai trò của công tác PNTP trong những năm qua, các
cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã đề ra nhiều chủ trương, thực hiện
nhiều chính sách, kế hoạch PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện, qua đó đã góp
phần làm giảm THTP trên toàn tỉnh. Tuy nhiên, hoạt động phòng ngừa vẫn bộc lộ
một số tồn tại, hạn chế như: Công tác phòng ngừa chung chưa mang lại hiệu quả cao;
việc thực hiện các văn bản pháp luật liên quan đến công tác điều tra, xử lý tội phạm
do người dưới 18 tuổi thực hiện còn những hạn chế nhất định; công tác phối hợp giữa
các lực lượng và các đơn vị, địa phương trong phòng ngừa nhóm tội phạm này chưa
chặt chẽ, nhất là việc quản lý, giáo dục đối tượng có nguy cơ trở thành người phạm
tội và nạn nhân của tội phạm... Từ đó cho thấy, việc nghiên cứu làm sáng tỏ lý luận
và đánh giá đúng thực tiễn công tác phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực
hiện, tìm ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của chúng nhằm đề xuất giải pháp
nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa nhóm tội phạm này trở nên vô cùng cấp thiết.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài “Phòng ngừa tội phạm do người
dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam” để làm luận văn tốt nghiệp
cao học luật, chuyên ngành Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Vấn đề người dưới 18 tuổi phạm tội và tình hình tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện từ trước đến nay đã có nhiều đề tài nghiên cứu nhằm tìm ra nguyên
nhân, điều kiện phạm tội để từ đó tăng cường hoạt động phòng ngừa xã hội cũng
như phòng ngừa nghiệp vụ với mục đích kiềm chế, ngăn chặn, tiến tới loại trừ loại

12. 4
tội phạm này.
* Các công trình lý luận tội phạm học
- Học viện Cảnh sát nhân dân (2010), Giáo trình Tội phạm học, Nxb CAND,
Hà Nội;
- Học viện Cảnh sát nhân dân (2013), Một số vấn đề về tội phạm học Việt
Nam, (tài liệu tham khảo dùng cho hệ đào tạo sau đại học);
- ĐH Luật Hà Nội, (2012), Giáo trình Tội phạm học, Nxb Công an nhân dân,
Hà Nội;
- Trần Đại Quang, Nguyễn Xuân Yêm (2013), Tội phạm học Việt Nam, Nxb
CAND, Hà Nội;
- Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa Luật (2007), Giáo trình Luật hình sự Việt
Nam, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội;
TS. Đỗ Bá Cở (2002), Người chưa thành niên phạm tội và các giải pháp
phòng ngừa của lực lượng Cảnh sát nhân dân trong tình hình hiện nay, Nxb
CAND, Hà Nội;
- PGS.TS. Hồ Sỹ Sơn (2011), Tập bài giảng về tình hình tội phạm, nguyên
nhân và phòng ngừa tội phạm ở nước ta hiện nay;
- PGS.TS. Phạm Văn Tỉnh (2007), Một số vấn đề lý luận về tình hình tội
phạm ở Việt Nam, Nxb Tư pháp, Hà Nội;
- Viện nghiên cứu Nhà nước và pháp luật (2000), Tội phạm học Việt Nam,
một số vần đề lý luận và thực tiễn, Nxb CAND, Hà Nội;
- GS.TS. Võ Khánh Vinh (2013), Giáo trình Tội phạm học, Nxb CAND, Hà Nội;
- GS.TS. Võ Khánh Vinh (2012), Xã hội học pháp luật, những vấn đề cơ
bản, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
- GS.TS. Võ Khánh Vinh (2011), Giáo trình Quyền Con người - Nxb khoa
học xã hội, Hà Nội;
- Các bài viết về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, về nhân
thân người phạm tội, về PNTP được đăng tải trên tạp chí Nhà nước và Pháp luật, tạp
chí Nhân lực khoa học xã hội, tạp chí Cảnh sát nhân dân, tạp chí Kiểm sát nhân dân,
tạp chí Tòa án nhân dân, CAND trong những năm gần đây.
* Các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến phòng ngừa tình hình tội

13. 5
phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Ở cấp độ luận văn thạc sĩ, có các công trình nghiên cứu:
+ Luận văn Thạc sỹ luật học: “Tình hình tội phạm do người chưa thành niên
thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam” của tác giả Nguyễn Văn Nhật, năm 2011;
+ Luận văn Thạc sỹ luật học: “Các tội xâm phạm sở hữu do người chưa
thành niên thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam: Tình hình, nguyên nhân và giải
pháp phòng ngừa” của tác giả Trần Nhất Chí, năm 2015;
+ Luận văn Thạc sỹ luật học: “Các tội xâm phạm tình dục trẻ em trên địa
bàn tỉnh Quảng Nam: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa” của tác giả
Nguyễn Thị Liên, năm 2015.
Thực tế hiện nay trong tổ chức và tiến hành các hoạt động phòng ngừa người
dưới 18 tuổi phạm tội ở nước ta có nhiều chủ thể cùng tham gia với các cấp độ trách
nhiệm và hệ thống biện pháp khác nhau. Từng loại tội phạm cụ thể do người dưới 18
tuổi thực hiện lại thuộc về trách nhiệm phòng ngừa của các lực lượng khác nhau trong
lực lượng CAND. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách chi tiết,
hoàn chỉnh và chuyên sâu về hoạt động phòng ngừa của các chủ thể tại địa phương, Do
đó, việc nghiên cứu một cách tổng quan về hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi
thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam là vấn đề luôn mang tính cấp thiết mà đề tài cần
tập trung giải quyết.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng
Nam từ năm 2014 đến 2018 được đánh giá một cách tổng quan về những vấn đề lý
luận và thực tiễn từ đó rút ra những ưu điểm, thiếu sót, sơ hở, nhược điểm và
nguyên nhân của những tồn tại, thiếu sót đó; đề xuất những giải pháp phù hợp với
thực tiễn góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động PNTP này.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khi nghiên cứu cần làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về công tác
PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Khảo sát đánh giá thực trạng THTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trên
địa bàn tỉnh Quảng Nam, từ đó rút ra những nguyên nhân và điều kiện của THTP

14. 6
do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Đánh giá thực trạng công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện của
các chủ thể tại tỉnh Quảng Nam; những kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân
cần khắc phục.
- Dự báo về THTP do người dưới 18 tuổi thực hiện ra trong thời gian tới, đề
xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác PNTP do người dưới 18
tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các quan điểm khoa học, quy định của pháp luật và thực trạng PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam thời gian vừa qua là đối
tượng nghiên cứu của luận văn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Luận văn được nghiên cứu dưới góc độ chuyên ngành tội phạm học và
phòng ngừa tội phạm.
- Luận văn lấy địa bàn tỉnh Quảng Nam làm phạm vi về không gian và lấy
thời hạn 05 năm, từ năm 2014 đến 2018 làm phạm vi nghiên cứu về thời gian, theo
đó số liệu thống kê xét xử sơ thẩm hình sự của TAND tỉnh Quảng Nam về các tội
phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện cũng nằm trong khoảng thời gian nói trên.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được thực hiện dựa trên phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
của chủ nghĩa Mác – Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ trương, đường lối của Đảng;
chính sách, pháp luật của Nhà nước ta về PNTP nói chung và PNTP do người dưới
18 tuổi thực hiện nói riêng.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chuyên ngành tội
phạm học và phòng ngừa tội phạm như tổng kết thực tiễn, khảo sát, thống kê hình
sự, điều tra điển hình, nghiên cứu hồ sơ vụ án, phân tích, so sánh, hệ thống… Để
làm rõ những vấn đề thuộc nội dung của luận văn.

15. 7
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn là công trình khoa học nghiên cứu PNTP do người dưới 18 tuổi
thực hiện một cách toàn diện, hệ thống và nhất quán dưới góc độ tội phạm học và
PNTP từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam. Kết quả nghiên cứu của luận văn được sử dụng
làm tài liệu tham khảo tại các trường CAND, các trường chuyên ngành luật và Học
viện Khoa học xã hội.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần nâng cao hiệu quả PNTP nói chung
và PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam nói riêng.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương:
Chương 1. Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện
Chương 2. Thực trạng phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
trên địa bàn tỉnh Quảng Nam
Chương 3. Tăng cường phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực
hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

16. 8
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA
TỘI PHẠM DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN
1.1. Khái niệm, mục đích, nguyên tắc và ý nghĩa phòng ngừa tội phạm
do người dưới 18 tuổi thực hiện
1.1.1. Khái niệm phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
Ở nước ta, ngay sau khi thành lập Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rất quan tâm đến công tác PNTP. Cụ thể, riêng trong công
tác tư pháp (xét xử), Người đã từng nói “Xét xử là tốt, nhưng nếu không phải xét xử
thì càng tốt hơn”[16. tr,259]. Câu nói này của Người đã thể hiện phương châm rất
quan trọng trong đường lối xử lý tội phạm Nhà nước ta - lấy giáo dục, phòng ngừa
là chính, phòng ngừa tốt cũng chính là phòng, chống tội phạm tốt.
BLHS năm 2015 thể hiện tinh thần “chủ động phòng ngừa và kiên quyết đấu
tranh chống tội phạm và thông qua hình phạt để răn đe, giáo dục, cảm hóa, cải tạo
người phạm tội trở thành người lương thiện; qua đó, bồi dưỡng cho mọi công dân
tinh thần, ý thức làm chủ xã hội. Ý thức tuân thủ pháp luật, chủ động tham gia
phòng ngừa và chống tội phạm” [17, tr.245].
Quan niệm về PNTP được GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm dẫn ra như sau:
“Phòng ngừa tội phạm là tổng hợp các biện pháp có quan hệ tác động lẫn nhau,
được tiến hành bởi cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội nhằm mục đích ngăn
chặn tội phạm và hạn chế, loại trừ những nguyên nhân sinh ra tội phạm” [62,
tr.185-199].
Quan điểm khoa học trong sách báo pháp lý một số nước đều thống nhất cho
rằng: “Phòng ngừa tội phạm là không để cho tội phạm xảy ra, thủ tiêu các nguyên
nhân và điều kiện của tội phạm...” hay “không để cho tội phạm gây ra hậu quả nguy
hại cho xã hội, thủ tiêu nguyên nhân và kiểm soát được tội phạm, hoàn thiện hệ
thống pháp luật về đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật, cũng như có các
biện pháp cải tạo, giáo dục người phạm tội, đưa họ trở thành những công dân có ích
cho xã hội và cho cộng đồng...” [18, tr. 143-156].
Một quan điểm khác cho rằng PNTP được hiểu theo hai nghĩa: “Theo nghĩa

