Download luận án tiến sĩ với đề tài: Hoàn thiện công tác quản lý tiền lương trong ngành điện lực Việt Nam, cho các bạn có thể tham khảo

1. 2
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan b n lu n án này là công trình nghiên
c u ñ c l p c a riêng tôi. Các s li u và trích d n trong
lu n án có ngu n g c rõ ràng và trung th c./.
T¸C GI¶
Tr n Th Hùng

2. 3
L I C M ƠN
Trư c h t, cho phép tôi thành kính tư ng nh C GS.TS. T ng Văn
ðư ng; c m ơn PGS.TS. Vũ Quang Th - Ngư i ñã toàn tâm, toàn ý hư ng
d n tôi v m t khoa h c ñ hoàn thành b n lu n án này.
Tôi cũng xin trân tr ng c m ơn PGS.TS Tr n Xuân C u, PGS.TS
Mai Qu c Chánh, PGS.TS. Tr n Th ð t, TS. ðinh Ti n Dũng và các
Th y cô giáo, các cán b , nhân viên khoa Kinh t Lao ñ ng và Vi n ðào
t o SðH - Trư ng ð i h c KTQD v nh ng ý ki n ñóng góp th ng th n,
sâu s c và s giúp ñ ñ y nhi t huy t ñ tôi có th hoàn thành nhi m v
nghiên c u c a mình.
Nhân ñây, Tôi xin g i l i c m ơn chân thành nh t t i Gia ñình, b n bè và
ñ ng nghi p, nh ng ngư i ñã k vai sát cánh và thư ng xuyên ñ ng viên ñ
hoàn thành b n lu n án này.
Xin trân tr ng c m ơn!

3. 4
M C L C
Ph bìa
L i cam ñoan............................................................................................................... 2
L i c m ơn ................................................................................................................. 3
Danh m c các ch vi t t t ........................................................................................... 5
Danh m c b ng bi u, bi u ñ ...................................................................................... 6
M ð U ................................................................................................................. 7
Chương 1: CƠ S LÝ LU N V TI N LƯƠNG VÀ QU N LÝ TI N LƯƠNG
TRONG N N KINH T TH TRƯ NG ..................................................... 17
1.1 Khái ni m, b n ch t c a ti n lương................................................................ 17
1.2. N i dung qu n lý ti n lương.......................................................................... 32
1.3. S c n thi t ph i hoàn thi n qu n lý ti n lương c a DN............................... 52
1.4. Nh ng bài h c kinh nghi m qu n lý ti n lương c a m t s T p ñoàn
ñi n l c trong khu v c và trên th gi i......................................................... 57
K T LU N CHƯƠNG 1................................................................................................................ 65
Chương 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ TI N LƯƠNG
TRONG NGÀNH ðI N L C VI T NAM (EVN) ........................................ 66
2.1. Vai trò, v trí c a ñi n l c vi t nam trong quá trình công nghi p hoá,
hi n ñ i hóa (CNH, HðH) .......................................................................... 67
2.2. Nh ng ñ c ñi m cơ b n trong SXKD c a evn có nh hư ng ñ n công
tác qu n lý ti n lương.................................................................................. 68
2.3. Th c tr ng qu n lý ti n lương c a EVN....................................................... 88
2.4. Nh ng ñánh giá chung................................................................................ 118
K T LU N CHƯƠNG 2............................................................................................ 125
Chương 3: QUAN ðI M VÀ GI I PHÁP HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N LÝ
TI N LƯƠNG NGÀNH ðI N L C VI T NAM (EVN).................................... 126
3.1. ð nh hư ng phát tri n c a ñi n l c Vi t Nam............................................. 126
3.2. Quan ñi m hoàn thi n công tác qu n lý ti n lương t i EVN....................... 131
3.3. M t s gi i pháp c th nh m hoàn thi n QLTL t i EVN .......................... 145
K T LU N CHƯƠNG 3............................................................................................ 180
K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................................... 183
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH ðà ðƯ C CÔNG B C A TÁC GI CÓ LIÊN
QUAN ð N LU N ÁN .............................................................................................. 189
DANH M C TÀI LI U THAM KH O....................................................................... 190
PH L C

4. 5
DANH M C CÁC CH VI T T T
CNH, HðH Công nghi p hoá, Hi n ñ i hoá
CNTB Ch nghĩa tư b n
CNXH Ch nghĩa xã h i
ðGTL ðơn giá ti n lương
ðMLð ð nh m c lao ñ ng
DN Doanh nghi p
DNNN Doanh nghi p Nhà nư c
EVN T ng Công ty ði n l c Vi t Nam/T p ñoàn ði n l c Vi t Nam
KTQD Kinh t Qu c dân
KTTT Kinh t th trư ng
KTXH Kinh t xã h i
Lmin M c, ti n/Lương t i thi u
NLð Ngư i lao ñ ng
NNL Ngu n nhân l c
NSDLð Ngư i s d ng lao ñ ng
QLTL Qu n lý ti n lương
QTL Qu ti n lương
SLð S c lao ñ ng
SXKD S n xu t kinh doanh
TBCN Tư b n ch nghĩa
XHCN Xã h i ch nghĩa

