1. “Бүх нийтийн боловсролын үр дүнд түргэн хүрэх санаачилгын түншлэл”
Бага ангийн багш нарын МХТ-ийн
ахисан түвшний сургалт
Сэдэв: Хичээлийн үнэлгээ болон суралцагч
өөрийн үнэлгээ хийх хэрэглэгдэхүүн
боловсруулах
Багш: Р.Мижиддорж
Багш: Ч.Долгоржав
(2009 оны 08 сарын 03-07)

2.  Зорилго:
◦ Багш нар Microsoft EXCEL програм ашиглан сургалтын үйл
ажиллагаатай холбоотой хүснэгт үүсгэж боловсруулалт
хийх, суралцагчдын мэдлэг, чадварыг үнэлэх тестийн
сан, цахим хүснэгт үүсгэх зэрэг хүснэгтэн мэдээллийн
загваруудыг боловсруулах.
 Эзэмших чадвар:
◦ Хуудсанд тохиргоо хийх, ажиллах орчинг бүрдүүлэх
◦ Ангийн сурагчдын тухайн улирал, хичээлийн жилийн
дүнгийн хүснэгт үүсгэж, үнэлгээний хүснэгт
боловсруулах, загвар байгуулах
◦ Тестийн сан боловсруулах, сурагчид өөрийгөө үнэлэх арга
зүйд суралцах
◦ Сорилын үр дүнг боловсруулах, сурлагын ахиц, бууралтад
дүн шинжилгээ хийж график байгуулах
◦ Боловсруулсан хүснэгтээ хэвлэх.
8/1/2009 2

3.  6.1 Microsoft EXCEL 2007 програмын цонх,
ажлын үндсэн талбар
 6.2. Нэр томьѐо, үүрэг зориулалт
◦ Дасгал 1. Хуудасны тохиргоо.
◦ Дасгал 2. Дүнгийн хавтгай үүсгэх
◦ Дасгал 3. Дүнг томьѐо ашиглаж гаргах
◦ Даалгавар 1. Сурагчдын дэлгэрэнгүй бүртгэл
 6.3 Суралцагч өөрийн үнэлгээ хийх
хэрэглэгдэхүүн боловсруулах арга зүй
◦ Дасгал 4. Тестийн сан үүсгэх
◦ Дасгал 5. Тестийн санд холбоос үүсгэж, томьѐо
оруулах

7.  Алхам 1. Page Layout цэс рүү орно. 
 Алхам 2. Page Setup сонгоно. 



8.  Алхам 3. Page Setup цонхны Paper хэсэгт  хандана.

9.  Хэрэв хуудасны захаас авах зайн нэгж millimeters (mm) биш бусад
centimeters, inches зэрэг өөр нэгж байвал дараах командаар mm-
рт шилжүүлээрэй.






10.  Алхам 1.
Сурагчдын дүнг
улирал, хагас
жил, жилийн
эцсийн байдлаар
загварын дагуу
хийцгээе.
Microsoft Excel
програмыг нээж
өмнө хадгалсан
dun-5a-angi
файлыг нээнэ.

11.  Алхам 2. Sheet1 ажлын хуудасны нэрийг 1-р
улирал нэрээр солино. Хулганы заагчийг Sheet1
дээр байрлуулж байгаад mouse II-ыг дараад
Rename командыг сонгоно. Ctrl+A командаар
бүх хуудсаа идэвхжүүлээд фонтыг Arial, хэмжээг
10 болгоно.
 Алхам 3. A4:T47 мужийг сонгож хүснэгт үүсгэнэ.
Home цэсний Font хэсгийн All Borders
хэрэгслийг сонгоно.
 Алхам 4. Хүснэгтийг өгөгдсөн загварт оруулна.
Үүнд: A баганы өргөнийг 2.70, B багана 15.15,
C:T багана 3 байхаар тохируулна. Үүний тулд
баганаа идэвхжүүлээд Mouse II дараад Column
Width… командыг сонгож тохирох хэмжээг
оруулна.

