Corporate finance

1. Олон улсын Улаанбаатарын их сургууль
Бизнес менежментийн тэнхим
Лекц 2
Санхүүгийн тайлангууд ба
мөнгөн урсгал
•Хичээлийн индекс: BA 304
•Хичээлийн кредит: 3

2. Ñýäâèéí àãóóëãà
 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóä áà ò¿¿íèé
á¿ðýëäýõ¿¿í õýñã¿¿ä
 Үлдэгдлийн тэнцэл буюу баланс
 Орлого үр дүнгийн тайлан
 Хуримтлагдсан ашгийн тайлан
 Мөнгөн урсгалын тайлан

3. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóä ò¿¿íèé
á¿ðýëäýõ¿¿í õýñã¿¿ä
Àæ àõóéí íýãæ êîìïàíèóä ñàíõ¿¿ãèéí
¿éë àæèëëàãààíûõàà ¿ð ä¿í болох
òàéëàíã íèéòýýð õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí
НББОУС-ûí äàãóó ãàðãàæ, õÿíàëò
øàëãàëòûí áàéãóóëëàãóóä, õóâüöàà
эçэмшигчид, çээлдэгчид, óäèðäëàãàä
áàéíãà õ¿ðãýæ áàéäàã.

4. Санхүүгийн тайланг сонирхогч
талууд
Хяналт шалгалтын
байгууллагууд
Хувьцаа эзэмшигчид
Компаний
удирдлага
Комïаний гаргасан
ñàíõ¿¿ãèéí
тайлангийн
ìýäýýëëèéí ¿íýí
áîäèòîé ýñýõýä
õÿíàëò òàâèõ
çîðèëãîîð,
Комïаний
ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàëä
¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºã÷
êîìïàíèé õóâüöààã
õóäàëäàí àâàõ,
õóäàëäàõ øèéäâýð
гаргахад ашиглах
çорилгоор
Комïаний ¿йл
àæèëëàãààã
óäèðäàæ õÿíàõ
ÿâöàä ñàíõ¿¿ãèéí
òàéëàí
çîðèóëàãäàíà.

5. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóä íü ñàíõ¿¿ãèéí
ìýäýýëë¿¿äèéã õóâüöàà ýçýìøèãчäýä õ¿ðãýõ
ìýäýýëëèéí ýõ ñóðâàëæ áîëäîã.
 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí íü äàðààõ òàéëàíãóóäààñ
á¿ðäýõ áºãººä ýíý íü ÍÁÁÎÓÑ-ä õ¿ëýýí
çºâøººðºãäñºí áàéíà.
1) Санхүүгийн байдлын тайлан
2) Îðëîгын дэлгэрэнгүй тайлан
3) Õóðèìòëàãäñàí àøãèéí òàéëàí
4) ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí (ìºíãºí óðñãàëûí
òàéëàí)

6. Санхүүгийн байдлын тайлан
Санхүүгийн байдлын тайлан íü òîäîðõîé
õóãàöààí äàõü ï¿¿ñ êîìïàíèéí ñàíõ¿¿ãèéí
áàéäëûã õàðóóëäàã áà õºðºí㺠áîëîí ýõ
¿¿ñâýð ãýñýí õî¸ð õýñãýýñ á¿ðäýíý.
Өөрөөр хэлбэл компаний хөрөнгийн
бүрэлдэхүүн хэсгүүд, тэдгээрийг
санхүүжүүлж байгаа эх үүсвэрийн бүтцийг
илэрхийлдэг.

7. Санхүүгийн байдлын тайлан
Òàéëàí áàëàíñûí õºðºí㺠òàëûí
¿ç¿¿ëýëò¿¿ä õºðâºõ чàäâàðûíõàà ýðýìáýýð
áàéðøñàí áàéíà.
Àëèâàà àêòèâûí õºðâºõ чàäâàð íü õýð õóðäàí
ìºí㺠áîëæ õóâèðàõ чàäâàðààð
òîäîðõîéëîãäîíî.
Áýëýí ìºí㺠õàìãèéí õºðâºõ чàäâàð ºíäºð
áàéäàã áà ò¿¿íèé äàðààãààð ÒÁ¯Ö-óóä,
àâëàãà, áàðàà ìàòåðèàë òóñ òóñ îðíî.
Õàìãèéí õºðâºõ чàäâàð áàãàòàé àêòèâ íü
¿íäñýí õºðºí㺠áàéäàã.