5. 6
DANH M C B NG BI U
Bi u 2.1: Cơ c u Lð theo trình ñ ñư c ñào t o c a EVN 2003-2006 ..........86
Bi u 2.2: Tình hình nâng b c lương CNVC c a evn 2003 – 2006..................87
Bi u 2.3: Tình hình th c hi n m c lao ñ ng qua các năm 2001-2006 ...........96
Bi u 2.4: K t c u m c lao ñ ng năm 2003 ...................................................100
Bi u 2.5: Các phương án huy ñ ng s n lư ng c a EVN...............................109
Bi u 2.6: Qu ti n lương và SL ñi n thương ph m qua các năm .................110
Bi u 2.7: Năng su t lao ñ ng và doanh thu qua các năm..............................120
Bi u 3.1: Các phương án tăng trư ng kinh t ................................................128
DANH M C BI U ð
Bi u ñ 2.1: Cơ c u lao ñ ng trong EVN........................................................81
Bi u ñ 2.2: T ch c ngu n nhân l c..............................................................81
Bi u ñ 2.3: S n lư ng, lao ñ ng và lương bình quân c a EVN ....................83
Bi u ñ 2.4: Ti n lương min chung và ti n lương min c a EVN ...................85

6. 7
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Ti n lương là ti n tr cho vi c cung ng s c lao ñ ng (SLð), vì v y, v
b n ch t, ti n lương bi u th quan h kinh t gi a ngư i s d ng lao ñ ng
(NSDLð) và ngư i lao ñ ng (NLð). Ph m trù ti n lương, t nó ñã bao hàm
v a là thu nh p, v a là chi phí: Chi phí c a nhà s n xu t ñ h p thành chi phí
SXKD; và thu nh p c a NLð.
ðã có nhi u công trình trong và ngoài nư c nghiên c u v ti n lương.
Tuy v y, ti n lương và t ch c ti n lương trong mô hình t p ñoàn S n xu t
kinh doanh (SXKD) l i chưa ñư c t ng k t toàn di n c v lý lu n và th c
ti n. Vi t nam, mô hình t p ñoàn cũng m i là th nghi m, nên h u như
chưa có công trình khoa h c nào v t ch c và Qu n lý ti n lương (QLTL)
c a t p ñoàn SXKD, ñư c ñ t ra và nghiên c u m t cách có h th ng.
ði n l c là ngành công nghi p gi ví trí chi n lư c c a n n kinh t qu c
dân (KTQD). H u h t các Qu c gia ñ u th ng nh t cho r ng, ñ có th
chuy n m t n n kinh t nông nghi p, s n xu t nh thành n n kinh t công
nghi p, s n xu t hi n ñ i, có nghĩa là làm cho xã h i ti n thêm m t n c thang
văn minh m i, ði n l c ph i “ñi trư c m t bư c”. B i vì, m t trong nh ng
ñi u ki n có tính tiên quy t c a công nghi p hoá (CNH) là ði n khí hoá. Hơn
n a, an ninh năng lư ng (mà trư c h t là an ninh ñi n năng) cũng còn là ñi u
ki n ñ b o ñ m an ninh Qu c gia (Bao g m c kinh t , chính tr , qu c
phòng...), là ti n ñ ñ m t Qu c gia phát tri n b n v ng.
Trong nhi u năm qua, Ngành ñi n Vi t Nam mà nòng c t là T ng Công
ty ði n l c Vi t Nam, nay là T p ñoàn ði n l c Vi t nam (EVN) ñã ñư c
Chính ph ñ c bi t quan tâm, t o ñi u ki n ñ nhanh chóng tr thành ngành
kinh t k thu t “ñi trư c m ñư ng” cho s phát tri n c a các ngành, các
lĩnh v c khác c a n n KTQD. Cùng v i s m r ng ñ u tư v ngu n l c,

7. 8
EVN ñã t ng bư c ñ i m i mô hình t ch c, h th ng qu n lý ñ nâng cao
hi u qu SXKD và h i nh p v i s phát tri n c a ngành ñi n trong khu v c
và trên th gi i. QLTL là m t trong các khâu c a h th ng qu n lý EVN cũng
ñã có nhi u c i ti n nh m thay ñ i nh n th c không còn phù h p v ti n
lương c a th i kỳ bao c p, nhanh chóng t o ra nh ng ñòn b y m nh m
khuy n khích NLð. ð c bi t ñ EVN có cơ h i thu hút và tr ng d ng ñ i ngũ
nhân viên có ch t lư ng cao - m t trong nh ng tr c t v năng l c c nh tranh
c a ngành. Tuy v y, nh ng c i ti n m t này, m t kia trong lĩnh v c t ch c,
QLTL c a EVN v n là ch p vá, th ñ ng, chưa t o ra di n m o m i v chính
sách ñãi ng nhân l c, ñ c bi t khi EVN chuy n sang ho t ñ ng theo mô hình
t p ñoàn.
Nhi m v qu n lý nói chung và nhi m v QLTL nói riêng ñang ñ t ra
nhi u yêu c u m i và c p bách dư i hình th c t ch c t p ñoàn kinh t , các
chính sách v ti n lương, phương th c QLTL, quan ñi m, tri t lý v ti n
lương và ñãi ng NLð...c n ñư c nghi n c u có h th ng, toàn di n. Trên ý
nghĩa ñó, tác gi l a ch n ñ tài: “Hoàn thi n công tác QLTL trong ngành
ñi n l c Vi t Nam” làm ñ tài nghiên c u lu n án ti n s .
2. Tình hình nghiên c u
Ti n lương và chính sách ti n lương luôn luôn ch a ñ ng trong nó tính
th i s nóng h i, ñư c nhi u ngư i quan tâm và là v n ñ ñư c nhi u nhà
khoa h c trong và ngoài nư c giành th i gian và công s c nghiên c u các
giác ñ khác nhau.
i. Nghiên c u trong nư c:
Trư c năm 1992 ñã có m t s công trình nghiên c u v ti n lương,
nhưng nghiên c u có tính t ng th nh t, có nh hư ng khá sâu s c và tr c ti p
ñ n ngư i lao ñ ng Vi t Nam, ñó là ñ tài c p nhà nư c ‘’Nh ng v n ñ cơ