12.  Алхам 5. A2 нүдэнд курсороо байрлуулаад
гарчиг бичнэ. Бичсэн гарчгийг хуудасны
голд, 2 мөрөнд оруулж тодруулна. A2:T2
мужийг сонгоод Home > Alignment хэсгийн
Merge & Center - нүдийг нэгтгэж, төвд, Wrap
Text  командаар 2 мөрөнд, Center
, Middle Align -төвд байрлуулах
командуудыг сонгоно.
 
 

13.  Алхам 6. Хүснэгтийн өгөгдлүүдийг бичиж,
өгөгдсөн хэлбэрт оруулъя.

 


14.  Алхам 7.Сурагчдын нэрийг оруулна. Жишээ
болгож Сурагч1, Сурагч2… гэх мэтээр
оруулаад хуулна. Үүний тулд Сурагч1 гэж
бичсэн нүдийг сонгож, нүдний баруун доод
буланд байрлах жижиг цонхонд хулганы
заагчийг байрлуулан дараатай чигээр нь доош
чирэн хуулна.
 Алхам 8. Хийсэн ажлыг хадгална. (Ctrl+S)

15.  Арифметик дундаж AVERAGE, өгөгдлийн
нүднүүдийг тоолох COUNTIF, COUNTA,
нийлбэр олох SUM, нөхцөл шалгах IF
функцүүдийг хэрэглэн тооцоолол хийцгээе.
 Алхам 1. Сурагчдын дүнг улирал, хагас жил,
жилийн эцсийн дүнг томьѐо ашиглаж гаргая.
dun-5a-angi файл дээр үргэлжлүүлэн
хийцгээе.

16.  Алхам 2. N6-R6 нүдэнд тус бүр a, b, c, d, f дүнг тоолж
тавина. Үүний тулд:
◦ N6 нүдэнд a дүнгийн тоог = COUNTIF(C6:M6,">=90") томьѐо
оруулна. Уг томьѐог N40 нүд хүртэл хуулна.
◦ O6 нүдэнд b дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:M6,">=80")-
(COUNTIF(C6:M6,">=90")),
◦ P6 нүдэнд c дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:M6,">=70")-
(COUNTIF(C6:M6,">=80")),
◦ Q6 нүдэнд d дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:M6,">=60")-
(COUNTIF(C6:M6,">=70")),
◦ R6 нүдэнд f дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:M6,"<60") томьѐо тус
тус оруулж харгалзах баганад хуулна.
◦ S6 нүд буюу Ерөнхий дүн талбарт =AVERAGE(C6:M6), T6 нүд
буюу Үсгэн үнэлгээ талбарт
=IF(S6<59.5,"F",IF(S6<69.5,"D",IF(S6<79.5,"C",IF(S6<89.5,"B","A"))))
томьѐо тус тус оруулж харгалзах баганад хуулна.

17.  Алхам 3. C41-C45 нүдэнд тус бүр a, b, c, d, f дүнг тоолж, C46-
C47 нүдэнд Амжилт, Чанарыг бодож гаргана. Үүний тулд:
◦ C41 нүдэнд a дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:C40,">=90") томьѐо
оруулна. Уг томьѐог мөрний дагуу M41 нүд хүртэл хуулна.
◦ C42 нүдэнд b дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:C40,">=80")-
(COUNTIF(C6:C40,">=90")),
◦ C43 нүдэнд c дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:C40,">=70")-
(COUNTIF(C6:C40,">=80")),
◦ C44 нүдэнд d дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:C40,">=60")-
(COUNTIF(C6:C40,">=70")),
◦ C45 нүдэнд f дүнгийн тоог =COUNTIF(C6:C40,"<60") томьѐо тус
тус оруулж харгалзах мөрөнд хуулна.
◦ C46 нүд буюу Амжилт талбарт
=SUM(C41:C44)/COUNTA(C6:C40)*100,
◦ C47 нүд буюу Чанар талбарт
=SUM(C41:C42)/COUNTA(C6:C40)*100 томьѐог тус тус оруулж
харгалзах мөрөнд хуулна.