17. 9
rộng, phòng ngừa tội phạm bao hàm, một mặt không để cho tội phạm xảy ra, thủ tiêu
nguyên nhân và điều kiện phạm tội và bằng mọi cách để ngăn chặn tội phạm, kịp thời
phát hiện tội phạm, xử lý nghiêm minh các trường hợp phạm tội và cuối cùng là cải
tạo, giáo dục người phạm tội, đưa họ trở thành những công dân có ích cho xã hội. Còn
theo nghĩa hẹp, phòng ngừa tội phạm là không để cho tội phạm xảy ra, không để cho
tội phạm gây hậu quả cho xã hội, không để cho thành viên nào của xã hội phải chịu
hình phạt của pháp luật, tiết kiệm được những chi phí cần thiết cho Nhà nước trong
công tác điều tra, truy tố, xét xử và cải tạo giáo dục người phạm tội” [19, tr.116-123].
Mong muốn của xã hội là không để cho bất kỳ người dưới 18 tuổi vi phạm
pháp luật, phạm tội, chính vì vậy cần phải thực hiện mọi biện pháp phòng ngừa, trong
đó phải hiểu được tâm – sinh lý của người dưới 18 tuổi nói chung và của người dưới
18 tuổi vi phạm pháp luật, phạm tội nói riêng. Mặt khác, nếu phòng ngừa tốt, làm
giảm tình trạng phạm tội, không để tội phạm xảy ra cũng là ngăn chặn được hậu quả
tiêu cực về mọi mặt do tội phạm gây ra, đồng thời góp phần làm giảm các chi phí cần
thiết của Nhà nước, của nhân dân trong việc điều tra làm rõ tội phạm, các chi phí
trong quá trình truy tố, xét xử tội phạm cũng như các chi phí khác cho công tác khắc
phục hậu quả do tội phạm gây ra, trong công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân...
Theo GS. TS. Võ Khánh Vinh: “Công tác đấu tranh với tình hình tội phạm
có hai phương hướng có tác động chặt chẽ với nhau: phòng ngừa và việc phát hiện,
điều tra, truy tố, xét xử các tội phạm, việc bảo đảm không thoát khỏi hình phạt, giáo
dục lại, cải tạo những người phạm tội. Các biện pháp pháp lý - hình sự của cuộc đấu
tranh với tình hình tội phạm được đưa lên hàng đầu trong những trường hợp chuẩn
bị và thực hiện các tội phạm cụ thể. Việc phòng ngừa ở nghĩa đen, tức là việc khắc
phục hoặc làm vô hiệu các nguyên nhân và điều kiện của các tội phạm trước khi nó
gây ra việc thực hiện tội phạm, đóng vai trò cơ bản, quan trọng trong công tác đấu
tranh với tình hình tội phạm” [58, tr.153].
PNTP là quá trình sử dụng tổng hợp các biện pháp để ngăn chặn không cho
tội phạm phát sinh, phát triển nhằm xóa bỏ các nguyên nhân và điều kiện phạm tội,
không để tội phạm xảy ra gây hậu quả thiệt hại cho con người và cho xã hội. Nghị
quyết 31/NQ-BCT của Bộ Chính trị cũng đã chỉ rõ: Một trong những nguyên tắc chỉ
đạo đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo đảm an ninh chính trị và giữ gìn trật tự an

18. 10
toàn xã hội là: “Phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng, sử dụng đồng bộ
các biện pháp nhằm tích cực xây dựng, chủ động phòng ngừa, chủ động tấn công và
tiến công liên tục làm tan rã bọn phản cách mạng và bọn tội phạm khác”.
Thực tiễn công tác PNTP trong thời gian qua chỉ ra rằng không phải chỉ bắt
giam nhiều và xử phạt tù với mức án cao, kế cả mức án cao nhất thì tội phạm sẽ giảm
mà phải phát động cho được phong trào quần chúng đấu tranh phòng chống tội phạm,
huy động cho được sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, của toàn xã hội, của
từng hộ gia đình, của từng công dân tự giác tham gia và phải lấy phòng ngừa làm
chính, lấy giáo dục cảm hóa lao động cải tạo làm chính thì mới là nhân tố, giải pháp
cơ bản có ý nghĩa quyết định cho sự thắng lợi trong sự nghiệp đấu tranh phòng chống
tội phạm; Nghị quyết số 40-NQ/TW, ngày 08 tháng 11 năm 2004 của Bộ Chính trị về
nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác công an trong tình hình mới cũng đã có
quan điểm chỉ đạo lực lượng CAND là “huy động và phát huy sức mạnh tổng hợp
của hệ thống chính trị, sức mạnh của toàn dân, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh,
trật tự....”, “Trong đấu tranh chống các thế lực thù địch, các loại tội phạm, phải chủ
động tấn công và tích cực phòng ngừa, không để bị động, bất ngờ; lấy giữ vững bên
trong là chính, kịp thời phát hiện và ngăn chặn những nhân tố có thể dẫn đến những
đột biến bất lợi; không để hình thành tổ chức chính trị phản động, không để xảy ra
biến động chính trị - xã hội, bạo loạn”.
Người dưới 18 tuổi là những người đang ở lứa tuổi phát triển vể mọi mặt đây là
lứa tuổi chưa có đủ kinh nghiệm sống, quá trình nhận thức còn hạn chế; chủ quan nông
cạn khi phân tích, đánh giá hay nhìn nhận các sự việc hiện tượng, dễ bị tác động bởi các
yếu tố của môi trường sống. Hơn nữa với đặc điểm tâm lý ở người dưới 18 tuổi, các
em dễ bị xúc động và hiếu động, có tính hiếu thắng, thích mạo hiểm và luôn tỏ ra
mình là người can đảm, dũng cảm, không chịu thua kém bất cứ ai, xem thường các
nội quy, yêu cầu đặt ra của gia đình, nhà trường và xã hội.
Người dưới 18 tuổi thực hiện tội phạm là những người ở lứa tuổi mà khả
năng nhận thức về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội còn bị hạn
chế, nhiều khi họ còn bị tác động mạnh của những điều kiện bên ngoài. Do vậy
chính sách hình sự của Nhà nước ta chủ yếu là giáo dục, giúp đỡ họ sữa chữa sai

19. 11
lầm, phát triển lành mạnh để trở thành công dân có ích cho xã hội. Thủ tục tố tụng
áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phải căn cứ vào tính chất của hành vi phạm tội
và tuổi chịu trách nhiệm hình sự mà BLHS và BL TTHS đã quy định.
BLHS sửa đổi bổ sung năm 2015 quy định một chương riêng (Chương XII,
Những quy định chung) áp dụng đối với những người dưới 18 tuổi phạm tội. Điều 90
BLHS năm 2015 quy định: “Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi phải chịu trách
nhiệm hình sự theo những quy định của Chương này; theo những quy định khác của
Phần thứ nhất của Bộ luật này không trái với những quy định tại Chương này”. Như
vậy, người dưới 18 tuổi phạm tội chịu trách nhiệm hình sự không giống những người
trên 18 tuổi cùng thực hiện một hành vi phạm tội và mức độ nguy hiểm của hành vi
phạm tội như nhau.
Trong độ tuổi từ 14 đến dưới 16 tuổi là những người đã có năng lực trách
nhiệm hình sự chưa đầy đủ, nhưng trên thực tế xét xử đối với những đối tượng
phạm tội, thì người ở độ tuổi này mới chỉ nhận thức được tính chất nguy hiểm đối
với một số hành vi nghiêm trọng như: Trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, cướp
tài sản…còn đối với những hành vi đặc biệt nghiêm trọng thì nhận thức của họ còn
hạn chế, thậm chí nhiều khi chưa nhận thức đầy đủ tính chất nguy hiểm của hành vi
do mình thực hiện như: giết người, hiếp dâm....
Độ tuổi từ 16 đến dưới 18 tuổi thì tâm sinh lý phát triển hơn, thể chất và tinh
thần hoàn thiện hơn ở đội tuổi dưới 16. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, so với người phạm
tội từ 18 tuổi trở lên thì họ vẫn còn nhận thức nông nổi, kinh nghiệm sống chưa
nhiều và do trình độ nhận thức còn hạn chế, họ còn nhiều cơ hội để làm lại cuộc
đời, nếu họ được giáo dục cải tạo tốt. Do đó những người trong độ tuổi đủ 16 tuổi
đến dưới 18 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự do hành vi phạm tội của mình theo
các quy định tại Chương XII, Do quy định chung đối với người dưới 18 tuổi phạm
tội là hoàn toàn có cơ sở, phù hợp với khoa học hình sự, khoa học tâm lý tội phạm
và thực tiễn hiện nay.
Với tiếp cận những vấn đề như trên, có thể đưa ra khái niệm về PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện như sau: “Phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi
thực hiện là hoạt động của các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội và của mọi công
dân áp dụng tổng hợp các biện pháp khác nhau để xóa bỏ các nguyên nhân và điều

