kinh dịch

1. Dịch

2. DỊCH LÝ
“Dịch hữu thái cực
Thị sinh lưỡng nghi”

3. Nội dung
• Dẫn nhập
• Nội dung tổng quát *
• Trực nhận vũ trụ
– Bức tranh tổng quát
– Mô hình mô phỏng
• Lịch sử của kinh dịch
• Cấu trúc Chu Dịch
• Phương pháp gieo quẻ*
• Phương pháp tìm hiểu
Kinh Dịch

4. Dẫn nhập
• Ba quyển kinh
• Lời phi lộ
• Kinh dịch là gì?

5. Lịch sử của kinh dịch
• Thời thượng cổ Phục
Hy
• Vua Vũ nhà Hạ
• Kinh Dịch Của Khổng
Tử
• Dấu ấn – Đương đại

6. Cấu trúc Chu Dịch
• Luỡng Nghi
• Tứ Tượng
• Bát Quái
• Cấu trúc Chu Dịch
• Cấu trúc Quẻ

7. Phương pháp tìn hiểu kinh dịch
• Tra cứu kinh dịch như
thế nào?
• Tâm tư
• Chuẩn bị chữ Tâm

8. 3 quyển kinh
Ba quyển sách chi phối
lịch sử nhân loại
– Kinh Dịch
– Kinh Thánh
– Kinh Coran

9. Lời phi lộ
• Không có bộ sách nào
kỳ dị như kinh dịch
• Là một kiệt tác của
không biết bao nhiêu
người nối tiếp nhau bao
ngàn năm biên soạn
không đầy trăm trang
• Kinh dịch vẫn trên
đường tiếp diễn hoàn
thiện
Bình quân hằng
trăm năm được vài
ba trang sách

10. Kinh Dịch là gì?
• Kinh có nghĩa là một
tác phẩm kinh điển,
trong tiếng Hoa có gốc
gác từ "quy tắc" hay
"bền vững“.
• Dịch là con kỳ nhông
( tắc kè-caméléon), có
sách gọi là con Tích
Dịch –
• Dịch có nghĩa là "thay
đổi" hay "chuyển
động".

11. Kinh Dịch là gì?
Quyển sách về các
quẻ dịch.
Diễn đạt qui luật sự
biến đổi trong vũ trụ.
Diễn giải Bát Quái
và các quẻ do Bát Quái
biến hóa ra.
Gọi là Kinh Dịch.

12. Nội dung tổng quát
• 64 quẻ trong kinh dịch:
- Nêu ra 64 phương
thức âm dương biến đổi-
đối lập-thống nhất.
- Bàn về hiện tượng
biến hóa của vũ trụ, tìm
hiểu nguyên do của sự
sống.

13. Nội dung tổng quát
. Phản ánh qui luật quan
hệ phổ biến của:
-Thiên nhiên và con
người.
- Giữa vũ trụ quan và
nhân sinh quan.
. Nó là một hệ thống tư
tưởng triết học của người
Trung Hoa cổ đại.
. Tư tưởng triết học cơ
bản dựa trên cơ sở của sự
cân bằng thông qua sự đối
kháng và thay đổi (chuyển
dịch)

14. Thời Thượng Cổ
• Kinh Dịch được cho
là có nguồn gốc từ
huyền thoại Phục Hy
(khoảng 2852-2738
TCN),
• Được cho người sáng
tạo ra bát quái là tổ
hợp của ba hào.
• Xây dựng nên Tiên
Thiên Bát Quái.

15. Hà đồ
Tương truyền :
Tình cờ ngài thấy
một con Long Mã từ
sông Hoàng Hà bay
lên, trên lưng có những
đốm đen và trắng kỳ dị,
Ông ghi chép đồ hình
nầy lưu truyền lại, gọi
là Hà Đồ

16. Tiên Thiên Bát Quái Hà Đồ

17. Bát Quái
• Vua Phục Hy căn cứ
vào hai nguyên lý
Âm Dương chế ra
Bát Quái,
• Vũ trụ quan động đó
được vạch ra đầy đủ
và trọn vẹn trong 24
nét bố cục thành
hình bát quái

18. Bát Quái Phục Hy

19. Lắng đọng thời gian
• Trải qua nhiều triều đại
thăng trầm:
– Vua Thần Nông: Người
sáng tạo ra cái cày dùng
trong nông nghiệp – Quẻ
Ích
– Vua Hoàng Đế
– Vua Nghiêu
– Nhà Hạ và các thế hệ sau
lần lượt làm ra thuyền bè
,xây dựng Quẻ Hoán
– …
– Thời kỳ vua Vũ trị thủy

20. Lạc Thư
• Quan sát những nốt
trên lưng ông ghi chép
ra thành Lạc Thư hay
còn gọi là Qui Thư.
Tương truyền :
• Vua Vũ trong khi trị
thủy, tình cờ ngài thấy
một con thần qui xuất
hiện trên sông Lạc.