18.  Алхам 4. a, b, c, d, f дүнгийн нийлбэрийг бодож гаргая.
◦ N41 нүдэнд =SUM(N6:N40) a дүн, O42 нүдэнд =SUM(O6:O40) b дүн, P43 нүдэнд
=SUM(P6:P40) c дүн, Q44 нүдэнд =SUM(Q6:Q40) d дүн, R45 нүдэнд
=SUM(R6:R40) f дүнг тус тус бодож гаргана.
 Алхам 5. Улирлын нийт амжилт, чанарыг бодож гаргая.
◦ T46 нүдэнд буюу Амжилт талбарт =SUM(T41:T44)/COUNTA(T6:T40)*100,
◦ T47 нүдэнд буюу Чанар талбарт =SUM(T41:T42)/COUNTA(T6:T40)*100
томьѐогоор бодож гаргана.
 Алхам 6. 1 улиралд а, b, c, d, f ерөнхий үнэлгээтэй сурагчдын
тоог ол. =(COUNTIF(T$6:T$40,”=A")) ...
 Алхам 7. Дээрх тоог ашиглан Амжилт, чанарыг олно.
 Алхам 8. Хийсэн ажлыг хадгална. (Ctrl+S)
 Алхам 9. Хийсэн ажлыг загварт оруулан template үүсгэж
хадгалъя. Үүний тухай Модуль2-т бид үзсэн билээ. Файлыг
загвараар хадгалснаар дараа дахин өөр өгөгдөл үүсгэхэд хялбар
болно. Эхлээд загвар болгох файлаа бэлтгэнэ. Дээрх алхмуудаар
хийсэн ажлын дүнд бид тодорхой жишээн дээр дүн оруулж
бодсон билээ. Тэр дүнтэй хүснэгтийг дүнгүй болгож, зөвхөн
томьѐотой хэсгийг үлдээнэ.


19.  Алхам 10. Загвар үүсгэх файлаа бэлэн болгоод Save As…
командыг сонгоно. Save as type: талбараас Excel Template
командыг сонгоно. Энэ үед Save in: талбарт Templates хавтас
сонгогдсон байна. Хадгалах файлын нэрээ өгөөд Save дарна.
Ингээд бид Template файл үүсгэлээ.
 Алхам 11. Үүсгэсэн template файлаа нээхдээ New командыг
сонгож, My templates… категор руу ороход таны хадгалсан файл
гарч ирэх болно.
Санамж
Үүсгэсэн template файлаа нээж өгөгдлөө
оруулсны дараа дахин өөр нэрээр хадгална.
Template файлаа эвдэж болохгүй.

20.  Өөрийгөө тестээр үнэлэх:
 Microsoft Excel, Microsoft
PowerPoint, Macromedia Flash програмаар
суралцагч өөрийгөө үнэлэх үнэлгээний тест
боловсруулан суралцагчдад тарааж өгвөл
суралцагч өөрөө энэ сэдвийн стандартыг
хангасан мэдлэгийн түвшинг хэр
эзэмшин, төлөвшиж байгаагаа үнэлэх
боломжтой юм. Жишээ болгон Microsoft Excel
програмыг сонгож авлаа.

21.  Тест зохиоход анхаарах зүйлс:
◦ Даалгавар бүр сургалтын ямар нэг чухал үр дүнг л шалгах зорилготой байна.
◦ Даалгавар бүр нь нэг л тодорхой асуудлыг шийдвэрлэхээр дэвшүүлэх ѐстой
бөгөөд уг асуудал нь ойлгомжтой байна.
◦ Даалгавар ба түүнд өгөгдөх хариултууд нь энгийн тодорхой үг хэллэгтэй
байна.
◦ Даалгаврын асуултад үгүйсгэх утгатай үг хэллэг орсон тохиолдолд тэдгээрийг
онцгойлон анхаарна.
◦ Зөв гэж сонгуулахаар бэлтгэсэн хариулт нь үнэхээр зөв төдийгүй бусад
хариултаас хамгийн оновчтой нь байна.
◦ Даалгавар бүр уг тест дэх бусад асуулт, даалгавраас хамааралгүй, тусдаа бие
даасан байна.
◦ Эвтэйхэн, тодорхой бөгөөд ойлгомжтой загвараар даалгавар хариултаа
байрлуулна.
◦ Нөхөх үгийн орон зай нь нэгэн жигд хангалттай хэмжээтэй байна.
◦ Тестийн агуулга, төрөл, даалгаврын тоог сурагчдын нас сэтгэхүйн онцлогт
тохируулна.