8. Îðëîãын дэлгэрэнгүй тайлан
(Income statement)
Òîäîðõîé õóãàöààíû òóðø äàõü
êîìïàíèéí ¿éë àæèëëàãààíû ýöñèéí
¿ð ä¿íã íýãòãýí õàðóóëñàí
ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí þì.


9. Õóðèìòëàãäñàí àøãèéí òàéëàí
Õóðèìòëàãäñàí àøãèéí òàéëàíä
òàéëàíò ¿åèéí ýõíèé õóðèìòëàãäñàí
àøãèéí õýìæýý, òóõàéí òàéëàíò
õóãàöààíû ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íãýýñ
áèé áîëñîí öýâýð àøèã, ò¿¿íýýñ íîãäîë
àøèãò õóâààðèëñàí áàéäàë áà òàéëàíò
õóãàöààíû ýöñèéí õóðèìòëàãäñàí
àøãèéí ¿ëäýãäëèéã òóñãàíà.

10. “А” компани
Хуримтлагдсан ашгийн тайлан
 Хуримтлагдсан ашиг С1/2016-01-01/
300,0
 Нэмэх нь: ТДЦА /2016 оны/ 324,0
 Хасах нь: Ноогдол ашигт хуваарилсан:
 Онцгой эрхт хувьцааны ноогдол ашигт 4,0
 Энгийн хувьцааны ноогдол ашигт 160,0
 Нийт ноогдол ашигт хуваарилсан 164,0
 Хуримтлагдсан ашиг С2 /2016-12-31/ 460,0

11. Õóðèìòëàãäñàí àøãèéí òàéëàí
Õóðèìòëàãäñàí àøãèéí ýõíèé
¿ëäýãäëèéí ä¿íã æèëèéí òàéëàí
áàëàíñààñ àâàõ áà òàòâàðûí äàðààõ
öýâýð àøèã, õóâààðèëñàí íîãäîë
àøãèéí ä¿íã¿¿äèéã òóõàéí æèëèéí
îðëîãûí òàéëàíãààñ àâч
õóðèìòëàãäñàí àøãèéí ýöñèéí
¿ëäýãäýë íü òóõàéí æèëèéí òàéëàí
áàëàíñàä áèчèãäýõ ¸ñòîé.

12. ̺íãºí óðñãàëûí òàéëàí
Мөнгөн урсгалын тайлан нь тухайн тайлант
хугацааны туршид гарсан
- үйл ажиллагааны мөнгөн урсгал
- хөрөнгө оруулалтын мөнгөн урсгал
-санхүүжилтийн мөнгөн урсгалуудыг
тодорхойлж тухайн хугацаанд мөнгөн
хөрөнгөнд гарсан өөрчлөлтийг харуулдаг
тайлан юм.
Энэ тайланг бэлтгэхийн тулд комïаний
мөнгөн урсгалыг шинжлэх хэрэгтэй байдаг.

13. ̺íãºí óðñãàëûí òàéëàí
 Ýëýãäýë. ¯íäñýí õºðºíãèéí àíõíû ºðòãèéã ò¿¿íèé
àøèãëàëòûí õóãàöààíä õóâààðèëñíûã ýëýãäýë ãýæ
òîäîðõîéëäîã.
 Õºðºíãèéí àíõíû ºðòãèéã òîäîðõîé õóãàöààíä
íºõºõººð òºëºâëºæ æèë á¿ð òîãòîîñîí õýìæýýãýýð
áîäîæ õîðîãäóóëàí çàðäàëä òóñãàæ áàéäàã.
 Ãýâч ýëýãäýë áîë áýëýí ìºí㺺ð ãàðч áóé çàðäàë áèø.
 Èéìýýñ êîìïàíèé ¿éë àæèëëàãààíû ìºíãºí óðñãàëûã
òîîöîõäîî òàòâàðûí äàðààõ öýâýð àøèã äýýð ýëýãäýë
áà áóñàä á¿õ ìºíãºí áóñ çàðäëóóäûã ýðã¿¿ëýí íýìäýã