20. 12
kiện phát sinh, phát triển tội phạm, ngăn chặn không để người dưới 18 tuổi thực hiện
tội phạm gây hậu quả thiệt hại cho xã hội.
1.1.2. Mục đích phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
Mục đích PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện nhằm kiềm chế sự gia tăng, hạn
chế dần mức độ và tính chất nghiêm trọng của tội phạm và ngăn ngừa tội phạm xảy ra.
- Hạn chế, từng bước xoá bỏ dần những nguyên nhân và điều kiện của tội phạm
do người dưới 18 tuổi thực hiện, không để phát sinh và phát triển loại tội phạm này; tác
động cụ thể đến đối tượng, môi trường, hoàn cảnh phạm tội do người dưới 18 tuổi thực
hiện làm cho đối tượng vi phạm pháp luật, phạm tội tự giác từ bỏ hoặc không thể thực
hiện được hành vi vi phạm pháp luật, phạm tội do mình gây ra.
- Phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời các loại tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện không để xảy ra các hành vi phạm tội mới.
- Việc phòng ngừa người dưới 18 tuổi phạm tội phải đáp ứng được mục đích
chính là giáo dục, giúp đỡ người dưới 18 tuổi sửa chữa sai lầm và trở thành người
có ích cho xã hội.
1.1.3. Nguyên tắc phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
- Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng:
Thực tiễn cho thấy Đảng ta luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao và đã hoạch định
những chủ chương, chiến lược PNTP hiệu quả như ban hành Nghị quyết số 49-
NQ/TW ngày 02/6/2005 về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Nghị quyết số
48-NQ/TW ngày 22/10/2010 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
phòng, chống tội phạm trong tình hình mới… Bằng việc đề ra các chủ trương, đường
lối và thông qua công tác cán bộ, Đảng giao nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ chức, cá
nhân trong Đảng, các ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội, phát động cuộc đấu tranh
phòng, chống tội phạm tới toàn thể xã hội, phát huy sức mạnh toàn dân tộc trong cuộc
chiến đầy cam go, lâu dài này.
- Nguyên tắc pháp chế:
Trong công tác xử lý tội phạm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là xử lý
nghiêm minh theo pháp luật, phát hiện, xử lý tội phạm kịp thời để không làm oan sai
người vô tội, không để lọt tội phạm bảo đảm mọi hành vi phạm tội đều bị phát hiện
và xử lý theo quy định của pháp luật. Việc áp dụng các biện pháp PNTP do người

21. 13
dưới 18 tuổi thực hiện theo quy định của Hiến pháp, BLHS, BL TTHS, các văn bản
luật và các quy phạm pháp luật khác có liên quan. Để nguyên tắc này phát huy hiệu
quả đòi hỏi hệ thống pháp luật về PNTP do người dưới 18 thực hiện phải không
ngừng được hoàn chỉnh để đáp ứng theo yêu cầu nhiệm vụ theo tình hình mới.
- Nguyên tắc nhân đạo:
Nguyên tắc nhân đạo là một trong những nguyên tắc cơ bản của BLHS. Mục
đích của quy định nguyên tắc nhân đạo trong Luật hình sự là nhằm bảo đảm những
lợi ích tối thiểu, bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về danh dự, nhân phẩm và tính
mạng, quan điểm bao dung coi giáo dục thuyết phục nhân cách trong con người là
chủ yếu. Vì vậy, khi xem xét hành vi phạm tội của họ, Nhà nước luôn chú ý đến
nhiều khía cạnh như độ tuổi, tình trạng sức khỏe, tình trạng bản thân khi phạm tội
như mang thai, hoàn cảnh gia đình đang gặp khó khăn đặc biệt để xác định
mức hình phạt phù hợp, điều đó xuất phát từ đạo đức, truyền thống dân tộc Việt
Nam và được thấm nhuần trong nguyên tắc nhân đạo của BLHS. Nguyên tắc này
tạo điều kiện cho người phạm tội tự cải tạo, có cơ hội để sớm hòa nhập vào cộng
đồng như: quy định về miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, án treo và một số
hình phạt không tước quyền tự do như hình phạt cảnh cáo.
Vì mục đích của PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện là không để tội phạm
xảy ra, không để cho người dưới 18 tuổi nào phải chịu hình phạt, do đó nguyên tắc
nhân đạo cần phải được quán triệt trong quá trình và toàn bộ hoạt động PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện. Nguyên tắc nhân đạo trong PNTP do người dưới 18
tuổi thực hiện vừa thể hiện sự mong muốn của xã hội, đồng thời thể hiện bản chất
tốt đẹp của chế độ ta, là bằng mọi biện pháp không để cho bất cứ người dưới 18 tuổi
nào của xã hội đi vào con đường tội phạm.
- Nguyên tắc phối hợp giữa các chủ thể:
Nguyên tắc này thể hiện ở chỗ có sự phân công, phối hợp giữa các chủ thể
của hoạt động PNTP, tổ chức hệ thống phòng ngừa, các biện pháp phòng ngừa, hoạt
động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện phải mang tính hệ thống, có sự điều
hành thống nhất, hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các
cá nhân. Có như vậy thì hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện mới có
thể đạt hiệu quả cao nhất.

22. 14
1.1.4. Ý nghĩa phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
Hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện mang đầy đủ các đặc tính
hiệu quả, kinh tế và nhân đạo của PNTP nói chung theo lý luận của tội phạm học.
Tuy nhiên, với tư cách là hoạt động phòng ngừa nhắm đến một xã hội đặc biệt,
những người chưa trưởng thành, dễ bị tổn thương nhưng lại là những chủ nhân xã
hội trong tương lai gần cho nên hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện
mang một ý nghĩa và nhân đạo đặc biệt.
PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện mang ý nghĩa chiến lược vì các
nghiên cứu về tái phạm ở nước ta chỉ ra rằng trên 75% những người phạm tội dưới
tuổi 18 sẽ tái diễn hành vi phạm tội trong tương lai nếu xã hội không có biện pháp
quản lý, giáo dục, tác động thích hợp và có hiệu quả. Do đó, nếu không có các biện
pháp phòng ngừa thích hợp và có hiệu quả thì người dưới 18 tuổi phạm tội hôm nay
sẽ là “nguồn bổ sung” tội phạm trưởng thành và có kinh nghiệm phạm tội ngày mai.
Phòng ngừa người dưới 18 tuổi phạm tội không chỉ làm giảm THTP do người dưới
18 tuổi thực hiện trong hiện tại mà còn giúp làm giảm THTP của người dưới 18 tuổi
trong tương lai. Vì vậy, muốn giảm và hạn chế tội phạm trong tương lai, dù gần hay
xa, đều phải bắt đầu từ việc chú tâm đầu tư vào việc phòng ngừa người dưới 18 tuổi
đi vào con đường phạm tội trong hiện tại.
PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện là mang đầy đủ ý nghĩa nhân văn vì
nó chặn đứng sự phát triển lệch lạc, sự đức gãy trong quá trình phát triển một nhân
cách, giúp người dưới 18 tuổi phát triển lành mạnh cả thể chất và tinh thần, nhận
được sự quan tâm, chăm lo, giáo dục của gia đình và xã hội để phát triển toàn diện
và trở thành có ích. PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện là hạn chế số người dưới
18 tuổi bị pháp luật trừng phạt, xã hội cách ly để có điều kiện xây dựng thế hệ trẻ có
kiến thức, nhân cách tốt để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một khi người dưới 18
tuổi thực hiện hành vi phạm tội và phải chịu xử lý của pháp luật là quá trình băng
hoại, đứt gãy nhân cách bắt đầu. Nếu bị xử lý bằng hình thức cách ly khỏi xã hội thì
nhà tù và các trường giáo dưỡng chưa bao giờ là môi trường lý tưởng cho sự trưởng
thành của một con người cho dù nó được tổ chức tốt thế nào đi chăng nữa. Với sự
lệch lạc trong nhận thức và hành vi có sẵn cộng với mặc cảm tự ti “một lần nhúng
chàm, cả đời vấy bẩn”, có quá khứ vi phạm pháp luật hình sự, người dưới 18 tuổi sẽ