8. 9
b n ñ i m i chính sách ti n lương Vi t Nam’’. ð tài ñư c nghiên c u t
năm 1991 do PGS.TS. Tr n ðình Hoan làm ch nhi m. ð tài ñã t ng k t
tương ñ i toàn di n nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v ti n lương trong th i kỳ
xây d ng n n kinh t k ho ch hoá t p trung và bư c ñ u ti p c n các khái
ni m, ñ c trưng, b n ch t, vai trò... c a ti n lương trong n n KTTT, trong ñó
ñ c bi t chú tr ng ñ n v n ñ Lmin. Trên cơ s ñó, ñ tài ñã xây d ng h
th ng thang, b ng lương cho khu v c hành chính s nghi p, thang, b ng
lương cho DNNN. T nh ng k t qu nghiên c u c a ñ tài, năm 1993 nhà
nư c ñã ti n hành ñ i m i h th ng ti n lương trong c nư c và trong B lu t
lao ñ ng (năm 1995) ñã có nh ng quy ñ nh v Lmin theo cách ti p c n c a
KTTT. Sau ñó, nh m ti p t c phát tri n nh n th c m i v b n ch t, vai trò c a
ti n lương và cách th c thi t k chính sách ti n lương theo nh ng yêu c u c a
kinh t th trư ng, trong chương trình c p nhà nư c KX.03.11 ‘’Lu n c khoa
h c c a vi c ñ i m i chính sách và cơ ch qu n lý lao ñ ng, ti n công, thu
nh p trong n n kinh t hàng hoá nư c ta’’ do c GS.TS. T ng Văn ðư ng
làm ch nhi m (1994). ð tài này cũng ñã nghiên c u nh ng v n ñ lý lu n
cơ b n v ti n lương, v phân ph i thu nh p, cơ ch qu n lý lao ñ ng ti n
lương và thu nh p trong n n kinh t hàng hoá nư c ta.
K th a nh ng k t qu nghiên c u trư c ñó và tính hình th c t nh ng
năm ñ i m i nư c ta, năm 2000 m t ñ tài c p nhà nư c v ti n lương ñư c
nghiên c u là ‘’Lu n c khoa h c c i cách chính sách ti n lương nhà nư c’’
do TS. Lê Duy ð ng làm ch nhi m. D a trên nh ng bài h c kinh nghi m
ñư c rút ra t các cu c kh o sát, tìm hi u, h c t p t i m t s nư c trong khu
v c và trên th gi i, ñ tài ñã t ng k t nh ng v n ñ lý lu n, nh ng quan ñi m
v ti n lương t i thi u, nêu lên nh ng ñ nh hư ng cho vi c hình thành cơ ch
tr lương trong khu v c hành chính nhà nư c, khu v c DN trong nư c, khu
v c DN có v n ñ u tư nư c ngoài; ð tài ti p t c làm rõ hơn b n ch t c a

9. 10
ti n lương trong cơ ch th trư ng, vai trò ñi u ti t c a nhà nư c... ðáng chú ý
là ñ tài ñã ñưa ra cơ ch tr lương trong các lo i hình DN; xác ñ nh Lmin
chung, Lmin cho DN trong nư c và Lmin cho DN có v n ñ u tư nư c ngoài.
T các m c lương t i thi u này, các DN có th ch ñ ng xây d ng thang b ng
lương cho mình...
M t s ñ tài c p b ñư c nghiên c u v ti n lương là :
- ð tài c p b (1997): ‘’Cơ ch tr lương và qu n lý nhà nư c v ti n
lương trong DN ngoài qu c doanh’’, do TS. Nguy n Quang Hu làm ch
nhi m. ð tài cũng ñã ñ c p ñ n nh ng v n ñ v Lmin, thang, b ng lương
cho các DN ngoài qu c doanh.
- ð tài c p b (2002): ‘’Cơ ch tr công lao ñ ng và ti n lương, thu
nh p trong các lâm trư ng qu c doanh’’, do TS. Nguy n Tín Nhi m làm ch
nhi m. Ngoài vi c nêu nh ng v n ñ lý lu n chung v ti n lương, tác gi ñã
phân tích nh ng ñ c thù trong qu n lý lao ñ ng, t ch c s n xu t c a các
nông, lâm trư ng qu c doanh, t ñó ñ xu t cơ ch tr lương cho ngư i lao
ñ ng trên cơ s khoán s n ph m.
- ð tài c p b (2004) : ‘’Nghiên c u chi phí ti n lương trong giá tr
m i sáng t o ra trong m t s ngành kinh t ch y u’’, do Th c s Nguy n Th
Lan Hương làm ch nhi m. Trên cơ s nh ng lý lu n v ti n lương, giá tr
m i sáng t o ra và giá tr gia tăng c p ngành, ð tài t p trung làm rõ th c
tr ng giá tr m i sáng t o thông qua ñi u tra th ng kê, 150 doanh nghi p
ngành d t may và t tr ng chi phí ti n lương trong ph n giá tr m i ñó. ðây là
cơ s ñ ñ tài ñ xu t v i nhà nư c s a ñ i ngh ñ nh v qu n lý ti n lương
các DN nhà nư c.
- ð tài c p b (2006) c a Nguy n Anh Tu n v ‘’ð i m i chính sách
ti n lương trong b i c nh kinh t tri th c’’. Sau khi nêu th c tr ng ti n lương
c a nư c ta hi n nay và nh ng ñ c trưng c a n n kinh t tri th c trong b i