14. Êîìïàíèé ìºíãºí óðñãàëûã øèíæëýõ
 Үéë àæèëëàãààíû ìºíãºí óðñãàëä ¿éëäâýðëýëèéí ¿éë
ÿâö áà á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éëчèëãýýíèé áîëîí
áîðëóóëàëòòàé õîëáîîòîé îðîõ áà ãàðàõ ìºíãºí
óðñãàëûã õàìðóóëíà.
 Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ìºíãºí óðñãàëä ¿íäñýí õºðºíãº
õóäàëäàõ áà õóäàëäàí àâàõòàé õîëáîãäîæ ãàðñàí
ìºíãºí óðñãàëóóä, ìºí õèéñýí õºðºí㺠îðóóëàëòòàé
õîëáîîòîé ìºíãºí óðñãàëóóä õàìðàãäàíà.
 Ñàíõ¿¿æèëòèéí ìºíãºí óðñãàëä çýýë áà õóâüöààíû
ñàíõ¿¿æèëòòýé õîëáîîòîé ìºíãºí óðñãàëûã
õàìðóóëíà. Òóõàéëáàë çýýë àâàõ áà òºëºõ, õ¿¿ãèéí
òºëáºð òºëºõ, õóâüöàà ãàðãàæ õóäàëäàõ, áóöààí
õóäàëäàæ àâàõ, íîãäîë àøèã òºëºõ çýðýã íü
ñàíõ¿¿æèëòèéí îðîõ áà ãàðàõ ìºíãºí óðñãàë áîëíî.
¯éë àæèëëàãààíû, õºðºí㺠îðóóëàëòûí,
ñàíõ¿¿æèëòèéí ìºíãºí óðñãàëûí ýöñèéí öýâýð ä¿í
íü òóõàéí õóãàöààíû ìºíãºí õºðºíãèéí ººðчëºëòòýé
òýíöýíý.

15. Ýõ ¿¿ñâýð áà çàðöóóëàëòûí òàéëàí
̺íãºí óðñãàëûí òàéëàíã ãàðãàõûí òóëä ýõ
¿¿ñâýð çàðöóóëàëòûí òàéëàíã áýëòãýíý.
Áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë òàéëàíã äàðààõ 3 ¿å
øàòòàéãààð áýëòãýäýã.
 1-ð ¿å øàò. Áýëýí ìºíãºíèé ýõ ¿¿ñâýð áîëîí
çàðöóóëàëòûí òàéëàíã õèéõ
 2-ð ¿å øàò. Îðëîãûí òàéëàíãààñ õýðýãöýýòýé
ìýäýýëë¿¿äýý àâàõ
 3-ð ¿å øàò. Íýã áà õî¸ðäóãààð ¿å øàòóóäàä
áýëòãýñýí òîîí ìýäýýëë¿¿äýý çîõèõ äàðààëëààð
íü íýãòãýæ áýëýí ìºíãºíèé óðñãàëûí òàéëàíã
çîõèîíî.

16. Ýõ ¿¿ñâýð áà çàðöóóëàëòûí òàéëàí
 Íýãä¿ãýýð ¿å øàò
 Äîòðîî ìºí 3 àëõàìóóäààñ á¿ðäýíý.
1) Òàéëàíò õóãàöààíû ýõýí áîëîí ýöýñ äýõ
¿ëäýãäëèéí òýíöëèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí çºð¿¿
áîëîõ ººðчëºëòèéã õºðºíãº, ºð òºëáºð,
ººðèéí ýõ ¿¿ñâýð òóñ á¿ðýýð íü òîîöîæ ãàðãàõ
2) Äýýð òîîöîîëñîí ººðчëºëò òóñ á¿ðýý áýëýí
ìºíãºíèé ýõ ¿¿ñâýð áîëîõ óó çàðöóóëàëò áîëîõ
óó ãýäãýýð íü àíãèëíà. Èíãýæ àíãèëàõäàà
äàðààõ øàëãóóðûã àøèãëàíà.

