Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành tội phạm học với đề tài: Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận, cho các bạn làm luận văn tham khảo

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHAN ANH DŨNG
NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH TỘI
TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
TỘI PHẠM HỌC VÀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM
HÀ NỘI, 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHAN ANH DŨNG
NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH TỘI
TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN
Ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
Mã số: 8.38.01.05
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. NGUYỄN TẤT VIỄN
HÀ NỘI, 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số
liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực.
Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công
trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
PHAN ANH DŨNG

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU
KIỆN CỦA TÌNH HÌNH TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18
TUỔI THỰC HIỆN ..................................................................................................7
1.1. Khái niệm tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện .........................7
1.2. Phân loại nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18
tuổi thực hiện.............................................................................................................15
1.3. Cơ chế tác động của nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài sản
do người dưới 18 tuổi thực hiện................................................................................19
1.4. Mối quan hệ giữa nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS do người
dưới 18 tuổi thực hiện nhân thân người phạm tội và phòng ngừa tội phạm này ......22
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH
HÌNH TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI THỰC HIỆN
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN................................................................28
2.1. Thực trạng tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên
địa bàn Tỉnh Ninh Thuận ..........................................................................................29
2.2. Nhận diện nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài sản do người
dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn Tỉnh Ninh Thuận ..............................................35
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN
CỦA TÌNH HÌNH TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI
THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN........................................52
3.1. Dự báo tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa
bàn tỉnh Ninh Thuận..................................................................................................52
3.2. Các giải pháp phòng ngừa tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận ....................................................................................56
KẾT LUẬN..............................................................................................................79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ANTT : An ninh trật tự
CAND : Công an nhân dân
HKTT : Hộ khẩu thường trú
TAND : Tòa án nhân dân
TCTS : Trộm cắp tài sản
TNXH : Tệ nạn xã hội
TTATXH : Trật tự an toàn xã hội
TTHS : Tố tụng hình sự
UBND : Ủy ban nhân dân
VKSND : Viện kiểm sát nhân dân
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

6. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Tình hình tội phạm trên địa bàn Ninh Thuận giai đoạn 2014 - 2018
Bảng 2.2: Tỉ lệ tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện và tội trộm cắp tài
sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận từ
năm 2014 – 2018
Bảng 2.3: Thống kê độ tuổi, giới tính tội trộm cắp tài sản do người dưới 18
thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014 – 2018
Bảng 2.4: Đặc điểm xét theo trình độ văn hóa người dưới 18 tuổi phạm tội
TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014 - 2018
Bảng 2.5: Đặc điểm xét theo nghề nghiệp của người dưới 18 tuổi phạm tội
TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014-2018
Bảng 2.6: Đặc điểm hoàn cảnh gia đình của người dưới 18 tuổi phạm tội trộm
cắp tài sản trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014 - 2018
Bảng 2.7: Đặc điểm xét theo tôn giáo, tín ngưỡng của người dưới 18 tuổi
phạm tội trộm cắp tài sản trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn
2014 - 2018
Bảng 2.8: Cơ cấu xét theo phương tiện gây án của người dưới 18 tuổi phạm
tội TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014 - 2018
Bảng 2.9: Cơ cấu xét theo địa điểm gây án của người dưới 18 tuổi phạm tội
TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014-2018
Bảng 2.10: Cơ cấu xét theo thời gian gây án của người dưới 18 tuổi phạm tội
TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014-2018
Bảng 2.11: Cơ cấu xét theo hình thức cư trú của người dưới 18 tuổiphạm tội
TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2014-2018
Bảng 2.12: Cơ cấu tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện xét
theo đơn vị hành chính
Bảng 2.13: Cơ cấu tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện xét
theo tiền án, tiền sự

7. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ trước đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định thanh, thiếu niên là
thế hệ tương lai của đất nước; là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
đất nước; có vai trò xung kích, quan trọng trong các cuộc cách mạng, là lực
lượng quyết định tương lai, vận mệnh của dân tộc. Chính vì vậy, vấn đề chăm
sóc, giáo dục thế hệ trẻ và phòng ngừa, ngăn chặn người dưới 18 tuổi phạm tội
từ lâu đã được Đảng, Nhà nước ta quan tâm, nghiên cứu và thực hiện. Điều đó
đã được thể hiện trong các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng; pháp luật của Nhà
nước, tiêu biểu như: Chỉ thị số 20-CT/TW ngày 05-11-2012 của Bộ Chính trị về
“Tăng cường công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em trong tình hình mới”;
Hiến pháp năm 2013 (Khoản 1 Điều 37 quy định “Trẻ em được Nhà nước, gia
đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục; được tham gia vào các vấn đề về
trẻ em. Nghiêm cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức
lao động và những hành vi khác vi phạm quyền trẻ em”); Bộ luật hình sự
(BLHS); Bộ Luật Tố tụng hình sự (BLTTHS); Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục trẻ em năm 2004 (sửa đổi, bổ sung, có hiệu lực ngày 01/6/2017); Chương
trình quốc gia phòng chống tội phạm; Chương trình hành động quốc gia vì trẻ
em giai đoạn 2012 – 2020 của Chính phủ. Bên cạnh đó, Nhà nước ta còn tham
gia Công ước quốc tế về quyền trẻ em của Đại hội đồng Liên hợp quốc. Nhà
nước ta cũng xác định rõ: nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
là “...Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của
người dưới 18 tuổi và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai
lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.” (Điều 91
BLHS nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017).
Trong hơn 30 năm qua, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng ta
khởi xướng và lãnh đạo đã đạt được những thành tựu to lớn và rất quan trọng,

8. 2
có ý nghĩa lịch sử. Cùng với sự phát triển của cả nước, tỉnh Ninh Thuận cũng
có những bước phát triển vượt bậc. Kinh tế tăng trưởng nhanh, cơ sở hạ tầng
được chú trọng đầu tư khang trang, sạch đẹp, đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị
trường và sự tác động của những yếu tố tiêu cực khác, tình trạng phân hóa giàu
– nghèo, tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn tỉnh có những diễn
biến phức tạp, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, tác động không tốt đến một
bộ phận quần chúng nhân dân, trong đó có những người dưới 18 tuổi.
Theo thống kê của Công an tỉnh Ninh Thuận, từ năm 2014 đến năm 2018,
Cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố điều tra 1.680 vụ án hình sự, khởi tố 2.038
bị can; trong đó có 238 vụ án có dưới 18 tuổi tham gia (chiếm tỷ lệ 14,2% tổng
số vụ án khởi tố), với tổng số 316 bị can là người dưới 18 tuổi, chiếm tỷ lệ
15,5% tổng số bị can. Qua khảo sát cho thấy người dưới 18 tuổi phạm nhiều
loại tội khác nhau như trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, mua bán trái
phép chất ma túy, gây rối trật tự công cộng, nguy hiểm hơn, người dưới 18 tuổi
còn thực hiện các hành vi phạm tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng
như cướp giật tài sản, cướp tài sản, giết người... Trong các loại tội phạm nói
trên, chiếm tỷ lệ cao nhất vẫn là trộm cắp tài sản tổng số 147 bị can chiếm tỷ
46,52%.
Các đối tượng phạm tội bằng những thủ đoạn tinh vi, có sự tính toán, chuẩn
bị kỹ càng, thậm chí đã hình thành các băng, nhóm tội phạm có tính nguy hiểm
cao. Số lượng các vụ án tăng nhanh, nhiều vụ án nghiêm trọng xảy ra, cùng với
tính chất phức tạp của từng vụ án là những thủ đoạn tinh vi, tài sản thiệt hại lớn,
để lại những hậu quả nghiêm trọng, gây bức xúc trong quần chúng nhân dân,
làm xôn xao dư luận xã hội. Việc gia tăng tội phạm do người dưới 18 tuổi thực
hiện nói chung và tội phạm trộm cắp do người dưới 18 tuổi thực hiện nói riêng
không chỉ tăng về số lượng đối tượng, vụ án, mà số đối tượng trong cùng một vụ

9. 3
án cũng có xu hướng tăng, tỷ lệ tái phạm của người dưới 18 tuổi tăng, cùng với
đó là tuổi đời phạm tội của các đối tượng là người dưới 18 tuổi cũng trẻ hoá. Đây
thực sự là một vấn đề rất đáng báo động.
Trước thực trạng trên, việc nghiên cứu tình hình tội phạm trộm cắp do
người dưới 18 tuổi thực hiện, phân tích đặc điểm hành vi phạm tội trộm cắp
của người dưới 18 tuổi, tìm ra những nguyên nhân, điều kiện của tình hình
đó, từ đó đề xuất những giải pháp phòng ngừa có hiệu quả trong giai đoạn
hiện nay và thời gian tới là thực sự cấp thiết. Do đó, học viên đã chọn đề tài:
“Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới
18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận” làm luận văn cao học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong thời gian qua đã có một số công trình nghiên cứu khoa học, tổng
kết liên quan đến đề tài như: PGS.TS. Phạm Văn Tỉnh (2008), Nguyên nhân
và điều kiện của tình hình tội phạm ở nước ta hiện nay – mô hình lý luận, Tạp
chí Nhà nước và pháp luật, (số 6); PGS. TS. Cao Thị Oanh (chủ biên),
(2015), Các tội xâm phạm sở hữu có tính chất chiếm đoạt, Nxb Công an nhân
dân, Hà Nội; Lê Thị Bình (2018) Tội trộm cắp tài sản theo pháp luật Hình sự
Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Bình Phước, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học
xã hội. Nguyễn Bá Phụ (1996), “Quản lý, giáo dục nhằm ngăn chặn công
dân là vị thành niên vi phạm pháp luật ở thị xã Phan Rang - Tháp Chàm.
Thực trạng và giải pháp”, đề tài khoa học cấp cơ sở, Công an tỉnh Ninh
Thuận; Đỗ Bá Cở (2003), “Hoạt động của lực lượng CSND trong phòng
ngừa người chưa thành niên phạm tội trong tình hình hiện nay”, nhà xuất
bản CAND, Hà Nội; Nguyễn Nhị Hồng (2006), “Thực trạng người chưa thành
niên vi phạm pháp luật ở địa bàn tỉnh Ninh Thuận và giải pháp phòng ngừa,
ngăn chặn”, đề tài khoa học cấp cơ sở, Công an tỉnh Ninh Thuận; Vũ Hồng
Thức (2006),“Tệ nạn ma túy trong thanh thiếu niên, học sinh trên địa bàn

10. 4
Ninh Thuận - Thực trạng và giải pháp”, đề tài khoa học cấp cơ sở, Công an
tỉnh Ninh Thuận; Phan Quang Mục (2008), “Thực trạng tình hình học sinh,
sinh viên vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận và các giải pháp
phòng ngừa, ngăn chặn”, đề tài khoa học cấp cơ sở, Công an tỉnh Ninh Thuận.
Những công trình nói trên thường tập trung nghiên cứu vấn đề người
dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật nói chung, chưa nghiên cứu chuyên sâu về
nguyên nhân và điều kiện của tội phạm trộm cắp do người dưới 18 tuổi thực
hiện trên một địa bàn cụ thể là tỉnh Ninh Thuận.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá đúng đặc
điểm, nguyên nhân tình hình tội trộm cắp do người dưới 18 tuổi thực hiện
trên địa tỉnh Ninh Thuận và dự báo tình hình tội phạm, đề xuất các giải pháp
phòng ngừa tội trộm cắp do người dưới 18 tuổi thực hiện.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục tiêu trên, đề tài đề ra các
nhiệm vụ nghiên cứu sau đây:
- Vận dụng lý luận tội phạm học để nhận diện chính xác nguyên nhân và
điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện ở Ninh Thuận.
- Đánh giá thực trạng tình hình tội phạm trộm cắp tài sản do người dưới 18
tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận, thực tiễn công tác phòng ngừa của
các cơ quan chức năng; từ đó rút ra những nguyên nhân, điều kiện của tình hình
tội phạm.
- Dự báo tình hình tội phạm trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi
thực hiện trong những năm tới và đưa ra giải pháp phòng ngừa.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
4.2. Phạm vi nghiên cứu