10. 11
c nh h i nh p kinh t th gi i, tác gi nêu lên nh ng yêu c u c p bách ph i
ñ i m i toàn di n chính sách ti n lương hi n hành trên cơ s hi u qu công
vi c và giá tr lao ñ ng.
- Tác gi Nguy n Anh Tu n còn ch trương nghiên c u ñ tài c p b
(2006) ‘’Nghiên c u chuy n ñ i h th ng ti n lương t i các DN c ph n
hóa’’. ð tài ñã ñ c p khá h th ng các ñ c ñi m c a DN c ph n hóa,
nh ng ưu vi t c a lo i hình DN c ph n hóa trong n n KTTT. T ñó, ñ tài
t p trung nghiên c u sâu v n ñ qu n lý lao ñ ng trong các DN c ph n hóa;
ñ ng l c c a ti n lương ñ i v i NLð và ñ xu t cơ ch tr lương và qu n lý
ti n lương trong các DN lo i này.
- ð tài c a Tác gi Ph m Minh Huân (1995) v ‘’ð i m i chính sách
ti n lương Vi t Nam ‘’. Trên cơ s h th ng hóa và t ng k t nh ng nghiên
c u v ti n lương trư c ñó, tác gi t p trung nghiên c u chính sách ti n lương
t i thi u chung, ti n lương t i thi u cho DN và thang, b ng lương cho kh i
DN nhà nư c. ði m ñáng chú ý là ñ tài ñã ñ xu t v cơ ch qu n lý ti n
lương trong các DN nhà nư c, theo ñó các DN có th t xây d ng m c ti n
lương t i thi u c a mình không th p hơn m c lương t i thi u chung c a nhà
nư c; chính sách và ñ l n ph thu c vào m c hi u qu và ngu n l c tài
chính c a DN. Trên n n ñó, các DN có th ch ñ ng xây d ng thang lương
cho mình, v i nh ng ñi u ki n như t c ñ tăng lương không vư t quá m c
tăng năng su t lao ñ ng và t tr ng l i nhu n trên ti n lương k ho ch trong
năm không th p hơn năm trư c ñó. ð ng th i Lu n án cũng ñưa ra vi c áp
d ng lương t i thi u cho các DN có v n ñ u tư nư c ngoài.
- Trong th i gian này, ñáng chú ý v m t lý lu n và t ng k t th c ti n
còn có các nghiên c u v chi phí ti n lương c a các DNNN trong n n KTTT
c a NCS.Vũ Quang Th (1996). Lu n án này ñã h th ng hóa và phát tri n lý
lu n cơ b n v ti n lương trong n n KTTT. Lu n án cũng ñưa ra v n ñ Lmin

11. 12
DN, cơ ch qu n lý ti n lương và ñ c bi t v n ñ h ch toán chi phí ti n lương
trong chi phí s n xu t c a DNNN, trên cơ s ñó ñ nh hình các chính sách tr
lương cho ngư i lao ñ ng theo hi u qu công vi c.
- V ti n lương ngành, lu n án ti n s c a NCS.Chu Ti n Quang (1996) :
‘’ð i m i mô hình t ch c và cơ ch ñ i m i ngành chè’’. Trong lu n án này
tác gi ñã có ñ c p ñ n cơ ch tr lương ñ c thù cho lao ñ ng trong các DN
ngành chè phù h p mô hình t ch c s n xu t m i.
- Lu n án c a NCS Vũ Văn Khang (2002) : ‘’Hoàn thi n cơ ch tr
lương cho ngư i lao ñ ng các DN thu c ngành d t may Vi t Nam’’.
Trong lu n án này, tác gi ñã h th ng hóa lý lu n v ti n lương và cơ ch tr
lương cho NLð trong ph m vi DN; Kh o sát và phân tích th c tr ng cơ ch
tr lương cho NLð t i các DN d t may và ñ xu t các quan ñi m, gi i pháp
nh m hoàn thi n cơ ch tr lương khi ngành d t may h i nh p vào KTTT.
- M t lu n án v ti n lương ngành khác là c a Nguy n H ng Minh
(2004) : ‘’ð i m i mô hình tr lương c a các DNNN ngành nông nghi p
trong n n KTTT’’. Theo ñó, tác gi ñã khái quát hóa nh ng v n ñ lý lu n v
ti n lương trong n n KTTT như khái ni m ti n lương/ti n công; ti n lương t i
thi u; ti n lương t i thi u theo ngành; ti n lương t i thi u theo vùng; cơ ch
qu n lý ti n lương DN; b n ch t c a ti n lương trong n n KTTT ... Lu n án
ñã nêu n i dung xây d ng mô hình tr lương m i c a các DNNN trong ngành
nông nghi p. Mô hình tr lương này bao g m xác ñ nh ti n lương t i thi u;
xác ñ nh h s ti n lương ñ xây d ng h th ng các m c lương tương ng v i
t ng lo i lao ñ ng và công vi c.
ii. Nghiên c u nư c ngoài
các nư c, v n ñ ti n lương, cơ ch tr lương ñã ñư c các nhà khoa
h c, các cơ quan nghiên c u ti p c n t nhi u giác ñ khác nhau. Có th nêu
m t s công trình có liên quan :

