Kwalitatief onderzoek in het kader van een training van docenten in Evidence Based Practice bij praktijkonderzoek

1. KWALITATIEF ONDERZOEK
Inge Pool

2. Programma
¨ Raamwerk & onderzoeksopzet
¨ Kwalitatief onderzoek
¨ Beoordelen kwalitatief onderzoek

3. Raamwerk & onderzoeksopzet
1. Keuze onderwerp/thema
2. Lezen van relevante literatuur
3. Doel- en vraagstelling formuleren
4. Uitwerking methode

4. Doel- en vraagstelling
Probleemstelling
¨ geeft sturing aan onderzoek
¨ bestaat uit
¤ vraagstelling: centrale vraag die je wilt beantwoorden
(gericht op kennis)
¤ doelstelling: geeft aan waartoe de kennis dient (wat is
het nut)
¨ bronnen (o.a. literatuur) nodig voor formuleren

5. Soorten vraagstellingen
¨ Beschrijvende vraagstelling
wie, wat welke, wanneer, hoe….
¨ Causale vraagstelling
waarom, waardoor, hoe komt het dat….
¨ Voorspellingsvraagstelling
tot welke….leidt…
¨ Ontwerpvraagstelling
wat is het beste, hoe kan, welk middel….
¨ Evaluatievraagstelling
tot welke….leidt…

6. Eisen aan vraagstelling
¨ Is het interessant?
¨ Is het relevant?
¨ Is het te onderzoeken?
¨ Is het duidelijk geformuleerd?
Of : FINER
F= feasible
I = interesting
N = novel
E = ethical
R = relevant
Bijv. PICO, SMART,
SPICE (setting,
perspective, intervention,
comparison, outcomes)

7. Voorbeeld
Term Voorbeeld
Onderwerp/thema Uitval op OK
Probleem/situatie Regelmatig komen patiënten niet opdagen/of zijn niet nuchter.
Programma OK komt hierdoor onder druk te staan.
Doelstelling Last-minute uitval op OK door niet-nuchter zijn beperken
Vraagstelling Wat zijn de redenen dat mensen niet-nuchter verschijnen?
- Hoe vaak komt uitval door niet-nuchter zijn voor?
- Wat zijn kenmerken van patiënten die niet-nuchter verschijnen op OK?
- Wat zijn redenen dat zij niet-nuchter verschijnen op OK?

8. Raamwerk & onderzoeksopzet
1. Keuze onderwerp/thema
2. Lezen van relevante literatuur
3. Doel- en vraagstelling formuleren
4. Uitwerking methode
Het doel en de vraagstelling zijn medebepalend
voor keuze type onderzoek

9. Typen onderzoek
In theorie worden vele typen onderzoek onderscheiden:
¨ Fundamenteel of toegepast (praktijkgericht)
¨ Experimenteel of niet-experimenteel
¨ Observationeel of interveniërend
¨ Primair of secundair
¨ Kwantitatief of kwalitatief
¨ Etc.
Vaak sprake van triangulatie
vandaag

10. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

11. Geheugen opfrissen
¨ Wanneer kies je voor kwalitatief onderzoek?
¨ Wat zijn de kenmerken van kwalitatief onderzoek?

12. Wat is kwalitatief onderzoek?
Vraagstelling: onderwerpen die te maken hebben met
de wijze waarop mensen betekenis geven aan hun
sociale omgeving en hoe ze zich op basis daarvan
gedragen
Onderzoeksmethoden: onderwerp vanuit perspectief
van de onderzochten
Doel: beschrijven en verklaren
(Boeije, H., 2008, p.27)

13. Kenmerken kwalitatief onderzoek
¨ Directe waarneming in natuurlijke situatie
¨ Onderzoeker aanwezig bij dataverzameling
¨ Meestal inductief
¨ Perspectief van respondent centraal
¨ Resultaten vaak in verhalende vorm
(Boer, F. de & J. Evers, 2007)

14. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

15. Wanneer kwalitatief onderzoek (1)?
Situaties:
¨ waarin bijzondere/eigenaardige van persoon/
situatie/organisatie wordt beschreven
¨ weinig onderzoek is gedaan & men evt.
(meet)instrument wil ontwikkelen
¨ waarnaar veel onderzoek is gedaan, maar
uitkomsten spreken elkaar tegen of vragen om
verklaring
(Boeije, H. 2008)

16. Wanneer kwalitatief onderzoek (2)?
Situaties:
¨ die zo complex/veranderlijk zijn of die men wil
veranderen
¨ waarin kwantitatief onderzoek om praktische/
ethische redenen moeilijk is
¨ waarin men betekeniswereld wil exploreren
(Boeije, H. 2008)

17. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

18. Kwalitatief vs kwantitatief
? ?
kwalitatief kwantitatief

19. Stappen in kwalitatief onderzoek
Algemene
onderzoeksvragen
Selectie van locatie
en participanten
Verzamelen
relevante data
Interpretatie van de
data
Conceptueel en
theoretisch werk
Opschrijven
resultaten/conclusies
Verzameling verdere data
Verdere specificatie
onderzoeksvragen
(Bryman, A. 2008, p.370)

20. Kernbegrippen in onderzoek
¨ Betrouwbaarheid
¤ Reproduceerbaarheid
¤ Nauwkeurigheid
¨ Validiteit
¤ Interne validiteit; meet je wat je wilt meten?
¤ Externe validiteit: in hoeverre zijn resultaten
generaliseerbaar?

21. Betrouwbaarheid en validiteit
betrouwbaar
niet valide
niet betrouwbaar
niet valide
betrouwbaar
valide

22. Kenmerken kwalitatief onderzoek
¨ Beperkte
betrouwbaarheid /
reproduceerbaar
¨ Beperkte controle
dataverzameling
(subjectiviteit)
¨ Beperkt
generaliseerbaar
¨ Dichtbij praktijk
¨ Validiteit redelijk hoog
¨ Gebruik van ‘natuurlijke
data’
¨ Zicht op contextuele
betekenis van
verschijnselen
Zwakke kanten Sterke kanten

23. Kenmerken kwantitatief onderzoek
¨ Onderzoek naar
beperkt deel van
empirie/praktijk
¨ Lage validiteit
¨ Uitspraken beperkte
geldigheid
¨ Grote aantallen
respondenten
¨ Hoge
betrouwbaarheid
¨ Generalisatie mogelijk
Zwakke kanten Sterke kanten

24. Kwalitatief vs kwantitatief
Woorden
Perspectief van deelnemers
Onderzoeker dichtbij
Theorie ontstaat
Proces
Ongestructureerd
Contextueel begrip
Rijke, diepe data
Micro
Betekenis
Natuurlijke setting
Nummers
Perspectief van onderzoeker
Onderzoeker ver weg
Testen van theorie
Statisch
Gestructureerd
Generaliseerbaarheid
Harde, betrouwbare data
Macro
Gedrag
Onnatuurlijke setting
Kwalitatief Kwantitatief
(Bryman, A., 2008, p.393)

25. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

26. 5 hoofdstromingen in kwalitatief onderzoek
o Biografie
o Fenomenologie
o Grounded theory
o Etnografie
o Case studie
(Creswell J.W., 2006)

27. dimensie biografie fenomenologie grounded theorie
Focus exploreren leven
van individu
begrijpen essentie van
ervaringen rondom een
fenomeen
ontwikkelen theorie op
basis van data in het
veld
Data-
verzameling
m.n. interviews &
documenten
m.n. interviews m.n. interviews
Narratieve
vorm
gedetailleerd beeld
van iemands leven
beschrijving van
‘essentie’ van ervaring
theorie of theoretisch
model
Vergelijking stromingen (1)

