Lab14
- 1. Лабораторийн ажил 14
Канвас бизнес модел (Business Model Canvas)
Ажлын зорилго:
Оюутнуудад төслийн ажлын дагуу нэгдсэн канвас бизнес модел (Business Model Canvas)
үүсгэх, Strategyzer ашиглуулж сургах.
Онолын хэсэг:
1. Бизнес модел гэж юу вэ?
“The New”, “New Thing” дээр Майкл Люйс (Michael Lewis) бизнес модел гэдгийг урлаг (a
term of art) гэсэн нэр томьёогоор тайлбарласан. Мөн Люйс жишээ болгож энгийн
тодорхойлолт санал болгосон бөгөөд “Бүгдийг нь базаад хэлвэл та хэрхэн мөнгө олохоор
төлөвлөж байгаа тухай юм.” (Harvard business review, https://hbr.org/2015/01/what-is-a-
business-model ).
Бизнес модел нь компани өөрийн бизнесээс үнэ цэнэолохоор оролдож байгаа ойлголт эсвэл
аргачлалаар тодорхойлогдоно. Мөн энэ нь компаний хувьд бүтээгдэхүүн хэрхэн бүтээгдсэн,
түгээгдсэн, үнэханш тогтоогдсон эсвэл өөрийн бүтээгдэхүүнийг сурталчилсан гэх мэт олон
ялгаатай ойлголтод тулгуурласан байж болно.
Бизнес загвар нь үнэ цэнийг бүтээхэд тулгуурладаг. Энэ нь компани болон байгууллагын
үндсэн стратеги болон эдийн засгийн өсөлтийг (ашиг) бий болгохоор тодорхойлогдоно.
Модел нь зах зээлд өрсөлдөх бизнест зориулсан энгийн загвараар хангана, мөн энэ нь
хэрхэн фирм мөнгө олох, дотоод (фирмийн ажилчид болон менежерүүд) болон гадаад
(Үйлчлүүлэгч, нийлүүлэгч, хөрөнгө оруулагч гэх мэт харилцагч нар) тоглогч нартай фирм
хэрхэн ажиллах талаарх загварыг өгдөг.
Бизнес загвар нь фирм хэрхэн оролтыг (хөрөнгө, түүхий эд болон ажиллах хүч) гаралтанд
(нийт үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдэхүүний үнэ) хувиргах талаар товч илэрхийлнэ, мөн
хөрөнгийн өөрийн үнэ цэнээс их байх үр дүнг гаргах болон өөрийн хөрөнгө оруулагч нарт
үр дүнг танилцуулах явдал юм ( http://lexicon.ft.com/Term?term=business-model).
2. Канвас бизнес модел (Business Model Canvas)
Энэ загвар нь өөрийн бизнесийн загварыг нэг хуудсанд багтаан дүрсэлдэгээрээ давуу юм
(Зураг 1). Дэлхий даяар мянга мянган хувь хүн болон аж ахуйн нэгж байгууллагууд стандарт
болгон ашигладаг. Канвасыг тайлбарлах, загвар гаргах, оролцохоор уриалах болон өөрийн
- 2. бизнес загвараар эргэлт хийхэд ашиглаж болно. Энэ нь үнийн саналын канвас (Value
Proposition Canvas) болон бусад стратеги менежмент, хэрэгжилтийн хэрэгслүүд ба
боловсруулалтуудтай хамтран ажиллах болно.
Зураг 1. Канвас бизнес модел (Business Model Canvas).
- 3. Заавар.
1. https://strategyzer.com/canvas/business-model-canvas вэб хуудсаар орж, Enter your
email хэсэгт өөрийн и-мэйл хаягаар оруулан бүртгүүлнэ (Зураг 1).
Зураг 2. Бүртгэлийн хэсэг.
2. Зураг 2-н бүртгэлийн хэсэгт өөрийн нэр (First name), овог (Last name), и-мэйл хаяг
(Email Address), нэвтрэх нууц үг (Password) зэргийг оруулаад, үйлчилгээний
нөхцлийг зөвшөөрөх сонголтыг хийж (I accept the terms of service), төгсгөлд нь Sign
up товчийг дарж, бүртгүүлнэ.
3. Бүртгүүлсэний дараа нээгдэх цонхны Projects-г сонгож, үүсгэсэн
канвас загваруудтай ажиллана. Training-г сонгож, холбогдох
хичээлүүдтэй танилцаж, суралцах боломжтой. Resources-г сонгож,
нэмэлт хэрэгсэлүүдээс сонгож суулгаж болно. Blog-г сонгосноор
блогт холбогдож, сэтгэгдэлээ үлдээж болно.
4. Зураг 4-т үзүүлсэнээр нээгдсэн цонхны Canvases хэсэгт үүсгэсэн
болон шинээр үүсгэх канвас загвартай ажиллах хэсэг байрлана.
