Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620 Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van Download luận án tiến sĩ ngành Hồ Chí Minh học với đề tài: Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng Sông Cửu Long theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cho các bạn tham khảo

1. HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
ĐOÀN PHÚ HƢNG
XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ
SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY
THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC
HÀ NỘI - 2018

2. HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
ĐOÀN PHÚ HƢNG
XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ
SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY
THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 62 31 02 04
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS. PHẠM HỒNG CHƢƠNG
2. TS. ĐẶNG VĂN THÁI
HÀ NỘI - 2018

3. LỜI CAM ĐOAN
Tác giả
Đoàn Phú Hƣng

4. MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN LUẬN ÁN
7
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 7
1.2. Những kết quả đạt đƣợc và những vấn đề tiếp tục nghiên cứu 20
Tiểu kết Chƣơng 1 23
Chƣơng 2: TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ
24
2.1. Một số khái niệm 24
2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở 29
2.3. Nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội
ngũ cán bộ
37
Tiểu kết Chƣơng 2 62
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU
LONG THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
63
3.1. Những nhân tố tác động và tình hình đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long
63
3.2. Thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở
đồng bằng sông Cửu Long
78
Tiểu kết Chƣơng 3 118
Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐỘI
NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở ĐỒNG
BẰNG SÔNG CỬU LONG
119
4.1. Những nhân tố tác động đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp cơ sở khu vực đồng bằng sông Cửu Long
119
4.2. Phƣơng hƣớng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở
đồng bằng sông Cửu Long từ nay đến năm 2025 theo tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh
123
4.3. Giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng
bằng sông Cửu Long từ nay đến năm 2025
134
Tiểu kết Chƣơng 4 164
KẾT LUẬN 165
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC
GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

5. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong mọi chế độ xã hội, các giai cấp thống trị luôn tìm mọi cách để củng
cố vai trò cầm quyền của mình bằng việc xây dựng và củng cố chính quyền nhà
nƣớc với hệ thống bộ máy tổ chức đội ngũ quan chức cốt cán trung thành, có tài
năng, đủ sức làm tròn nhiệm vụ. V.I. Lênin đã nói: “Trong lịch sử, chƣa hề có
một giai cấp nào giành đƣợc quyền thống trị, nếu nó không đào tạo ra đƣợc trong
hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiền phong có đủ khả
năng tổ chức và lãnh đạo phong trào” [153, tr.473]
Kế thừa, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin trong quá trình lãnh đạo
cách mạng Việt Nam, là ngƣời sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng sản
Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn xem vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ là
vấn đề hàng đầu. Trong tiến trình vận động thành lập Đảng, cũng nhƣ trong tiến
trình lãnh đạo cách mạng, Ngƣời đã tổ chức xây dựng đội ngũ cán bộ tiên phong
cho Đảng và để lại di sản tƣ tƣởng quý giá và phong phú về xây dựng đội ngũ
cán bộ. Đội ngũ cán bộ do Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng và rèn luyện trong
mọi hoàn cảnh lịch sử luôn hoàn thành sứ mệnh lãnh đạo cách mạng mà nhân
dân giao phó.
Thấm nhuần tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, trong tiến
trình cách mạng Việt Nam, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn luôn quan tâm đến xây dựng
đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức và trình độ
năng lực đáp ứng đƣợc yêu cầu, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của cách mạng.
Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân tộc Việt Nam đang phấn đấu phát huy sức
mạnh toàn dân tộc, để đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ
vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, giữ vững môi trƣờng hòa bình, ổn định;
phấn đấu sớm đƣa nƣớc ta cơ bản trở thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện
đại. Để thực hiện đƣợc mục tiêu quan trọng đó, đòi hỏi trƣớc hết phải xây dựng
đội ngũ cán bộ đủ trình độ và năng lực, đủ đức, đủ tài, mà trực tiếp là cán bộ chủ
chốt cấp cơ sở.

6. 2
Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng, đổi mới công tác cán bộ nói chung
và công tác với cán bộ chủ chốt cấp cơ sở nói riêng của Đảng còn nhiều khuyết
điểm, yếu kém chậm đƣợc khắc phục, “Tình trạng suy thoái về tƣ tƣởng, chính
trị, đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, quan liêu, tham
nhũng, lãng phí, thiếu trách nhiệm, thiếu tự giác rèn luyện, phấn đấu, thiếu tinh
thần đồng chí trong một bộ phận không nhỏ cán bộ diễn ra nghiêm trọng, kéo
dài” [4]. “Việc đổi mới công tác cán bộ chƣa có đột phá lớn. Đánh giá cán bộ
vẫn là khâu yếu nhất qua nhiều nhiệm kỳ nhƣng chƣa có những tiêu chí cụ thể và
giải pháp khoa học để khắc phục... Chƣa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng
đội ngũ cán bộ tham mƣu, tƣ vấn cấp chiến lƣợc. Công tác quy hoạch ở một số
nơi còn khép kín, chƣa bảo đảm sự liên thông gắn kết” [35, tr.194]. Từ kinh
nghiệm lịch sử và thực trạng cán bộ hiện nay, vấn đề đào tạo, xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trở nên hết sức cần thiết và cấp bách.
Đồng bằng sông Cửu Long là một trong những vùng kinh tế lớn có vai trò
quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc, nên việc phát
huy tối đa sức mạnh và lợi thế của vùng này, khắc phục những hạn chế đòi hỏi
cần phải có là con ngƣời, trong đó công việc gốc là xây dựng cho đƣợc đội ngũ
cán bộ chủ chốt cơ sở thật sự vững mạnh.
Thực hiện đƣờng lối đổi mới của Đảng, bên cạnh những thành tựu đạt
đƣợc, do nhiều nguyên nhân, đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở
đồng bằng sông Cửu Long còn nhiều hạn chế về số lƣợng và chất lƣợng, chƣa
theo kịp sự đòi hỏi của tình hình đất nƣớc; trình độ lý luận và chuyên môn, năng
lực lãnh đạo và quản lý chƣa đồng đều; vấn đề chuẩn hóa đội ngũ cán bộ của xã,
phƣờng, thị trấn còn hụt chuẩn khá xa so với yêu cầu...
Thực tế trên đây cho thấy công tác xây dựng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở có
ý nghĩa rất quan trọng. Từ những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài “X ộ
ũ bộ ấp ơ ở ở bằ ử L
ở H M ” làm luận án tiến sĩ ngành Hồ Chí Minh học.

7. 3
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội
ngũ cán bộ; luận án làm rõ thực trạng và đề xuất phƣơng hƣớng, hệ thống giải
pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long
theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, đánh giá những
kết quả đã đạt đƣợc và xác định các vấn đề mà luận án cần tiếp tục đi sâu
nghiên cứu.
- Hệ thống hóa và luận giải những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ.
- Vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ để nghiên
cứu thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay và những vấn đề đặt ra.
- Đề xuất phƣơng hƣớng và hệ thống giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long
hiện nay theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ bao gồm nhiều nội
dung phong phú, sâu sắc, trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ thông qua công tác
cán bộ là nội dung cơ bản. Trong khuôn khổ của luận án, tác giả tập trung vào
nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ với tƣ cách là phƣơng thức
chủ yếu trong xây dựng đội ngũ cán bộ cách mạng.

8. 4
- Phạm vi nghiên cứu thực trạng:
+ Về thời gian, đƣợc giới hạn từ năm 2001 đến nay. Lý do chọn thời điểm
từ năm 2001 vì từ Đại hội IX (4-2001), Đảng ta đƣa ra định nghĩa đầy đủ về tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh và ban hành Chỉ thị 23 (3-2003) về “Đẩ ạ
ề ụ ở H M ”, vì vậy mà vấn đề xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trở thành vấn đề cơ bản, thu hút sự quan tâm
nhiều hơn toàn Đảng, toàn dân ta.
+ Về không gian, là cấp cơ sở xã, phƣờng, thị trấn của 7 tỉnh: An Giang,
Đồng Tháp, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Bạc Liêu, Cà Mau và 1 Thành phố
Cần Thơ thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Lý do luận án chọn không
gian nhƣ vậy là An Giang và Đồng Tháp là 2 tỉnh đại diện phía Bắc đồng bằng
sông Cửu Long, có sự tiếp giáp với vùng biên giới Campuchia; Long An và Tiền
Giang tiếp giáp với Thành Phố Hồ Chí Minh; Bến Tre nằm nhánh rẽ sang hƣớng
đông, tiếp giáp Biển Đông; Cà Mau và Bạc Liêu đại diện cho vùng cực Nam;
Thành phố Cần Thơ nằm vị trí trung tâm của vùng.
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, đặc biệt là tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng đội ngũ cán bộ,
chủ yếu là đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, luận
án sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu, nhƣ: phƣơng pháp tổng hợp, phân tích,
hệ thống, so sánh, khảo sát.v.v., để làm sáng tỏ các vấn đề nghiên cứu.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phƣơng pháp tiếp cận hệ thống, chủ yếu là
phƣơng pháp logic - lịch sử để làm rõ hệ thống quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng phƣơng
pháp điều tra xã hội học để đánh giá thực trạng và xác lập căn cứ đề xuất phƣơng

9. 5
hƣớng, hệ thống giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng
bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
- Góp phần cung cấp luận cứ khoa học phục vụ nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ và thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ cấp
cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay thông qua việc tổng quan một cách
bao quát tình hình nghiên cứu có liên quan.
- Hệ thống hóa và phân tích tƣơng đối cơ bản, toàn diện tƣ tƣởng của Chủ
tịch Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ; khẳng định giá trị của tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là giá trị về thực tiễn khi vận
dụng vào việc nhận diện và giải quyết những vấn đề đặt ra trong xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay.
- Làm rõ thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long.
- Đề xuất phƣơng hƣớng và hệ thống giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Về ý góp phần làm rõ nội dung, khẳng định tính khoa học, cách
mạng và nhân văn của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ; khẳng
định tính đúng đắn và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc vận
dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ mới của cách mạng.
Về ễ , kết quả nghiên cứu của luận án có thể đƣợc sử dụng làm tài
liệu tham khảo phục vụ các nghiên cứu sâu hơn về xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc
biệt là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay.
Kết quả nghiên cứu của luận án cũng có giá trị tham khảo cho các nhà
lãnh đạo, quản lý, các tổ chức, cơ quan tổ chức cán bộ trong việc xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay.

10. 6
7. Kết cấu của luận án
Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục các công trình của tác giả, Danh mục
tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận án đƣợc kết cấu gồm 4 chƣơng với 10 tiết.
ơ 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án.
ơ 2: Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ.
ơ 3: Thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng
bằng sông Cửu Long theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh.
ơ 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long.