22.  MS-Excel програмын нэмэлт харагдах хэсгүүд
нь хаалттай (нууцлагдсан), хуудсуудын
хооронд шилжих товчуудын тусламжтайгаар
даалгаврын дараагийн (өмнөх) бүлгүүд болон
үнэлгээний хэсгүүдийн хооронд шилждэг,
суралцагч өөрийгөө үнэлэх боломжтой
үнэлгээний цахим хэрэглэгдэхүүн
боловсруулж туршъя. Үүнийг хялбаршуулахын
тулд hyperlink буюу холбоос хийх аргыг
ашиглана.

23.  Алхам 1. Өөрийг шалгах тест хийцгээе. Sheet 1
буюу тестийн НҮҮР хуудсыг дараах байдлаар
бэлтгэнэ. Үүнд:
◦ Ажлын хуудас (Sheet1)-ны нэрийг НҮҮР гэж солино.
◦ B5-K5 нүдэнд гарчиг оруулж голлуулан, 2 мөрөнд
оруулна.
◦ B9 нүдэнд Сургууль, B12: Анги B15: Овог, B18: Нэр-ийг
оруулна.
◦ D9:J9, D12:J12, D15:J15, D18:J18 мужуудыг нэгтгэж,
хүрээлж, цагаан өнгөөр дэвсгэрийг будна.
◦ Тестийн хуудас бүр нь удирдах товч (даруул)-той байх ба
үүнийг Insert>Shapes хэсгээс сум зурж байрлуулна. Дотор
нь Сорил 1 гэж бичнэ.
Загвар харах

24. .
Сорил 1
8/1/2009 24

25. .
Сорил 2
8/1/2009 25

26. Дүн .
8/1/2009 26

27. 8/1/2009 27

28.  Алхам 2. Загварын дагуу шалгах тестээ
оруулцгаая.Үүнд тус бүр 6 тест бүхий 2 хуудас
байна.Sheet2 ажлын хуудсыг СОРИЛ1, Sheet3
ажлын хуудсыг СОРИЛ2, Sheet4 ажлын
хуудсыг ДҮН гэж солиод доорх зургийн дагуу
өгөгдлүүдийг оруулж хэлбэржүүлнэ.
Загвар харах

29. .
Сорил 2
8/1/2009 29

30. .
Дүн
8/1/2009 30

31. 8/1/2009 31

32.  Алхам 3. Даалгаврыг хийж гүйцэтгээд moduli6
хавтсанд soril_math нэрээр хадгална.

Загвар харах

33. .
Сорил 1
8/1/2009 33

34. .
Сорил 2
8/1/2009 34

35. .
Дүн
8/1/2009 35

36. 8/1/2009 36

37.  Алхам 1. Нүүр хуудасны сумыг сонгоно.
Insert>Links хэсгийн Hyperlink командыг
сонгоно.



38.  Алхам 1. Нээгдэх цонхны Link to: талбараас
Place in This Document хэсгийг сонгоно. Or
select a place in this document: талбараас
„СОРИЛ1‟-ийг сонгоод ОК дарна.



39.  Хулганы заагчийг дурын газар сонгоод сумыг идэвхгүй
болгосны дараа буцаад суман дээр дарахад хулганы заагч
гар хэлбэртэй болж дараагийн хуудас руу шилжинэ. Энэ нь
холбоос үүссэнийг илтгэж байна.
 СОРИЛ1, СОРИЛ2 ажлын хуудас дах суманд мөн адил
командаар холбоос хийнэ.
Санамж
 Энэ програмыг ашиглах гол онцлог нь тестийн
хариу автоматаар бодогдож гарна. Үүнд бид
нөхцөл шалгах IF функц ашиглана. Томьѐог буруу
оруулбал хариу буруу гарахыг анхаараарай.
 =if(logical_test, true_value, false_value)
 =IF('СОРИЛ 1'!M9="б",1,0)