11. 5
+ Phạm vi nội dung: Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm
cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện.
+ Về không gian: Địa bàn tỉnh Ninh Thuận.
+ Về thời gian: Từ năm 2014 đến 2018.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp luận: Đề tài thực hiện trên cơ sở ơ sở phương pháp
luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Luận
văn sử dụng các nguyên lý về mối liên hệ phổ biến, quy luật mâu thuẫn và
đấu tranh giữa các mặt đối lập, quy luật phủ định của phủ định; cặp phạm trù
nguyên nhân và kết quả để phân tích nguyên nhân, điều kiện phạm tội trộm
cắp tài sản của người dưới 18 tuổi, từ đó đưa ra dự báo và đề xuất các biện
pháp phòng ngừa tội phạm này.
5.2 Phương pháp nghiên cứu cụ thể: Luận văn sử dụng các phương
pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp thống kê: học viên sử dụng kết quả thống kê của các cơ
quan tư pháp và các cơ quan liên quan khác để đánh gía tình hình tội phạm
trộm cắp do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Phương pháp điều tra xã hội học: được sử dụng tiến hành khảo sát,
điều tra trên địa bàn nhằm bổ sung cho các nhận xét xét, đánh giá
Ngoài ra học viên còn sử dụng các phương pháp như: phương pháp điều
tra điển hình; phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp; phương pháp tọa
đàm, lấy ý kiến chuyên gia
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
- Việc nghiên cứu đề tài góp phần làm rõ hơn nguyên nhân, điều kiện và
các biện pháp phòng ngừa tình hình trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi
thực hiện trên một địa bàn cụ thể ở miền Nam Trung bộ-tỉnh Ninh Thuận

12. 6
- Những kiến nghị của đề tài có thể được tham khảo, chọn lọc và sử
dụng trong đấu tranh phòng chống tội xâm phạm sở hữu nói chung, tội phạm
trộm cắp nói riêng ở Ninh Thuận.
7. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: vấn đề lý luận về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội
trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Chương 2: Thực trạng nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm
cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận
Chương 3: Giải pháp khắc phục nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội
trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận

13. 7
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN
CỦA TÌNH HÌNH TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18
TUỔI THỰC HIỆN
1.1. Khái niệm tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
1.1.1. Nhưng đặc điểm tâm, sinh lý đặc trưng của người dưới 18 tuổi
Giai đoạn dưới 18 tuổi là giai đoạn con người đang phát triển cả về sinh
lí, tâm lí và ý thức. Ở giai đoạn này, các em có tình trạng mất cân bằng tạm
thời trong cảm xúc. Trên thực tế, trạng thái cảm xúc không cân bằng có thể là
yếu tố gây nên các hành vi lệch chuẩn cho người dưới 18 tuổi.
Bên cạnh cạnh đó, lứa tuổi dưới 18 là lứa tuổi mà kinh nghiệm trong
cuộc sống còn quá ít ỏi, đặc biệt là khả năng nhận thức về pháp luật còn nhiều
hạn chế. Một phần không nhỏ người dưới 18 tuổi thực hiện hành vi phạm tội
chỉ để thỏa mãn nhu cầu, hứng thú không đúng đắn của cá nhân, không quan
tâm đến hậu quả nguy hiểm cho xã hội và chỉ khi được giải thích, phân tích
thì các em mới hiểu rằng hành vi của mình là phạm tội.
Một đặc điểm tâm lý khá đặc trưng khác của người dưới 18 tuổi là nhu
cầu độc lập, đó chính là việc các em muốn tự hành động và tự ra quyết định
theo ý kiến riêng mà không muốn bị ảnh hưởng của người khác. Do có những
nhu cầu độc lập mang tính chất thái quá, biểu hiện ra bên ngoài dưới dạng các
hành vi như ngang bướng, cố chấp, dễ tự ái, gây gổ, phô trương. Tất cả những
hành vi này của người dưới 18 tuổi đều mang tính chất của hành vi lệch chuẩn,
dễ dẫn tới các hành vi phạm tội.
Cuối cùng, người dưới 18 tuổi có nhu cầu tìm hiểu và khám phá cái mới.
Điều này cũng có thể trở thành một trong những nguyên nhân dẫn tới hành vi
phạm tội của các em, nếu các em thiếu sự hướng dẫn, kiểm tra, giám sát của gia

14. 8
đình, xã hội, không tự chủ được bản thân và không phân biệt được phải trái,
đúng sai.
1.1.2. Chính sách hình sự đối với người dưới 18 tuổi
Chính sách hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội gắn liền với
lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam, được khẳng
định trong các văn kiện của Đảng và được thể chế hóa trong luật hình sự theo
tinh thần nhân đạo và hướng thiện. Với sự cân nhắc nhiều yếu tố khác nhau
liên quan đến người dưới 18 tuổi phạm tội, việc xử lý người dưới 18 tuổi
phạm tội có những khác biệt đáng kể so với người từ đủ 18 tuổi trở lên phạm
tội. Sự khác biệt này trước hết được thể hiện trong các quy định về trách
nhiệm hình sự của người dưới 18 tuổi phạm tội, trong đó quan trọng nhất là
quy định về nguyên tắc xử lý. Mục đích chủ yếu của việc xử lý người dưới 18
tuổi phạm tội là giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh,
trở thành công dân có ích cho xã hội. Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người
dưới 18 tuổi phạm tội phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân, tính chất
nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội của họ và yêu cầu của việc phòng
ngừa tội phạm. Tòa án chỉ áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm
tội nếu xét thấy việc miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng một trong các biện
pháp khiển trách, hòa giải tại cộng đồng hoặc giáo dục tại xã, phường, thị trấn
hoặc biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng không bảo đảm hiệu quả giáo
dục, phòng ngừa và chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn khi xét thấy các hình
phạt và biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa. Đồng
thời, khi xử phạt tù có thời hạn, người dưới 18 tuổi phạm tội được hưởng mức
án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội tương
ứng và với thời hạn thích hợp ngắn nhất. Bên cạnh đó, không áp dụng hình
phạt bổ sung đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Không xử phạt tù chung thân
hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

15. 9
1.1.3. Những dấu hiệu pháp lý đặc trưng của tội trộm cắp tài sản
Theo Bộ luật Hình sự hiện hành, tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã
hội được Bộ luật Hình sự quy định, do người có năng lực trách nhiệm hình sự
hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm
độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ
chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã
hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền,
lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự
pháp luật xã hội chủ nghĩa. Tội trộm cắp tài sản là một tội phạm cụ thể do Bộ
luật Hình sự quy định, đó là hành vi lén lút chiếm đoạt tài sản của người khác,
được thực hiện bởi người có năng lực trách nhiệm hình sự [8, tr58-59].
Tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện phản ánh đầy đủ
những đặc điểm pháp lý về khách thể, mặt khách quan, mặt chủ quan của tội
trộm cắp tài sản được quy định tại Điều 173 BLHS năm 2015.
- Khách thể của tội trộm cắp tài sản: Theo khoa học luật hình sự, khách
thể của tội phạm là những quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ và bị tội
phạm xâm hại đến và gây nên (hoặc đe dọa thực tế gây nên) thiệt hại. Trên cơ
sở đó, có thể coi khách thể của tội trộm cắp tài sản là quan hệ sở hữu.
- Mặt khách quan của tội trộm cắp tài sản: Mặt khách quan của một tội
phạm bao gồm hành vi nguy hiểm cho xã hội, hậu quả của tội phạm nếu điều
luật quy định và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy hiểm cho xã hội và
hậu quả của tội phạm.
Bộ luật Hình sự hiện hành không mô tả hành vi của tội trộm cắp tài sản.
Tuy nhiên, thực tiễn tư pháp hình sự và các công trình nghiên cứu pháp luật
hình sự đã tổng kết và thừa nhận hành vi khách quan duy nhất của tội phạm
này là “chiếm đoạt” một cách lén lút tài sản của người khác. Dấu hiệu lén lút
đặc trưng ở chỗ nó tương phản với những hành vi công khai chiếm đoạt tài

16. 10
sản (công nhiên chiếm đoạt, cướp tài sản...). Hành vi lén lút thực hiện trong
điều kiện mà chủ sở hữu tài sản không có khả năng biết được hành vi chiếm
đoạt đang xảy ra. Việc che giấu chỉ thực hiện đối với chủ sở hữu tài sản.
Đối tượng tác động của tội trộm cắp tài sản: đối tượng tác động của tội
trộm cắp là tài sản có người quản lý, do người khác chiếm hữu hoặc đang
trong khu vực quản lý. Theo Điều 107 Bộ luật dân sự năm 2015 thì tài sản là
vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Tài sản bao gồm bất động sản và
động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình
thành trong tương lai.
Hậu quả do tội tội trộm cắp gây ra là thiệt hại về tài sản mà cụ thể là giá
trị tài sản bị chiếm đoạt. Theo Bộ luật Hình sự hiện hành, giá trị tài sản bị
chiếm đoạt từ 2.000.000 đồng trở lên (với một số tình tiết đi kèm) mới cấu
thành tội phạm. ở đây có mối quanhệ nhan quả giữa hành vi trộm cắp tài sản
và hậu quả xảy ra khi tài sản của chủ sở hữu bị người khác chiếm đoạt.
- Chủ thể của tội trộm cắp tài sản: Căn cứ quy định tại Điều 12 BLHS
hiện hành thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi
tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác. Người từ đủ
14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm
trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều Phần
các tội phạm, trong đó có Điều 173 (Tội trộm cắp tài sản)
Như vậy, tội phạm do người dưới 18 tuổi gây ra chỉ xuất hiện (phát sinh)
khi có đầy đủ 3 điều kiện sau đây:
Một là, có hành vi phạm tội do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Hai là, người thực hiện hành vi phạm tội đã đủ tuổi chịu trách nhiệm
hình sự tương ứng với loại tội phạm và lỗi gây ra tội phạm.
Ba là, người đó thực tế phải chịu trách nhiệm hình sự sau khi các cơ
quan có thẩm quyền cân nhắc tính cần thiết phải xử lý bằng hình sự mà không