12. 13
- Meculloch, J.Huston (1981) : ‘’Ti p c n vĩ mô v ti n lương t i thi u’’.
Trong tài li u này, tác gi ñã phân tích nh ng nhân t kinh t vĩ mô nh
hư ng ñ n vi c xác ñ nh ti n lương t i thi u, như lao ñ ng, vi c làm, th
trư ng lao ñ ng, v n ñ l m phát...
- Abowd,A (1982) : ‘’Ti n lương nh hư ng ñ n phân ph i thu nh p’’.
Trong tài li u này, tác gi ñã phân tích v n ñ ti n lương t i thi u, ti n lương nh
hư ng ñ n phân ph i thu nh p, so sánh v n ñ này m t s nư c khác nhau.
- Ghellab, Youcef (1998) : ‘’Ti n lương t i thi u và th t nghi p lao
ñ ng tr ’’. Trong tài li u này, tác gi phân tích m i quan h gi a ti n lương
nói chung và ti n lương t i thi u nói riêng v i v n ñ th t nghi p c a lao
ñ ng tr . Tác gi ñưa ra nh ng s li u lý thú, n u ti n lương tr cao s d n
ñ n th t nghi p cao nhóm lao ñ ng tr ...
- Cathrine Saget (2006) : ‘’M c ti n lương t i thi u c ng các nư c
ñang phát tri n’’. Trong tài li u này, tác gi ñã phân tích vi c ñưa ra Lmin
c ng các nư c ñang phát tri n, trong ñó có Vi t Nam ñ t ñó ñ xu t các
thang, b ng lương là chưa phù h p, không khuy n khích tăng NSLð và h n
ch s t do di chuy n c a lao ñ ng trong th trư ng lao ñ ng ...
Tóm l i, vì ti n lương là m i quan tâm l n c a toàn xã h i, là chính sách
kinh t quan tr ng c a m t qu c gia, th hi n tri t lý, quan ñi m và ngh thu t
qu n lý NNL c a các ch DN, nên ñã có nhi u công trình nghiên c u các
ph m vi, c p ñ và nh ng hư ng ti p c n khác nhau. Tuy v y t i Vi t Nam,
trong các ngành ñ c thù như ði n l c, Bưu chính vi n thông, D ch v du
l ch... hi n chưa có nh ng công trình khoa h c nghiên c u toàn di n, sâu s c
ñ có kh năng làm rõ th c tr ng cũng như phương hư ng hoàn thi n công tác
qu n lý ti n lương theo yêu c u c a KTTT. Không nh ng th , cùng v i vi c
hình thành các t p ñoàn kinh t t các T ng Công ty Nhà nư c, ñã xu t hi n
nhi u v n ñ m i m thu c cơ ch qu n lý. Th t v y, gi ñây, t p ñoàn kinh

13. 14
t không ch bao g m các DN thu n nh t s h u nhà nư c mà còn có c s
h u tư nhân, s h u h n h p…Do ñó c n có nh ng thay ñ i sâu s c v tư duy
qu n lý, cơ ch ñi u hành và t ch c b máy trong ñó có công tác qu n lý ti n
lương. ðây cũng chính là ñòi h i khách quan v ñ i m i công tác qu n lý ti n
lương trong mô hình t p ñoàn. Vì v y lu n án Hoàn thi n công tác qu n lý
ti n lương trong ngành ñi n l c Vi t Nam không ch có ý nghĩa v lý lu n và
th c ti n, mà còn ñáp ng nh ng yêu c u c p bách t vi c hoàn thi n chính
sách qu n lý cũng như mô hình t ch c ngành, trong quá trình h i nh p.
3. M c tiêu và nhi m v nghiên c u
Th nh t, lu n án h th ng hoá nh ng lý lu n căn b n v ti n lương và
QLTL trong n n Kinh t th trư ng (KTTT) ñ nh hư ng XHCN. Theo ñó,
lu n án làm rõ nh ng khác bi t trong nh n th c v khái ni m, b n ch t c a
ti n lương c a KTTT và kinh t k ho ch hoá t p trung; nghiên c u sâu các
quan ñi m v ti n lương, các chính sách và s v n hành chính sách ti n lương
ñ làm rõ nh ng ñ c trưng cơ b n v t ch c, QLTL trong n n KTTT ñ nh
hư ng XHCN.
Th hai, lu n án phân tích và ñánh giá th c tr ng công tác QLTL trong
ngành ñi n l c mà c th là t i EVN theo các n i dung: Xây d ng và qu n lý
m c lương t i thi u (Lmin); Qu n lý ðMLð và ðơn giá ti n lương (ðGTL);
L p k ho ch Qu ti n lương (QTL); Quy ch phân ph i và các hình th c
phân ph i ti n lương. Nêu b t nh ng thành công và t n t i, h n ch trong t
ch c QLTL t i EVN và nguyên nhân c a tình hình.
Th ba, lu n án ñ xu t nh ng quan ñi m và gi i pháp nh m hoàn thi n
công tác QLTL t i EVN phù h p v i yêu c u qu n lý c a t p ñoàn kinh t .
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
- ð i tư ng: ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là công tác QLTL trong
ngành ði n l c Vi t nam. Tuy v y, xét theo lo i s n ph m tr ng y u thì

14. 15
ngành ði n l c Vi t nam là s n xu t ñơn ngành. ði n năng là s n ph m ch
ñ o và bao trùm toàn b ho t ñ ng SXKD c a ngành. M t s s n ph m, d ch
v khác ch là ph tr , nh m phát huy l i th t s n xu t ñi n và ngu n l c
s n có ho c ph c v cho quá trình SXKD ñi n năng. M t khác, trên 90%
NNL c a toàn ngành là c a EVN và 90% s n lư ng ñi n, 100% lư i ñi n
(phân ph i và truy n t i) là do các công ty thu c EVN s n xu t và cung ng.
Các công ty s n xu t ñi n ngoài EVN hoàn toàn ph thu c vào h th ng lư i
ñi n c a EVN ñ truy n d n ñi n năng ñ n h tiêu th . Chính vì v y, không
m t tính t ng quát có th nói r ng: Qu n lý ti n lương c a ngành ði n l c
Vi t nam chính là qu n lý ti n lương c a EVN và do ñó, ñ i tư ng ch y u
mà Lu n án t p trung nghiên c u là công tác qu n lý ti n lương trên toàn
b dây chuy n SXKD ñi n năng - v i tư cách là s n ph m tr ng y u c a
T p ñoàn ði n l c Vi t nam.
- Ph m vi nghiên c u: QLTL c a EVN ñư c gi i h n g m: Xây d ng và
qu n lý Lmin; qu n lý ðMLð và xây d ng ðGTL; xây d ng và qu n lý QTL;
quy ch phân ph i và các hình th c phân ph i QTL. Ngu n s li u ph c v cho
vi c phân tích các n i dung nói trên ñ u c a EVN, gi i h n t 2001 - 2006.
5. Phương pháp nghiên c u
- Phương pháp lu n ñư c s d ng trong nghiên c u là duy v t bi n
ch ng và duy v t l ch s .
- Các phương pháp ñ chuy n t i m c tiêu, n i dung nghiên c u c th
là: Khái quát hoá, H i c u tư li u, phương pháp t ng h p, phân tích, so sánh
ñ nh tính, ñ nh lư ng; phương pháp quy n p và n i suy theo s v n ñ ng v t
ch c h th ng và các chính sách qu n lý ngành.
6. Các k t qu ñ t ñư c và nh ng ñi m m i c a lu n án
- Lu n án h th ng hoá nh ng lý lu n căn b n v ti n lương các quan
ñi m v ti n lương, các chính sách và s v n hành chính sách ti n lương ñ