11. 7
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1.1. Tình hình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội
ngũ cán bộ
Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ
nói riêng là một nội dung đặc biệt quan trọng trong hệ thống tƣ tƣởng của Ngƣời,
có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn. Chính vì thế, cho đến nay, đã có nhiều công
trình khoa học đi sâu nghiên cứu về vấn đề này. Có thể thấy một số công trình
tiêu biểu nhƣ sau:
- Sách “B H ớ p ờ ” của Phan Hiền [57] nói lên sự
vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc vun đắp cho sự nghiệp “trồng
ngƣời”: từ cách quan tâm đến sử dụng, bồi dƣỡng chăm lo cho con ngƣời, cũng
nhƣ cách sử dụng cán bộ trong bộ máy Nhà nƣớc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là
một điển hình đặc sắc trong chăm lo, bồi dƣỡng và sử dụng con ngƣời.
- Sách " ở H M ề bộ bộ" của Bùi Đình
Phong [116] là một trong những công trình khoa học đã cung cấp cho ngƣời đọc
có những thông tin mới và cách nhìn khá đầy đủ nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
về cán bộ và công tác cán bộ, bao gồm quá trình hình thành nội dung tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ. Đồng thời tác giả cũng nêu lên những
quan điểm chủ yếu về vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán
bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc.
- “ ở H M ề bộ bộ” của tác giả Mạch
Quang Thắng với Cổng thông tin tƣ liệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh [125]
w.w.w.thehehochiminh.net mô tả khái quát nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về vị
trí, vai trò của cán bộ và công tác cán bộ; về yêu cầu đối với cán bộ cách mạng.
Trong đó, tác giả nhấn mạnh yêu cầu về tƣ cách: Cán bộ phải suốt đời phấn đấu

12. 8
hy sinh cho lý tƣởng của Đảng; phải đặt quyền lợi của Đảng, của Tổ quốc lên
trên hết và lên trƣớc hết; phải có một đời tƣ trong sáng, là một tấm gƣơng sáng
trong cuộc sống.
Yêu cầu về phẩm chất, năng lực, cán bộ phải có năng lực lãnh đạo, tổ
chức thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc và các
đoàn thể nhân dân; có mối liên hệ mật thiết với nhân dân; phải luôn luôn học tập
để nâng cao trình độ về mọi mặt. Cán bộ phải có phong cách tốt.
Tác giả đã nêu lên các quan điểm của Hồ Chí Minh về công tác cán bộ:
Hiểu và đánh giá đúng cán bộ để lựa chọn và sử dụng đúng cán bộ. Phải “khéo
dùng cán bộ”, “dùng ngƣời đúng chỗ, đúng việc”; Phải chống chủ nghĩa biệt
phái, cục bộ, địa phƣơng, hẹp hòi; Phải chú trọng đến công tác đề bạt cán bộ;
Phải đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ…
- “ ở H M ề bộ bộ”, Kỷ yếu Hội thảo
khoa học Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (2008), các tác giả đã trình
bày những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội mới -
xã hội xã hội chủ nghĩa, trong đó, một trong những vấn đề đƣợc đề cập sâu là
công tác cán bộ và những tiêu chí xây dựng cán bộ trong xã hội mới.
- Sách “V ụ ở H M ề ấ ề bộ
bộ p ổ ớ ” Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh -
Phân viện Thành phố Hồ Chí Minh [59] khái quát những nội dung cơ bản của tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ để trên cơ sở đó, nêu lên
phƣơng cách để vận dụng tƣ tƣởng của Ngƣời về công tác cán bộ trong giai đoạn
mới cho phù hợp.
- Sách “Q ể ở H M ề - ộ
ũ bộ ộ ” của Nguyễn Quang Phát (chủ biên) [114] là công trình
nghiên cứu tập trung vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội. Tác giả đi sâu
vào hai tiêu chuẩn không thể thiếu đối với ngƣời cán bộ, đảng viên, đó là đức và
tài, đồng thời đi sâu làm rõ những yêu cầu về đạo đức cũng nhƣ tài năng cần có
của ngƣời cán bộ trong quân đội.

13. 9
- “Mộ ấ ề ý ề Đ ớ ộ ề
ã ạ p ĩ ã ộ ” (KX.03.10) của Đặng Xuân Kỳ
(chủ nhiệm) [78]. Trong phần mở đầu, tác giả viết: “Trong quá trình lãnh đạo
cách mạng Việt Nam, Đảng ta thƣờng xuyên quan tâm đến vấn đề xây dựng
Đảng. Xây dựng Đảng luôn luôn đƣợc coi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của
Đảng; bởi lẽ, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự trong sạch, vững mạnh của các
tổ chức đảng từ trên xuống dƣới và của đông đảo đội ngũ cán bộ, đảng viên đã
trở thành nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng”.
- Bài viết " ở H M ề ò ạ ạ
ấ ữ " của Bùi Đình Phong [117], chỉ ra nguồn động lực to
lớn, thƣớc đo phẩm chất của ngƣời cán bộ đó là đạo đức cách mạng. Tuy nhiên,
để hoàn thành sứ mệnh cao cả của sự nghiệp cách mạng đặt ra, ngƣời cán bộ chỉ
với đức không thì chƣa đủ, mà phải có tài. Tác giả chỉ ra sự thống nhất hòa
quyện giữa đức và tài trong một, chính sự thống nhất đó tạo nên một con ngƣời
hoàn chỉnh, đó là ngƣời cán bộ.
- Sách “H M ạ bộ ọ ụ ” của Đức
Vƣợng [171] đã khái lƣợc cơ bản quá trình đào tạo cán bộ và trọng dụng nhân tài
của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trong suốt quá trình ra đi tìm đƣờng cứu nƣớc cho
đến năm 1969. Quyển sách nêu rõ trong suốt quá trình tìm đƣờng cứu nƣớc,
cũng nhƣ qua các giai đoạn của lịch sử từ đấu tranh giành chính quyền cho đến
xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc (1954-1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn
quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ cho cách mạng Việt Nam. Chính đội
ngũ cán bộ đƣợc Ngƣời quan tâm xây dựng đã góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại
của cách mạng.
- Sách “H M ờ ” của Mạch Quang Thắng
[124]. Với 4 chƣơng, tác giả đã dành trọn 1 chƣơng “triết lý phát triển qua cuộc
sống” để nói về đạo đức của con ngƣời, đặc biệt của ngƣời cán bộ, đó chính là
nền tảng để xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời đại mới.

14. 10
1.1.2. Tình hình nghiên cứu vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong
xây dựng đội ngũ cán bộ ở nƣớc ta và xây dựng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở ở
đồng bằng sông Cửu Long hiện nay
- Vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp cơ sở là một vấn đề cơ bản, thƣờng xuyên và có ảnh hƣởng sâu sắc tới hoạt
động lãnh đạo của Đảng. Đây cũng là vấn đề đã và đang đƣợc cả xã hội hết sức
quan tâm. Việc nghiên cứu và làm rõ nội hàm của hai vấn đề này là một đòi hỏi
mang tính cấp bách đối với hoạt động lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. Có thể nêu ra một số
công trình nghiên cứu tiêu biểu nhƣ sau:
- Sách “Đổ ớ ở ớ ”, Lê Quốc Lý
(chủ biên) [82] đã chia ra ba phần rõ rệt. Phần I, tác giả tập hợp những bài viết
để làm rõ “những luận điểm cơ bản về hệ thống chính trị và đổi mới hệ thống
chính trị ở Việt Nam”; Phần II, những chuyên đề xoay quanh làm rõ “thực trạng
hoạt động của hệ thống chính trị ở nƣớc ta trong quá trình đổi mới”. Đặc biệt ở
phần III, khi tác giả tập hợp các chuyên đề tập trung đƣa ra “quan điểm, phƣơng
hƣớng và giải pháp cụ thể để đổi mới hệ thống chính trị ở nƣớc ta”, có đề cập
đến “Thực trạng về công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức trong hệ
thống chính trị ở nƣớc ta hiện nay” và “Đổi mới công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán
bộ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị nƣớc ta”.
- Sách “Mộ ấ ề ề ộ ũ bộ ấp
ờ ộ ở N ” của Lê Hữu Nghĩa (chủ biên) [110] đã tập trung
phân tích thực trạng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp huyện ngƣời dân tộc ở
Tây Nguyên trƣớc sự tác động, ảnh hƣởng của vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên,
văn hóa - xã hội, trình độ nhận thức của ngƣời dân cũng nhƣ đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp huyện ở Tây Nguyên tác động làm ảnh hƣởng đến công tác cán bộ. Qua
đó, tác giả đề xuất giải pháp nhằm quy hoạch, đào tạo, bố trí, sử dụng…đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp huyện ngƣời dân tộc ở Tây Nguyên.

15. 11
- Sách “G p p ổ ớ ạ ộ ở ỉ
ề ú ớ ” của Tô Huy Rứa - Nguyễn Cúc - Trần Khắc Việt
(đồng chủ biên), đã nêu bật đặc điểm các tỉnh miền núi ảnh hƣởng tới hoạt động
của hệ thống chính trị các địa phƣơng trong vùng. Cuốn sách còn chỉ ra thực
trạng, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm hoạt động của hệ thống chính trị ở
các tỉnh miền núi từ sau bắt đầu đổi mới; trên cơ sở đó, đề ra những quan điểm
chỉ đạo và các giải pháp cơ bản đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị ở các
tỉnh miền núi.
- Sách “X ộ ũ bộ ộ ể ở ớ ờ ỳ ẩ
ạ p ạ - L p p”, của Lê Phƣơng
Thảo - Nguyễn Cúc - Doãn Hùng (đồng chủ biên năm 2003), đã luận giải khoa
học cho việc xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nƣớc ta thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Các tác giả làm nổi bật thực trạng xây dựng
đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nƣớc ta trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại
hóa, đồng thời đề ra một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số
trên một số lĩnh vực chuyên môn.
- Sách “L ọ ấ ộ ũ bộ
ờ ỳ ẩ ạ p ạ ấ ớ ” do
Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm chủ biên [121] đã trình bày các khái
niệm, lý giải các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ,
công chức và đƣa ra những kiến nghị về phƣơng hƣớng, giải pháp nhằm củng cố,
phát triển đội ngũ này cả về chất lƣợng, số lƣợng và cơ cấu.
- “X ộ ũ bộ p ò ỏ N ớ
p p ề ã ộ ĩ ” của tác giả Thang Văn
Phúc và Nguyễn Minh Phƣơng. Các tác giả đã làm rõ chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò, vị trí ngƣời cán bộ,
yêu cầu đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức. Trên cơ sở đó, tìm hiểu
những bài học kinh nghiệm về việc tuyển chọn và sử dụng nhân tài, nhƣ kinh

16. 12
nghiệm xây dựng nền công vụ chính quy hiện đại của một số nƣớc trên thế giới.
Chỉ rõ hệ thống các yêu cầu, tiêu chuẩn của cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi
của Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân.
- “Về ộ ụ V N ”, do Nguyễn Trọng Điều chủ biên, có
phân tích một cách toàn diện và có hệ thống về lý luận và thực tiễn của chế độ
công vụ và cải cách công vụ Việt Nam qua từng thời kỳ, luận giải và đƣa ra lộ
trình thích hợp cho việc hoàn thiện chế độ công vụ Việt Nam trong điều kiện xây
dựng Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của dân, do dân, vì dân dƣới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Bên cạnh đó, còn có một số công trình nghiên cứu của tác giả nƣớc ngoài:
- Sách “Đ H M ” của Ê.Cô-bê-Lép [42] đã sơ lƣợc xuất
thân của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời tổng kết quá trình đầy sóng gió của
Ngƣời khi bôn ba tìm đƣờng giải phóng cho dân tộc. Tác giả nhấn mạnh quan
điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Ngƣời nói rằng, cũng nhƣ trong bất cứ cuộc
chiến tranh du kích nào, cái chính không phải là giữ đất, mà là bằng mọi giá, giữ
vững các tổ chức chính quyền cách mạng, các lực lƣợng vũ trang nhân dân và
các căn cứ kháng chiến” [42, tr.332]. Để thực hiện đƣợc mục đích đó, chỉ có thể
xây dựng đội ngũ cán bộ đủ mạnh thông qua việc tác giả dẫn chứng “Công việc
của Nguyễn Ái Quốc một phần đƣợc thực hiện tại Văn phòng của Tƣớng
Bôrôđin...là việc tập hợp và thành lập Hội Việt Nam cách Mạng thanh niên...
nhằm chuẩn bị lực lƣợng hành động trong tƣơng lai” [42, tr.43].
- Sách “H M ộ ộ ờ ” của William J. Duiker [172] với XV
chƣơng, 542 trang, tác giả đã tổng kết cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ lúc
sống ở quê nhà “ ớ ấ ” cho đến khi trở thành lãnh tụ của cách
mạng Việt Nam “ ừ ộ ờ ớ ộ ề ạ ”. Tác giả đã dẫn giải việc
Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng đội ngũ cán bộ cho cách mạng Việt Nam: “Ông
cũng nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của việc xây dựng sức mạnh của phong
trào thông qua việc tuyển mộ những cán bộ kế cận đáng tin cậy” [172, tr.253].