Testing хэсэгт таамаглалыг турших боломжтой бол Activity хэсэг
нь үүсгэсэн канвас загвартай ажилласан байдлыг зураг 5-т үзүүлсэн
бол, Team хэсэгт гишүүд нэмэх, багийн ахлагчийг сонгох
боломжтой.
Зураг 3. Сонголт.
- 4. Зураг 4. Канвас загвартай ажиллах.
Зураг 5. Канвас загвартай ажилласан байдал.
5. Project цонхонд үүсгэсэн загвараа сонгож ороход тухайн төслийн бүрдэл хэсгүүд нэг
дор гарч ирэх бөгөөд энэ хэсэгт зураг 6-д үзүүлсэн үйлдлүүдийг хийж гүйцэтгэнэ.
Key partnerships хэсэгт үндсэн хамтрагч нарыг, Key activities хэсэгт үйл ажиллагааны
чиглэл бүрийг, Value Propositions хэсэгт ямар үнийн саналыг санал болгож байгааг,
Customer relationship хэсэгт үйлчлүүлэгчийн харилцаа хэлбэрийг, Customer Segments
хэсэгт үйлчлүүлэгчийн төрлийг, Key Resources хэсэгт өөрт байгаа нөөцийг, Channels
- 5. хэсэгт ямар сувгаар үйлчлүүлэгчидтэй холбогдох харилцаа холбооны төрлийг, Cost
Structure хэсэгт зардлын бүтцийг, Revenue Streams хэсэгт орлогын урсгалын төрлийг
тус тус бичиж оруулах ёстой.
Төслийн нэгж тус бүрт нь тохиргоо хийх шаардлагатай. Энэ талаарх тохиргооны
цонхны тайлбарыг зураг 7, 8-д үзүүлсэн болно.
Зураг 6. Идэвхтэй ажиллаж байгаа канвас загвар.
Зураг 7. Төслийн нэгжтэй холбоотой мэдээлэл оруулах.
Төслийн нэгжтэй холбоотой
тэмдэглэл оруулна
Төслийн нэгжтэй холбоотой
тайлбар оруулна
Төслийн нэгжтэй холбоотой
таамаглал оруулна
Төслийн нэгжтэй холбоотой
орлогын мэдээлэл оруулна
Төслийн
загварын
нэр
Тэмдэглэл
Тайлбар
нэмэх
Төслийн
тооцоолол
-ыг хийх
Төслийн
загварыг
хэсэг тус
бүрээр
бүрдүүлж
, оруулах
Төслийн
турших
Хэсэг тус
бүрийн
бүрдэл
хэсэгт
тайлбар
оруулсан
байгаа
байдал
- 6. Зураг 8. Төслийн нэгжтэй холбоотой мэдээлэл үзэх.
6. Зардлын бүтэц (Cost structure), Орлогын урсгал (Revenue streams), Үйлчлүүлэгчийн
төрөл (Customer segments) хэсгүүдийн төслийн нэгж тус бүрээрээр орлого, зарлагын
мэдээллийг оруулах хэрэгтэй (Зураг 9).
Зураг 9. Орлого, зарлагыг тооцох.
7. Төслийн бүрдэл хэсгүүдийг шалгаж үзнэ. Зураг 10-н баруун доод хэсэгт байгаа улаан
дөрвөлжин дотор байгаа нэгж нь алдаатай байна.Иймд тус нэгжийн аль өгөгдөл
алдаатай орсныг шалгаж, засах шаардлагатай.
8. Нэмэлт мэдээллийг уг платформын сайтаар зочилж аваарай.
http://support.strategyzer.com/
Төслийн нэгжтэй
холбоотой тэмдэглэл
үзэх
Төслийн нэгжтэй
холбоотой тайлбар
үзэх
Төслийн нэгжтэй
холбоотой
таамаглалүзэх
- 7. Зураг 10. Төслийн бүрдэл хэсгийг шалгах.
Дасгал ажил.
1. Зураг 11-т үзүүлсний дагуу төслийн хэсэг тус бүрт нэгж хэсэг тус бүрийг нэмж,
оруулах. Төслөө үүсгэх талаарх мэдээллийг зааврын хэсгээс үзээрэй.
2. Төслийн хэсэг тус бүрт нэгж хэсэг тус бүрийн холбоотой мэдээллийг заавал
оруулсан байх. Зааврын хэсгээс 5-р дэс дугаарт байгаа мэдээлэл болон зураг 7-г
ашиглаарай.
3. Орлого, зарлагыг тооцож үзэх. Ашигтай эсвэл алдагдалтай байгааг нь харуулах.
4. Төслийн бүрдэл хэсгийг шалгаж үзүүлэх.