15. 16
làm rõ nh ng ñ c trưng cơ b n v t ch c, QLTL trong n n KTTT ñ nh
hư ng XHCN. ð xu t quan ñi m v QLTL (khái ni m v QLTL, n i dung
QLTL...trong n n KTTT ñ nh hư ng XHCN).
- Lu n án v ch rõ th c tr ng t ch c, QLTL trong EVN theo 4 n i dung:
Xây d ng và qu n lý Lmin; Qu n lý ðMLð và ðGTL; L p k ho ch QTL;
Quy ch phân ph i và các hình th c phân ph i ti n lương; th i gian t 2001-
2006. Ưu như c ñi m và nguyên nhân c a t ng ưu như c ñi m ñó.
- Trên cơ s t ng k t nh ng tính quy lu t ph bi n c a toàn c u hoá và
h i nh p kinh t qu c t và tác ñ ng c a nó t i các t p ñoàn kinh doanh; khái
quát nh ng ñ c trưng trong công tác QLTL c a các t p ñoàn ñi n l c trong
khu v c và trên th gi i, lu n án nêu lên nh ng bài h c kinh nghi m có th
tham kh o và v n d ng vào công tác QLTL c a EVN.
- Lu n án ñ xu t ñư c h th ng các gi i pháp có sơ s khoa h c và th c
ti n, có tính kh thi nh m hoàn thi n công tác QLTL t i EVN phù h p v i
yêu c u qu n lý c a t p ñoàn kinh t , phù h p v i ñ nh hư ng phát tri n ñi n
l c trong th i gian t i.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, m c l c, các b ng bi u, các ph l c, danh
m c tài li u tham kh o, n i dung c a lu n án ñư c k t c u thành 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n v Ti n lương và QLTL trong n n KTTT.
Chương 2: Phân tích th c tr ng công tác QLTL trong ngành ði n
l c Vi t Nam (EVN).
Chương 3:Quan ñi m và gi i pháp hoàn thi n công tác QLTL ngành
ði n l c Vi t Nam (EVN).

16. 17
Chương 1
CƠ S LÝ LU N V TI N LƯƠNG VÀ QU N LÝ
TI N LƯƠNG TRONG N N KINH T TH TRƯ NG
1.1 KHÁI NI M, B N CH T C A TI N LƯƠNG
1.1.1 Khái ni m
Ti n lương là 1 ph m trù KTXH, xu t hi n ñ ng th i v i các quan h
thuê và s d ng lao ñ ng. ðây là lo i quan h mà quy n s h u tách r i
quy n s d ng: Ngư i có SLð, l i không th t t ch c quá trình lao ñ ng
cho mình, ñ bi n quy n s h u tr c ti p ñó thành v t ph m tiêu dùng, ñ duy
trì cu c s ng. phía khác, ngư i có nhu c u s d ng SLð, nhưng không
ñư c quy n s h u NLð (do NLð ñư c lu t pháp b o h quy n t do v thân
th ). Do v y, ñã hình thành quan h mua – bán quy n s d ng SLð, theo
nh ng m c tiêu l i ích mà m i bên t ñ t ra. Ngư i s h u SLð, bán quy n
s d ng SLð c a mình cho ngư i c n SLð. Và ngư i có nhu c u s d ng
SLð ph i tr chi phí cho vi c s d ng. Ti n lương chính là kho n chi phí ñó,
là h qu t t y u c a s ngã giá v quy n s d ng SLð cho m c tiêu c a
SXKD. T t nhiên, ti n lương không ph i bao trùm t t c m i s ngã giá trong
vi c mua – bán này, nhưng nó là ñi u kho n quan tr ng nh t, quy t ñ nh nh t,
mà n u như trong các tho thu n khi mua và bán (cho thuê và ñi thuê) SLð,
ti n lương không nh t trí ñư c, thì m i tho thu n khác ñ u tr nên vô nghĩa.
ði u này b t ngu n t ñ ng cơ, m c ñích c a hành vi mua bán SLð, gi a
ngư i mua và ngư i bán, gi a quy n s h u và quy n s d ng SLð. Ngư i
bán SLð không ph i tr c ti p vì h c n ph i lao ñ ng, c n ph i th c hành cái
ý nghĩa chính tr - xã h i c a ho t ñ ng lao ñ ng, mà tr c ti p vì, khi ti n
hành nh ng ho t ñ ng lao ñ ng ñó cho ngư i mua SLð c a h , thì h s ñư c
nh n ti n tr cho nh ng gi lao ñ ng c a mình dư i hình th c ti n lương, ti n