17. 11
thể áp dụng các biện pháp tư pháp hoặc các biện pháp khác để quản lý, giáo
dục và phòng ngừa tội phạm.
Chủ thể của tội phạm không phải là chủ thể đặc biệt, những người có đủ
năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi nhất định (đối với khoản 1 và
khoản 2 của điều luật thì chủ thể phải từ 16 tuổi trở lên. Đối với khoản 3 và
khoản 4 của điều luật thì chủ thể có độ tuổi từ 14 tuổi trở lên) đều có thể là
chủ thể của tội phạm.
- Mặt chủ quan của Tội trộm cắp tài sản: Hành vi trộm cắp tài sản được
thực hiện dưới hình thức lỗi cố ý trực tiếp. Mục đích phạm tội là chiếm đoạt
tài sản.
Về chế tài, không phải người nào có hành vi trộm cắp tài sản cũng chịu
các chế tài giống nhau. Đối với người dưới 18 tuổi phạm tội trộm cắp tài sản
sẽ phải chịu mức hình phạt thấp hơn người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội.
Từ những phân tích trên có thể đưa ra khái niệm: “Người dưới 18 tuổi
phạm tội trộm cắp tài sản là người thuộc lứa tuổi dưới 18 đã thực hiện hành
vi trộm cắp tài sản và phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi của mình theo
quy định của Bộ luật hình sự”.
1.1.4. Khái niệm nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài
sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
Để tổ chức phòng chống tội phạm có hiệu quả cần phải nghiên cứu và
làm sáng tỏ nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm. Nguyên nhân
và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 thực hiện được lý giải
trên cơ sở tiếp cận phương pháp luận về mối quan hệ biện chứng giữa nguyên
nhân và kết quả của cặp phạm trù nguyên nhân và kết quả trong triết học Mác
- Lênin. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin thì mối quan hệ nhân quả
là mối quan hệ khách quan giữa các hiện tượng phát sinh, phát triển liên tục
theo thời gian. Trong đó, hiện tượng là nguyên nhân, trong những điều kiện

18. 12
nhất định sẽ làm phát sinh ra kết quả. Theo GS.TS. Võ Khánh Vinh
“Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm được hiểu là hệ thống
các hiện tượng xã hội tiêu cực trong hình thái kinh tế - xã hội tương ứng
quyết định sự ra đời của tình hình tội phạm như là hậu quả của mình”.
GS.TS. Võ Khánh Vinh cũng cho rằng “...tìm ra mối liên hệ nhân - quả giữa
tình hình tội phạm và các hiện tượng, các quá trình kinh tế - xã hội khác vì
mục đích phòng ngừa tội phạm, tức là ngăn ngừa tội phạm và loại trừ tội
phạm ra khỏi đời sống xã hội” [21].
Khoa học nghiên cứu về tội phạm cho rằng nguyên nhân của tình hình
tội phạm là các hiện tượng và quá trình xã hội ẩn chứa những mâu thuẫn và
xung đột xã hội, có khả năng làm phát sinh tội phạm. Chúng tồn tại trước tội
phạm về thời gian. Còn điều kiện phạm tội là những yếu tố tuy không có khả
năng trực tiếp làm phát sinh tội phạm, không chứa đựng những mâu thuẫn và
xung đột xã hội nhưng lại tạo ra những khả năng và hoàn cảnh thuận lợi để
thúc đẩy các nguyên nhân làm phát sinh tội phạm. Trong hệ vận động đó,
nguyên nhân luôn là nhân tố trực tiếp làm phát sinh tội phạm, luôn thể hiện
những mâu thuẫn tồn tại một cách ổn định, bền vững. Còn điều kiện là những
nhân tố tồn tại ít có tính bền vững, không ổn định, dễ thay đổi. Về lý thuyết,
nguyên nhân và điều kiện là hai phạm trù khác nhau, giữ vai trò khác nhau
trong việc sinh ra kết quả là tình hình tội phạm. Tuy nhiên, trong lĩnh vực xã
hội nói chung và tội phạm học học nói riêng, sự phân biệt giữa nguyên nhân
và điều kiện chỉ mang tính chất tương đối, thực tế đấu tranh và phòng ngừa tội
phạm luôn đòi hỏi phải loại trừ cả nguyên nhân và điều kiện làm phát sinh tội
phạm. Thực tiễn đấu tranh phòng chống tội xâm phạm quyền sở hữu tài sản chỉ
ra rằng việc phân định rõ đâu là nguyên nhân, đâu là điều kiện của tình hình tội
trộm cắp tài sản là việc làm khó khăn. Tựu chung lại, nguyên nhân và điều
kiện của tình hình tội phạm được các nhà khoa học về tội phạm học lý giải

19. 13
dựa trên những hiện tượng và quá trình xã hội. Còn nguyên nhân và điều kiện
của các tội phạm cụ thể được lý giải dựa trên cơ chế tâm lý xã hội của hành vi
phạm tội.
Nguyên nhân của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi là những
hiện tượng xã hội tiêu cực làm phát sinh, phát triển tội TCTS như là hậu quả
tất yếu của mình; là sự tác động qua lại giữa các yếu tố bên trong của người
dưới 18 tuổi phạm tội TCTS thể hiện qua dấu hiệu, đặc điểm, tính chất của
nhân thân và các yếu tố bên ngoài của môi trường sống như kinh tế, văn hóa,
xã hội, gia đình, trường học… dẫn đến phát sinh tội phạm TCTS. Còn điều
kiện của tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện là những hiện tượng xã
hội tiêu cực không tự mình sinh ra tội TCTS mà là hỗ trợ và tăng cường cho
sự hình thành và hoạt động của các nguyên nhân.
Do đó, nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm TCTS do người
dưới 18 tuổi thực hiện là những dấu hiệu, đặc điểm, tính chất của nhân thân
và những tình huống hoàn cảnh khách quan bên ngoài trong sự tác động qua
lại của chúng dẫn đến việc thực hiện hành vi phạm tội TCTS.
Từ những phân tích trên đây, có thể đưa ra khái niệm sau: “Nguyên nhân
và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực
hiện là sự tác động qua lại giữa các yêu tố tiêu cực thuộc môi trường sống và
các yếu tố tâm - sinh lý tiêu cực thuộc cá nhân người dưới 18 tuổi trong
những hoàn cảnh, tình huống nhất định dẫn tới việc thực hiện hành vi nguy
hiểm cho xã hội mà Bộ luật hình sự quy định đó là tội trộm cắp tài sản”.
1.1.5. Ý nghĩa của việc nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện tội trộm
cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
Việc nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp tài
sản do người dưới 18 tuổi thực hiện có ý nghĩa rất quan trọng cả về lý luận và
thực tiễn.

20. 14
Thứ nhất: Việc nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS
do người dưới 18 tuổi thực hiện sẽ tạo cơ sở để xây dựng các biện pháp phòng
ngừa loại tội phạm này một cách hiệu quả. Phòng ngừa tội phạm là việc sử
dụng nhiều giải pháp nhằm triệt tiêu, giảm thiểu những mâu thuẫn xã hội,
khắc phục những khuyết điểm, thiếu sót trong quản lý nhà nước, quản lý xã
hội. Hoạt động này trong thực tiễn chỉ đạt được hiệu quả khi có sự hiểu biết
đầy đủ về nguồn gốc phát sinh, tồn tại và thay đổi của tình hình tội phạm, về
những nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, góp phần vô hiệu
hóa, loại trừ những yếu tố liên quan đến nhân thân là nguyên nhân gây ra tội
phạm TCTS.
Thứ hai: Nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS do
người dưới 18 tuổi thực hiện có ý nghĩa quan trọng đối với việc tiếp tục hoàn
thiện chính sách hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội theo tinh thần
nhân đạo và hướng thiện, bảo đảm mục đích chủ yếu là giáo dục, giúp đỡ họ
sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội
trong tương lai.
Thứ ba: Nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS do
người dưới 18 tuổi thực hiện giúp hiểu rõ hơn các đặc điểm nhân thân người
phạm tội, xem xét các yếu tố đó trong sự tương tác với các yếu tố của môi
trường sống và hoàn cảnh sống làm phát sinh tình hình tội phạm. Đồng thời
giúp cho công tác phát hiện, điều tra, xử lý loại tội phạm này được kịp thời
Thứ tư: Nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS do
người dưới 18 tuổi thực hiện phục vụ cho nghiên cứu đề ra các dự báo chính
xác tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Thứ năm: Nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS do
người dưới 18 tuổi thực hiện góp phần cung cấp những thông tin hữu ích cho

21. 15
công tác quản lý, giáo dục người dưới 18 tuổi phạm tội nói chung, phạm tội
TCTS nói riêng trở thành những người có ích cho xã hội.
1.2. Phân loại nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp
tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
Nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS do người dưới 18 thực
hiện rất đa dạng và luôn luôn “động” vì vậy cần thiết phải tiến hành phân loại
để thấy được mức độ ảnh hưởng của chúng trong việc làm phát sinh tình hình
tội TCTS do người 18 thực hiện đồng thời định hướng cho cuộc đấu tranh
phòng, chống tội phạm nói chung và phòng, chống tội TCTS do người dưới
18 tuổi thực hiện nói riêng.
Hiện nay có rất nhiều tiêu chí khác nhau khi tiến hành phân loại nguyên
nhân và điều kiện tình hình tội phạm. Trong phạm vi luận văn này, học viên
tiến hành phân loại theo 3 tiêu chí sau đây, và cũng được nhiều tác giả đồng
quan điểm:
1.2.1. Căn cứ vào phạm vi, mức độ tác động của nguyên nhân và điều
kiện tình hình tội trộm cắp tài sản
Theo các nhà nghiên cứu tội phạm học, căn cứ vào phạm vi, mức độ tác
động của nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, trên cơ sở phạm
trù cái chung, cái riêng, cái đặc thù, có thể phân chia nguyên nhân và điều
kiện của tình hình tội phạm thành 3 cấp độ:
a- Nguyên nhân, điều kiện của tình trạng tội phạm nói chung;
b- Nguyên nhân và điều kiện của từng nhóm tội phạm (các tội phạm có
cùng khách thể loại);
c- Nguyên nhân và điều kiện của từng tội phạm cụ thể.
Để nhận diện được nguyên nhân, điều kiện của từng tội phạm cụ thể,
trong đó có tội TCTS, không nên phân tách một cách biệt lập, mà cần xem xét
chúng trong mối quan hệ cái chung và cái riêng, giữa bộ phận và chỉnh thể,
tức là phải dựa trên những yếu tố là nguyên nhân và điều kiện của tình trạng

22. 16
tội phạm nói chung, nguyên nhân và điều kiện của một nhóm tội phạm. Việc
nghiên cứu ở ba cấp độ như vậy không có nghĩa là phân chia nguyên nhân và
điều kiện ra làm ba phần một cách cơ học, mà phải xem xét chúng trong một
hệ thống thống nhất.
- Nguyên nhân và điều kiện tình hình tội phạm chung: Đây là nhóm
nguyên nhân và điều kiện có phạm vi tác động bao trùm lên nhiều lĩnh vực của
đời sống xã hội, nhiều loại đối tượng khác nhau và có khả năng làm phát sinh
nhiều nhóm tội và loại tội trong đó có tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực
hiện. Nhóm nguyên nhân và điều kiện này cũng có thời gian tồn tại và tác động
mang tính ổn định và lâu dài trong xã hội. Ví dụ: khi nghiên cứu nguyên nhân
và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa
bàn tỉnh Ninh Thuận phải chú ý đến yếu tố cơ bản như hoàn cảnh kinh tế, chính
trị, xã hội trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận nói chung.
- Nguyên nhân và điều kiện của loại tội phạm: Nhóm nguyên nhân và
điều kiện này chỉ phát sinh trong từng lĩnh vực của đời sống xã hội, nó chỉ tác
động đến từng nhóm đối tượng mang tính đặc thù, vì vậy có khả năng làm
phát sinh một loại tội phạm. Ví dụ: sự thiếu đồng bộ và chặt chẽ trong việc
giáo dục và quản lý người dưới 18 tuổi trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận sẽ làm
phát sinh những tội phạm do nhóm người này thực hiện.
- Nguyên nhân và điều kiện tội phạm cụ thể: Đây là nhóm nguyên nhân
và điều kiện tác động một cách cụ thể đến từng cá nhân người phạm tội, nó
luôn là những tình huống, hoàn cảnh mang tính đặc thù gắn liền với điều kiện
sống, với môi trường sinh hoạt của từng cá nhân cụ thể. Nhóm nguyên nhân
và điều kiện này chỉ có khả năng làm phát sinh một tội phạm cụ thể.
1.2.2 Căn cứ vào nội dung, tính chất tác động của nguyên nhân và điều
kiện tình hình tội trộm cắp tài sản
Căn cứ vào tiêu chí này có thể chia nguyên nhân và điều kiện tình hình
tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện thành 05 nhóm.