23. 15
có nguy cơ trượt dài trong sự băng hoại nhân cách, quay vòng trong vòng xoáy của
tái phạm và cuối cùng trở thành một tội phạm trưởng thành với nhân cách tội phạm
hoàn thiện và tiếp tực giao rắc cái ác cho xã hội ở một mức độ ngày càng nghiêm
trọng hơn. PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện mang ý nghĩa kinh tế vì nó giúp
nhà nước và xã hội không phải tốn kém nguồn nhân lực và tài chính cho việc điều
tra, truy tố, xét xử, thi hành án và tái hòa nhập cộng đồng cho người phạm tội hay
tạo lập, duy trì các cơ chế xử lý chuyển hướng đối với người dưới 18 tuổi vi phạm
pháp luật hoặc khắc phục hậu quả của tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Thay vào đó, các nguồn lực này sẽ được đầu tư vào y tế, giáo dục và các mục đích
phúc lợi xã hội khác làm cho nhân dân có đời sống hạnh phúc.
1.2. Cơ sở pháp luật, nội dung và các biện pháp phòng ngừa tội phạm do
người dưới 18 tuổi thực hiện
1.2.1. Cơ sở pháp luật của công tác phòng ngừa tội phạm do người dưới
18 tuổi thực hiện
Với quan điểm PNTP là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu Đảng, Nhà nước và
ngành CAND đã ban hành nhiều văn bản có liên quan đên công tác PNTP nói chung,
PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện nói riêng. Đối với lực lượng CAND được quy
định tại Điều 67 Hiến pháp năm 2013: “Nhà nước xây dựng Công an nhân dân cách
mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm
vụ bảo vệ an ninh quốc gia và đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống
tội phạm” và nhiệm vụ chăm lo, giáo dục cho thế hệ trẻ cũng được quy định chặt chẽ
tại Điều 37 Hiến pháp năm 2013 “Trẻ em được Nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ,
chăm sóc và giáo dục; được tham gia vào các vấn đề trẻ em. Nghiêm cấm xâm hại,
hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc lạm dụng, bóc lột sức lao động và những hành vi khác vi
phạm quyền trẻ em”. Điều 61 Hiến pháp quy định: “Phát triển giáo dục là quốc sách
hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”.
Như vậy ngay trong đạo luật có hiệu lực cao nhất của Nhà nước ta đó là Hiến
pháp đã thể hiện, xác định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân, gia đình và
xã hội có nhiệm vụ chăm lo, giáo dục cho thế hệ trẻ và nhiệm vụ đấu tranh, chống
tội phạm nói chung và tội phạm trong lứa tuổi dưới 18 nói riêng không của riêng ai.
BLHS năm 2015 quy định tại chương XII: Những quy định đối với người dưới

24. 16
18 tuổi phạm tội, mục 1. Quy định chung về xử lý hình sự đối với người dưới 18 tuổi
phạm tội. Điều 90 quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự; Điều 91 quy định
những nguyên tắc cơ bản về xử lý hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi; Điều 92
quy định điều kiện áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội và Điều 93 quy định
về khiển trách đối với người dưới 18 tuổi phạm tội trong đó áp dụng biện pháp tư
pháp có tính chất giáo dục phòng ngừa do Tòa án quyết định. Ngoài ra Luật Bảo vệ,
chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 cũng quy định về phòng ngừa trẻ em phạm
tội. Tại Điều 5 luật này quy định: “nghiêm cấm các hành vi ngược đãi, hành hạ, nhục
hình... nghiêm cấm lôi kéo trẻ em vào con đường hoạt động tệ nạn xã hội”...
Nghị quyết số 40-NQ/TW, ngày 08 tháng 11 năm 2004 của Bộ Chính trị về
nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác Công an trong tình hình mới đã giao
nhiệm vụ cho lực lượng CAND là “huy động và phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ
thống chính trị, sức mạnh của toàn dân, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật
tự...:, “Trong đấu tranh chống các thế lực thù địch, các loại tội phạm, phải chủ động
tấn công và tích cực phòng ngừa, không để bị động, bất ngờ; lấy giữ vững bên trong
là chính, kịp thời phát hiện và ngăn chặn những nhân tố có thể dẫn đến những đột
biến bất lợi; không để hình thành tổ chức chính trị phản động, không để xảy ra biến
động chính trị - xã hội, bạo loạn”.
Như vậy, quan điểm của Nhà nước Việt Nam trong phòng ngừa, điều tra tội
phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện là phải lấy phòng ngừa làm chính. Khi truy
cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi thì phải điều tra một cách tỉ mỉ, chính
xác để thu thập đầy đủ chứng cứ phạm tội và tính đến sự cần thiết phải áp dụng hình
phạt đối với họ. Các hình phạt, khi cần thiết áp dụng với họ, cũng ở mức nhẹ hơn so
với người trên 18 tuổi và nhằm mục đích răn đe, giáo dục là chính, coi trọng việc
tạo cơ hội cho họ sửa chữa sai lầm và tái hòa nhập xã hội.
1.2.2. Nội dung phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
- Tổ chức tốt công tác nắm THTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trong xã
hội. Để nắm được tình hình cần thực hiện đồng bộ các biện pháp công khai, bí mật
để nghiên cứu thống kê làm rõ THTP do người dưới 18 tuổi thực hiện. Đây là một
trong các tiêu chí quan trọng trong nội dung PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Thông qua các biện pháp trên lực lượng Công an chỉ ra được diễn biến, tình hình,

25. 17
cơ cấu, tính chất, hậu quả, cơ số tội phạm; thông qua công tác tiếp nhận tin báo, tố
giác tội của nạn nhân, nhân dân, báo chí về tội phạm do người dưới 18 tuổi thực
hiện để có nhận thức sâu sắc về tình hình tội phạm tại địa phương.
- Nghiên cứu, xác định rõ nguyên nhân, điều kiện của tội phạm do người dưới
18 tuổi thực hiện. Tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện là hiện tượng xã hội tiêu
cực xuất phát từ các nguyên nhân, điều kiện đan xen khác nhau, có sự tác động của
các yếu tố kinh tế - chính trị - xã hội ở mỗi giai đoạn và thời kỳ khác nhau. Một trong
những nội dung quan trọng cần xác định trong phòng ngừa loại tội phạm này cần phải
xác định nguyên nhân và điều kiện của nó. Lực lương Công an thông qua nghiên cứu,
đánh giá phải chỉ ra được các hiện tượng tiêu cực nào trong xã hội đã là nguyên nhân
và điều kiện của tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện để có phương hướng, biện
pháp tập trung giải quyết, hạn chế, thủ tiêu các nguyên nhân, điều kiện đó.
- Xây dựng chương trình, kế hoạch và tiến hành các biện pháp phát hiện, khắc
phục, xóa bỏ hoặc kiềm chế nguyên nhân, điều kiện của tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện. Bất kỳ loại tội phạm nào xảy ra trong xã hội đều có nguyên nhân, điều
kiện của nó. Việc xác định nguyên nhân, điều kiện của tội phạm là một trong những cơ
sở quan trọng cho các hoạt động khảo sát, đánh giá các biện pháp phòng ngừa của lực
lượng chức năng đã đúng đắn và phù hợp hay chưa. Từ việc xác định nguyên nhân,
điều kiện của tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện, trong phạm vi trách nhiệm, lực
lượng Công an xây dựng và tiến hành các biện pháp nhằm xóa bỏ hoặc hạn chế các
nguyên nhân, điều kiện làm nảy sinh tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Phối hợp với các lực lượng chức năng trong và ngoài ngành Công an tổ
chức tiến hành các biện pháp phòng ngừa và trực tiếp tiến hành công tác phòng
ngừa, đấu tranh, ngăn chặn tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện theo chức
năng của đơn vị mình. Công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện là một hoạt
động đòi hỏi sự tham gia của toàn xã hội. Lực lượng Công an giữ vai trò nòng cốt
phải tổ chức, huy động, kết hợp, phối hợp với các lực lượng chức năng nhằm có sức
mạnh tổng hợp, giải quyết căn bản các hiện tượng xã hội tiêu cực là nguyên nhân
trực tiếp và gián tiếp hiện tượng này.
1.2.3. Biện pháp phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
Biện pháp PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện là một hoạt động thực tế rất

26. 18
đa dạng và phong phú vì vậy phải xem xét nó theo quan điểm hệ thống, khoa học. Có
nhiều cách hình dung khác nhau về hệ thống biện pháp PNTP. Ví dụ: xem xét PNTP
như một hệ thống gồm có lý luận và các biện pháp phòng ngừa cụ thể, xem xét hoạt
động PNTP như một hoạt động của công tác quản lý xã hội, soạn thảo ra quyết định
về PNTP và tổ chức thực hiện các quyết định đó theo tính chất của đối tượng phòng
ngừa, đối tượng đó là người dưới 18 tuổi phạm tội.
Ở đây chỉ trình bày các biện pháp PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện một
cách khái quát nhất, đó là hệ thống theo giới hạn về quy mô, phạm vi và đối tượng tác
động của hoạt động phòng ngừa. Các biện pháp PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện
bao gồm hai mức độ khác nhau: phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ.
- Phòng ngừa xã hội là tổng hợp các biện pháp phòng ngừa: biện pháp giáo
dục tư tưởng, biện pháp pháp luật, biện pháp tổ chức, biện pháp kinh tế,…Được
thực hiện trong quá trình xây dựng và phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Quá
trình này tạo ra những tiền đề tinh thần, vật chất nhằm xoá bỏ những nguyên nhân,
điều kiện làm nảy sinh tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện. Thực chất đó là
quá trình giải quyết những mâu thuẫn xã hội, các vấn đề khó khăn phức tạp, khắc
phục những nhược điểm, thiếu sót trong công tác quản lý Nhà nước và xã hội.
+ Biện pháp giáo dục chính trị, tư tưởng là tiến hành giáo dục về mặt chính
trị, tư tưởng cho người dưới 18 tuổi hiểu, thông suốt các quan điểm của Đảng và
Nhà nước, chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương, chính sách pháp luật đã đề ra,
xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh. Thực tế đã chứng minh khi người dưới 18
tuổi không có tư tưởng đúng đắn, không nắm được chính sách pháp luật dễ dẫn đến
những hành vi vi phạm pháp luật, phạm tội.
+ Biện pháp pháp luật việc nắm bắt các đặc điểm vi phạm pháp luật hình sự do
người dưới 18 tuổi thực hiện đóng vai trò rất qua trọng, giúp cho các cơ quan chức
năng có những biện pháp phù hợp, các giải pháp phòng ngừa người dưới 18 tuổi vi
phạm pháp luật hình sự, giúp cho người dưới 18 tuổi được phát triển bình thường, hình
thành nên những phẩm chất đạo đức cá nhân tốt, có ý thức tập thể cao, tôn trọng pháp
luật. Đây cũng là một trong những biện pháp mang tính chiến lược lâu dài trong việc
PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
+ Biện pháp tổ chức nhằm không ngừng hoàn thiện về mặt tổ chức của các