17. 13
Chính vì vậy “trong vòng một vài tháng sau khi đến Quảng Đông, Nguyễn Ái
Quốc đã tuyển đƣợc một nhóm những ngƣời cấp tiến trẻ có thể lãnh đạo một
phong trào kháng chiến dân tộc mới và mạnh mẽ trong tƣơng lai” [172, tr.134].
- Sách “H M Ô ã ” SUPRIDA PHANOMJONG
(chủ biên) [122], với 186 trang, tác giả chia ra XII phần và đã làm nổi bật quá
trình Hồ Chí Minh hoạt động nhiều nơi trên thế giới từ khi “ra thế giới rộng lớn”
[122, tr.22] đến khi “Việt Nam thống nhất” [122, tr.166].
- Sách “H M ộ ờ Á ọ ờ ạ ”, Nxb Chính trị
quốc gia [120], đã tập hợp hơn 70 bài viết của các cá nhân ngƣời nƣớc ngoài và
hơn 10 tờ báo của các nƣớc trên thế giới ca ngợi về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các
bài viết có đề cập đến công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ của Ngƣời. Trong bài
viết “H M b ờ ạ ”, R. ARIXMENĐI nói rõ:
“...Trong những yêu cầu của việc thành lập Đảng, đồng chí Hồ Chí Minh... đào
tạo nên những lãnh tụ của mình và các lãnh tụ đó trở nên vĩ đại trong quá trình
sát cánh cùng nhân dân đấu tranh và phục vụ Đảng” [120, tr.53]. Trong bài “G
ở H M ờ ạ ”, TÊSHÔM KÊBÊĐE
khẳng định: “Việc xây dựng đảng đòi hỏi sự gắn bó của những cán bộ đảng, nhà
nƣớc và cán bộ của các tổ chức quần chúng. Nếu không có một chính sách cán
bộ đúng, không thể thực hiện đƣợc vai trò tiên phong của đảng” [120, tr.219].
Trong bài “ ụ H M ộ ờ ử”, RISỚT
UOÁCĐƠ đã đánh giá: “Sự vĩ đại của Cụ một phần là ở chỗ đã đào luyện nên
những ngƣời Việt Nam ƣu tú nhất và tài giỏi nhất để tiếp tục con đƣờng cách
mạng. Những đồng chí gần gũi của Cụ nhƣ Lê Duẫn, Phạm Văn Đồng, Trƣờng
Chinh, Võ Nguyên Giáp và các đồng chí khác đều là những ngƣời kế tục xứng
đáng, những ngƣời đã đƣợc tôi luyện” [120, tr.438]...
Ngoài ra còn cố một số công trình khác nhƣ:
- Sách “Q ạ bộ ã ạ ý” của tác giả Đỗ Minh Cƣơng,
trình bày rõ quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng ta về quy hoạch cán bộ.

18. 14
Từ đó, tác giả dành trọn một chƣơng (52 trang) tổng kết tình hình thực hiện công
tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị nƣớc ta hiện nay.
Trong đó, tác giả chỉ ra thực trạng công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý
trong hệ thống chính trị trong thời gian gần đây và nêu lên một số giải pháp nâng
cao chất lƣợng quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng yêu cầu của thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc.
- Sách “ ở H M ờ ạ V N ” của
Võ Nguyên Giáp (chủ biên) [43] với 348 trang đƣợc chia làm 3 phần. Trong
phần thứ hai về những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, tác giả dành
1 chƣơng “tƣ tƣởng Hồ chí Minh về xây dựng Đảng, Mặt trận và Nhà nƣớc”,
trong đó có đề cập đến vấn đề cán bộ và công tác cán bộ.
- Sách “P ể ấ ấ ớ ” của Nguyễn Đắc Hƣng
[61]. Tác giả nêu bật lên nguồn gốc, đặc điểm và các giai đoạn phát triển của
nhân tài của các quốc gia trên thế giới. Ở chƣơng IV, tác giả làm rõ những nội
dung cơ bản về phát triển nhân tài, đồng thời nêu lên tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và
quan điểm của Đảng về trí thức và nhân tài.
- Sách “X p V N p ụ ụ
p ấ ấ ớ ” của Nguyễn Văn Khánh [73] đã tập hợp 27 bài viết
là công trình khoa học cấp nhà nƣớc và đƣợc chia làm bốn phần: I: Trí tuệ và
nguồn lực trí tuệ - những vấn đề lý luận chung. II. Nguồn lực trí tuệ Việt Nam
trong lịch sử và hiện tại. III. Xây dựng và phát huy nguồn lực trí tuệ Việt Nam
phục vụ sự nghiệp chấn hƣng đất nƣớc. IV. Phát triển và sử dụng nguồn lực trí
tuệ - tiếp cận từ kinh nghiệm nƣớc ngoài. Chủ để cuốn sách làm rõ nguồn lực,
tìm kiếm nhân tài phát triển của đất nƣớc.
Trong chuyên đề đầu tiên ở phần II, với tiêu đề “Vấ ề ạ p
ể ử ụ ờ p ở V N ”, tác giả Lâm Bá
Nam đã dẫn lại lời nói nổi tiếng của Thân Nhân Trung trên bia tiến sĩ khoa
Nhâm Tuất (1442): “H ề

19. 15
ớ ạ ớ ấp è V
b ơ ờ ụ
é ọ ẽ ĩ ọ
” [73, tr.131] và nêu ra tiêu chuẩn lựa chọn hiền tài là: Tuyệt đối trung
thành; thứ hai phải là ngƣời chính trực, ngay thẳng, không xu nịnh, luôn kết hợp
có cả đức và tài, đức là gốc. Tác giả cũng đã tổng hợp các hình thức đào tạo,
tuyển dụng nhân tài trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam, nhƣ: tiến
cử, tự tiến cử và qua khoa cử.
- Sách “Đ ạ ử ụ V N ớ ờ P p ộ ”của
Nguyễn Văn Khánh và Trƣơng Bích Hạnh [46] làm rõ công tác đào tạo cán bộ
của những nhà yêu nƣớc trong các phong trào Đông Du, Duy Tân, đặc biệt là
công tác đào tạo cán bộ của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Ngay sau khi thành
lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1925), Nguyễn Ái Quốc đã chú trọng
đến việc mở các lớp huấn luyện chính trị, bồi dƣỡng nhân cách và đạo đức và
phƣơng pháp làm việc của ngƣời làm cách mạng.
- Sách “Đ ã ạ ộ ũ bộ
ớ ” của Trần Văn Thắng với 4 chƣơng, chủ yếu nói lên sự lãnh đạo của
Đảng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nƣớc thời
kỳ trƣớc, trong thời kỳ đầu đổi mới và trong thời kỳ đẩy mạnh đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Ở đó, tác giả dành Chƣơng 4 để nói lên “Một
số kinh nghiệm và đề ra một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức hiện nay”.
- Sách “B bộ ở ớ
ạ p p” của Trƣơng Thị Thông và Lê Kim Việt [162]
gồm ba chƣơng, nêu rõ nguồn gốc, bản chất và những tác hại của bệnh quan liêu
trong công tác cán bộ; một số biểu hiện chủ yếu và nguyên nhân của bệnh quan
liêu trong công tác cán bộ; phƣơng hƣớng và giải pháp chủ yếu nhằm đề phòng,
khắc phục bệnh quan liêu trong công tác cán bộ.

20. 16
- Sách “H M ộ ớ ” của Nguyễn Đài
Trang (sách tham khảo) [139] có đề cập đến vấn đề cán bộ trong tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh, khi tác giả nói lên sự ảnh hƣởng của nho giáo đến triết lý xã hội và
chính trị Việt Nam: “Hồ Chí Minh sử dụng triệt để khái niệm ngƣời quân tử để
xây dựng đội ngũ đảng viên vững mạnh, phục vụ cách mạng và sống gƣơng
mẫu, tận tụy với dân. Các bộ không nên trở thành quan cách mạng, nói thì phải
làm, phải sống gƣơng mẫu để đƣợc dân tin, phải giúp dân sống tự do và hạnh
phúc” [139, tr.58].
- Sách “H M ă p ể ” của Nguyễn Đài Trang
[140] với 7 chƣơng với 382 trang, tác giả đã dành phần lớn nói lên “lợi ích trăm
năm thì phải trồng ngƣời”, lãnh đạo vững chắc lo trƣớc thiên hạ, vui sau thiên
hạ, vấn đề đối với con ngƣời...Tác giả nhấn mạnh: “Nói tóm lại, những điều Hồ
Chí Minh dạy về xây dựng đời sống mới, trọng dụng nhân tài, xây dựng vốn
nhân lực càng hết sức quan trọng trong điều kiện hiện nay” [140, tr.278].
Tác giả còn nêu bật việc Nguyễn Ái Quốc mở các lớp huấn luyện, đào tạo
cán bộ, “Những lớp huấn luyện chính trị ở Tĩnh tây Trung Quốc trƣớc đây, nay
lại đƣợc mở ở Pác Bó. Bên ngoài rìa bản sừng sửng một ngọn núi đá và trên
sƣờn ngọn núi đá có một cái đình. Đằng sau đình ngƣời ta phát hiện thấy một
hẻm núi sâu, kín đáo, có thể ngồi đƣợc vài chục ngƣời. Chính đây là nơi tiến
hành học tập” [140, tr.226]. Tác giả còn nhấn mạnh việc Chủ tịch Hồ Chí Minh
luôn luôn lúc nào cũng quan tâm đến cán bộ, “Ngƣời cũng làm hết sức mình cho
việc củng cố đội ngũ cán bộ của Đảng, thống nhất, đoàn kết mọi đảng viên xung
quanh mục đích đấu tranh mà Đảng đã nêu lên” [140, tr.333].
- Tài liệu Bồi dƣỡng lý luận và nghiệp vụ công tác tổ chức, cán bộ, do
Ban Tổ chức Trung ƣơng phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh biên soạn (2001), đã trình bày những vấn đề chủ yếu về xây dựng tiêu
chuẩn cán bộ và quy trình xây dựng tiêu chuẩn cán bộ; yêu cầu của việc sử dụng
tiêu chuẩn cán bộ làm cơ sở cho công tác đánh giá, lựa chọn, bổ nhiệm, điều