40.  Алхам 2. Тестийн хариу гарах томьѐог оруулъя.
Үүний тулд ДҮН ажлын хуудсыг нээнэ.
 Хариу оруулах D7 нүдийг сонгоно. =IF( гэж
бичээд СОРИЛ1 хуудас руу орно. 1-р тестийн
хариу бичих нүдийн тэмдэглэхэд нүд тасархай
зураасаар тэмдэглэгдэнэ. Энэ үед томьѐоны
мөрөнд =IF('СОРИЛ 1'!M8 гэсэн томьѐо орж
ирэхэд цааш үргэлжүүлэн ="в",1,0) томьѐог
гүйцээж бичнэ. Өөрөөр хэлбэл томьѐоны мөрөнд
=IF('СОРИЛ 1'!M8="в",1,0) томьѐо бичигдсэн
байна.
 Томьѐог гүйцээж бичээд Enter товчлуур дарахад
ДҮН ажлын хуудсын D7 нүдэнд хариу гарна.

41.  Энэ мэтчилэн ДҮН ажлын хуудсын
◦ D8 нүдэнд =IF('СОРИЛ 1'!M9="а",1,0),
◦ D9 нүдэнд =IF('СОРИЛ 1'!M10="в",1,0),
◦ D10 нүдэнд =IF('СОРИЛ 1'!M11="г",1,0),
◦ D11 нүдэнд =IF('СОРИЛ 1'!M12="б",1,0),
◦ D12 нүдэнд =IF('СОРИЛ 1'!M13="а",1,0),
◦ D13 нүдэнд =IF('СОРИЛ 2'!M8="г",1,0),
◦ D14 нүдэнд =IF('СОРИЛ 2'!M9=“б",1,0),
◦ D15 нүдэнд =IF('СОРИЛ 2'!M10=“г",1,0),
◦ D16 нүдэнд =IF('СОРИЛ 2'!M11="а",1,0),
◦ D17 нүдэнд =IF('СОРИЛ 2'!M12=“в",1,0),
◦ D18 нүдэнд =IF('СОРИЛ 2'!M13=“в",1,0) томьѐонуудыг тус тус
оруулна.

42.  Алхам 3. Тестийн хариу гарахад нийт оноо, тоон үнэлгээ, үсгэн
үнэлгээг бодогдох хэрэгтэй болно.
 D21 нүд буюу зөв хариултуудын тоо гарч ирнэ
 =sum(D6:D20) томьѐог бичиж
 зөв хариултуудын тоог олно.
 =D21*100/15 томьѐогоор
 түүний эзлэх хувийг бодно.
 =IF(D20<59,"F",IF(D20<69,"D",IF(D20<79,"C",IF(D20<89,"B","A"))))
томьѐогоор тоон үнэлгээнд харгалзах үсэгт үнэлгээг бодно.

43.  Алхам 4. Тестийн хариу гарахад үсгэн үнэлгээнаас хамаарч
сурагчдыг урамшуулах буюу анхааруулах зөвлөгөө өгч болно.
 Е21 нүдэнд =IF(D21="F","Муу байна, дахин хийнэ
үү!",IF(D21="D","Дөхөж байна, дахин анхааралтай уншина
уу!",IF(D21="C","Болж байна.",IF(D21="B","Сайн байна.","Маш сайн
байна. БАЯР ХҮРГЭЕ.")))) томьѐог оруулна.

44.  Алхам 5. Одоо хариултыг сонголт хийж нөхдөг
болгоѐ
 СОРИЛ 1 хуудасны M8 нүдийг сонгоно 
 Data  цэс data validation…  data validation…

 


45.  Settings  хэсэг Allow-д List –г  сонгоно.
Source-д а,б,в,г  гэж бичээд Ok  товчийг
дарна.
Энэ нүдийг хариултын бусад нүднүүдэд
хуулаарай.
 Алхам 6. Ажлыг хийж дуусгаад хадгална.





46. Анхаарал тавьсанд баярлалаа