27. 19
cơ quan Nhà nước và tổ chức xã hội, xây dựng nội bộ cơ quan, đoàn thể trong sạch,
vững mạnh, hoàn thiện cơ chế hoạt động. Phối hợp giữa các cơ quan và trong bộ
phận các cơ quan, phát hiện những sơ hở thiếu sót. Biện pháp này còn thể hiện ở
chổ hoàn thiện cơ cấu tổ chức của các lực lượng tham gia các hoạt động PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện.
+ Biện pháp kinh tế trong PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện là quá trình
tác động của Nhà nước, xã hội và công dân bảo vệ sản xuất, đảm bảo các chế độ sở
hữu, quản lý và phân phối sản phẩm một cách dân chủ, công bằng. Điều đó có ý
nghĩa rất lớn trong PNTP. Bởi vì, một trong những nguyên nhân của tội phạm do
người dưới 18 tuổi thực hiện chính là điều kiện kinh tế khó khăn, sự quản lý kinh tế
lỏng lẻo và thiếu công bằng xã hội. Bằng những biện pháp mang tính chất kinh tế
như đảm bảo nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, quản lý chặt chẽ
cơ sở vật chất, phân phối sản phẩm công bằng là một trong những cơ sở quan trọng
để hạn chế, loại trừ nguyên nhân, điều kiện của tội phạm. Để nâng cao hiệu quả
biện pháp này cần phải làm tốt công tác kiểm toán, kiểm kê, thanh tra, kiểm tra phát
hiện những sơ hở, thiếu sót, xử lý nghiêm khắc những người có lỗi và bắt bồi
thường thiệt hại theo quy định.
- Phòng ngừa nghiệp vụ là việc áp dụng các biện pháp mạng tính đặc trưng
nghiệp vụ của từng ngành, từng lực lượng để tập trung PNTP do người dưới 18 tuổi
thực hiện. Đặc trưng của công tác phòng ngừa này là quy mô sử dụng biện pháp hẹp
hơn so với phòng ngừa xã hội, các biện pháp mang tính thiết thực, nghiệp vụ rõ rệt
và nhằm vào những đối tượng cụ thể.
Làm tốt các hoạt phòng ngừa nghiệp vụ giải quyết các vấn đề cụ thể có hiệu quả
sẻ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa xã hội. Ngược lại hoạt động phòng
ngừa xã hội tạo cơ sở nền tảng thực tiễn cho hoạt động phòng ngừa nghiệp vụ.
1.3. Chủ thể phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
1.3.1. Các tổ chức của Đảng Cộng sản Việt Nam
Trong cương lĩnh hành động của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng như các Nghị
quyết của Đảng đều khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trong việc tổ chức hoạt động
đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Đảng Cộng sản Việt Nam
luôn luôn tạo điều kiện chính trị, xã hội thuận lợi cho việc nghiên cứu nguyên nhân phạm

28. 20
tội và các biện pháp PNTP. Đảng luôn chú trọng việc tổ chức, kiểm tra các hoạt động
PNTP một cách có hệ thống toàn diện, kiểm tra hoạt động của các tổ chức Đảng trong việc
thực hiện các Nghị quyết của Đảng về các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội. Đảng Cộng
sản Việt Nam cũng giành các phương tiện thông tin đại chúng, báo chí tuyên truyền cho
hoạt động PNTP. Như vậy, rõ ràng với vai trò là người tổ chức và lãnh đạo toàn diện các
mặt đời sống của nhân dân Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn được ghi nhận là
chủ thể quan trọng của hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
1.3.2. Hội đồng nhân dân các cấp
Với tính chất là cơ quan đại diện quyền lực địa phương, HĐND trong nhiệm kỳ
hoạt động của mình tham gia vào hoạt động PNTP dưới các hình thức: tham gia vào
chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm; kịp thời ra những nghị quyết, khuyến nghị
tạo điều kiện cho các cơ quan nhà nước và tổ chức xã hội thực hiện vai trò PNTP; thành
lập các tiểu ban chuyên trách PNTP; các đại biểu HĐND bằng hoạt động cá nhân tham gia
vào hoạt động PNTP; chủ trì tổ chức các hoạt động PNTP của các HĐND trên thực tế
mang tính chất định hướng chung, là loại hoạt động có tính chất thúc đẩy hoạt động PNTP
của các chủ thể khác. Tất nhiên, với tính chất là cơ quan đại diện quyền lực địa phương,
hoạt động PNTP của các HĐND luôn luôn thu hút được sự tham gia đông đảo của các
thành phần xã hội và có giá trị thực tiễn rất tích cực.
1.3.3. Các cơ quan quản lý hành chính, kinh tế nhà nước, các doanh
nghiệp, trường học
Các cơ quan quản lý hành chính, kinh tế nhà nước, các doanh nghiệp có vai trò
quan trọng trong PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện. Các cơ quan này thường là những
cơ sở trực tiếp quản lý con người, quản lý tài sản, vì vậy hoạt động phòng ngừa của chủ thể
này thể hiện qua việc tăng cường các biện pháp quản lý giáo dục con người tại cơ sở; có
quy định chặt chẽ về các hoạt động sản xuất, học tập; có kế hoạch khắc phục những thiếu
sót sơ hở trong công tác bảo vệ tài sản để không bị tội phạm xâm hại; phát huy các sáng
kiến PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
1.3.4. Cơ quan Tư pháp
- VKSND có chức năng kiểm sát việc tuân thủ theo pháp luật của các cơ quan nhà
nước, tổ chức xã hội cũng như của công dân, thực hành quyền công tố, bảo đảm cho pháp
luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.

29. 21
Hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện của VKSND thể hiện chủ yếu ở
các mặt sau: Giám sát việc tuân thủ pháp luật của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội đặc
biệt là giám sát việc thực hiện chương trình PNTP tại các cơ sở này, kiểm tra giám sát
công tác bắt, giam giữ, quản lý, cải tạo, giáo dục người phạm tội; tổ chức các chương trình
phối hợp PNTP giữa các cơ quan bảo vệ pháp luật và các cơ quan nhà nước, tổ chức xã
hội. Để thực hiện được hoạt động này VKSND cần có đầy đủ thông tin về THTP ở từng
cơ sở; nâng cao hiệu quả của công tác giám sát các hoạt động điều tra, PNTP cụ thể do
người dưới 18 tuổi thực hiện cũng như làm sáng tỏ nguyên nhân, điều kiện phát sinh
những tội phạm này.
Trong công tác giám sát hoạt động điều tra cũng như trực tiếp điều tra tội
phạm, VKSND hoàn toàn có đủ cơ sở để xác định các đặc điểm của sự phát sinh tội
phạm cụ thể, xác định nhân thân của người phạm tội, hoàn cảnh phạm tội... Việc
phát hiện các sai sót trong điều tra tội phạm cũng là một mặt công tác PNTP. Bởi vì
đó chính là sự xóa bỏ tận gốc các nguyên nhân sâu xa dẫn đến phản ứng tiêu cực
của con người. Việc công khai các tin tức điều tra, xét xử tội phạm cũng như các số liệu
thống kê tội phạm sẽ là những tác động tích cực cho hoạt động phòng ngừa tội phạm của
VKSND.
- TAND cũng là cơ quan nắm được khá chính xác thực trạng của tình hình tội
phạm, vì vậy những kết luận và kiến nghị của Tòa án đối với chương trình, kế hoạch
PNTP của Nhà nước, xã hội cũng hết sức quan trọng và cần thiết. Thông qua xét xử, các
Hội thẩm nhân dân góp phần vào việc tác động với các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội
khắc phục những nguyên nhân, điều kiện phạm tội tại cơ sở, đồng thời tham gia tích cực
vào các chương trình PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện. Ngoài chức năng xét xử,
TAND cũng đồng thời tham gia tích cực vào hoạt động PNTP. Trong hoạt động xét xử,
TAND kiến nghị với các cơ quan hữu quan, nơi mà tội phạm xảy ra để họ có những biện
pháp hữu hiệu ngăn chặn và loại trừ những nguyên nhân và điều kiện phạm tội tại cơ sở.
Với tư cách là những cơ quan trực tiếp điều tra, truy tố, xét xử, cải tạo người
phạm tội, ba cơ quan: CAND, VKSND, TAND luôn luôn hiểu rõ vai trò hàng đầu
và chủ chốt trong PNTP. Với chức năng hoạt động và các điều kiện vật chất của
mình, hoạt động PNTP do các chủ thể này thực hiện có hiệu quả cao nhất và tận gốc
nhất. Các biện pháp phòng ngừa của chủ thể này mang tính nghiệp vụ cao, đồng