23. 17
- Nguyên nhân và điều kiện kinh tế - xã hội: Đây là những hiện tượng
quá trình xã hội mang nội dung kinh tế, phát sinh trong hoạt động sản xuất,
phân phối và lưu thông, bao gồm cả việc đề ra và tổ chức thực hiện các chính
sách nhằm phát triển kinh tế - xã hội. Nhóm này có thể tác động đến nhiều
nhóm tội và loại tội khác nhau, nhưng chủ yếu và trực tiếp nhất là tội phạm về
kinh tế, các tội tham nhũng, các tội xâm phạm sỡ hữu trong đó có tội TCTS
do người dưới 18 tuổi thực hiện.
- Nguyên nhân và điều kiện về chính trị xã hội: Nhóm này phản ánh
những mâu thuẫn về lợi ích chính trị của các giai cấp, các tầng lớp khác nhau
trong xã hội, nó thể hiện sự xung đột của các hệ tư tưởng, các loại học thuyết
và chủ nghĩa trong xã hội. Đây là nhóm nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh
nhiều nhóm tội, loại tội khác nhau trong đó có tội TCTS do người dưới 18
tuổi thực hiện.
- Nguyên nhân và điều kiện tâm lí - văn hóa xã hội: Đây là nhóm phát
sinh từ những khiếm khuyết, khuyết tật về tinh thần. Nhóm nguyên nhân này
bắt nguồn từ những xung đột, mâu thuẫn, là hệ quả của một số trào lưu, xu
hướng giao lưu và tiếp biến của văn hóa, của những phong tục tập quán, sở
thích, thị hiếu của một bộ phận dân cư không phù hợp với chuẩn mực của xã
hội hiện tại. Ví dụ: Thói ăn chơi sa đọa của những người dưới 18 tuổi, với tư
tưởng đua đòi với bạn bè nhưng thiếu hụt về kinh tế, phát sinh nhu cầu tiêu
xài tiền bạc, mà nhu cầu chỉ trở thành động cơ khi nhu cầu đó bị thôi thúc bức
thiết dẫn đến việc con người ta phải hành động để thỏa mãn nhu cầu, từ đó
dẫn đến các trường hợp người dưới 18 tuổi thực hiện tội TCTS.
- Nguyên nhân và điều kiện tổ chức, quản lý xã hội: Phát sinh từ những
bất hợp lý, những sai lầm, khuyết điểm còn yếu kém trong công tác quản lý
nhà nước, quản lý xã hội, quản lý con người. Nhóm này có thể làm phát sinh
các tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện trong đó có TCTS. Ví dụ: sự

24. 18
quản lý giáo dục chưa tốt đến từ gia đình, nhà trường làm cho người dưới 18
tuổi chưa nhận thức đúng bản chất sự việc, hiểu lệch lạc vấn đề có thể dẫn tới
hành vi phạm tội.
- Nguyên nhân và điều kiện thuộc về pháp luật và công tác phòng chống
tội phạm: Nhóm này phát sinh từ những mâu thuẫn, những xung đột trong hệ
thống pháp luật, thiếu sự đồng bộ và còn tồn tại nhiều khoảng trống chưa
được luật hóa trong đời sống xã hội dễ làm phát sinh những hiện tượng tiêu
cực xã hội. Việc phát hiện, xử lý tội phạm và người phạm tội còn chưa triệt
để, chưa phát huy được vai trò của mọi chủ thể khi tham gia vào hoạt động
phòng ngừa, còn có tư tưởng “khoán trắng” cho cơ quan bảo vệ pháp luật. Ví
dụ: Sự bao che cho những thói hư tật xấu của gia đình, xã hội, phát hiện người
dưới 18 tuổi phạm tội nhưng không tố giác, ỷ lại cho các cơ quan pháp luật
cũng là một trong số những nguyên nhân để người dưới 18 tuổi thực hiện tội
TCTS.
1.2.3. Căn cứ vào nguồn gốc hình thành của nguyên nhân và điều kiện
tình hình tội trộm cắp tài sản
Căn cứ vào tiêu chí này có thể chia nguyên nhân và điều kiện tình hình
tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện thành 03 nhóm:
- Nguyên nhân và điều kiện bắt nguồn từ môi trường sống là tổng hợp
các nhân tố tiêu cực được hình thành từ môi trường sống của cá nhân người
dưới 18 tuổi có thể tác động, ảnh hưởng đến cá nhân ở mức độ nhất định, từ
đó làm phát sinh tội phạm về TCTS. Ví dụ như các nhân tố: môi trường gia
đình không hoàn thiện, môi trường sống xung quanh có nhiều tệ nạn xã hội,
trường học, bạn bè… Đặc biệt, vai trò của gia đình trong việc quản lý, giáo
dục người dưới 18 tuổi là hết sức quan trọng. Quản lý và giáo dục của gia
đình là một quá trình liên tục và lâu dài. Gia đình nào tạo dựng được môi
trường giáo dục tốt, có nề nếp kỷ cương thì mặc dù điều kiện kinh tế có khó

25. 19
khăn nhưng vẫn có cuộc sống hạnh phúc, con cái có lối sống trong sáng, lành
mạnh. Ngược lại, môi trường giáo dục trong gia đình không tốt sẽ là nguyên
nhân dẫn con cái đến vi phạm pháp luật.
- Nguyên nhân và điều kiện xuất phát từ phát từ phía chủ thể thực hiện
hành vi phạm tội, cụ thể trong trường hợp này là người dưới 18 tuổi, là tập
hợp những nhân tố tiêu cực thuộc về nhân thân người dưới 18 tuổi có thể tác
động, ảnh hưởng đến việc phát sinh tội phạm về TCTS. Những nhân tố tiêu
cực này có thể là dấu hiệu thuộc về sinh học, tâm lý, xã hội – nghề nghiệp,
quá trình hình thành nhân cách biến dạng của người dưới 18 tuổi.
Nhóm nguyên nhân và điều kiện xuất phát từ phía nạn nhân của tội
TCTS: Trong nhiều trường hợp, yếu tố nạn nhân đóng vai trò quan trọng
trong việc hình thành ý định phạm tội cũng như thúc đẩy việc phạm tội. Ví dụ
nạn nhân phô trương tài sản cá nhân quá mức, hoặc sự sơ hở trong quản lý tài
sản của nạn nhân làm cho người dưới 18 tuổi không thể kiềm chế được và
thực hiện hành vi TCTS.
1.3. Cơ chế tác động của nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội
trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện.
Tội phạm, theo Luật hình sự Việt Nam, phải là hành vi của con người
“chỉ qua hành vi của mình, con người mới có thể gây ra thiệt hại, gây ra sự
nguy hiểm cho xã hội và những gì trong ý nghĩ, trong tư tưởng của con người
cũng chỉ có thể được xác định qua chính những biểu hiện bên ngoài mà trước
hết là qua chính hành vi của họ” [3].
Vì vậy có thể nhận thấy tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện bao
giờ cũng biểu hiện ra bên ngoài thế giới khách quan dưới dạng hành vi và
phản ánh một quá trình diễn biến tâm lý xảy ra bên trong con người dưới 18
tuổi. Có thể áp dụng mô hình cơ chế hành vi phạm tội cụ thể để tiếp cận, lý

26. 20
giải nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi
thực hiện.
Dựa vào cơ chế hành vi của con người trong tâm lý học, tội phạm học...
cụ thể là tội phạm với tính cách là hành vi phạm tội, PGS.TS Phạm Văn Tỉnh
đã xây dựng và đưa ra mô hình S-X-R. Mô hình này được nhiều nhà nghiên
cứu vận dụng khi nghiên cứu về tình hình tội phạm ở Việt Nam hiện nay [21].
Trong mối quan hệ nhân - quả (nguyên nhân - điều kiện - kết quả), thì kết quả
ở đây, chỉ có thể là hiện tượng (tình hình tội phạm) hoặc hành vi - hành vi
phạm tội, còn nguyên nhân thì không thể là một hiện tượng hay một yếu tố
nào, mà nhân chỉ có thể là sự tác động qua lại của nhiều hiện tượng, nhiều yếu
tố. Sự tác động qua lại này không phải là sự tác động trực tiếp (S-R) mà là sự
tác động gián tiếp, tức là phải thông qua đầu óc con người, tâm lý học gọi là
kích thích phương tiện, được ký hiệu là X. Có thể mô tả tóm tắt cơ chế tâm lý
xã hội của hành vi phạm tội theo sơ đồ sau:
Mô hình cơ chế hành vi tội phạm cụ thể

27. 21
Như vậy, mô hình cơ chế tâm lý - xã hội của hành vi phạm tội cụ thể
được xây dựng theo quy luật cơ bản của sự phạm tội với cơ chế vận hành S-
X-R, trong mối quan hệ nhân - quả (nguyên nhân - điều kiện - kết quả): thì S
là những yếu tố môi trường bên ngoài (Kích thích khách thể); X là những yếu
tố làm phát sinh tình hình tội phạm thuộc chủ thể hành vi phạm tội, xét trên
góc độ hẹp hơn là con người với những đặc điểm nhân thân đặc trưng (Kích
thích phương tiện); R là sự trả lời các kích thích, gồm các quá trình động cơ
hoá hành vi phạm tội, kế hoạch hoá và hiện thực hoá hành vi. [7]
Cơ chế tâm lí xã hội của hành vi phạm tội TCTS do người dưới 18 tuổi
thực hiện thông thường được thể hiện qua ba khâu cơ bản là quá trình hình
thành tính động cơ của tội phạm, kế hoạch hóa việc thực hiện tội phạm và
trực tiếp thực hiện tội phạm.
Ở khâu thứ nhất, quá trình hình thành tính động cơ của hành vi phạm tội.
Khâu này bao gồm hệ thống các nhu cầu, định hướng giá trị, các lợi ích và
mục đích, kế hoạch trong đời sống cá nhân người dưới 18 tuổi. Các yếu tố
này trong sự tác động lẫn nhau với các tình huống khách quan bên ngoài sẽ
làm phát sinh động cơ của hành vi phạm tội.
Khâu thứ hai của cơ chế là kế hoạch hóa việc thực hiện tội phạm. Trong
khâu này, chủ thể sẽ xác định mục đích của hành vi, xác định cách thức,
phương tiện, thủ đoạn, địa điểm, thời gian thực hiện tội phạm đồng thời ra các
quyết định cụ thể. Ở khâu này của cơ chế, đã có sự bộc ra bên ngoài thế giới
khách quan thông qua một số hành vi nhất định của người dưới 18 tuổi phạm
tội. Ví dụ: Tìm kiếm sửa soạn công cụ, phương tiện để thực hiện hành vi
phạm tội TCTS.
Sau khi đã hoàn thành động cơ và lên kế hoạch thì khâu cuối cùng của
cơ chế sẽ là trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội. Đối với khâu này có thể
nhận thấy mức độ biểu hiện ra bên ngoài là đầy đủ và trọn vẹn nhất. Nó đã