17. 18
công. Th là, dù xét dư i giác ñ nào, ti n công, ti n lương luôn là giá c a
nh ng gi lao ñ ng mà ngư i bán SLð ph i th c hi n, theo yêu c u c a
ngư i thuê (mua) SLð. M c ñích hành vi bán SLð là ñ nh n ti n tr công
mà không c n bi t nh hư ng t nh ng ho t ñ ng lao ñ ng y ñ i v i XH,
ñ i v i c ng ñ ng ra sao. Hay nói cách khác, ñ ng cơ tr c ti p c a vi c cung
ng SLð không ph i vì b n thân n i dung ho t ñ ng lao ñ ng mà ngư i cung
ng ph i ti n hành, mà vì s ti n tương ng v i s th i gian làm vi c mà m i
NLð ñã th c hi n. N u lo i tr các nhân t khác, ít nhi u có liên quan ñ n
vi c thuê và cho thuê SLð, nhân t ti n lương là ti n ñ và cũng là m c ñích
cu i cùng c a vi c cung ng SLð; Ti n lương càng cao, càng lôi cu n và t o
ra l c h p d n m nh m NLð s n sàng làm vi c cho ngư i có kh năng tr
m c lương cao ñó. Hơn n a, trong xã h i có s chi m h u tư nhân v tư li u
s n xu t, ngư i có SLð ñã b tách kh i nh ng ñi u ki n c n thi t ñ s d ng
SLð c a mình và cho mình, thì, ñ duy trì cu c s ng c a h và gia ñình, h
ph i bán cái mà h s h u (t c SLð). Ti n lương, ti n công là k t qu c a
hành vi cung ng ñó, là ph n nh n v c a NLð, sau khi ñã s n sàng như ng
quy n s d ng SLð cho nhà SX. m t phía khác, phía nh ng ngư i s n
xu t, ñ ng cơ thuê, mua SLð, l i không ph i vì mu n giúp NLð có vi c làm,
mà vì m c tiêu l i ích s ñ t ñư c t SXKD mang l i. Không có nhà kinh
doanh nào l i không mu n ñ ng v n c a h sinh l i; không có nhà s n xu t
nào, khi thuê (mua) các y u t ñ u vào (trong ñó trư c h t là SLð) l i không
mu n các y u t SX ñó phát sinh m t lo i công năng ñ c bi t, ñó là, t o ñư c
kh i lư ng giá tr gia tăng nhi u hơn ph n chi phí ñã b ra cho vi c thuê
(mua) các y u t ñ u vào ñó.
Trong các sách giáo khoa kinh ñi n, ñã có nhi u hư ng ti p c n v khái
ni m ti n lương, ti n công. ð ng th i nh n th c v ti n lương l i tuỳ thu c
căn b n vào cơ ch qu n lý hi n hành. Ch ng h n, trong n n kinh t KHH t p

18. 19
trung d a trên ch ñ s h u công c ng v tư li u s n xu t và kinh t nhà
nư c chi m ưu th tuy t ñ i, ho t ñ ng qu n lý lao ñ ng và ti n lương v cơ
b n b chi ph i b i tính KHH c a cơ ch qu n lý. Trong mô hình y, ti n
lương ñư c quan ni m “là m t ph n thu nh p qu c dân, bi u hi n dư i hình
th c ti n t , ñư c Nhà nư c phân ph i có k ho ch cho công nhân, viên ch c
phù h p v i s lư ng và ch t lư ng lao ñ ng mà c a m i ngư i ñã c ng hi n.
Ti n lương ph n ánh vi c tr công cho công nhân viên ch c, d a trên nguyên
t c phân ph i theo lao ñ ng nh m tái s n xu t s c lao ñ ng ”[45]. Khái ni m
này hàm nghĩa, ti n công, ti n lương ñư c thi t k trư c khi ti n hành các
ho t ñ ng SXKD, ñư c d ki n trong k ho ch c a Nhà nư c. Và “ Vì không
coi SLð là hàng hoá, nên ti n lương không ph i là ti n tr theo ñúng giá tr
c a SLð, không ph i là ngang giá c a SLð theo quan h cung, c u. Do v y,
nh ng năm t n t i mô hình kinh t m nh l nh, ñã ph bi n hi n tư ng phân
ph i theo ch nghĩa bình quân. Th trư ng SLð, v danh nghĩa, không t n t i
trong n n KTQD. Các quan h thuê mư n lao ñ ng dù manh nha m t s ñ a
phương, khu v c, nhưng cũng chưa th nói r ng, s c lao ñ ng ñư c coi là
hàng hoá ” [30]. Chính ñi u ñó ñã làm m t ñi vai trò ñ ng l c, vai trò khuy n
khích ñ i v i lao ñ ng, v n dĩ là b n ch t c a y u t ti n lương, ti n công.
ð ng th i ti n lương, ti n công không còn là ngu n ñ khơi d y NSLð c a
m i thành viên cũng như c a toàn xã h i.
Trong n n KTTT, SLð ñư c coi là hàng hoá “Giá c SLð bi u hi n ra
dư i hình thái chuy n hoá là ti n công, nên c c ñ i l p, giá tr th ng dư bi u
hi n ra dư i hình thái chuy n hoá là l i nhu n” [9]. ði u ñó làm thay ñ i căn
b n nh ng ti n ñ c a cơ ch qu n lý và ñi u hành n n kinh t , khái ni m, b n
ch t, vai trò c a ti n lương ñã có s bi n ñ i sâu s c. Dư i giác ñ h ch toán
chi phí SXKD, ti n lương là m t b ph n trong t ng phí mà ch DN ph i tr
cho NLð theo s lư ng th i gian và ch t lư ng lao ñ ng mà NLð ñã cung