21. 17
động, luân chuyển, đào tạo…cán bộ và đổi mới và nâng cao chất lƣợng tổ chức
chính quyền và đội ngũ cán bộ cơ sở xã, phƣờng, thị trấn.
- Bài viết “Nhân tài và vấn đề sử dụng nhân tài" của Trần Đình Huỳnh, Xây
Đ (04) [71] khẳng định: “Muốn lãnh đạo, phát huy ngƣời có tài, trƣớc hết
phải hiểu đặc điểm của họ”. Tác giả chỉ ra 7 cái “tật” và cho đó là đặc điểm của
những ngƣời có tài, nên lãnh đạo phải hiểu và có cách sử dụng cho phù hợp. Để
khắc phục đƣợc những cái “tật” của những ngƣời có tài và sử dụng đƣợc họ, đòi hỏi
ngƣời lãnh đạo phải có đạo đức, nhân cách lớn, có trí tuệ, bao dung, lòng vị tha…
- "L ọ b ỡ ề - ề b
ộ " của tác giả Nguyễn Lân Dũng, ạ , (4), (25) [39] dẫn
chứng tài lựa chọn và dùng ngƣời của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay khi chúng ta
giành đƣợc chính quyền, đó là những con ngƣời không đảng phái, nhƣng tài đức
vẹn toàn, đem lại thắng lợi cho sự nghiệp cách mạng. Trên cơ sở đó, tác giả trích
dẫn Nghị quyết 36/NQ-TW của Bộ Chính trị: "Hoàn chỉnh và xây dựng mới hệ
thống chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài, phát huy sự đóng góp của trí thức
kiều bào vào công cuộc phát triển đất nƣớc. Xây dựng chế độ đãi ngộ thỏa đáng
đối với những chuyên gia, trí thức ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài có trình độ
chuyên môn cao, có khả năng tƣ vấn về quản lý, điều hành, chuyển giao công
nghệ, kỹ thuật cao cho đất nƣớc, góp phần phát triển nền văn hoá, nghệ thuật của
nƣớc nhà" và chỉ ra sự cần thiết, cấp bách trong việc thực hiện trọng dụng hiền
tại hiện nay theo đƣờng lối của Đảng.
- “P ẩ ấ ă ờ ã ạ NH HĐH”, của
Nguyễn Văn Huyên, Học viện Chính trị Quốc Gia Hồ Chí Minh. Trên cơ sở làm rõ
yêu cầu đòi hỏi của thời kỳ mới, tác giả đã chỉ ra những phẩm chất chính trị, đạo
đức cách mạng và năng lực trình độ cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo của chúng ta.
- Luận án “N ấ ộ ũ bộ ấp ở
ỉ ạ ” của Nguyễn Thành Dũng đề cập về
tổng thể chất lƣợng của các yếu tố hợp thành đội ngũ cán bộ chủ chốt huyện ở

22. 18
các tỉnh Tây Nguyên phải đủ cả số lƣợng, chất lƣợng của từng cán bộ và cơ cấu
hợp lý đội ngũ; nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ở các
tỉnh Tây Nguyên là thực hiện tổng thể các nội dung, hình thức, biện pháp, tạo ra
sự chuyển biến chất lƣợng cả đội ngũ.
- Công trình khoa học “Nă ạ ộ ễ ờ ã ạ
ơ ở” của Đinh Phƣơng Duy - Nguyễn Thị Bích Ngọc đã nêu bật một số nội
dung khẳng định tài năng của ngƣời lãnh đạo ở cơ sở, đó là phải thông qua sự
kiểm nghiệm của thực tiễn. Từ đó, các tác giả đã phân tích năng lực hoạt động
thực tiễn của cán bộ lãnh đạo cơ sở, chỉ ra những yếu kém mà ngƣời lãnh đạo
cần phải khắc phục, đồng thời chỉ ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực này.
Các đề tài trên có những đóng góp về mặt lý luận rất sâu sắc trong nghiên
cứu về “đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã”. Trƣớc hết, các công trình này đều xuất
phát từ quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ
và công tác cán bộ để chỉ ra vai trò to lớn của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong việc
thực hiện nhiệm vụ chính trị ở cơ sở nhƣng lại có những đặc điểm riêng cho từng
loại hình cấp xã nhƣ: cấp xã miền núi, cấp xã nông thôn, cấp xã biên giới, bởi
xét về cơ cấu dân tộc, đội ngũ này có những đặc điểm riêng biệt.
- Luận án “ ạ bộ ã ờ ộ ể ở
ỉ N ạ ” (2014), Trƣơng Thị Bạch Yến đã làm rõ
những vấn đề lý luận và thực tiễn của việc tạo nguồn cán bộ cấp xã là ngƣời dân
tộc thiểu số ở Tây Nguyên giai đoạn hiện nay, từ đó đề xuất những giải pháp chủ
yếu nhằm đẩy mạnh việc tạo nguồn đội ngũ này đến năm 2020.
- Đề tài “X ấ ộ ũ bộ ờ K
ở ã p ờ ấ N bộ”, của Nguyễn Thái Hòa, Phó vụ
trƣởng Vụ địa phƣơng III, Ban Tổ chức Trung ƣơng (chủ nhiệm) đã nêu khái
quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và lƣợc sử hình thành vùng đất Nam bộ
và Tây Nam bộ có liên quan trực tiếp đến ngƣời Khmer Tây Nam bộ; đặc điểm
ngƣời dân Tây Nam bộ và đơn vị hành chính cấp xã; đặc điểm dân tộc Khmer

23. 19
Tây Nam bộ; những vấn đề chính trị - xã hội tác động đến đồng bào Khmer và
chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nƣớc ta. Các tác giả đã làm rõ thực trạng và
đánh giá đội ngũ cán bộ dân tộc Khmer trong hệ thống chính trị khu vực Tây
Nam bộ, kết quả công tác quy hoạch, tạo nguồn cán bộ, những thuận lợi và khó
khăn, những kinh nghiệm từ thực tiễn công tác cán bộ ngƣời dân tộc Khmer Tây
Nam bộ. Trên cơ sở đó, các tác giả nêu lên mục tiêu, phƣơng hƣớng, căn cứ,
điều kiện và 11 giải pháp xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ ngƣời
Khmer; những đề xuất, kiến nghị với cơ quan Trung ƣơng và các cấp địa phƣơng
trong khu vực Tây Nam bộ. Đặc biệt, đề tài đã xây dựng đƣợc yếu tố mang tính
mô hình về tiêu chuẩn 5 chức danh chủ chốt ở cơ sở. Góc độ nghiên cứu của đề
tài rộng hơn so với đề tài mà tác giả đang nghiên cứu, đối tƣợng chính của đề tài
này chủ yếu là cán bộ cấp xã ngƣời Khmer (cả cán bộ chuyên trách, công chức
và cán bộ không chuyên trách cấp xã).
- Luận án “X ộ ũ bộ ã ạ ấp ã vùng nông
thôn bằ Cử L ” (2000), Phạm Công Khâm đã phân
tích, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã vùng nông
thôn đồng bằng sông Cửu Long và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cƣờng
việc xây dựng đội ngũ này.
Các công trình, bài viết của các tác giả đã phần nào làm rõ những nội
dung cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cán bộ, công tác cán bộ và xây dựng
đội ngũ cán bộ, trên cơ sở đó vận dụng tƣ tƣởng của Ngƣời vào việc xây dựng
đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp. Bên cạnh đó, các công trình còn đƣa ra những
giải pháp cụ thể để các cấp ủy có những quyết sách đúng đắn, khoa học trong
việc đào tạo đội ngũ cán bộ thật sự có chất lƣợng đáp ứng đƣợc yêu cầu, nhiệm
vụ của cách mạng.
Tuy nhiên, cho đến nay để có những tổng hợp chính xác, những giải pháp
cụ thể và thiết thực của các cấp ủy đảng trong việc vận dụng tƣ tƣởng của Chủ
tịch Hồ Chí Minh về xây dựng cán bộ vào công tác đào tạo và xây dựng đội ngũ

24. 20
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở khu vực đồng bằng Sông Cửu Long thì chƣa có một
công trình nào đi vào nghiên cứu một cách có chiều sâu và hệ thống.
Ngoài ra còn một số công trình khác nghiên cứu về cơ sở lý luận, về kiến
thức, kinh nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nƣớc nói chung và
đội ngũ cán bộ công chức cấp xã nói riêng nói riêng. Đ ơ ở ể tác gi tham
kh o trong quá trình nghiên c ề tài c a mình.
1.2. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƢỢC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ TIẾP TỤC
NGHIÊN CỨU
1.2.1. Những kết quả đã đạt đƣợc
Về ý , qua các công trình công bố, các đề tài, luận án, luận văn,
bài viết…, các tác giả tập trung khai thác khá đầy đủ nội dung về vai trò và
tầm quan trọng của nhân tài, tuyển chọn và trọng dụng nhân tài; làm rõ tƣ
tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ. Nhiều công
trình của các nhà khoa học dùng nhiều phƣơng pháp nghiên cứu nhƣ: lịch sử,
so sánh, phân tích…bằng những dẫn chứng cụ thể để chứng minh việc đánh
giá cán bộ và dùng cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức khoa học và
tinh tế. Một số công trình phân tích khá sâu sắc thực trạng đội ngũ cán bộ
trong thời kỳ mới, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm xây dựng đội
ngũ cán bộ có chất lƣợng.
Một số đề tài khai thác ở góc độ nghiên cứu tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về cán bộ và công tác cán bộ làm cơ sở đánh giá chất lƣợng đội ngũ cán
bộ, qua đó vận dụng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở của
một số địa phƣơng, từ cấp khu vực, tỉnh, quận, huyện và cấp cơ sở.
Có nhiều công trình nghiên cứu từ nội dung tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về cán bộ và công tác bộ, đã vận dụng đi sâu vào những giải pháp nâng
cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ của địa phƣơng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu
số sinh sống, thậm chí cả việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ là ngƣời dân
tộc ở các tỉnh thành trên cả nƣớc.

25. 21
Về ễ nhiều công trình thể hiện rõ tâm huyết của tác giả khi tập
trung nghiên cứu trên cơ sở, nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công
tác cán bộ, đề ra những giải pháp hữu hiệu trong việc vận dụng tƣ tƣởng của
Ngƣời vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở một số địa phƣơng.
Với kết quả của các công trình trên sẽ là nguồn tài liệu vô cùng quý báu và
bổ ích cho tác giả nghiên cứu, kế thừa thực hiện thành công luận án của mình,
đồng thời thông qua đó hy vọng góp phần vào việc chuẩn hóa đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long theo đúng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh.
1.2.2. Những vấn đề luận án sẽ tiếp tục đi sâu nghiên cứu
Mặc dù có rất nhiều công trình nghiên cứu nhƣ đã trình bày trên, nhƣng
cho đến nay để có những tổng hợp chính xác, những giải pháp cụ thể, tối ƣu và
thiết thực của các cấp ủy đảng trong việc vận dụng tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về xây dựng cán bộ vào công tác đào tạo và xây dựng đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp cơ sở ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long thì chƣa có một công trình
nào đi vào nghiên cứu một cách có chiều sâu và hệ thống.
Ở đồng bằng sông Cửu Long chƣa có tổng kết về sự vận dụng tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh về xây dựng cán bộ vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp.
Một thực tế nữa đó là sự yếu kém công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở là
một minh chứng để luận án tiếp tục nghiên cứu. Nên điểm mới của luận án là:
Lý : Nghiên cứu hoàn chỉnh hơn, kể cả các khái niệm với nội hàm của
nó theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ sâu hơn, đầy đủ hơn
theo chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
ễ : Xây dựng đội ngũ cán bộ là vấn đề quan trọng của Đảng, Nhà
nƣớc ta, nhƣng nhìn chung các công trình nghiên cứu chỉ nhìn theo góc độ xây
dựng Đảng hoặc tổ chức cán bộ, do đó việc tiếp cận từ góc độ Hồ Chí Minh học
để đánh giá sẽ đầy đủ và sâu sắc hơn; đánh giá có hệ thống thực trạng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long (chủ yếu tập trung vào
những yếu kém).