28. 22
bộc lộ hẳn ra thế giới khách quan bằng hành vi được mô tả trong cấu thành tội
TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện và nó tất yếu làm biến đổi thế giới
khách quan.
Cơ chế tâm lý xã hội của hành vi phạm tội TCTS do người dưới 18 tuổi
thực hiện luôn bao gồm hai bộ phận cơ bản tác động lẫn nhau đó là:
- Bộ phận thứ nhất: Các nhân tố bên ngoài thuộc về môi trường khách
quan. Đây là những tình huống, hoàn cảnh tạo ra sự thuận lợi cần thiết cho
người dưới 18 tuổi thực hiện tội trộm cắp tài sản trong thực tế.
- Bộ phận thứ hai: Các đặc điểm cá nhân của người dưới 18 tuổi phạm
tội TCTS bao gồm những khía cạnh về sinh học, tâm lí, xã hội của người dưới
18 tuổi phạm tội TCTS.
Tóm lại, cơ chế tác động của nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội
TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện là sự tác động qua lại giữa các yếu tố
tiêu cực thuộc môi trường sống với các quá trình và trạng thái tâm lý bên
trong của cá nhân người dưới 18 tuổi từ đó hình thành nên các đặc điểm nhân
thân của người phạm tội. Do đó cần nghiên cứu tổng quát các yếu tố bắt
nguồn từ khía cạnh xã hội, từ phía bản thân người phạm tội dưới 18 tuổi và cả
sự tác động qua lại giữa các yếu tố đó để có cái nhìn toàn diện, khách quan và
khoa học hơn khi nghiên cứu, đánh giá và làm rõ các nguyên nhân, điều kiện
tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện.
1.4. Mối quan hệ giữa nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội
trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện nhân thân người phạm
tội và phòng ngừa tội phạm này
1.4.1 Mối quan hệ giữa nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm
cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện với nhân thân người phạm tội
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, nhân thân con người là
phạm trù xã hội - lịch sử. Nó là sản phẩm của thời đại nhất định được quy

29. 23
định bởi những điều kiện lịch sử cụ thể của hiện thực xã hội. Mác viết “Bản
chất của con người không phải là cái gì trừu tượng sẵn có của từng cá nhân
riêng biệt, trong tính hiện thực của nó, bản chất của con người thực tế là tổng
hòa của tất cả các mối quan hệ xã hội. Bản chất của con người bao gồm
những nội dung về xã hội và sinh học. Như vậy, đời sống sinh hoạt, kinh
nghiệm sống của cá nhân được quy định bởi nội dung của các quan hệ xã hội
cụ thể hình thành trong gia đình, môi trường bạn bè, trong tập thể lao động
hay học tập... Tất cả những yếu tố đó đều ảnh hưởng đến quá trình hình thành
nhân thân con người. Nói về sự tương quan giữa các quá trình, hiện tượng xã
hội và sự phát triển của từng cá nhân trong xã hội Mác đã viết “Sự phát triển
của cá nhân bị chi phối bởi sự phát triển của những cá nhân khác trong xã hội
mà cá nhân này có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp với họ. Mặc dù đặc điểm
này luôn thay đổi theo những điều kiện ngoại cảnh vì vậy, khi đánh con người
không được bỏ qua những hiện tượng có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp
đến quá trình hình thành và phát triển của con người các quan hệ xã hội và
quan hệ sinh lí luôn gắn liền với nhau và tác động qua lại.
Nhân thân người phạm tội dưới góc độ của khoa học Luật Hình sự Việt
Nam được hiểu là tổng hợp những đặc điểm riêng biệt của người phạm tội (về
các mặt tâm - sinh lý - xã hội, về nhân chủng học, dân tộc học), những đặc
điểm có giá trị nhất định, cần thiết cho việc thực hiện chính sách hình sự của
Nhà nước ta, đặc biệt là cho việc giải quyết đúng đắn vấn đề trách nhiệm hình
sự đối với người phạm tội. GS.TS Võ Khánh Vinh cho rằng “Việc phân tích
các nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm đã chỉ ra rằng không thể
nhận thức, hiểu biết được các nguyên nhân và điều kiện đó nếu thiếu việc cân
nhắc nhân thân người phạm tội, bản chất, các đặc điểm và quá trình hình
thành nó” [22].

30. 24
Đặc điểm nhân thân người dưới 18 tuổi phạm tội là những đặc điểm
mang tính đặc trưng, phổ biến, điển hình và đóng vai trò quan trọng trong cơ
chế tâm lí xã hội của hành vi phạm tội. GS.TS Võ Khánh Vinh khẳng định
“Nhân thân người phạm tội là một bộ phận cấu thành tất yếu và rất quan trọng
của cơ chế hành vi phạm tội, còn các hoàn cảnh của sự hình thành các đặc
điểm tâm lí - xã hội tiêu cực của cá nhân xuất hiện trước các đặc điểm của cá
nhân nằm trong mối quan hệ nhân quả với tình hình tội phạm” [22]. Vì vậy
nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực
hiện một mặt thể hiện ở tổng hợp những hoàn cảnh khách quan bên ngoài tác
động đến sự hình thành động cơ, sự quyết tâm thực hiện tội phạm. Nhưng mặt
khác thì nguyên nhân và điều kiện tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi
thực hiện còn thể hiện trong chính những đặc điểm của người dưới 18 tuổi,
chính những đặc điểm này đóng vai trò quyết định đối với việc lựa chọn xử sự
chống đối xã hội của cá nhân người dưới 18 tuổi. Sẽ không thể lí giải một
cách đầy đủ, toàn diện về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS
do người dưới 18 tuổi thực hiện đặc biệt là những nguyên nhân và điều kiện
từ phía người dưới 18 tuổi nếu không có sự nghiên cứu về nhân thân người
dưới 18 tuổi.
Nghiên cứu nhân thân người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS là nghiên cứu
về những đặc điểm thuộc về người dưới 18 tuổi, những đặc điểm này phản
ánh về bản chất của người dưới 18 tuổi họ tham gia vào các mối quan hệ xã
hội (tốt, xấu, thiện, ác, cao thượng, thấp hèn…). Những đặc điểm nhân thân
được hình thành trong suốt quá trình sống, dưới những tác động và ảnh hưởng
lâu dài của môi trường xung quanh đồng thời nó cũng được chọn lọc, tiếp
nhận bởi chính yếu tố cá nhân của người dưới 18 tuổi.
Vì vậy, nghiên cứu nhân thân người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS sẽ tạo
sơ sở cho việc xác định nguyên nhân và điều kiện của tội phạm (từ phía người

31. 25
dưới 18 tuổi), từ đó tìm ra các giải pháp hữu hiệu để hạn chế, khắc phục nó.
Đó cũng là nội dung của chiến lược phòng ngừa sớm trong lý luận tội phạm
học nói chung đang được Đảng và Nhà nước ta tích cực triển khai thực hiện
trên toàn quốc.
1.4.2. Mối quan hệ giữa nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm
cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện với phòng ngừa loại tội phạm này
Phòng ngừa tội phạm là vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng được đặt ra
sau khi tìm hiểu đặc điểm, tính chất tình hình tội phạm và nguyên nhân – điều
kiện tình hình tội phạm. Ở góc độ lý luận, khái niệm phòng ngừa tội phạm chưa
được nhận thức thống nhất. Về mặt thuật ngữ, các nhà nhà nghiên cứu về tội
phạm học của Việt Nam đã sử dụng hai thuật ngữ “phòng ngừa tội phạm” và
“phòng ngừa tình hình tội phạm”. Trong phạm vi luận văn này, học viên thống
nhất sử dụng thuật ngữ “phòng ngừa tội phạm”. Về khái niệm phòng ngừa tội
phạm có thể khái quát “Phòng ngừa tội phạm là việc sử dụng hệ thống các biện
pháp mang tính xã hội và tính nhà nước nhằm khắc phục các nguyên nhân và
điều kiện tình hình tội phạm, hạn chế và loại trừ tội phạm ra khỏi đời sống xã
hội” [5, tr.276].
Từ khái niệm trên có thể thấy việc nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện
của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện là bước đầu, là cơ sở
để tiến tới việc đề ra các giải pháp phòng ngừa tội TCTS do người dưới 18
tuổi thực hiện.
Lý luận cơ bản về phòng ngừa tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện
không xác định các biện pháp phòng ngừa cụ thể mà chỉ đưa ra những chỉ dẫn
có tính nguyên tắc nhằm định hướng cho việc nghiên cứu, đề xuất các biện
pháp phòng ngừa tội phạm trên cơ sở khảo sát, đánh giá tình hình tội phạm và
xác định nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18
tuổi thực hiện trong phạm vi không gian và thời gian nhất định. Đó là khắc

32. 26
phục các nguyên nhân và điều kiện phạm tội TCTS của người dưới 18 tuổi
bằng việc cải thiện các quan hệ xã hội, hoàn thiện hệ thống pháp luật, xóa bỏ
các tình huống, hoàn cảnh phạm tội làm cho tình hình tội TCTS do người
dưới 18 tuổi thực hiện không có cơ sở phát sinh, tồn tại.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội
TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện là cơ sở để đề ra các giải pháp phòng
ngừa tình hình tội phạm về TCTS. Ngược lại chỉ trên cơ sở xây dựng và tổ
chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa hữu hiệu tình tội phạm TCTS do
người dưới 18 tuổi thực hiện mới làm hạn chế đến mức thấp nhất các nguyên
nhân và điều kiện làm phát sinh tình hình tội phạm này.
Qua những phân tích trên thấy rằng, nguyên nhân và điều kiện của tình
hình tội TCTS do dưới 18 tuổi thực hiện có mối quan hệ tác động qua lại với
tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện, với nhân thân người dưới
18 tuổi phạm tội TCTS và với phòng ngừa tình hình tội TCTS do người dưới
18 tuổi thực hiện. Như vậy, có thể đánh giá rằng nguyên nhân và điều kiện
của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện là yếu tố trung tâm, là
hạt nhân có ảnh hưởng lớn đối với mọi yếu tố khác của tình hình tội TCTS do
người dưới 18 tuổi thực hiện.
Tiểu kết Chương 1
Chương 1 của luận văn tập trung làm rõ những vấn đề lý luận chung về
nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực
hiện. Trên cơ sở nghiên cứu, học viên đã tập trung phân tích làm rõ các nội
dung sau: Một là, khái niệm về nguyên nhân điều kiện của tình hình tội TCTS
do người dưới 18 tuổi thực hiện - đây là cơ sở lý luận đầu tiên cho việc xác
định cách tiếp cận đề tài luận văn; Hai là, ý nghĩa của việc nghiên cứu nguyên
nhân và điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện –
Nội dung làm rõ sự cần thiết phải nghiên cứu vấn đề này trong cả lý luận và

33. 27
thực tiễn phòng ngừa tội phạm về TCTS; Ba là, phân loại nguyên nhân và
điều kiện của tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện – việc lựa
chọn phương pháp phân loại phù hợp tạo thuận lợi có việc nhận thức chung
về mặt khoa học cũng như thực tiễn khi nghiên cứu nó và các đề tài, lĩnh vực
khác có liên quan; Bốn là, Mối quan hệ giữa nguyên nhân và điều kiện của
tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện với tình hình tội phạm về
TCTS với nhân thân người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS và với phòng ngừa
tình hình tội này.
Kết quả nghiên cứu của Chương 1 là cơ sở lý luận quan trọng để tìm ra
và lý giải những nguyên nhân, điều kiện cơ bản, chủ yếu, có tác động trực tiếp
đến tình hình tội TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn tỉnh Ninh
Thuận. Qua đó đề ra những giải pháp khắc phục, hạn chế và dần dần triệt tiêu
những nguyên nhân và điều kiện này, đẩy mạnh việc kéo giảm tình hình tội
TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện đến mức thấp nhất, góp phần đảm bảo
trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn Tỉnh Ninh Thuận.
Những nội dung được trình bày ở chương này là tiền đề lý luận cho việc
nghiên cứu nội dung của Chương 2, Chương 3 của luận văn.