17. Ýõ ¿¿ñâýð Çàðöóóëàëò
 Àëèâàà àêòèâûí
áóóðàëò
 Àëèâàà ºð òºëáºðèéí
ºñºëò
 Òàòâàðûí äàðààõ
öýâýð àøèã
 Ýëýãäýë áîëîí áóñàä
ìºíãºí áóñ çàðäëóóä
 Õóâüöàà õóäàëäàõ
 Àëèâàà àêòèâûí ºñºëò
 Àëèâàà ºð òºëáºðèéí
áóóðàëò
 Öýâýð àëäàãäàë
 Òºëñºí íîãäîë àøèã
 Õóâüöààãàà áóöààæ
õóäàëäàæ àâàõ

18. Áýëýí ìºíãºíèé óðñãàëûí òàéëàí
3) Íýã áîëîí õî¸ðäóãààð àëõàìóóäàä
òîäîðõîéëñíîî ýõ ¿¿ñâýð, çàðöóóëàëò ãýæ àíãèëàí
óã òàéëàíã áýëòãýíý. Õýðýâ çºâ òîäîðõîéëñîí áîë
íèéò áýëýí ìºíãºíèé ýõ ¿¿ñâýð íü íèéò
çàðöóóëàëòûí ä¿íòýé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé.
Õî¸ðäóãààð ¿å øàò
 Áýëýí ìºíãºíèé óðñãàëûí òàéëàí íü äàðààõ
á¿òýöòýé. ¯¿íä: ¿íäñýí 3 òºðëèéí áýëýí ìºíãºíèé
óðñãàëûí òàéëàí áàéíà.
¯éë àæèëëàãààíû áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë
Ñàíõ¿¿æèëòèéí áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë


19. Áýëýí ìºíãºíèé óðñãàëûí òàéëàí
 Ãóðàâäóãààð ¿å øàò
 Äýýð öóãëóóëñàí òîîí ìàòåðèàëóóäàà àøèãëàæ
íýãòãýí áýëýí ìºíãºíèé óðñãàëûí òàéëàíã
çîõèîíî.

20. Áýëýí ìºíãºíèé óðñãàëûí òàéëàíãèéí
åðºíõèé çàãâàð
¯éë àæèëëàãààíû áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë:
Òàòâàðûí äàðààõ öýâýð àøèã /àëäàãäàë/
Ýëýãäýë áîëîí áóñàä ìºíãºí áóñ
çàðäëóóä
Áýëýí ìºí㺠áîëîí ÒÁ¯Ö-íààñ áóñàä á¿õ
ýðãýëòèéí õºðºíãèéí ººðчëºëò
Áàíêíû çýýëýýñ áóñàä á¿õ ýðãýëòèéí ýõ
¿¿ñâýð¿¿äèéí ººðчëºëò

21.  Õºðºí㺠îðóóëàëòûí áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë:
Íèéò ¿íäñýí õºðºíãèéí ººðчëºëò
Áóñàä óðò õóãàöààò õºðºí㺠îðóóëàëòûí ººðчëºëò
 Ñàíõ¿¿æèëòèéí áýëýí ìºíãºíèé óðñãàë:
Áîãèíî õóãàöààò çýýëèéí ººðчëºëò
Óðò õóãàöààò çýýëèéí ººðчëºëò
Õóðèìòëàãäñàí àøãààñ áóñàä ººðèéí ýõ
¿¿ñâýð¿¿äèéí ººðчëºëò
Òºëñºí íîãäîë àøèã
Òàòâàðûí äàðààõ öýâýð àøèã, àëäàãäàë