26. 22
Tác giả tập trung phân tích, đánh giá thực trạng việc xây dựng đội ngũ cán
bộ chủ chốt cấp cơ sở ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long (kết quả, thành tựu,
hạn chế, nguyên nhân) theo tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; từ đó đề ra hệ
thống giải pháp cụ thể thiết thực, phù hợp với đặc thù của các tỉnh thuộc vùng
đồng bằng sông Cửu Long.
K : Các công trình nghiên cứu đã đƣa ra nhiều kiến nghị, giải pháp
chung cho công tác cán bộ. Đối với phạm vi luận án nghiên cứu, từ góc độ Hồ
Chí Minh học, tác giả vận dụng nghiên cứu thực trạng nhằm đƣa ra những giải
pháp cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế ở đồng bằng sông Cửu Long trong
việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở.

27. 23
Tiểu kết Chƣơng 1
Từ thực tiễn cách mạng cũng nhƣ sự tồn tại và hoạt động của bộ máy nhà
nƣớc cho thấy cán bộ là vấn đề cốt tử, quyết định sự vận hành của cả bộ máy.
Nghiên cứu về cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ là vấn đề nóng bỏng, luôn có
tính thời sự. Đảng Cộng sản Việt Nam đƣợc thành lập cũng từ kết quả của quá
trình xây dựng đội ngũ cán bộ do chính lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ
Chí Minh tuyển dụng đào tạo và sử dụng. Chính thông qua việc xây dựng cho
cách mạng Việt Nam một đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất và năng lực, tƣ tƣởng
về xây dựng đội ngũ cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành một trong
những nội dung quan trọng mà Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng vào quá trình
lãnh đạo của mình, từ đó đƣa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng
lợi khác. Xác định đƣợc tầm quan trọng đó, rất nhiều nhà khoa học ở nhiều góc độ
khác nhau đã tập trung đầu tƣ nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và
công tác cán bộ hoặc các quan điểm, chủ trƣơng của Đảng về cán bộ và công tác
cán bộ hoặc là xây dựng đội ngũ cán bộ… Tuy nhiên khi đặt vấn đề về việc xây
dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay
theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh thì vẫn chƣa có công trình nào nghiên cứu sâu và đầy
đủ. Trên cơ sở nền tảng nguồn tài liệu của các nhà khoa học đã nghiên cứu trƣớc
đó chính là nguồn động lực, là cơ sở để tác giả chọn đề tài này tiếp tục nghiên cứu.

28. 24
Chƣơng 2
TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
2.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
2.1.1. Khái niệm cán bộ và cán bộ chủ chốt
2.1.1.1. Cán bộ
Nhìn từ góc độ chiết tự, “Cán” là gánh vác, cán đáng một công việc nhất
định trong một tổ chức, cơ quan, đơn vị, trong một cộng đồng xã hội. “Bộ” là bộ
phận, một phần trong toàn thể. Cán bộ có thể hiểu là đảm nhận một bộ phận,
đảm đƣơng một trọng trách nhất định trong hệ thống tổ chức.
Theo cách hiểu thông thƣờng, cán bộ bao gồm cán bộ, công chức, viên
chức nói chung hoạt động trong các tổ chức của hệ thống chính trị, các đơn vị sự
nghiệp công và thành phần kinh tế nhà nƣớc; họ đƣợc hình thành thông qua con
đƣờng đào tạo và bồi dƣỡng trong các nhà trƣờng và thực tiễn. Đây là bộ phận
đông đảo và thƣờng ổn định nhất.
Theo Từ điển Tiếng Việt - Viện ngôn ngữ học, Nhà xuất bản Đà Nẵng
(2006), cán bộ đƣợc hiểu là: Ngƣời làm công tác có nghiệp vụ chuyên môn trong
cơ quan nhà nƣớc. (Cán bộ nhà nƣớc, Cán bộ khoa học, Cán bộ chính trị). Ngƣời
làm công tác có chức vụ trong một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với ngƣời
thƣờng, không có chức vụ.
Trong tác phẩm Sử ổ , Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu khái niệm
cán bộ: “Cán bộ là những ngƣời đem chính sách của Đảng, Chính phủ giải thích
cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo
cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng” [97, tr.309].
Luật cán bộ, công chức (số 22/2008/QH12) của Quốc Hội nƣớc Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam (ban hành 13-11- 2008) quy định: “Cán bộ là công dân
Việt Nam, đƣợc bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm
kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nƣớc, tổ chức chính trị - xã
hội ở trung ƣơng, ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng (sau đây gọi chung là

29. 25
cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp
huyện), trong biên chế và hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc” [119].
Khái quát các quan niệm nêu trên, có thể hiểu, bộ ữ ờ
b ử ặ bổ ữ ụ ặ
ể ă ụ ở ơ
mình công tác.
2.1.1.2. Cán bộ chủ chốt
Cho đến nay vẫn còn có nhiều ý kiến khác nhau về khái niệm “cán bộ chủ
chốt”. Theo Từ điển Tiếng Việt (sách đã dẫn ở trên), thì "chủ chốt" là "quan
trọng nhất, có tác dụng làm nòng cốt”.
Nhƣ vậy, cán bộ chủ chốt có thể hiểu là ngƣời có chức vụ, ngƣời đứng
đầu, nắm giữ vị trí chủ yếu, có tác dụng làm nòng cốt trong các tổ chức thuộc hệ
thống chính trị; đƣợc giao đảm đƣơng các nhiệm vụ quan trọng để lãnh đạo,
quản lý, điều hành bộ máy thực hiện chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao; chịu trách
nhiệm trƣớc cấp trên và cấp mình về lĩnh vực công tác đƣợc giao.
Cũng có thể hiểu, cán bộ chủ chốt là những ngƣời đại diện một tổ chức,
một tập thể, v.v., chủ yếu do bổ nhiệm hoặc bầu cử, giữ một chức vụ trọng yếu
trong cơ quan Đảng, chính quyền (cấp trƣởng, cấp phó); trƣởng các đoàn thể và
là những ngƣời chịu trách nhiệm trƣớc cấp trên và cấp mình về mọi hoạt động
của địa phƣơng, đơn vị hoặc lĩnh vực công tác đƣợc đảm nhận.
Có ý kiến lại cho rằng, cán bộ chủ chốt là những ngƣời giữ các chức danh sau:
- Các chức danh trong hệ thống chính trị ở cơ sở (xã, phƣờng, thị trấn)
nhƣ: Bí thƣ Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
- Là cán bộ chủ chốt của tổ chức Đảng, Chính quyền và Hội đồng nhân
dân; phổ biến là ba chức danh: Bí thƣ Đảng ủy xã, Phó bí thƣ Đảng ủy - Chủ tịch
Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Hội đồng nhân dân.
- Là Bí thƣ và phó bí thƣ thƣờng trực Đảng ủy; Chủ tịch Ủy ban nhân dân,
Chủ tịch Hội đồng nhân dân và Chủ tịch Hội nông dân xã.

30. 26
Một số ý kiến khác cho rằng, ngoài các chức danh trên, còn một số chức
danh khác nhƣ: Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Chủ tịch Hội Cựu Chiến
binh, Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ, Bí thƣ Đoàn thanh niên…
Theo Nghị định số 92/2009/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 22 tháng
10 năm 2009 về chức danh, số lƣợng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ,
công chức ở xã, phƣờng, thị trấn và những ngƣời hoạt động không chuyên trách
ở cấp xã. Theo đó, Chính phủ đã xác định các chức danh cán bộ cấp xã bao gồm
các chức vụ sau đây:
a) Bí thƣ, Phó Bí thƣ Đảng ủy;
b) Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân;
c) Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân;
d) Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
đ) Bí thƣ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
e) Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam;
g) Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam (áp dụng đối với xã, phƣờng, thị trấn có
hoạt động nông, lâm, ngƣ, diêm nghiệp và có tổ chức Hội Nông dân Việt Nam);
h) Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam [18].
Tóm lại: bộ ữ ờ b ử ặ bổ ữ
ụ ặ ọ
ò bộ ổ ể b ụ ơ ã ạ
2.1.2. Cán bộ cơ sở và cán bộ chủ chốt cấp cơ sở
Cấp cơ sở là cấp cuối cùng trong hệ thống chính trị các cấp (Trung ƣơng,
Tỉnh - thành phố trực thuộc Trung ƣơng, Quận - Huyện - Thành phố trực thuộc
Tỉnh, Xã - Phƣờng - Thị trấn), nhƣng vẫn mang đầy đủ những đặc trƣng của bộ
máy quyền lực chính trị trong hệ thống chính trị ở nƣớc ta. Có thể hiểu hệ thống
chính trị cơ sở bao gồm các tổ chức, các thiết chế hợp pháp có quan hệ về mục
đích, chức năng nhằm thực hiện quyền lực chính trị ở cơ sở. Hệ thống chính trị
cấp cơ sở bao gồm các tổ chức Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.

31. 27
Nhƣ vậy có thể hiểu, bộ ơ ở bộ ữ ờ ạ
ộ ắ ữ ộ ở ấp ã ( ã
p ờ ấ )
Theo đó, có thể hiểu: cán bộ chủ chốt cấp cơ sở là những ngƣời đứng đầu,
giữ chức vụ trọng yếu ở cơ sở, thực hiện lãnh đạo, tổ chức, điều hành, triển khai
các nhiệm vụ ở địa phƣơng và phải chịu trách nhiệm về việc làm của mình trƣớc
tập thể, trƣớc nhân dân và trƣớc cấp trên của mình.
Hay theo một cách khác, bộ ấp ơ ở ữ ờ
b ử ặ bổ ữ ụ ặ ã ạ ọ
; ò bộ ổ ể b ụ ở ấp
xã. Phạm vi nghiên cứu trong luận án này chỉ tập trung vào đội ngũ cán bộ chủ chốt
xã, phƣờng, thị trấn ở đồng bằng sông Cửu Long, mà chủ yếu vào các chức danh:
Bí thƣ Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân nhân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
2.1.3. Xây dựng đội ngũ cán bộ
Đội ngũ có thể hiểu là tập hợp của số đông ngƣời, có tổ chức, có kỷ
luật, trong đó những thành viên có mối liên hệ hợp tác, có cùng chung mục
đích nhằm cùng thực hiện nhiệm vụ nào đó (ví dụ: đội ngũ các nhà khoa học,
đội ngũ trí thức…)
Theo đó, có thể hiểu đội ngũ cán bộ là tập hợp số đông những cán bộ có tổ
chức, có kỷ luật, có mối liên hệ chặt chẽ nhau nhằm thực hiện nhiệm vụ mà cấp
trên giao phó.
Xây dựng đội ngũ cán bộ là hoạt động cụ thể nhằm định hƣớng cho chiến
lƣợc lâu dài và đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, tác động đồng bộ lên
một tập thể cán bộ thông qua các khâu của công tác cán bộ từ tuyển dụng, đánh
giá, sử dụng (đào tạo, bổ nhiệm, cất nhắc, luân chuyển) cán bộ, v.v.. Hay nói
cách khác, xây dựng đội ngũ cán bộ tức là quá trình hoạch định chủ trƣơng,
phƣơng hƣớng cụ thể thông qua công tác cán bộ để đi tới tổ chức thực thi, tạo ra
một tập thể cán bộ.