34. 28
Chương 2
THỰC TRẠNG NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH
HÌNH TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN DO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI THỰC
HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN
Ninh Thuận là một tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, là vùng đất
cuối của dãy Trường Sơn với nhiều dãy núi đâm ra biển Đông, phía Bắc giáp
tỉnh Khánh Hòa, phía Nam giáp tỉnh Bình Thuận, phía Tây giáp tỉnh Lâm
Đồng và phía Đông giáp Biển Đông; có đường bờ biển dài 105 km với vùng
lãnh hải rộng trên 18.000 km2
. Đây là tỉnh ít dân nhất vùng duyên hải Nam
Trung Bộ với 34 dân tộc anh em cùng sinh sống. Trong đó đông nhất là người
Kinh, tiếp đến là người Chăm, Raglay, Cơ Ho... Tính đến năm 2019, dân số
toàn tỉnh đạt gần 579.710 người, mật độ dân số đạt 169 người/km². Số người
có đạo là 184.577 người. Trong đó, nhiều nhất là Công giáo (65.790 người),
tiếp theo là Phật giáo (43.192) người, Bà La Môn (40.695 người); Hồi Giáo
(25.513 người - đông nhất so với các tỉnh, thành trong cả nước),Tin Lành
(7.570 người)...
Về kinh tế, tính đến năm 2018, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm của
tỉnh (GRDP) ước đạt 10,25%. Về cơ cấu kinh tế: Nông, lâm nghiệp và thủy
sản chiếm 37,3%, công nghiệp - xây dựng chiếm 22,4%, dịch vụ chiếm
40,3%; GRDP bình quân đầu người 39,7 triệu đồng. Tổng thu ngân sách nhà
nước trên địa bàn ước đạt 2.640 tỷ đồng; tổng vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt
12.920 tỷ đồng.
Về giáo dục và đào tạo, cơ sở vật chất trường lớp học được đầu tư theo
hướng kiên cố hóa và đạt chuẩn quốc gia. Đến tháng 11/2018 có 6 trường phổ
thông đạt chuẩn, nâng tổng số 92/234 trường trong đó trung học 60/150
trường, THCS 29/64, THPT 3/20 trường. Riêng mầm non có 2 trường đạt
chuẩn nâng tổng số 14/88 trường. Công tác đào tạo nghề được quan tâm chỉ

35. 29
đạo, đã tuyển mới 9.203 học viên trong đó có 1.266 học viên trình độ trung
cấp, cao đẳng nghề và 7.937 học viên sơ cấp nghề và dạy nghề thường xuyên,
trong đó dạy nghề cho 2.902 lao động nông thôn.
Về y tế, công tác y tế dự phòng được tăng cường, tình hình dịch bệnh
được kiểm soát, công tác vệ sinh an toàn được chú trọng và chỉ đạo triển khai
nhiều biện pháp đồng bộ. Chương trình bảo vệ, chăm sóc trẻ em, khám và
chữa bệnh cho người nghèo, đối tượng chính sách và trẻ em được qua tâm.
Bên cạnh những kết quả về kinh tế - xã hội nêu trên, tình hình an ninh
trật tự trên địa bàn tỉnh còn diễn biến phức tạp. Tình trạng băng nhóm tội
phạm có tổ chức, núp bóng doanh nghiệp, bảo kê, hoạt động “tín dụng đen”,
cầm đồ, đòi nợ thuê, cưỡng đoạt tài sản, gây phức tạp về trật tự xã
hội…Trong đó nổi lên là hoạt động tội phạm xâm phạm sở hữu, cướp giật tài
sản, cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích.
2.1. Thực trạng tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi
thực hiện trên địa bàn Tỉnh Ninh Thuận
2.1.1. Diễn biến tình hình tội trộm cắp tài sản
Diễn biến tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện
trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận được thể hiện qua việc đánh giá bằng phương
pháp so sánh định gốc, lấy năm 2014 làm gốc và ấn định là 100% về số vụ án
và số người phạm tội.
Theo số liệu thống kê của TAND tỉnh Ninh Thuận (Bảng 2.2) thì:
- Năm 2014, TAND các cấp toàn tỉnh Ninh Thuận xét xử 26 vụ 31 bị cáo
là người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS.
- Năm 2015, TAND các cấp toàn tỉnh Ninh Thuận xét xử 20 vụ, 25 bị
cáo là người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS, giảm so với định gốc là 23,08% về
số vụ và 19,35% số bị cáo.

36. 30
- Năm 2016, TAND các cấp toàn tỉnh Ninh Thuận xét xử 15 vụ, 15 bị
cáo là người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS, giảm so với định gốc là 42,31% về
số vụ và 51,61% số bị cáo.
- Năm 2017, TAND các cấp toàn tỉnh Ninh Thuận xét xử 14 vụ, 17 bị
cáo là người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS, giảm so với định gốc là 46,15% về
số vụ và 45,16% số bị cáo.
- Năm 2018, TAND các cấp toàn tỉnh Ninh Thuận xét xử 15 vụ, 20 bị
cáo là người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS, giảm so với định gốc là 42,31% về
số vụ và 35,48% số bị cáo.
2.1.2. Cơ cấu của tội trộm cắp tài sản do do người dưới 18 tuổi thực
hiện hiện trên địa bàn Tỉnh Ninh Thuận
- Cơ cấu về độ tuổi, giới tính
Theo thống kê của TAND tỉnh Ninh Thuận (Bảng 2.3), người dưới 18
tuổi phạm tội TCTS chủ yếu là nam giới (101/108 bị cáo, chiếm 93,52%), tuy
nhiên, cùng với việc bình đẳng giới ngày càng được chú trọng, phụ nữ ngày
càng tham gia nhiều vào các công việc xã hội nên thời gian gần đây tỷ lệ
người phạm tội là nữ giới ngày càng chiếm tỷ lệ cao.
Về độ tuổi, người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS chủ yếu ở độ tuổi từ đủ
16 đến dưới 18 tuổi (103/108 bị cáo, chiếm tỷ lệ 95,37%). Người dưới 18 tuổi
ở lứa tuổi này phạm tội TCTS chiếm tỷ lệ cao hơn ở lứa tuổi từ đủ 14 đến
dưới 16 tuổi vì nhiều lý do khác nhau như: ở lứa tuổi từ đủ 16 đến dưới 18
tuổi các em đã bắt đầu mong muốn thể hiện mình, thoát khỏi sự quản lý của
gia đình, đi theo bạn bè, đua đòi hút chích ma túy. Bên cạnh đó, lý do quan
trọng là người dưới 18 tuổi thường trộm cắp những tài sản có giá trị không
lớn, do đó, khung hình phạt thuộc trường hợp ít nghiêm trọng nên độ tuổi chịu
trách nhiệm hình sự là từ đủ 16 tuổi trở lên. Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi

37. 31
chỉ chịu trách nhiệm hình sự khi trộm cắp tài sản có giá trị từ 200 triệu đồng
trở lên.
- Cơ cấu về trình độ văn hóa, nghề nghiệp
Theo thống kê của Tòa án nhân dân tỉnh Ninh Thuận (Bảng 2.4) thì từ
năm 2014 đến năm 2018 có: 56/108 bị cáo dưới 18 tuổi phạm tội TCTS là
người không biết chữ, chiếm tỉ lệ 51,85%; 33/109 bị cáo dưới 18 tuổi phạm
tội TCTS mới học hết tiểu học, chiếm tỉ lệ 30,56%; 14/108 bị cáo dưới 18 tuổi
phạm tội TCTS mới học hết THCS, chiếm tỉ lệ 12,96%; 5/108 bị cáo dưới 18
tuổi phạm tội TCTS có trình độ THPT chiếm tỉ lệ 4,63%.
Cũng theo thống kê của Tòa án nhân dân tỉnh Ninh Thuận (Bảng 2.5) thì
từ năm 2014 đến năm 2018 có: 7/158 bị cáo dưới 18 tuổi phạm tội TCTS tại
thời điểm phạm tội đang là học sinh, chiếm tỉ lệ 6,48%; 59/108 bị cáo dưới 18
tuổi phạm tội TCTS không có nghề nghiệp; 27/108 bị cáo dưới 18 tuổi phạm
tội TCTS có nghề nghiệp nhưng làm theo thời vụ, không ổn định, chiếm tỉ lệ
25%; 15/108 bị cáo dưới 18 tuổi phạm tội TCTS có nghề nghiệp ổn định,
chiếm tỉ lệ 13,89%.
Từ số liệu trên cho thấy, người dưới 18 tuổi không biết chữ và không
có nghề nghiệp có hành vi trộm cắp tài sản dẫn đến phải xử lý hình sự nhiều
nhất. Bởi không có nghề nghiệp ổn định, không kiếm được tiền để thỏa mãn
các nhu cầu cá nhân của bản thân, của gia đình, đồng thời không biết chữ,
không nhận thức tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi của mình nên các
em dễ sa vào con đường trộm cắp tài sản để thỏa mãn nhu cầu cá nhân mà
không nghĩ đến hậu quả pháp lý phải chịu.
- Cơ cấu về hoàn cảnh gia đình
Người dưới 18 tuổi đa phần là những người còn sống phụ thuộc vào gia
đình, chưa tự làm đủ để nuôi sống bản thân nên hoàn cảnh kinh tế gia đình
ảnh hưởng rất lớn đến việc các em có hành vi phạm tội trộm cắp tài sản. Thực