30. 22
thời có tác dụng mạnh mẽ đối với việc hạn chế tội phạm cũng như phát hiện nguyên
nhân và điều kiện phạm tội. Trong quá trình triển khai các biện pháp PNTP, các chủ
thể này luôn có quan hệ cộng tác chặt chẽ với nhau, phối hợp cùng thực hiện nhiệm
vụ PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
1.3.5. Các tổ chức xã hội và công dân
Trong hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện thì các tổ chức xã
hội đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vì đây là những cơ sở nắm bắt các hoạt động
của tội phạm sớm nhất. Tùy thuộc vào chức năng, tính chất và quy mô hoạt động
của mình, các tổ chức xã hội, các đoàn thể tham gia tích cực vào hoạt động PNTP
do người dưới 18 tuổi thực hiện. Các tổ chức xã hội, các đoàn thể cũng góp phần
tích cực trong việc phát hiện kịp thời những sai sót trong quản lý kinh tế - xã hội
của các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp. Chính điều này đã giúp Nhà nước kịp
thời ngăn chặn những nguyên nhân và điều kiện tồn tại tội phạm nói chung và tội
phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện nói riêng.
Khoản 3 Điều 4 BLHS năm 2015 cũng quy định: “Mọi công dân có nghĩa vụ
tích cực tham gia phòng và chống tội phạm”. Các cá nhân, công dân có thể tham gia
vào hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trước tiên bằng việc tuân thủ
các quy định của pháp luật, tích cực phát hiện, tố giác tội phạm do người dưới 18 tuổi
thực hiện, giúp đỡ những người có tiền án, tiền sự tại địa phương tái hòa nhập cộng
đồng, quản lý giáo dục các thành viên trong gia đình, đặc biệt là người dưới 18 tuổi,
trẻ em và tích cực hưởng ứng các chương trình, kế hoạch PNTP do người dưới 18
tuổi thực hiện từ các cơ quan chức năng.
Như vậy, trong công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện đòi hỏi sự
tham gia tích cực của các chủ thể khác nhau. Hiệu quả công tác PNTP do người dưới
18 tuổi thực hiện một mặt phụ thuộc vào tính tích cực, sáng tạo và khả năng của các
chủ thể đó, mặt khác phụ thuộc vào sự phối hợp giữa các chủ thể trong hoạt động
PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
1.4. Các yếu tố tác động đến phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi
thực hiện
1.4.1. Từ chính người dưới 18 tuổi
Người dưới 18 tuổi rất nhạy bén với việc nhận thức với các vấn đề thuộc giá

31. 23
trị cuộc sống như tốt – xấu, hào phóng – keo kiệt, sành điệu – quê mùa… Người
dưới 18 tuổi thường thiếu kiên nhẫn, nóng vội, dễ bi quan, thất vọng, chán nản khi
gặp khó khăn, bất công và oan ức. Những điều này dễ xô đẩy các em đến thái cực
xấu của nhân cách nếu không nhận được sự động viên, giải thích, uốn nắn kịp thời.
Người dưới 18 tuổi có nhu cầu rất lớn về kết bạn và giao tiếp xã hội. Ngoài
việc kết bạn cùng trang lứa, bạn khác giới, các em cũng mong muốn có mối quan hệ
với những người mà các em cho là thần tường, là hình mẫu các em khâm phục, noi
theo. Các em cũng có nhu cầu muốn thuộc về nhóm xã hội, nhất là nhóm không chính
thức, không muốn bị cô lập, cho ra rìa nên nhiều khi muốn gia nhập nhóm bằng mọi
giá, kể cả thực hiện các hành vi lệch lạc để chứng tỏ tư cách tham gia nhóm cho nên
rất dễ bị các băng nhóm tội phạm rủ rê, lôi kéo. Khi mở rộng các quan hệ xã hội, bạn
bè, người dưới 18 tuổi bắt đầu có nhu cầu về tiền bạc đã có các mối quan hệ xã hội
rộng mở nhưng lại thường sống phụ thuộc gia đình về kinh tế, chưa tự chủ về tài
chính nên để đáp ứng nhu cầu tiêu xài thường dễ bị rủ rê thực hiện hành vi phạm tội
để có tiền chi dùng cho việc mua sắm quần áo, điện thoại, ăn xài, thể hiện với bạn
khác giới…
Người dưới 18 tuổi suy xét chưa chín chắn, tâm lý bốc đồng, suy nghĩ và
hành động nhanh chóng, nhiều khi mạnh động, liều lĩnh là các đặc trựng tâm lý bất
lợi dễ bị rủ rê, kích động tham gia vào việc thực hiện các hành vi phạm tội ngoài
việc vì nhu cầu bức bách về tiền bạc còn để chứng tỏ sự can đảm, dám làm. Những
đặc trưng tâm lý này đòi hỏi các bậc cha mẹ, thầy cô và những người có trách
nhiệm chăm sóc, giáo dục người dưới 18 tuổi phải có thái độ kiên nhẫn, thấu hiểu,
lắng nghe và hướng dẫn các em một cách phù hợp, không nên dùng quyền lực áp
chế, trách phạt nặng nề hoặc đánh đập, bội nhọ, xúc phạm khi các em mắc lỗi.
1.4.2. Từ gia đình
Khi xét đến yếu tố gia đình, chúng ta đều hiểu gia đình là trường học đầu tiên
của trẻ em. Phần lớn thời gian người dưới 18 tuổi sống trong gia đình, là môi trường
đặc biệt quan trọng, đây là nơi trực tiếp chuyển giao và hình thành nhân cách ở các
em thông qua việc quản lý, giáo dục, dạy bảo. Do vậy, cho nên gia đình đóng vai trò
rất trọng yếu trong việc giáo dục trẻ và những yếu tố thuộc về gia đình thường là
những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến người dưới 18 tuổi thực hiện tội phạm được

32. 24
thể hiện trên một số mặt sau đây:
- Trong gia đình hoàn cảnh sống không hòa thuận, thường xảy ra mâu thuẫn, gia
đình làm ăn bất chính, tham nhũng, buôn lậu, tổ chức mại dâm, ăn chơi sa đọa.v.v...Đây
là yếu tố quan trọng giúp cho sự phát triển bình thường ở các em, vì vậy, nếu không
được quan tâm chăm sóc hoặc đối xử hà khắc, thô bạo, độc ác của gia đình dễ dẫn đến
hình thành ở các em tâm lý bất cần đời, trẻ chỉ biết nghĩ đến hiện tại mà không thấy
tương lai, khi gặp những tình huống khó khăn, các em có thể làm bất cứ điều gì để đảm
bảo cho sự tồn tại hiện thời của mình, mà không suy nghĩ đến hậu quả của nó.
- Sự thiếu phương pháp giáo dục đúng đắn còn thể hiện ở chỗ cha mẹ không
thống nhất về cách xử sự. Sự quá nghiêm khắc, quá nuông chiều sẽ làm cho trẻ ích kỷ
hơn, trong chi tiêu luôn quá mức mà không biết quý trọng sức lao động. Nếu quá khắt
khe, đánh đập trẻ tàn nhẫn hoặc xâm phạm thô bạo về thể xác và nhân phẩm khi trẻ
mắc khuyết điểm sẽ làm cho trẻ không còn thấy sự yêu thương của cha mẹ, từ đó nảy
sinh ý định hằn học, oán ghét, xa lánh và nghĩ cách trả thù là ương bướng, bỏ nhà đi
lang thang nên dễ bị kẻ xấu lợi dụng dụ dỗ, lôi kéo vào con đường phạm tội.
- Điều kiện kinh tế quá khó khăn của gia đình cũng là những yếu tố dẫn đến
một số em đi vào con đường phạm tội. Do hoàn cảnh kinh tế khó khăn, túng thiếu
không có điều kiện cho con đi học, các em phải lao động để kiếm sống cho gia đình
và bản thân. Do đó, không ít các em phải đi tìm kiếm việc làm, không ai quản lý,
chăm sóc, khi gặp bạn bè xấu rủ rê lôi kéo các em dễ đi vào con đường phạm tội
như trộm cắp, sử dụng các chất ma túy, lừa đảo, cưỡng đoạt...
1.4.3. Từ nhà trường
Nhà trường là nơi đào tạo, giáo dục các em có những nhận thức chuẩn mực
về hành động và suy nghĩ, là nơi đào tạo các em có những kiến thức nhất định. Tuy
nhiên trong những năm gần đây công tác giáo dục và đào tạo đang đặt cho Đảng và
Nhà nước phải suy nghĩ về tình trạng thiếu trường, thiếu lớp, thiếu thầy cô giáo, có
một bộ phận là giáo viên sa sút về phẩm chất, đạo đức tư cách làm thầy, trình độ của
giáo viên nhìn ở một khía cạnh nhỏ cho thấy chưa đáp ứng được yêu cầu về giáo
dục. Từ những nguyên nhân đó vô hình chung đã làm mất đi niềm tin tưởng của phụ
huynh học sinh cũng như các em.
- Công tác quản lý, giáo dục học sinh trong nhà trường chưa được chặt chẽ,