32. 28
Để công tác xây dựng đội ngũ cán bộ luôn đạt hiệu quả, đáp ứng đƣợc nhu
cầu của thực tiễn cách mạng, phải tập trung vào chủ thể làm công tác cán bộ, đó là:
ấ cần phải tập trung vào Đảng. Bởi đây là công việc gốc của Đảng.
Đảng phải có kế hoạch, biết dự đoán, dự báo tình huống có thể xảy ra, để có
phƣơng hƣớng ngắn và dài hạn phù hợp. Trong xây dựng đội ngũ cán bộ phải có
lộ trình, phải có phƣơng án thay thế, bổ sung; “xây dựng và thực hiện tốt chế độ
miễn nhiệm, từ chức, cho thôi việc, thay thế cán bộ kém phẩm chất và năng lực,
không hoàn thành nhiệm vụ để phƣơng châm "có lên, có xuống, có vào, có ra"
đƣợc thực hiện bình thƣờng trong bố trí, sử dụng cán bộ” [4]. Nên cần phải làm tốt
công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Mục
đích chỉnh Đảng là nâng cao tƣ tƣởng và trình độ chính trị của đảng viên và cán
bộ, làm cho đảng viên và cán bộ theo đúng quan điểm và lập trƣờng vô sản” [99,
tr.415]. Đảng có mạnh, có thật sự trong sạch, thì công tác xây dựng đội ngũ cán bộ
mới thông, mới có hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu của luận án là các cấp ủy Đảng
trực tiếp quản lý đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở - thƣờng vụ huyện ủy. Tất
nhiên, dƣới sự lãnh đạo tập trung và thống nhất của Đảng, cần có sự tham gia chủ
động và tích cực của nhà nƣớc và toàn thể các đoàn thể chính trị - xã hội.
cần phải dựa vào dân để xây dựng. Bởi cán bộ dù ở cấp nào cũng
là ngƣời đầy tớ trung thành của dân. Đội ngũ cán bộ đƣợc xây dựng nên chủ yếu
là để phụng sự nhân dân, phụng sự Tổ quốc. Căn cứ vào thực tiễn phong trào của
quần chúng nhân dân, sự đánh giá của nhân dân, dựa vào mức độ hoàn thành
nhiệm vụ do nhân dân giao phó để xây dựng đội ngũ cán bộ. Vì vậy, để xây
dựng đội ngũ cán bộ xứng đáng vừa là ngƣời lãnh đạo, vừa là ngƣời đầy tớ thật
trung thành của dân, phải dựa vào dân, do dân xây dựng lấy. Phải để cho nhân
dân nói đƣợc tiếng nói của mình trong việc tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ,
nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cấp gần dân nhất. Bởi chính cấp cơ sở là cấp
trực tiếp phục vụ nhân dân, nên đội ngũ cán bộ đó phải do chính nhân dân tham
gia xây dựng.

33. 29
b là dựa chính vào bản thân đội ngũ cán bộ. Bản thân của mỗi cán
bộ trƣớc hết phải căn cứ vào tiêu chuẩn cán bộ mà xây dựng cho mình một hệ
thống tiêu chuẩn để phấn đấu. Hệ thống tiêu chuẩn đó phải đáp ứng yêu cầu căn
bản của công tác tuyển dụng cán bộ và giúp cho mỗi một công dân bình thƣờng
trở thành cán bộ, đứng trong hàng ngũ của hệ thống chính trị. Đó là sự phấn đấu
của từng cá nhân, sự rèn luyện trong gian nan, thử thách đúng theo lời của Chủ
tịch Hồ Chí Minh: “Gian nan rèn luyện mới thành công”. Đặc biệt, khi trở thành
cán bộ đứng trong hệ thống chính trị, mỗi cán bộ phải luôn tự tu dƣỡng, rèn đức,
luyện tài để xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, của dân, từ đó, bản thân
ngƣời cán bộ có cơ hội tiến xa hơn nữa.
Mục đích xây dựng đội ngũ cán bộ: có đầy đủ phẩm chất đạo đức và tài
năng theo yêu cầu của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; thực thi nhiệm vụ cách mạng,
hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao, giải quyết có hiệu quả những vấn đề của yêu
cầu thực tiễn đặt ra, tận tụy phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc… Nói khái
quát, xây dựng đội ngũ cán bộ là để có đội ngũ cán bộ đáp ứng đƣợc yêu cầu của
sự nghiệp cách mạng, thực hiện thành công sự nghiệp cách mạng.
Nội dung xây dựng: tập trung xây dựng tƣ tƣởng, chính trị, lập trƣờng,
quan điểm; xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống, năng lực thực tiễn; tƣ duy
khoa học, v.v.. Nói tóm lại, là vừa có đức, vừa có tài; vừa hồng, vừa chuyên.
Phƣơng thức xây dựng: xây dựng bộ quy chuẩn để áp dụng thực thi trên
tất cả các khâu từ tuyển dụng, đánh giá, huấn luyện, bố trí cán bộ.
2.2. XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ
2.2.1. Đặc điểm đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở
Đội ngũ cán bộ cấp chủ chốt cấp cơ sở phần lớn trƣởng thành từ phong
trào thực tiễn ở địa phƣơng, bởi vậy, họ rất am hiểu đặc điểm, tình hình cơ sở,
luôn có khả năng phản ánh kịp thời, chính xác tình hình thực tế về đời sống kinh
tế, chính trị, xã hội của địa phƣơng mình sinh sống.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở mang đậm nét tâm lý, văn hóa
truyền thống, gắn bó và có uy tín với cộng đồng, tuy nhiên, mặt trái không

34. 30
tránh khỏi những tác động bởi những tập quán lạc hậu, tiêu cực trong quá
trình thực thi nhiệm vụ. Ở một số vùng sâu, vùng xa, mặc dù cán bộ cấp cơ sở
đã đƣợc Đảng, Nhà nƣớc đầu tƣ tạo nguồn từ rất sớm, có điều kiện học tập,
mở rộng giao lƣu, nhƣng do tác động của phong tục, tập quán lâu đời nên họ
vẫn mang trong mình đặc điểm tâm lý, văn hóa của cộng đồng. Đặc biệt, với
thói quen sống dựa vào cộng đồng, vào môi trƣờng tự nhiên, cán bộ vẫn
không thoát khỏi tâm lý trông chờ, ỷ lại vào tổ chức, vào chính sách của
Đảng, Nhà nƣớc đối với mình. Đây là lực cản cần đƣợc khắc phục trong quá
trình tạo nguồn cán bộ. Cán bộ cấp cơ sở có lối sống giản dị, trung thực, gần
gũi và uy tín đối với quần chúng. Họ có khả năng chịu đựng áp lực công việc
lớn, trong điều kiện môi trƣờng và cuộc sống còn nhiều khó khăn nhƣng lại
trọng tình hơn trọng lý. Do đó, lề lối, phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ
này dễ thiếu tính kỷ luật, xuề xòa, qua loa, đại khái. Điều đó đòi hỏi trong quá
trình tạo nguồn cán bộ cấp cơ sở, cần chú ý động viên khắc phục khó khăn,
tăng cƣờng khâu rèn luyện tính tổ chức kỷ luật của nguồn để đảm bảo chất
lƣợng cho đội ngũ cán bộ về sau.
Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở là những ngƣời trực tiếp công tác trên địa bàn,
là cấp tổ chức triển khai thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng của các cấp lãnh đạo,
chịu trách nhiệm với cấp trên; đồng thời là cấp trực tiếp tiếp cận dân, giải quyết
những vấn đề bức xúc do dân đặt ra, nên cũng vấp phải sức ép rất lớn từ dân.
Với vị trí là cấp cơ sở, là nền tảng, là hạt nhân của an ninh, quốc phòng, nên chịu
nhiều tác động chống phá, đe dọa, lôi kéo của các thế lực thù địch, nếu không
giữ đƣợc bản lĩnh chính trị sẽ giảm sút ý chí chiến đấu, dẫn đến che giấu đối
tƣợng, che giấu âm mƣu thủ đoạn của các cá nhân, tổ chức phản động trên địa
bàn, thậm chí tiếp tay cho bọn phản động. Xác định rõ tính đặc thù của đội ngũ
cơ sở hiện nay, sẽ là cơ sở để các cấp ủy đảng dự báo, định hƣớng cơ cấu, tiêu
chuẩn nguồn, kế hoạch tạo nguồn nhân lực cũng nhƣ chuẩn bị điều kiện, phƣơng
tiện hỗ trợ đội ngũ này thực hiện nhiệm vụ trong tƣơng lai.

35. 31
Phần lớn đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở thƣờng xuyên tiếp cận và gắn
chặt cuộc sống với ruộng đồng, mang đặc tính siêng năng, cần cù trong lao động;
nhƣng do điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình còn rất nhiều khó khăn, nên việc
học hành của họ có những hạn chế nhất định. Có tinh thần một lòng, một dạ đi
theo Đảng, nhƣng do trình độ hạn chế, nên tham gia hoạt động công tác ở xã của
họ chủ yếu bằng lòng nhiệt tình cách mạng. Hiện nay, lƣơng, phụ cấp đối với
cán bộ cơ sở rất thấp, không đủ để nuôi sống bản thân mình (trung bình khoảng
hai triệu đồng/ tháng). Mặc dù vậy, nhƣng họ vẫn nhiệt tình công tác, hăng hái
trong phong trào ở cơ sở; mặc khác, họ là ngƣời am hiểu phong tục, tập quán của
địa phƣơng mình và dễ dàng nắm bắt tâm tƣ nguyện vọng của đồng bào ở cơ sở,
nên cần đƣợc khuyến khích.
2.2.2. Vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở
Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc và hội
nhập quốc tế, Đảng ta luôn xác định cấp cơ sở là địa bàn đặc biệt quan trọng, vì
thế đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở lại càng có vai trò quan trọng, giữ vai trò
nòng cốt, điều hành hoạt động của bộ máy tổ chức ở cơ sở đồng thời là ngƣời
trực tiếp lãnh đạo, tổ chức thực hiện mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội, vì vậy,
đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cơ sở có tầm quan trọng đặc biệt về nhiều mặt và là
một trong những nhân tố có ý nghĩa chiến lƣợc, quyết định sự thành bại của công
cuộc xây dựng và phát triển đất nƣớc. Vai trò đó của đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ
sở thể hiện ở mấy điểm sau đây:
ấ , cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời trực tiếp thực thi đƣờng lối,
chính sách của Đảng, Nhà nƣớc ở cơ sở và quyết định việc hiện thực hóa sự lãnh
đạo, quản lý của Đảng và Nhà nƣớc về mọi mặt trong đời sống xã hội ở cơ sở.
Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở là chủ thể quyền lực cuối cùng tiếp nhận và
trực tiếp tuyên truyền, vận động, tổ chức nhân dân hiện thực hóa chỉ thị, nghị
quyết, chính sách và trực tiếp thực thi đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc
ở cấp xã.