38. 32
tế, theo thống kê của Tòa án nhân dân tỉnh Ninh Thuận, từ năm 2014 đến năm
2018 có 87/108 bị cáo dưới 18 tuổi phạm tội TCTS có hoàn cảnh kinh tế khó
khăn. Tuy vậy, có nhiều trường hợp bị cáo là người dưới 18 tuổi, được sinh ra
và lớn lên trong gia đình khá giả nhưng vì bị bạn bè rủ rê, lôi kéo, cha mẹ mải
làm việc không quan tâm đến con cái nên các em vẫn thực hiện hành vi TCTS
(16/108, chiếm tỉ lệ 15,53%).
Bên cạnh hoàn cảnh kinh tế gia đình thì cơ cấu gia đình cũng là một yếu
tố quan trọng, theo thống kê của TAND tỉnh Ninh Thuận thì 81/108 bị cáo có
gia đình không hoàn thiện (bố mẹ li hôn hoặc bố, mẹ chết) chiếm 75%. Gia
đình có người thân phạm tội thường dễ khiến người dưới 18 tuổi bắt chước
theo, cá biệt, có trường hợp cha mẹ, anh chị xúi dục con, em mình phạm tội.
Theo thống kê của TAND tỉnh Ninh Thuận thì có 77/108 gia đình bị cáo
người dưới 18 tuổi có người thân trong gia đình phạm tội.
- Cơ cấu về thời gian, địa điểm gây án:
Người dưới 18 tuổi thường chọn thời gian, địa điểm vắng vẻ. Thời gian
chủ yếu người dưới 18 tuổi thực hiện hành vi TCTS vào từ 00 giờ đến 06 giờ
sáng. Do thời gian này, người bị hại thường đã đi ngủ, vắng vẻ dễ thực hiện
hành vi chiếm đoạt tài sản. Theo thống kê của TAND tỉnh Ninh Thuận có
62/90 vụ án trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện vào thời điểm từ
00 giờ đến 06 giờ sáng (chiếm 68,89%.
- Cơ cấu xét theo tiền án, tiền sự
Có thể thấy, khác với người từ đủ 18 tuổi trở lên phạm tội TCTS, người
dưới 18 tuổi phạm tội TCTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đa số chưa có tiền
án, tiền sự. Theo thống kê của TAND tỉnh Ninh Thuận (Bảng 2.13) có 87/108
bị cáo là người dưới 18 tuổi phạm tội lần đầu, chiếm 80,56%. Điều này có thể
lý giải được do người dưới 18 tuổi phạm tội trộm cắp đa số đều nằm trong độ
tuổi từ 16-18 tuổi. Sau khi chấp hành án xong, những người này thường đã đủ

39. 33
18 tuổi, nên nếu tái phạm tội thì họ thuộc trường hợp người trên 18 tuổi. Tuy
nhiên, những người dưới 18 tuổi đã có tiền án, tiền sự khi thực hiện hành vi
trộm cắp tài sản thường có thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt hơn, manh động và liều
lĩnh hơn.
- Cơ cấu xét theo địa bàn gây án (đơn vị hành chính cấp huyện)
Phan Rang – Tháp Chàm là thành phố tỉnh lỵ, trung tâm hành chính,
kinh tế, xã hội của tỉnh Ninh Thuận, nơi tập trung các cơ quan nhà nước, xí
nghiệp, cụm công nghiệp, trường học, đó cũng là mảnh đất màu mỡ để các
loại tội phạm, trong đó có tội phạm TCTS hoạt động. Theo thống kê của
TAND tỉnh Ninh Thuận, từ năm 2014 đến năm 2018 trên địa bàn thành phố
Phan Rang – Tháp Chàm xảy ra 31/90 vụ TCTS do người dưới 18 tuổi thực
hiện (chiếm 34,44%). Các huyện còn lại dọc theo tuyến quốc lộ 1A cũng
chiếm tỉ lệ cao như Ninh Phước xảy ra 19/90 vụ (chiếm 21,11%), Ninh Hải
xảy ra 13/90 vụ (chiếm 14,44%), Thuận Nam xảy ra /90 vụ (chiếm 13,33%).
Các huyện còn lại do dân cư thưa thớt, người dân chủ yếu là người bản địa
nên tỉ lệ vụ án trộm cắp do người dưới 18 tuổi thực hiện thấp như Bác Ái xảy
ra 3/90 vụ (chiếm tỉ lệ 3,33%).
Ngoài ra một số đặc điểm khác như đặc điểm tôn giáo, tín ngưỡng của
nguời phạm tội (Bảng 2.7), đặc điểm phương tiện gây án (Bảng 2.8), địa điểm
gây án (Bảng 2.9), hình thức cư trú của người phạm tội (Bảng 2.11) cũng ảnh
hưởng đến việc người dưới 18 tuổi phạm tội. Tuy nhiên, những đặc điểm này
ảnh hưởng không rõ nét đến việc người dưới 18 tuổi phạm tội TCTS trên địa
bàn tỉnh Ninh Thuận.
2.1.3. So sánh tình hình tội trộm cắp tài sản do người dưới 18 tuổi thực
hiện trên địa bàn Tỉnh Ninh Thuận với tỉnh giáp ranh Khánh Hòa
Khánh Hòa là một tỉnh Duyên hải nam trung bộ, có diện tích tự nhiên là
5.197km², phần đất liền của tỉnh nằm ở tọa độ địa lý từ 12°52’15" đến

40. 34
11°42’50" vĩ độ Bắc và từ 108°40’33" đến 109°27’55" kinh độ Đông. Điểm
cực Đông trên đất liền của Khánh Hòa nằm tại Mũi Đôi trên bán đảo Hòn
Gốm, huyện Vạn Ninh cũng là điểm cực đông trên đất liền của Việt Nam.
Ngoài ra, Khánh Hòa còn có vùng biển, vùng thềm lục địa, các đảo ven bờ và
huyện đảo Trường Sa. Trung tâm hành chính và kinh tế của tỉnh đặt tại thành
phố Nha Trang, cách thành phố Hồ Chí Minh 447km và cách thủ đô Hà Nội
1.278km đường bộ.
Khánh Hòa giáp ranh với huyện Thuận Bắc của tỉnh Ninh Thuận. Hai
tỉnh có nhiều đặc điểm tương đồng về địa lý, điều kiện tự nhiên, xã hội… Tuy
nhiên, hai tỉnh cũng có nhiều khác biệt. Những khác biệt đó dẫn đến tình hình
tội phạm và tệ nạn xã hội nói chung và tình hình người dưới 18 tuổi phạm tội
TCTS nói riêng cũng có nhiều điểm không giống nhau.
Theo thống kê của TAND tỉnh Khánh Hòa, trong năm 2018, toàn tỉnh
xảy ra 576 vụ án, 1012 bị cáo (tăng 150 vụ so với năm 2017). Trong đó, tội
TCTS xảy ra 282 vụ, chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu tội phạm (48,96%), tội
phạm do người dưới 18 tuổi gây ra là 109 vụ án, 127 bị cáo.
Có thể thấy, về kinh tế, tỉnh Khánh Hòa phát triển hơn tỉnh Ninh Thuận.
Khách du lịch nước ngoài, đặc biệt là khách Trung Quốc đến tỉnh Khánh Hòa
du lịch khá nhiều. Cùng với sự phát triển kinh tế, xã hội, tình hình tội phạm
hình sự nói chung và tội phạm TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện cũng
diễn biến phức tạp hơn địa bàn tỉnh Ninh Thuận, thể hiện bằng số liệu như đã
nêu trên. Tổng số vụ án hình sự mà hệ thống TAND các cấp tỉnh Khánh Hòa
thụ lý là 576 vụ cao hơn Ninh Thuận là 214 vụ (59,11%), cùng với đó, số vụ
án TCTS do người dưới 18 tuổi thực hiện cũng cao hơn so với Ninh Thuận là
19 vụ (21,11%). Những điểm khác biệt này có thể thấy rõ thông qua các
nguyên nhân và điều kiện mà học viên phân tích ở phần thực trạng nguyên

41. 35
nhân và điều kiện của tình hình tội phạm trộm cắp tài sản do người dưới 18
tuổi thực hiện ở phần dưới.
2.2. Nhận diện nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội trộm cắp
tài sản do người dưới 18 tuổi thực hiện trên địa bàn Tỉnh Ninh Thuận
2.2.1. Những nguyên nhân thuộc về gia đình
Gia đình là thiết chế xã hội có ảnh hưởng to lớn trong việc hình thành
nhân cách con người từ thời thơ trẻ. Ở trong gia đình, đứa trẻ học hỏi lần đầu
những tương quan xã hội và ý thức được các giá trị xã hội; biết được điều hay
lẽ phải; tốt xấu, sai trái, cái gì được phép làm, cái gì không được làm và rèn
luyện óc phán đoán, suy luận, tìm hiểu thế giới xung quanh. Nếu gia đình an
toàn, vững chắc, luôn luôn chú trọng vào các yêu cầu căn bản của con trẻ,
đảm bảo cho trẻ phát triển nhân cách tốt, phát triển toàn diện, trở thành thành
viên tốt, có ích cho xã hội. Trái lại gia đình không tốt, không an toàn, không
vững chắc, chứa đựng nhiều nhân tố tác động đến việc hình thành sự sai lệch
trong nhân cách cá nhân, đặc biệt là con trẻ. Những nhân tố đó là:
Cha mẹ thiếu trách nhiệm đối với gia đình, đối với việc chăm sóc, nuôi
dạy con cái, thường được thể hiện dưới các dạng như cha mẹ bỏ rơi con cái,
không chăm sóc; cha mẹ cho phép con cái tham gia vào những điều cấm hoặc
cha mẹ trực tiếp khuyến khích con cái phạm pháp (trộm cắp tài sản); cha hoặc
mẹ ngoại tình; cha mẹ thiếu sót về đạo đức, luân lí đã không dạy dỗ chăm sóc
con cái đầy đủ.
Trong gia đình có một hay nhiều thành viên có hành vi phạm pháp hay
phạm tội. Những gia đình có cấu trúc không hoàn hảo (mồ côi cha hoặc mẹ
hay cha mẹ ly dị...) thì con cái thường thiếu thốn tình cảm, thiếu tấm gương
của bố hoặc mẹ để noi theo, tự ti, mặc cảm với hoàn cảnh gia đình mình. Một
số gia đình khác thiếu thốn về kinh tế khiến trẻ em không đươc đi học hay

42. 36
phải làm những công việc nặng nhọc, không phù hợp với lứa tuổi, phải sớm
tiếp xúc với môi trường thiếu lành mạnh dẫn đến hành vi làm trái pháp luật.
Ví dụ: Huỳnh Phước, sinh năm: 1993, HKTT: khu phố 6, phường Đô
Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm và Huỳnh Tuấn, sinh năm: 1996,
HKTT: khu phố 6, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, là
anh em ruột, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, mẹ chết sớm, hai anh
em ở với bố, nhưng bố của các em nghiện rượu lại mắc bệnh gan không thể
lao động nên cũng không làm ra tiền, do đó các em thiếu sự quan tâm, chăm
sóc, giáo dục của cha, mẹ, cả hai phải tự mình phải kiếm tiền nuôi sống bản
thân từ khi còn nhỏ, cuộc sống khó khăn người khôn của khó dẫn đến hành vi
trộm cắp tài sản; cả hai anh em đều bị xử lý hình sự, thậm chí bị xử lý nhiều
lần, sau khi ra tù lại tiếp tục phạm tội, có thời điểm cả hai anh em đều bị bắt
về hành vi trộm cắp tài sản.
Ví dụ: đối tượng Trương Văn Chiến, sinh năm: 1997, HKTT: khu phố
Cà Đú, thị trấn Khánh Hải, huyện Ninh Hải ở vụ án cướp tài sản và cưỡng
đoạt tài sản chỉ có mẹ, không biết cha là ai, mẹ bị bệnh tâm thần, lang thang,
không có việc làm ổn định. Chiến từ nhỏ không nhận được quan tâm, giáo
dục của cha, mẹ như những người dưới 18 tuổi khác mà phải tự đi làm việc,
kiếm sống. Điều đó khiến việc phát triển lệch lạc trong nhân cách của Chiến,
dễ bị sa ngã vào con đường phạm tội.
Trần Vũ Trí, Nguyễn Hạnh Phúc tuy còn cha, mẹ nhưng cha, mẹ lo làm
ăn kinh tế, không có thời gian chăm lo cho con cái, không quan tâm đến giáo
dục con cái, hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn, dẫn đến việc Trí, Phúc ăn
chơi lêu lổng, bỏ nhà đi lang thang, tụ tập thành nhóm cùng Trương Văn
Chiến trộm cắp tài sản, cướp tài sản và cưỡng đoạt tài sản để lấy tiền tiêu xài.
Quá trình điều tra, Cơ quan Công an xác định, các em bỏ đi một thời gian dài
nhưng gia đình không quan tâm, không hề hay biết. Đến khi cơ quan công an