33. 25
chưa coi trọng việc giáo dục đạo đức hoặc xây dựng cho các em kỹ năng sống, nhận
thức cái đúng, một số học sinh do năng lực học tập yếu nhưng chưa được nhà trường
quan tâm bồi dưỡng, giúp đỡ nên dẫn đến việc bỏ học tụ tập với nhau để thực hiện
hành vi vi phạm pháp luật. Công tác phối kết hợp giữa Gia đình - Nhà trường - Xã hội
trong quản lý, giáo dục các em còn nhiều thiếu sót. Gia đình chưa thường xuyên liên
lạc với nhà trường để nắm việc học tập của con em mình, có nhiều em hằng ngày cắp
sách đi học, nhưng thường xuyên bỏ học đi chơi, nhà trường chưa thông báo về kịp
thời. Về phía nhà trường cũng chưa phối hợp chặt chẽ với gia đình để giáo dục những
học sinh cá biệt, học yếu, thường xuyên vi phạm nội quy, kỷ luật của nhà trường.
Các hoạt động của Đội thiếu niên, Đoàn thanh niên chưa thực sự thu hút các em,
nội dung sinh hoạt chưa sâu sắc, sinh động, chưa thực sự lôi cuốn các em, chưa giáo
dục cho các em về lý tưởng của con người mới xã hội chủ nghĩa, cũng chưa tạo ra cho
các em có những nơi vui chơi giải trí lành mạnh nên các em phải tự tìm cho mình chỗ
vui chơi, gặp những nơi không lành mạnh thì ảnh hưởng xấu đến các em là rất lớn.
1.4.4. Từ môi trường xã hội
Trước hết phải khẳng định rằng, những yếu tố tiêu cực trong môi tường xã
hội có tác động, ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức tư tưởng và hành động lệch chuẩn
ở các em. Đây cũng là những nguyên nhân, điều kiện trực tiếp dẫn đến người dưới
18 tuổi thực hiện tội phạm. Bởi vì các em ở lứa tuổi này chưa phát triển đầy đủ về
thể chất, trí tuệ, tâm sinh lý, do vậy các em bị hạn chế về nhận thức, thường có
những hiếu động và bắt chước làm theo... Những yếu tố tiêu cực của xã hội trực tiếp
làm phát sinh tội phạm ở người dưới 18 tuổi đó là:
- Do tác động, lôi kéo của tội phạm người lớn, văn hoá phẩm độc hại và ảnh
hưởng xấu của một số tệ nạn xã hội như: việc lưu hành, phổ biến băng, đĩa hình,
phim ảnh mang tính kích động bạo lực hoặc khiêu dâm, kích dục vẫn còn lén lút lưu
hành ở nhiều nơi, tệ nạn ma tuý, cờ bạc, mại dâm... cũng như các mặt tiêu cực của
xã hội tác động trực tiếp đến các em, với độ tuổi ở các em là tò mò, hiếu động rất dễ
làm ảnh hưởng đến việc hình thành và phát triển nhân cách ở các em.
- Vấn đề giải quyết trẻ em lang thang chưa triệt để, thiếu đồng bộ, bởi vì số
trẻ em này là nguồn dự trữ, bổ sung và làm gia tăng tình hình người dưới 18 tuổi vi
phạm pháp luật. Mặt khác, những khu vui chơi, giải trí lành mạnh để hướng lái các

34. 26
em này cũng chưa được đáp ứng đầy đủ. Do vậy, những lúc nhàn rỗi các em thường
tụ tập, chơi bời ở những nơi không lành mạnh.
- Do cơ chế phối kết hợp để quản lý, giáo dục các em của các cấp, các ngành
còn lỏng lẻo và còn nhiều bất cập, chưa thực sự phát huy hiệu quả, có nơi, có lúc
còn chưa đồng bộ. Hiện nay trong cơ chế phối kết hợp trong PNTP do người dưới
18 tuổi thực hiện cũng còn nhiều quan điểm khác nhau; nhiều người cho rằng việc
PNTP là việc làm và trách nhiệm của riêng ngành Công an hoặc một bộ phận người
dân do tình làng, nghĩa xóm, quan hệ gia đình, công tác... nên sợ mất lòng, ngại đấu
tranh với những hành vi vi phạm của các em; thậm chí còn cho rằng “đèn nhà ai nhà
ấy rạng”. Đồng thời công tác quản lý địa bàn, quản lý trật tự xã hội, nơi công cộng,
các tụ điểm phức tạp thường có người dưới 18 tuổi tụ tập ... của các cơ quan chức
năng còn chưa tốt, nên chưa phát hiện được những em có biểu hiện hư để có biện
pháp giáo dục, quản lý kịp thời.
Tiểu kết chương 1
Chương 1 của luận văn đã phân tích, đánh giá và làm rõ những vấn đề sau đây:
- Trên cơ sở tiếp cận những quy định của pháp luật về PNTP và những quan
điểm của các nhà khoa học luật về vấn đề độ tuổi của người dưới 18 tuổi, tác giả
luận văn đã đưa ra khái niệm về PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Làm rõ mục đích và nguyên tắc PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện; làm
rõ cơ sở lý luận về nội dung, phương pháp, biện pháp PNTP do người dưới 18 tuổi
thực hiện.
- Xác định các chủ thể tiến hành công tác PNTP nói chung và PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện nói riêng, các yếu tố tác động đến công tác PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện làm cơ sở cho việc tìm hiểu, đánh giá thực tiễn hoạt
động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.

35. 27
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM DO NGƯỜI
DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM
2.1. Thực trạng cơ sở pháp luật phòng ngừa tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện
2.1.1. Thực trạng các nguyên tắc phòng ngừa tội phạm do người dưới 18
tuổi thực hiện
Hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện cũng giống như các lĩnh vực
khác trong đời sống xã hội phải được xây dựng theo những nguyên tắc nhất định. Đó
là các nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, nguyên tắc pháp chế xã hội chủ
nghĩa, nguyên tắc dân chủ, nguyên tắc nhân đạo, nguyên tắc đảm bảo quyền con
người, nguyên tắc khoa học và tiến bộ trong phòng ngừa và nguyên tắc phối hợp với
các chủ thể trong hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Một nguyên tắc rất quan trọng trong việc phòng ngừa, xử lý đối với tội phạm
người dưới 18 tuổi là phải luôn quan tâm bảo đảm lợi ích tốt nhất cho các em, đáp
ứng được mục đích chính là giúp đỡ người dưới 18 tuổi sửa chữa sai lầm, phát triển
lành mạnh, giáo dục người dưới 18 tuổi trở thành những người có ích cho gia đình và
xã hội. Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải căn cứ vào độ tuổi, khả năng nhận
thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và
điều kiện thực hiện tội phạm.
Các nguyên tắc PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng
Nam luôn được quan tâm thực hiện trên cơ sở pháp luật, các chương trình hành động,
kế hoạch được đề ra và thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, nhấn mạnh vai trò
thượng tôn pháp luật trong PNTP này. Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới
18 tuổi phạm tội và áp dụng hình phạt đối với họ được thực hiện chỉ trong trường hợp
cần thiết và phải căn cứ vào tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội,
những đặc điểm về nhân thân phạm tội của người dưới 18 tuổi. Tòa án chỉ áp dụng
hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội khi xét thấy các hình
phạt và các biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa. Mức án
nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội tương ứng.

36. 28
2.1.2. Thực trạng nội dung phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi
thực hiện
Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về công
tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện; các ban, ngành, đoàn thể của tỉnh Quảng
Nam trong phạm vi thẩm quyền đã triển khai đồng bộ các biện pháp PNTP do người
dưới 18 tuổi thực hiện ở các cộng đồng dân cư, trường học, trong từng hộ gia đình;
quản lý giáo dục tại chổ đối với những người dưới 18 tuổi có hành vi vi phạm pháp
luật, phạm tội, tạo điều kiện để họ tái hòa nhập vào cộng đồng xã hội; kiện toàn tổ
chức các lực lượng dân phòng, tổ chức an ninh dân phố, lực lượng bảo vệ bán
chuyên trách… Ở cơ sở để thường xuyên nắm chắc tình hình liên quan đến ANTT,
đặc biệt là người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật để kịp thời xử lý.
Để xác định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của các cấp, các ngành, các tổ chức
quần chúng, xã hội cũng như cá nhân trong việc tham gia công tác PNTP do người
dưới 18 tuổi thực hiện đạt hiệu quả, Nhà nước cần hoàn thiện pháp luật hình sự, tố
tụng hình sự và các văn bản mang tính pháp quy khác có liên quan đến công tác
PNTP này, đồng thời Công an tỉnh tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Nam ban hành
một số văn bản như: Chỉ thị, Quyết định, hướng dẫn, quy chế phối hợp trong thực
hiện công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện. Trong các văn bản nói trên xác
định rõ một số nội dung sau:
- Quy định rõ phạm vi, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, cơ quan Công
an, các đoàn thể, các ngành, các cấp và mọi công dân trong công tác PNTP do
người dưới 18 tuổi thực hiện; Trong đó cần xác định những quy định cụ thể, rõ ràng
để các chủ thể biết và có ý thức thực hiện nhiệm vụ của mình; xác định mối quan hệ
giữa các chủ thể trong công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện, trong đó cần
quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, các cấp, các ngành, cấp dưới và
cấp trên, giữa ngành ngang và ngành dọc... để tránh sự chồng chéo dẫn đến tình trạng
đùn đẩy trách nhiệm cho nhau khi thực hiện; xác định cơ chế đảm bảo trong PNTP
do người dưới 18 tuổi thực hiện. Trong đó đặc biệt coi trọng cơ chế đảm bảo và mối
quan hệ phối hợp giữa cơ quan Công an với cấp uỷ đảng, chính quyền, các đoàn thể.