36. 32
Là cấp sát nhất với thực tiễn và trực tiếp nhất với cuộc sống của ngƣời dân,
cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời trực tiếp vận dụng và tổ chức thực hiện đƣờng lối,
chính sách của Đảng, Nhà nƣớc ở cơ sở, đảm bảo những yêu cầu an sinh của
ngƣời dân và sự phát triển của cộng đồng. Thông qua cán bộ chủ chốt cơ sở mà ý
Đảng, lòng dân đƣợc thống nhất, qua đó làm cho đƣờng lối, chính sách của Đảng,
Nhà nƣớc đƣợc hiện thực hóa. Cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời tổ chức, tập hợp
mọi lực lƣợng ở cơ sở, phát huy các nguồn lực trong dân, học tập kinh nghiệm,
sáng kiến của dân để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Do vậy,
họ có vai trò quan trọng đối với mọi phong trào cách mạng của quần chúng và là
hiện thân niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nƣớc. Nếu cán bộ chủ chốt
cơ sở không hoàn thành đƣợc nhiệm vụ đƣợc giao, kém về phẩm chất, yếu về
năng lực thì đƣờng lối, chính sách của cấp trên dù có hay mấy cũng chỉ nằm trên
giấy tờ, thậm chí còn bị vô hiệu hóa bằng những việc làm sai trái.
Cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời quyết định trực tiếp đến hiệu quả hoạt
động của hệ thống chính trị cấp cơ sở. Xét về thực chất, do hệ thống chính trị cấp
cơ sở hiện nay chƣa đƣợc hoàn thiện, vừa mang tính tự quản, vừa mang tính thể
chế Nhà nƣớc; vừa có tính “luật” vừa có tính “lệ” cho nên hiệu quả hoạt động
của hệ thống chính trị cấp cơ sở phụ thuộc trực tiếp và phần lớn vào phẩm chất,
năng lực của cán bộ chủ chốt cấp xã. Họ vừa là linh hồn, bộ não, đầu tàu của hệ
thống; vừa là ngƣời chỉ huy, điều hành và tổ chức thực hiện, đảm bảo cho bộ
máy vận hành đồng bộ, thông suốt, hiệu lực và hiệu quả, làm cho đƣờng lối,
chính sách của Đảng, Nhà nƣớc đi vào cuộc sống.
Cấp cơ sở là cấp hành động, mọi đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà
nƣớc dù có đúng, có hay đến đâu nhƣng để thực hiện đƣợc nhất thiết phải thông
qua phong trào cách mạng của quần chúng. Cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời chỉ
huy, điều hành và tổ chức mọi hoạt động, đảm bảo cho bộ máy vận hành đồng bộ,
đúng chức năng, nhiệm vụ làm cho đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc đi
vào cuộc sống. Cấp cơ sở còn là nơi diễn ra mọi hoạt động trong cuộc sống

37. 33
thƣờng nhật của ngƣời dân. Mỗi xã với hàng mấy trăm hộ gia đình, hàng mấy
nghìn con ngƣời, với một tập hợp lớn, đa dạng, phức tạp biết bao nhiêu vấn đề về
việc làm, mƣu sinh, về tồn tại và phát triển, từ kinh tế, chính trị, văn hóa và nảy
sinh nhiều vấn đề xã hội khác cần đƣợc giải quyết một cách kịp thời, đúng đắn.
, cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời chủ động đề xuất đổi mới và góp
phần vào việc hoàn thiện thể chế ở cơ sở. Họ hiểu rõ đƣờng lối, chính sách của
Đảng, Nhà nƣớc để có những quyết định đúng đắn, kịp thời, đồng thời tích cực
góp ý kiến nhằm sửa đổi những điểm chƣa đúng, những điều còn thiếu, những
nội dung chƣa hoàn thiện để chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nƣớc ngày càng phù hợp với thực tiễn.
Vai trò của cán bộ chủ chốt cơ sở ở đây đƣợc thể hiện không chỉ là sự
tuân thủ một cách nghiêm túc trong việc thực hiện chủ trƣơng, chính sách của
cấp trên mà còn chủ động tìm tòi đề xuất, thử nghiệm và góp phần hoàn thiện thể
chế ở cơ sở; mạnh dạn từ bỏ những lỗi thời, không phù hợp với thực tế của địa
phƣơng. Cán bộ chủ chốt cơ sở phải biết lãnh đạo, chỉ đạo việc vận dụng đƣờng
lối của Trung ƣơng vào điều kiện của địa phƣơng nhƣng không trái với chủ
trƣơng, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nƣớc, không vi phạm quyền làm
chủ của Nhân dân.
b , cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời trực tiếp tác động đến lợi ích của
ngƣời dân, đồng thời là đại diện hợp pháp cho lợi ích chính đáng của Nhân dân,
đƣợc nhân dân thừa nhận, tin yêu và sẵn sàng bảo vệ.
Là ngƣời đứng đầu, trực tiếp nắm và chỉ đạo thực hiện các vấn đề trọng
yếu, các khâu trung tâm của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ chủ chốt cơ sở
là ngƣời chủ trì, điều khiển và chịu trách nhiệm đến cùng các mặt công tác, các
lĩnh vực hoạt động của hệ thống đó. Mặc khác, là ngƣời nắm giữ quyền lực và
quyết định việc phân bổ lợi ích, nên họ phải minh bạch, công bằng, gƣơng mẫu
để duy trì phƣơng thức lãnh đạo dân chủ và phải có bản lĩnh chính trị vững vàng,
có trí tuệ, năng lực lãnh đạo, thật sự tâm huyết với công việc mới thể hiện đƣợc
vai trò của ngƣời lãnh đạo, ngƣời đầy tớ thật trung thành của nhân dân.

38. 34
Là ngƣời đại diện hợp pháp cho lợi ích, nguyện vọng của dân, cán bộ chủ
chốt cơ sở phải thƣờng xuyên chăm lo đời sống, giải quyết thỏa đáng các nhu
cầu, lợi ích của dân, làm cho dân yên ổn, phấn khởi làm ăn, sinh sống, cố kết
cộng đồng, tin tƣởng và tự giác tham gia vào các phong trào cách mạng của địa
phƣơng, cơ sở. Hơn nữa, cơ sở là nơi chính quyền trong lòng dân, quan hệ với
dân là quan hệ nền tảng sâu xa nhất, bản chất nhất, quy định và chi phối mọi
quan hệ khác của hệ thống chính trị. Muốn giữ vững đƣợc ổn định chính trị - xã
hội ở cơ sở phải tập hợp đƣợc lực lƣợng nơi dân, phát huy nguồn lực trong dân,
đƣợc nhân dân đồng tình ủng hộ. Có làm đƣợc nhƣ vậy mới xây dựng đƣợc khối
đoàn kết toàn dân từ cơ sở và tạo ra sự đồng thuận xã hội, giải quyết mọi khó
khăn và phức tạp trong thực tiễn.
Đối với ngƣời dân, lợi ích của họ không phải là cái gì xa vời, hình thức
mà trái lại nó là cái hết sức cụ thể, thiết thực, liên quan trực tiếp đến đời sống,
quyền lợi hàng ngày, tới những nhu cầu thiết thân và những quyền chính đáng,
cả bổn phận, nghĩa vụ công dân mà họ phải thực hiện. Cho nên, muốn đƣợc dân
yêu mến, giúp đỡ và đồng tình ủng hộ, ngƣời cán bộ cơ sở phải đảm bảo đƣợc an
sinh, an ninh cho dân; đảm bảo an dân và khuyến dân, phát triển đƣợc cuộc sống
của dân, phát huy tính tích cực của dân; thực hiện vai trò là chủ và làm chủ của
dân để phát triển sức dân, phải minh bạch, công bằng trong phân bổ lợi ích và cơ
hội phát triển, bảo vệ quyền lợi và quyền lực của dân. Làm đƣợc điều đó, cán bộ
lãnh đạo chủ chốt cấp cơ sở xứng đáng là ngƣời đại diện của dân, đƣợc nhân dân
tin yêu, giúp đỡ, ủng hộ, bảo vệ và thừa nhận là ngƣời lãnh đạo của họ.
Cơ sở tuy không phải là cấp hoạch định đƣờng lối, chính sách nhƣng lại là
cấp tổ chức hiện thực hóa chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc, do vậy,
cán bộ chủ chốt cơ sở phải gần dân, hiểu dân, gắn bó với dân, biết lắng nghe và
tôn trọng ý kiến của dân, nắm bắt kịp thời tâm tƣ, nguyện vọng của dân, nghe
dân nói, nói cho dân nghe, vận động, mách bảo dân thực hiện các công việc ích
nƣớc, lợi nhà. Vai trò của cán bộ chủ chốt cơ sở ở đây chính là vai trò tập hợp

39. 35
dân, tổ chức dân, giáo dục, thuyết phục dân, thúc đẩy họ tích cực tham gia vào
các phong trào cách mạng, đem tài dân, sức dân để phục vụ dân, làm lợi và mƣu
cầu hạnh phúc cho dân.
Cán bộ chủ chốt cơ sở còn là cầu nối trực tiếp giữa Đảng và dân, thắt chặt
mối quan hệ giữa hệ thống chính trị với nhân dân, củng cố niềm tin của dân đối
với Đảng và chế độ. Thông qua họ mà ý chí, nguyện vọng của dân đƣợc phản
ánh đầy đủ với Đảng, nhà nƣớc để xây dựng chủ trƣơng, chính sách phù hợp với
chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng. Sống và làm việc hàng
ngày với dân, gần gũi trực tiếp, thƣờng xuyên tiếp xúc với dân, bám sát dân, thấu
hiểu dân, nên cán bộ cơ sở có điều kiện phản ánh đầy đủ, trung thực nhu cầu,
nguyện vọng của nhân dân với Đảng và Nhà nƣớc.
Mặt khác, thông qua những biến đổi thực tế về công ăn việc làm, đời sống
và các quan hệ xã hội, qua thái độ và hành vi của cán bộ chủ chốt cơ sở đối với
nhân dân mà dân cảm nhận đƣợc tính ƣu việt của chế độ; đánh giá đƣợc chất
lƣợng, hiệu quả của đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc đƣợc triển khai
và hiện thực hóa trong cuộc sống; phẩm chất, năng lực của cán bộ chủ chốt cơ sở
có đáp ứng đƣợc đòi hỏi của thực tiễn hay không. Do vậy, họ có ảnh hƣởng rất
hệ trọng đến tình cảm, thái độ, niềm tin của dân đối với Đảng, Nhà nƣớc và cấp
ủy, chính quyền, đoàn thể ở cơ sở nói riêng.
cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời chủ động, sáng tạo trong lãnh đạo,
thúc đẩy sự phát triển mọi mặt đời sống xã hội ở cơ sở.
Thực tế cho thấy, những nơi có cán bộ chủ chốt cơ sở có tinh thần chủ
động, quyết đoán đúng đắn, kịp thời những vấn đề nảy sinh ở cơ sở, ở đó thƣờng
có sự ổn định và phát triển, ngƣời dân tin tƣởng vào sự lãnh đạo của cấp ủy
đảng, chính quyền, ngay cả khi tình huống bất thƣờng xảy ra vẫn giữ vững đƣợc
ổn định tình hình.
Vai trò cán bộ chủ chốt cơ sở còn đƣợc thể hiện ở năng lực sáng tạo của
họ. Đó là khả năng vận dụng lý luận vào thực tiễn, vận dụng cái chung trong