43. 37
thông báo, làm việc với bố, mẹ của Trí và Phúc, họ đều đổ lỗi do bản thân con
cái, do bận bịu không có thời gian quan tâm con, đã dùng nhiều cách nhưng
không thể dạy dỗ được nên chỉ còn cách để cơ quan Công an xử lý, giáo dục...
Gia đình không có khuôn phép kỉ luật; cả cha lẫn mẹ đều ít quan tâm,
không dịu dàng, thiếu kiên nhẫn trong cách dạy dỗ, uốn nắn con cái vào
khuôn phép hoặc kỷ luật quá khắt khe hoặc ngược lại quá nuông chiều. Một
số gia đình quá chiều chuộng con cái, muốn gì được nấy, đáp ứng những yêu
cầu không chính đáng của con cái; không bao giờ bắt các em làm việc thậm
chí không cho phép các em làm việc phù hợp với lứa tuổi để các em có thể
hiểu được giá trị của sức lao động, dần dần hình thành trong các em thói quen
ỷ lại, lười biếng, ích kỷ, coi thường sức lao động của người khác.
Ví dụ: Nguyễn Ngọc Thịnh, sinh năm: 1997, HKTT: khu phố 6, phường
Đạo Long, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm là đối tượng có hoàn cảnh kinh
tế khá giả, được cha mẹ nuông chiều quá mức, mẹ của Thịnh là nghề buôn
bán, không có nhiều thời gian quan tâm con cái, thường xuyên chiều chuộng,
cho tiền để Thịnh ăn chơi, tiêu xài, không để Thịnh làm bất cứ việc gì. Do
được nuông chiều, Thịnh thường xuyên theo bạn bè tụ tập ăn chơi. Trong năm
2014, do bạn bè rủ rê, lôi kéo, Thịnh đã tham gia nhiều vụ trộm cắp tài sản
(cây cảnh), bị Công an thành phố Phan Rang – Tháp Chàm bắt, xử lý hình sự.
2.2.2. Những nguyên nhân thuộc về môi trường nhà trường
Nhà trường ngoài việc truyền thụ kiến thức còn làm nhiệm vụ giáo dục
phẩm chất đạo đức và hoàn thiện nhân cách cho trẻ, có vai trò to lớn trong
việc hình thành nhân cách của con người. Trường học và cơ sở giáo dục khác
của hệ thống giáo dục quốc dân đều có mục tiêu giáo dục là “đào tạo con
người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, trí tuệ, sức khỏe, thẩm mỹ
và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân đáp

44. 38
ứng yêu cầu và xây dựng và bảo vệ tổ quốc và hội nhập quốc tế” (Điều 2 Luật
giáo dục). Do đó, có thể nói những thiếu sót, sai lầm và khó khăn trong công
tác giáo dục của nhà trường có ảnh hưởng không tốt đến việc hình thành và
phát triển nhân cách của học sinh. Có thể đúc kết một số nguyên nhân xuất
phát từ phía nhà trường dẫn đến trẻ em có thể vi phạm pháp luật.
Các thiếu sót, sai lầm trong công tác giảng dạy, công tác giáo dục chưa
thực hiện tốt phổ cập giáo dục trong cả nước nên khá nhiều em chưa học xong
tiểu học và trung học cơ sở.
Ví dụ: Khoảng 02 giờ 30 phút ngày 19/4/2018, Em Nguyễn T.V, sinh
ngày 20/10/2000, cư trú tại: thôn Phương Cựu 3, xã Phương Hải, huyện Ninh
Hải, tỉnh Ninh Thuận đi từ nhà mình ra đìa để vớt tôm. Khi đi qua nhà chị
Mai T X ở thôn Phương Cựu 3, xã Phương Hải, huyện Ninh Hải, thấy cửa
hông nhà chị X mở nên V nảy sinh ý định vào nhà chị X trộm cắp tài sản để
bán lấy tiền tiêu xài. V lén lút trèo qua tường rào đi vào nhà lấy trộm 01 điện
thoại di động hiệu Sony màu đen và 01 cái ví da nữ màu đỏ hiệu Chanel. Lúc
này, chị X phát hiện và la lên. V bỏ chạy ra ngoài đường cách nhà chị X
khoảng 50m-60m thì dừng lại, V lục ví da lấy số tiền 9.200.000 đồng rồi vứt
ví da cùng một số giấy tờ lên mái nhà ông Nhật ở cùng thôn. Tại cơ quan điều
tra, V đã khai nhận hành vi phạm tội trộm cắp tài sản của mình. Điều đáng nói
ở đây là em V không có nghề nghiệp và mới chỉ học hết lớp 5 [14].
Chất lượng giảng dạy thấp ở nhiều trường, tình trạng dạy thêm tràn lan,
gian lận trong học tập, chạy đua theo thành tích, bằng cấp giả… công tác
giảng dạy tách rời với công tác giáo dục, học chưa đi đôi với hành; giáo dục
nhà trường chưa kết hợp với giáo dục gia đình; chậm đổi mới phương pháp
giảng dạy nhất là đối với những em học sinh có học lực yếu, học sinh cá biệt
dẫn tới những em này không có hứng thú học tập, sợ học và cuối cùng là bỏ
học. Chương trình đào tạo chưa phù hợp, chưa phân hóa được năng lực học

45. 39
tập của học sinh. Nguyên nhân cũng không kém phần quan trọng là công tác
chủ nhiệm của một số giáo viên chưa nhiệt tình, chưa quan tâm tìm hiểu hoàn
cảnh cuộc sống cũng như tâm lý học sinh... nên chưa thực sự là nguồn động
viên cho các em, nhất là đối với những học sinh khó khăn, học lực yếu... phấn
đấu vươn lên. Bên cạnh đó, một số giáo viên thiếu tình thương đối với học
sinh dẫn đến chỉ chú trọng hình phạt đối với học sinh sai phạm dẫn đến học
sinh sợ hãi, chán nản bỏ học lang thang và làm trái pháp luật.
Tình trạng một số thầy cô có những biện pháp phạt trẻ phản khoa học
giận cá chém thớt, cảm tính, phạt để 'hả hê' cơn giận cá nhân và thiếu cái nhìn
thấu đáo, phản sư phạm, trái với các nguyên tắc giáo dục, tâm lý lứa tuổi.
Điển hình như các vụ án gần đây được đưa ra làm sáng tỏ…
Bên cạnh đó, tình trạng thầy cô thiếu gương mẫu trong cuộc sống, dẫn
đến việc trẻ nhìn theo những việc làm sai trái của thầy cô để bắt chước. Điển
hình như vụ 02 giáo viên trường trung học phổ thông Nguyễn Trãi (Phan
Rang – Tháp Chàm) vì mâu thuẫn cá nhân đánh nhau trong trường.
2.2.3. Những nguyên nhân, điều kiện thuộc về môi trường kinh tế - xã hội
Ninh Thuận là một tỉnh có quy mô về diện tích, dân số nhỏ nhất trong
vùng (so với cả các tỉnh trong vùng duyên hải miền Trung lẫn trong vùng
Đông Nam Bộ). Quy mô kinh tế của Ninh Thuận cũng nhỏ nhất trong vùng,
cơ cấu kinh tế vẫn lệ thuộc chủ yếu vào nông nghiệp, năng suất lao động
không cao. Cơ sở hạ tầng xã hội của Ninh Thuận không cao hơn các địa
phương lân cận. Việc khai thác các lợi thế từ nguồn tài nguyên cũng như từ
nguồn lao động rẻ chỉ có thể giúp Ninh Thuận phát triển trong một thời gian
ngắn. Vị trí địa lý của Ninh Thuận (trục Bắc - Nam với Quốc lộ 1A, trục giao
thông kết nối với Tây Nguyên với quốc lộ 27, giáp biển) là một lợi thế chưa
được khai thác hiệu quả trong thời gian qua, đặc biệt là điểm giữa 2 trung tâm
phát triển là Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Việc liên kết với các địa

46. 40
phương trong vùng cũng như ngoài vùng nhằm tận dụng và khai thác lợi thế
của nhau còn rất yếu.
Mặt khác về phát triển kinh tế ở Ninh Thuận còn gặp khá nhiều thách
thức và khó khăn. Ninh Thuận là địa phương nằm chính giữa của “tam giác
du lịch” Nha Trang - Đà Lạt - Phan Rang, vì thế ngành du lịch của Ninh
Thuận có cơ hội để phát triển song lại gặp thách thức không nhỏ trong việc
cạnh tranh để “lưu khách” tại địa phương với những điểm du lịch nổi tiếng
nói trên. Trong việc phát triển thành trung tâm đào tạo chất lượng cao về giáo
dục, khoa học công nghệ, tập trung vào lĩnh vực năng lượng sạch, điểm xuất
phát của Ninh Thuận tương đối thấp hơn so với các địa phương lân cận.
Nhiều khu công nghiệp và cụm công nghiệp được quy hoạch nhưng chưa đi
vào hoạt động hoặc chỉ hoạt động cầm chừng, chưa đóng góp nhiều cho sự
phát triển kinh tế của Ninh Thuận. Trước sự cạnh tranh của kinh tế thị trường,
sự non kém kinh nghiệm kinh doanh và thiếu nguồn vốn của nhiều công ty, xí
nghiệp đã dẫn đến bị phá sản do làm ăn thua lỗ, sinh ra lạm phát, làm cho
nhiều công nhân rơi vào tình trạng thất nghiệp, đời sống khó khăn. Trong khi
các chủ trương, chính sách của nhà nước còn nhiều hạn chế; vấn đề đảm bảo
phúc lợi xã hội (bảo hiểm, an sinh xã hội…) chưa đáp ứng đầy đủ. Bên cạnh
đó, sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt. Cuộc sống coi đồng tiền là trên hết, với
quan niệm “Có tiền là có tất cả”, con người sử dụng đồng tiền để giải quyết
mọi vấn đề và để thể hiện mình trong xã hội. Khi không có tiền, một số người
đã lựa chọn cách chiếm đoạt tài sản của người khác là cách giàu nhanh nhất,
để thỏa mãn cuộc sống. Do đó, các đối tượng này thường xuyên tụ tập, gây
mất trật tự công cộng hoặc tham gia vào con đường tệ nạn ma túy, nghiện
game. Từ đó tạo nên các hiện tượng tiêu cực như: lười lao động, thích ăn chơi
hưởng thụ, muốn có tiền tiêu xài nhưng không cần lao động vất vả. Đi kèm