Slides over multidisciplinaire tegenstellingen in ontwerpgericht onderzoek

1. Tegenstellingen in
ontwerpgericht
onderzoek
DSRG 5 februari 2024
Daan Andriessen & Evelien van Rij
5 februari 2024

2. Haal voor jezelf situaties binnen onderzoek
voor de geest waarbij er spanning was tussen
mensen met verschillende disciplinaire
achtergronden.
Schrijf op:
• Wanneer deden deze spanningen zich voor?
• Waarover gingen deze spanningen?
• Wat was de achtergrond van deze mensen?
5 min
2

3. Top 3
• Bekijk de checklist.
• Bespreek in groepen van 3:
• Jullie 3 grootste hangijzers incl.
voorbeelden
• Strategieën om hiermee om te gaan.
30 minuten
3

4. 1. Als onderzoeker ben ik….
Toeschouwer:
Een objectieve outsider die
opereert op afstand
Deelnemer:
Een betrokken insider die de
interactie opzoekt
4

5. 2. Onderzoek is gericht op…
Begrijpen:
Weten wat de werkelijkheid is of
hoe die wordt ervaren
Ingrijpen:
De werkelijkheid helpen
veranderen
5

6. Indeling soorten onderzoek Ann van der Auweraert
6
Begrijpen Ingrijpen
Insider
Outsider

7. Indeling soorten onderzoek Ann van der Auweraert
7
Begrijpen Ingrijpen
Insider
Outsider

8. 3. De juiste volgorde in onderzoek is…
Begrijpen
Ingrijpen
Ingrijpen
Begrijpen
8

9. De juiste volgorde in onderzoek is…
Begrijpen
Ingrijpen
Ingrijpen
Begrijpen
Empirisch analytisch
onderzoek
Actieonderzoek &
Ontwerponderzoek
9

10. Vier mogelijke activiteiten in praktijkgericht onderzoek
Kennisontwikkeling
Onder-
zoek
Data
verzamelen
&
analyseren
Systeemontwikkeling
Veranderen
Productontwikkeling
Maken
Persoonsontwikkeling Leren
10

11. 4. Waardecreatie gebeurt door…
Data verzamelen &
analyseren
Veranderen
Maken
Leren
Data verzamelen &
analyseren
Veranderen
Maken
Leren
Data verzamelen &
analyseren
Veranderen
Maken
Leren
11

12. Waardecreatie gebeurt door…
Data verzamelen &
analyseren
Veranderen
Maken
Leren
Data verzamelen &
analyseren
Veranderen
Maken
Leren
Data verzamelen &
analyseren
Veranderen
Maken
Leren
Actieonderzoek Ontwerponderzoek
Empirisch analytisch
onderzoek
12

13. 5. Op welk moment breng je als onderzoeker
structuur aan?
13
Vroeg in het onderzoek:
• Je bepaalt van tevoren je vraag
• Je theoretisch kader is belangrijk
• Je moet van tevoren je variabelen kiezen
en operationaliseren
• Je mag tijdens je onderzoek niet van je
onderzoeksplan afwijken
Laat in het onderzoek:
• Je weet pas aan het eind welke vragen je
kan beantwoorden
• Theorie ontstaat in wisselwerking met de
praktijk
• Je moet er open in gaan
• Je weet nooit wat je tegen komt

14. 6. Waarom breng je als onderzoeker
structuur aan?
14
Als doel:
• Het doel van onderzoeken is om te
komen tot patronen of wetmatigheden
• Kennis is ordening van de werkelijkheid
• Onderzoeken is het reduceren van
complexiteit
• Doel van wetenschap is een zo goed
mogelijk model van de werkelijkheid te
maken
Als middel:
• Doel van wetenschap is een zo rijk mogelijke
beschrijving van de werkelijkheid te geven
• Kennis is het een reconstructie van de
werkelijkheid
• Onderzoeken is het omvatten van
complexiteit
• Het doel is te komen tot levensechte
beschrijvingen
…en enige structuur is daarvoor noodzakelijk

15. Indeling soorten onderzoek Daan Andriessen
Vroeg Laat
Structuur als doel
Structuur als middel
Empirisch-
analytisch
onderzoek
Grounded-
theory
Ontwerpgericht
onderzoek
Fenomenologisch
onderzoek
Actie
onderzoek
Etnografisch
onderzoek
15

16. Zoek iemand op
die je vaak aan de
andere kant van de
streep hebt zien
staan
Waar zitten jullie verschillen?
Wat maakt dat deze verschillen er zijn?
16

18. Overzicht van tegenstellingen?
18

19. 19
PRAKTIJKKWESTIE
 Context analyse/beschrijving en afbakening
 Visie op de kwestie
BETROKKENEN
 Wie betrek je bij het onderzoek en in welke rol?
ROL THEORIE
 Wat is de rol van literatuur en theorie in het onderzoek en op welk moment?
o Rol literatuur
o Rol theoretisch kader
o Rol conceptueel model
VOORWAARDEN
 Wat mag wel en absoluut niet in het onderzoek?
 Ethiek
 Wetenschappelijke integriteit
 AVG
DOELEN
 Wat streef je na in het onderzoek?
 En wat is het belangrijkste: kennisontwikkeling, productontwikkeling,
systeemontwikkeling of persoonsontwikkeling?
ONDERZOEKSVRAGEN
 Wat voor een onderzoeksvragen stel je in een onderzoek?
o Beschrijvende vragen
o Verklarende vragen
o Inbeeldende vragen
o Waarderende vragen
o Voorschrijvende vragen
o Voorspellende vragen
AANPAK EN UITVOERING
 Hoe pak je het onderzoek aan?
 Wat is daarbij de rol van de subsidieverstrekker?
 Welke methodologische keuzes maak je?
 Gebruik creatieve werkvormen, o.a. brainstormen
 Validiteit / passende grondigheid
 Mate waarin het prototype af moet zijn
 De rol en vorm van testen / simuleren / evalueren
 Transparantie van het proces / navolgbaarheid
RAPPORTEREN
 Formuleren van conclusies / typen conclusies
 Type kennis waar je naar streeft
 Doelgroepen
 Vormeisen
 Eisen van tijdschriften / hoogleraar / lector etc.
 Archiveren en documenteren / data management
IMPLEMENTEREN
 Kennisdisseminatie
 Mate van toegankelijkheid van de resultaten (intellectueel eigendom / Open Access)
 Verdienmodel
 Rol van de onderzoeker bij de implementatie van resultaten

20. Wat helpt?
20