19. 20
ng. V i nh n th c như v y, chi phí v ti n lương cũng bình ñ ng như chi phí
cho các y u t v t ch t khác (như chi phí thuê nhà xư ng, mua thi t b , chi
phí tr v n vay ngân hàng, chi phí mua nguyên v t li u…). DN s h ch toán
ph n tr lương dư i hình th c m t kho n chi phí, vào giá thành c a hàng hoá
và d ch v , do ñó ti n lương ch còn vai trò là chi phí c a m t ñ u vào trong
các ñ u vào mà DN ph i thuê, mua. Vì có s g p chung v tính ch t c a các
lo i chi phí như v y nên ngư i ta s khó ch ra ñư c ñâu là b n ch t xã h i
c a ti n lương. Vai trò s n sinh ra các giá tr gia tăng cho ch DN cũng không
có s nh n m nh v lao ñ ng hay v b t kỳ m t y u t ñ u vào nào, vì t t c
ñ u là chi phí. V i quan ni m như trên, ch DN ñư c toàn quy n s d ng y u
t SLð như ñã t ng s d ng các y u t v t ch t khác, h ñ u mu n nh ng chi
phí ph i tr là th p nh t và l i ích có th t o ra l i là l n nh t. “L i nhu n c a
SXKD, là m t hình thái bi u hi n c a giá tr th ng dư, t c ph n giá tr dôi ra
ngoài ti n công, do Lð làm thuê t o ra. Trong n n s n xu t xã h i có s ñ i
l p gi a ch DN và ngư i làm thuê, l i nhu n bi u hi n mâu thu n v quy n
l i kinh t gi a ch và gi i th , bi u hi n quan h bóc l t và nô d ch lao
ñ ng”[54]. L i nhu n và ti n lương có m i liên h m t thi t v i nhau. “Ti n
công và l i nhu n t l ngh ch v i nhau. Ph n c a tư b n t c là l i nhu n,
tăng lên theo t l mà ph n c a lao ñ ng, t c là ti n công s t xu ng và ngư c
l i. L i nhu n tăng lên theo m c ñ mà ti n công s t xu ng và gi m xu ng
theo m c ñ ti n công tăng lên ”[10]. khía c nh khác, có th nói: “L i
nhu n tăng lên không ph i vì ti n công ñã s t xu ng, nhưng ti n công s t
xu ng vì l i nhu n tăng lên ” [10].
Dư i giác ñ c a kinh t h c, ti n lương ñư c xem xét v i ph m vi r ng
hơn bao g m c tính ch t kinh t và tính ch t xã h i. Kinh t h c cũng quan
ni m ti n lương là m t lo i chi phí, nhưng là chi phí cho con ngư i – y u t
ñ ng nh t, có vai trò l n nh t trong t t c các y u t s n xu t mà DN s d ng.

20. 21
Theo h , tính ch t quan tr ng c a s ti n tr cho y u t SLð (t c ti n lương),
ph thu c vào vai trò có tính quy t ñ nh c a y u t SLð. Con ngư i không ch
xác ñ nh m c tiêu c a SXKD, thi t k các quy trình s n xu t, mà còn tr c ti p
s d ng các y u t v t ch t khác và ñi u hành toàn b gu ng máy c a SXKD.
Vì v y nh ng chi phí ñ s d ng nhân l c c n ñư c phân tích và xem xét toàn
di n, tùy thu c vào vai trò c a y u t SLð trong gu ng máy SXKD ñó.
N u ti p c n dư i giác ñ lu t pháp, ti n lương xác ñ nh quy n l i và
nghĩa v gi a các bên trong quan h lao ñ ng. B lu t lao ñ ng c a nư c
C ng hòa XHCN Vi t Nam, chương 6 ði u 55 ghi rõ: “Ti n lương c a NLð
do hai bên th a thu n trong HðLð, ch t lư ng và hi u qu công vi c…” Rõ
ràng ti n lương là m t trong nh ng n i dung quan tr ng c a h p ñ ng thuê,
s d ng Lð gi a nh ng ngư i thuê Lð và nh ng ngư i cung ng SLð. Lu t
pháp nh n m nh khía c nh th a thu n ngang giá, dân ch , gi a bên thuê và
bên cho thuê. Ngư i nh n lương và ngư i tr lương ñ u có quy n l i và nghĩa
v ngang nhau khi ñã nh t trí ký vào các b n HðLð. ð ng sau s ràng bu c
v trách nhi m ñã hàm ch a quy n l i c a m i bên: Ch DN, nh ng ngư i
thuê Lð, có quy n s d ng s Lð mà h ñã thuê ñư c, ñ ti n hành các ho t
ñ ng ñem l i l i ích cho h ; Ngư i cung ng SLð, có quy n ñư c nh n ti n
công, ti n lương (ñư c pháp lu t b o h ), nhưng ñ ng th i h ph i có nghĩa
v cung ng ñúng v ch t lư ng, ñ v s lư ng th i gian lao ñ ng theo
nh ng th a thu n mà hai bên ñã ký.
Theo chúng tôi, ñ có ñư c nh n th c toàn di n, khái ni m ti n lương,
ti n công c a NLð trong khu v c SXKD c n bao quát ñư c c ý nghĩa kinh
t , nh ng ràng bu c v lu t pháp, xâu chu i các quan h xã h i, thu g p c
b n ch t là chi phí và ñ ng th i là thu nh p c a quan h thuê và s d ng lao
ñ ng. M t khác trong n n KTTT, b n ch t c a ti n lương là ngang giá c a chi
phí v y u t SLð và cũng ch u s tác ñ ng c a cung, c u, quy lu t c nh

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52868
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562