28. dimensie etnografie case studie
Focus beschrijven en
interpreteren
culturele groep
ontwikkelen
diepgaande analyse
van 1 of meerdere
cases
Data-
verzameling
m.n. observaties en
interviews
gedurende langere
tijd in veld
meerdere bronnen
Narratieve
vorm
beschrijving cultureel
gedrag van groep/
individu
diepgaande studie van
casus/cases
Vergelijking stromingen (2)

29. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

30. Methoden
¨ Wat mensen doen
¨ Wat mensen zeggen
¨ Wat mensen schrijven
- observeren
- interviewen
- teksten & audio(visuele)
data

31. Interviewen
¨ Individuele interviews
¨ Focusgroep interviews

32. Individuele interviews
? ?
nadelen voordelen

33. Individuele interviews
¨ Kost veel tijd
¨ Beperkt aantal
deelnemers; niet
generaliseerbaar
¨ Sociale wenselijkheid
& machtsverhouding
kunnen biais
veroorzaken
¨ Zeer rijke data
¨ Direct toegang tot
sociale ervaring
¨ Flexibel instrument
¨ Mogelijkheid voor
doorvragen / verifiëren
nadelen voordelen

34. Mate van structurering
ongestructureerd
diepte interview
semi-/half
gestructureerd
gestructureerd of
gestandaardiseerd
open interview
kwalitatief interview
(Boeije, H. 2008, p.58)

35. Kwaliteit interview
Kwaliteit van de informatie beïnvloed door:
q communicatie
q relatie
q perceptie

36. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

37. Data-analyse
¨ Transcriptie audio(-visueel) materiaal
¨ Analyseren en coderen
¤ Verschillende methoden
¤ Eventueel gebruik software

38. Voorbeeld van codering

39. Kwalitatief onderzoek
Programma 1. Wat is het?
2. Wanneer?
3. Verschil kwantitatief onderzoek
4. Stromingen
5. Methoden
6. Data-analyse
7. Beoordelen kwalitatief onderzoek

40. Elementen van goed onderzoeksartikel
¨ Abstract
¨ Introduction/background
¨ Methods
¨ Results/findings
¨ Discussion/conclusions
Wat moet hierin
aan de orde
komen?

41. Elementen van goed onderzoeksartikel
¨ Introduction/background
¤ Belang onderzoeksgebied
¤ Beschrijving bestaand onderzoek
¤ ‘Niche’ (lancune in bestaande kennis die onderzoek
gaat opvullen)
¤ Doel/vorm van onderzoek
¤ Evt. onderzoeksvragen/hypothesen

42. Elementen van goed onderzoeksartikel
¨ Methods
¤ Onderzoekspopulatie (groep)
n o.a. wijze van selectie
¤ Onderzoektechnieken
¤ Instrumenten
¤ Gekozen variabelen
¤ Wijze van data-analyse
¤ Ethische overwegingen

43. Elementen van goed onderzoeksartikel
¨ Results/Findings
¤ Kenmerken deelnemers
¤ Feitelijke weergave van resultaten
¨ Discussie/conclusie
¤ Resultaten i.r.t. onderzoeksvraag /hypothese
¤ Resultaten i.r.t. bestaande literatuur
¤ Beperkingen
¤ Aanbevelingen voor praktijk/verder onderzoek

44. Evaluatie criteria kwalitatieve studies
¨ Goed beschreven probleem
¨ Ingebed in relevante literatuur
¨ Methode, instrumenten datacollectie, en stappen om ‘rigour’ te
bewaken beschreven en ingebed in literatuur
¨ Adequate beschrijving van selectiestrategie en ‘sample’
¨ Proces data-analyse in detail beschreven en beperkingen
beschreven
¨ Resultaten bevatten categorieën met definities, voldoende data van
voldoende participanten om de categorie te ondersteunen
¨ Betekenisvolle discussie van belang en implicaties van studie
¨ Aandacht voor lay-out, gebruik van kopjes, schrijfstijl, spelling
(Rocco, 2010)

45. Beoordeel artikel
a.h.v. criteria I pag.51
Opdracht

46. Stuur raamwerk en eindrapportage op
Verzoek