37. 29
- Quy định cụ thể về chế độ thông tin báo cáo giữa các chủ thể với nhau, giữa
cấp trên với cấp dưới; quy định về công tác tổng kết, sơ kết rút kinh nghiệm theo
mỗi đợt hoặc theo tháng, quý, năm đối với công tác PNTP do người dưới 18 tuổi
thực hiện; xác định những hình thức và biện pháp cần thiết cho các chủ thể tiến
hành quản lý, giáo dục đối với những người dưới 18 tuổi đi trường giáo dưỡng về,
đã chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn; các biện pháp cụ thể
này phải phù hợp với lĩnh vực hoạt động của các chủ thể kể cả các biện pháp về
hành chính, kinh tế, giáo dục...
Người dưới 18 tuổi phạm tội được xác định là một bộ phận trong cơ cấu tội
phạm nói chung; vì vậy, công tác PNTP này không thể tách rời công tác PNTP nói
chung; do đó, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa loại tội phạm này cùng được
dựa trên hai biện pháp cơ bản và xuyên suốt đó là, phòng ngừa xã hội và phòng
ngừa nghiệp vụ. Hai biện pháp phòng ngừa này đều có những ưu điểm, đặc trưng và
phương pháp tiến hành khác nhau nhưng có quan hệ chặt chẽ và tác động lẫn nhau,
quyết định đến hiệu quả của công tác PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
2.2. Thực trạng chủ thể phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện
tại tỉnh Quảng Nam
2.2.1. Vai trò của lực lượng Công an
Với vai trò là cơ quan thường trực, là lực lượng tham mưu cho các cấp ủy
Đảng và chính quvền, đồng thời là lực lượng chuyên trách, nòng cốt trong hoạt
động PNTP do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Tham mưu cho HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết liên quan đến lĩnh vực
phòng, chống tội phạm, bảo đảm ANTT, trọng tâm là: Nghị quyết số 25/2014/NQ-
HĐND ngày 31/7/2014 của HĐND tỉnh (Khóa VIII) về công tác phòng, chống tội
phạm và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên địa bàn tỉnh.
- Tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh triển khai Đề án 1 của chính phủ: “Phát
động toàn dân tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm; cảm hóa, giáo dục,
cải tạo người lầm lỗi tại gia đình và cộng đồng dân cưa”, tham mưu cho UBND tỉnh
ban hành 05 Chỉ thị, 20 Quyết định, 17 Kế hoạch, 38 văn bản chỉ đạo về công tác
phòng ngừa, đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm, tham mưu ban hành một số

38. 30
văn bản quan trọng như: Quyết định về ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 48-
CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; kiện toàn Ban Chỉ đạo phòng, chống tội
phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tỉnh:
thành lập Hội đồng tư vấn xét duyệt đưa người vào cơ sở giáo dục bắt buộc; Kế
hoạch thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hoà nhập cộng đồng đối với người chấp
hành xong án phạt tù trên địa bàn tỉnh; thành lập Ban Chỉ đạo và tổ giúp việc Ban Chỉ
đạo thực hiện cuộc vận động toàn dân giao nộp vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ;
Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn
2012 - 2015 triển khai thực hiện các Đề án, Tiểu đề án thuộc Chương trình mục tiêu
quốc gia phòng, chống tội phạm; Công an tỉnh Quảng Nam đã tham mưu, đề xuất và
trực tiếp ban hành nhiều văn bản về các hoạt động PNTP do người dưới 18 tuổi thực
hiện để triển khai, tổ chức thực hiện phù hợp với tính chất, đặc điểm địa bàn tỉnh.
Chỉ đạo các lực lượng liên quan của Công an tỉnh về đổi mới nội dung, hình
thức, biện pháp tuyên truyền, phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ
quốc phù hợp với từng đối tượng, vùng miền; vận động các tầng lớp nhân dân tích
cực tham gia phòng, chống và lên án, tố giác tội phạm, tệ nạn xã hội; quản lý giáo
dục người dưới 18 tuổi hư tại gia đình và cộng đồng.
- Công an tỉnh Quảng Nam phân công cán bộ chuyên trách về người dưới 18
tuổi để tiến hành một số công việc nhất định trong đấu tranh phòng, chống hành vi
vi phạm pháp luật, phạm tội do người dưới 18 tuổi thực hiện nhưng lực lượng được
phân công còn rất hạn chế, chỉ mới tập trung vào nhiệm vụ xử lý mang tính chuyên
đề. Trước tình hình đó tỉnh Quảng Nam cần có một lực lượng nghiệp vụ chuyên sâu
trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm này để tiến hành một cách đồng bộ
công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật nói
chung, vi phạm pháp luật hình sự nói riêng trong thời gian tới.
2.2.2. Vai trò, trách nhiệm của các chủ thể có liên quan
- Ủy ban dân số, gia đình và trẻ em:
Với vai trò là chủ thế có liên quan trong việc thực hiện công tác PNTP của
tỉnh Quảng Nam, trong thời gian qua Ủy ban dân số, gia đình và trẻ em đã thực
hiện những hoạt động sau:

39. 31
+ Thực hiện vai trò quản lý nhà nước, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành
các chính sách về dân số, gia đình và trẻ em: Chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc
biệt khó khăn trong các Trung tâm bảo trợ xã hội, phẫu thuật phục hồi chức năng
cho hơn 185 em, đưa 129 em lang thang cơ nhỡ về đoàn tụ với gia đình, xây dựng
quỹ bảo trợ trẻ em nghèo (hơn 8,0 tỉ đồng trong 5 năm), thực hiện việc điều trị bệnh
nội trú miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi.
+ Tham mưu cho UBND tỉnh ban hành và thực hiện các chính sách văn hoá, xã
hội; phát triển hệ thống phát thanh công cộng ở các phường, xã, thời gian phát thanh
dành cho lứa tuổi dưới 18 tăng từ 190 giờ năm 2014 lên 200 giờ năm 2018; số giờ phát
hình dành cho người dưới 18 tuổi tăng 280 giờ năm 2014 lên 500 giờ năm 2018.
Tuy nhiên, Ủy ban dân số, gia đình và trẻ em chưa giữ vai trò nòng cốt trong
công tác quản lý, giáo dục người dưới 18 tuổi ở địa phương; chưa chủ động phối hợp
với các ngành khác để tổ chức thực hiện các chính sách, các biện pháp giáo dục
người dưới 18 tuổi hư hỏng, phạm pháp ở địa phương.
- Ủy ban mặt trận Tổ quốc tỉnh:
Tổ chức vận động già làng, các chức sắc tôn giáo, người tiêu biểu trong khu dân
cư làm nòng cốt trong phong trào toàn dân tham gia phòng, chống tội phạm và vi phạm
pháp luật. Cùng với các thành viên của Mặt trận hình thành mạng lưới tuyên truyền
rộng khắp trong cộng đồng dân cư, thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt tại các khu
dân cư, nói chuyện chuyên đề, phổ biến ấn phẩm, tờ rơi, áp phích về phòng, chống tội
phạm, nhất là tội phạm người dưới 18 tuổi.
- Đoàn Thanh niên:
Đoàn Thanh niên các cấp ở tỉnh Quảng Nam đã tập trung đẩy mạnh công tác
tuyên truyền, giáo dục người dưới 18 tuổi nâng cao nhận thức về pháp luật, về ý thức
trách nhiệm công dân; cảnh giác với hoạt động tác động, lôi kéo của các loại tội phạm
trên địa bàn tỉnh; xây dựng lối sống, nếp sống lành mạnh; chủ động phòng ngừa, tích
cực tham gia đấu tranh tội phạm và bài trừ tệ nạn xã hội. Tổ chức các hoạt động văn
hoá, văn nghệ tuyên truyền, hội thi tìm hiểu về pháp luật, tác hại của ma tuý - AIDS
– Tệ nạn xã hội trong tổ chức thanh niên ở cơ sở. Phối hợp với Hội liên hiệp phụ

40. 32
nữ, với Sở giáo dục và đào tạo tổ chức các hoạt động chuyên đề như: diễn đàn, tư
vấn cấp học bổng cho học sinh, cấp kinh phí “Xoá nghèo” cho thanh niên; triến khai
xây dựng mô hình Đội thanh niên tình nguyện “Thắp sáng niềm tin” tại cơ sở.
Hội Liên hiệp phụ nữ:
Hội phụ nữ các đơn vị, địa phương trong toàn tỉnh đã đẩy mạnh công tác
tuyên truyền pháp luật về phòng chống tội phạm, ma túy, mại dâm, buôn bán người,
trẻ em. Tổ chức mỗi năm hai lớp tập huấn về quyền trẻ em và phòng, chống buôn
bán phụ nữ và tre em cho cán bộ phụ nữ cấp huyện, cấp xã. Phát động và triển khai
tháng hành động vì tre em. Đã quyên góp, vận động được hơn 4 tỉ đồng cho quỹ “vì
trẻ em”. Tổ chức các cuộc hội thảo về vai trò của cấp hội phụ nữ trong phòng,
chống tội phạm, về tái hòa nhập cộng đồng cho phụ nữ, trẻ em bi buôn bán, bị đưa
vào các trung tâm giáo dục, trường giáo dưỡng…
- Sở Giáo dục và đào tạo:
Sở Giáo dục và đào tạo đã ký kết quy chế phối hợp số 780/QCLN/GD&ĐT-
CA ngày 18/11/2002 với Công an tỉnh Quảng Nam “Về công tác phối hợp bảo vệ
an ninh, trật tự trong các trường học và cơ sở giáo dục”. Triển khai thực hiện quy
chế này, mỗi năm các trường học và cơ sở giáo dục đã tổ chức ít nhất 1 buổi sinh
hoạt ngoại khoá về các nội dung liên quan đến an ninh trật tự trường học, an toàn
giao thông và phòng chống tệ nạn ma tuý. 100% học sinh các cấp ký cam kết nói
không với tội phạm và tệ nạn xã hội. Mỗi năm in và cấp phát trên 50.000 tờ cam kết
phòng, chống ma túy cho học sinh thuộc các trường trung học phổ thông, trung học
cơ sở và Trung tâm giáo dục thường xuyên của tỉnh. Định kì ngành giáo dục và đào
tạo đã chủ trì giao ban với Công an địa phương và các cơ quan chức năng để kịp thời
nắm tình hình, bàn biện pháp phối hợp quản lí, giáo dục học sinh.
Tuyên truyền, giáo dục kiến thức pháp luật hình sự để học sinh nhận thức
được các chuẩn mực pháp luật hình sự, từ đó có những định hướng lựa chọn cách
thức hành động phù hợp với các chuẩn mực này, không đi vào con đường phạm tội
khi bị các đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo, ép buộc… Trong công tác quản lý của mình,
nhà trường cần theo dõi, phát hiện những trường hợp học sinh có các biều quan