40. 36
những tình huống cụ thể; khả năng cụ thể hóa, hiện thực hóa đƣờng lối, chính
sách của Đảng, Nhà nƣớc; khả năng tổ chức, tập hợp lực lƣợng dân chúng thành
phong trào hành động. Vai trò đó còn đƣợc thể hiện ở kỹ năng xử lý công việc, ở
năng lực quan hệ, năng lực cảm hóa, tập hợp lực lƣợng để hiện thực hóa đƣờng
lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc trong cuộc sống.
Gắn bó với dân, cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời thấu hiểu tâm tƣ, nguyện
vọng của dân, biết kịp thời tháo gỡ những vƣớng mắc của dân trong sản xuất cũng
nhƣ trong cuộc sống. Họ là ngƣời khơi dậy và phát huy tiềm năng, thế mạnh của
cơ sở; giúp dân phát triển kinh tế, thoát nghèo, vƣơn lên làm giàu; nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần của ngƣời dân. Họ là ngƣời trực tiếp thúc đẩy sự phát triển
các mặt đời sống xã hội, đảm bảo cho cơ sở phát triển năng động, sáng tạo và bền
vững. Công cuộc đổi mới càng đi vào chiều sâu, sự khác biệt về hình thức, bƣớc
đi, cách làm giữa các cơ sở ngày càng rõ nét, tính độc lập, tự chủ của các cơ sở
dần đƣợc khẳng định. Kinh tế thị trƣờng ngày càng phát triển, ngƣời nông dân
cũng luôn phải tính đến sản xuất, nuôi trồng để có khả năng tiêu thụ sản phẩm và
mang lại hiệu quả kinh tế cao. Điều đó đòi hỏi cán bộ chủ chốt cơ sở phải có tầm
nhìn, khả năng dự báo và am hiểu thị trƣờng để tìm hƣớng đi cho dân. Cán bộ chủ
chốt cơ sở phải biết xây dựng kế hoạch, mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của địa
phƣơng, biết mở rộng quan hệ đối tác để tìm kiếm thị trƣờng cho sản phẩm kinh tế
của địa phƣơng. Chính nền kinh tế thị trƣờng luôn đặt ra yêu cầu rất mới, đòi hỏi
cán bộ chủ chốt cơ sở phải tích cực, chủ động, sáng tạo mới thực sự là ngƣời dẫn
dắt, định hƣớng cho sự phát triển của cơ sở.
ă , cán bộ chủ chốt cơ sở là ngƣời giải tỏa các mâu thuẫn, xung đột
ở cơ sở để tạo ra sự đồng thuận trong đời sống cộng đồng. Họ là ngƣời thiết lập
sự lãnh đạo, chỉ huy thống nhất để giải quyết tình huống, duy trì quyền lực của
hệ thống chính trị ở cơ sở và cũng là ngƣời đề ra chủ trƣơng, biện pháp, là lực
lƣợng giải quyết đúng đắn, kịp thời những mâu thuẫn, xung đột xảy ra ở cơ sở.
Trong điều kiện đó, cán bộ chủ chốt cơ sở phải thật sự bình tĩnh, chủ động đối

41. 37
phó, không bị động, có nhiều phƣơng án xử lý, đề phòng phƣơng án xấu nhất có
thể xảy ra, kiên quyết không để rơi vào thế bị động, đối phó. Tập trung nắm chắc
tình hình, phối hợp thật tốt các lực lƣợng tham gia. Để thực hiện đƣợc những vấn
đề này, cán bộ cơ sở phải làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết dứt
điểm những vấn đề mà nhân dân khiếu nại, tố cáo.
Cán bộ chủ chốt cơ sở là hạt nhân đoàn kết trong Đảng và ngoài xã hội;
bình tĩnh, kiên trì tuyên truyền, vận động, giáo dục, thuyết phục và chủ động đối
thoại với dân ngay tại thôn xóm, kể cả với số cầm đầu, chỉ huy và những đối
tƣợng quá khích, gây rối mà không áp dụng các biện pháp hành chính, mệnh
lệnh đơn thuần ngay từ đầu. Khi tuyên truyền, vận động quần chúng, cần kịp thời
vạch mặt bọn cầm đầu, quá khích, tìm cách cô lập, chỉ rõ những hành vi vi phạm
và thủ đoạn thâm hiểm của chúng để quần chúng hiểu và không bị mắc mƣu.
Ngƣời cán bộ chủ chốt ở cơ sở phải thƣờng xuyên nắm bắt diễn biến tình hình tƣ
tƣởng của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, phải đi đầu trong việc giữ vững kỷ
luật Đảng và thực hiện nghiêm túc pháp luật của Nhà nƣớc trên địa bàn.
Là những ngƣời đứng đầu và giữ những chức vụ trọng yếu ở một cấp, nên
đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở có vị trí và vai trò hết sức quan trọng, vừa giữ
vai trò nòng cốt, điều hành hoạt động của bộ máy tổ chức cấp cơ sở, vừa thể hiện
sự lãnh đạo của Đảng, vừa bảo đảm việc thực hiện quyền lực chính trị của chính
quyền, vừa bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân ở cơ sở.
2.3. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
2.3.1. Tính tất yếu phải xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở
Nói đến cán bộ, C.Mác và Ph.Ăngghen đã nêu lên những tƣ tƣởng cơ bản
làm cơ sở cho việc xây dựng đội ngũ cán bộ của giai cấp công nhân. Trong quá
trình truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học vào phong trào công nhân, C.Mác
khẳng định: “Muốn thực hiện tƣ tƣởng thì cần có những con ngƣời sử dụng lực
lƣợng thực tiễn” [13, tr.181]. Khi cách mạng chƣa giành đƣợc chính quyền,

42. 38
C.Mác và Ph.Ăngghen quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ những nhà tuyên
truyền cổ động, truyền bá tƣ tƣởng cộng sản, lãnh đạo, tổ chức các phong trào
đấu tranh của giai cấp vô sản nhằm kết hợp với phong trào công nhân để lập ra
chính đảng của giai cấp công nhân.
Kế thừa và phát triển chủ nghĩa Mác, V.I.Lênin đặt biệt coi trọng đội ngũ
“những nhà chính trị của giai cấp thực sự của mình, những nhà chính trị vô sản
và không thua kém các nhà trị của giai cấp tƣ sản” [153, tr.80, 81].
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, vấn đề cán bộ lại càng có ý nghĩa quan
trọng. Tổng kết những năm đầu của cách mạng, V.I.Lênin khẳng định: “Nghiên
cứu con ngƣời, tìm những cán bộ có bản lĩnh. Hiện nay đó là then chốt; nếu không
thế thì tất cả mọi mệnh lệnh và quyết định sẽ chỉ là mớ giấy lộn” [156, tr.449].
Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt
Nam, khi nói đến xây dựng đội ngũ cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng đó là
vấn đề tất yếu, nhất là đối với một đảng cầm quyền. Tính tất yếu đó, theo quan
niệm của Hồ Chí Minh, xuất phát từ vai trò hết sức quan trọng của cán bộ trong
sự nghiệp cách mạng. Đó là ngƣời truyền tải thông tin, là ngƣời nối liên lạc giữa
Đảng, Chính phủ với nhân dân, là ngƣời đem chủ trƣơng của Đảng và chính
sách, pháp luật của nhà nƣớc đến với dân, giải thích cho dân hiểu rõ, cùng với
nhân dân thực hiện tốt chủ chƣơng chính sách đó. Đồng thời, cán bộ còn là
ngƣời “đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, Chính phủ hiểu rõ để đặt
chính sách cho đúng”.
Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi đảng viên của Đảng đều
có thể đƣợc xem là cán bộ và Ngƣời hay dùng khái niệm “cán bộ, đảng viên” để
chỉ đội ngũ cán bộ nói chung, đồng thời coi đây là lực lƣợng quyết định sự thành
bại của mọi công việc. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, ngƣời cán bộ tạo nên sự
liên kết giữa các bộ phận của bộ máy, là cái dây chuyền của bộ máy, nếu dây
chuyền không tốt, không chạy thì dù động cơ tốt, dù chạy toàn bộ máy cũng tê
liệt. Muốn bộ máy hoạt động trơn tru, sợi dây chuyền phải chắc, phải tốt. Vai trò

43. 39
của ngƣời cán bộ còn đƣợc Ngƣời xác định là làm nhiệm vụ “truyền tải thông
tin”, là nhịp cầu nối liền mối quan hệ máu thịt giữa Đảng và nhân dân. Cán bộ là
ngƣời đem đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc
xuống dân, đồng thời cũng chính là ngƣời đem tâm tƣ, nguyện vọng của nhân
dân trình lên Đảng và chính phủ để đặt chính sách cho đúng.
Quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của ngƣời cán bộ đƣợc thể
hiện qua bốn mối quan hệ phải giải quyết là: với đƣờng lối, chính sách; với bộ
máy (cơ quan lãnh đạo, quản lý); với công việc; với nhân dân. Chỉ khi nào giải
quyết tốt các quan hệ đó thì ngƣời cán bộ mới thực hiện đúng vai trò của mình.
Để giải quyết có hiệu quả mối quan hệ trên, mỗi cán bộ phải đặt mình
trong một tổ chức những ngƣời cùng chí hƣớng - đội ngũ cán bộ. Chủ tịch Hồ
Chí Minh khẳng định: “Khi đã có chính sách đúng, thì sự thành công hoặc thất
bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ, và
do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”
[97, tr.636]. Vai trò của đội ngũ cán bộ là cùng nhau xây dựng một tập thể đoàn
kết, thống nhất, lấy lợi ích dân tộc làm tiêu chí, thƣớc đo; theo đó, cùng nhau tổ
chức thực hiện thắng lợi mọi đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng và chính sách,
pháp luật của Nhà nƣớc.
Với vai trò đó, việc xây dựng đội ngũ cán bộ luôn là vấn đề cốt tử. Đối
với cán bộ chủ chốt cấp cơ sở thì việc xây dựng cho đƣợc đội ngũ ngang tầm với
nhiệm vụ cách mạng đặt ra thì càng trở thành vấn đề cấp bách và mang tính tất
yếu của mọi giai đoạn lịch sử. Bởi đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở là những
ngƣời đứng đầu và giữ những chức vụ trọng yếu, điều hành hoạt động của bộ
máy tổ chức cấp cơ sở, vừa thể hiện sự lãnh đạo của Đảng, vừa bảo đảm việc
thực hiện quyền lực chính trị của chính quyền, vừa bảo đảm quyền dân chủ của
nhân dân ở cơ sở.
Là đội ngũ gắn kết các cấp lãnh đạo với dân, nên ngƣời cán bộ chủ chốt cấp
cơ sở phải có một trình độ, năng lực nhất định về lý luận, thực tiễn, về chuyên