21. Hậu thiên bát quái

22. Hình thành 64 Quẻ Kinh Dịch
• Người ta xếp đặt tám
quẻ chồng lên nhau
tạo ra 64 quẻ hiện
nay
• Vào thời gian vua Vũ
nhà Hạ, bát quái đã
phát triển thành quẻ,
có tất cả sáu mươi tư
quẻ , được ghi chép
lại trong kinh Liên
Sơn .

23. Hình thành Chu Dịch
• …
• Cuối đời Thương vua Trụ
đem quân xâm chiếm và
bắt vua Chu giam cầm .
• Suốt 7 năm trong tù Chu
Công học dịch tinh thông,
kết hợp sự hiểu biết của
mình với người xưa
thành cuốn cẩm nang dự
đoán
• Khi ra khỏi tù, giành lại
được đất nước, tác phẩm
đó gọi tên là Chu Dịch

24. Hình thành Chu Dịch
• Vua Văn Vương nhà
Chu diễn giải quẻ và sau
đó ông miêu tả lại các
quẻ theo bản chất tự
nhiên của chúng trong
Thoán Từ Hậu Thiên Bát
Quái ra đời.
• Chu Công Đán tạo ra
Hào Từ, để giải thích dễ
hiểu hơn ý nghĩa của mỗi
hào trong mỗi quẻ.
(khoảng 1122-256 TCN).

25. Kinh Dịch của Khổng Tử
• Trong thời kỳ Xuân Thu-
Chiến Quốc (khoảng 722-
481 TCN), Khổng Tử đã viết
Thập Dực để chú giải Kinh
Dịch.
• Thập Dực được gọi là Dịch
truyện và cùng với Kinh
Dịch nó tạo thành Chu Dịch.
• Những đoạn thêm vào sau
này của Chu Dịch chỉ đơn
thuần là phần giải thích ý
nghĩa của các quẻ Kinh
Dịch

26. Dấu ấn
• Các danh nhân đều
lấy kinh dịch làm chỗ
nương tựa:
– Lý Tịnh, danh tướng
giúp nhà Đường nên
công nghiệp
– Khổng Minh chiến
thuật gia sáng chói
thời tam quốc

27. Dấu ấn
– Trương Lương chiến
thuật gia lừng danh
nhà Hán
– Khương Tử Nha
chiến thuật gia tạo
dựng Triều Chu

28. Đương đại
• Khoa học gia Đức
G.W Von Leibniz
( 1646-1716) được
bát quái gợi ý làm
thành hệ thống nhị
phân
• Nhà sinh học Martin
Scheberger nhận định
64 quẻ dịch trùng hợp
hoàn toàn 64 mã số
trong sinh học

29. Đương đại
• Albert Einstein
( 1897-1955): xem
kinh dịch kết luận
“…xem ra có nhiều
đường dẫn đến khoa
học…”

30. Tiên Thiên Bát Quái Hậu Thiên Bát Quái
• Tiên Thiên là trước Trời, tức
là trước khi thành hình vũ
trụ hữu hình, lúc đó còn ở
trạng thái vô hình, nên thuộc
về Hình Nhi Thượng .
• Dùng Bát quái để giải thích
sự hình thành của Trời Ðất,
nên Bát quái ấy được gọi là
Tiên Thiên Bát quái.
• Hậu Thiên là sau Trời, tức là
vũ trụ đã có hình thể hữu vi,
nên thuộc Hình Nhi Hạ . Để
mô tả giai đoạn biến hóa
của vũ trụ vô hình qua hữu
hình.
• Dùng để giải thích sự hình
thành vạn vật, sau khi đã có
Trời Ðất, nên Bát quái ấy
được gọi là Hậu Thiên Bát
quái.

31. Ðứng về mặt không gian
■ Tiên Thiên là cái KHÔNG (Hư
Vô) vĩ đại của vũ trụ lúc ban
đầu, là cái ÐẠO hay cái LÝ
gọi là Thái Cực, vô hình vô
ảnh, vô thủy vô chung, được
tượng trưng bằng một vòng
tròn rỗng.
■ Hậu Thiên là cái CÓ (Hữu
hình) vĩ đại của vũ trụ lúc đã
thành hình cùng với vạn vật,
thiên hình vạn trạng, được
tượng trưng bằng Bát Quái
Hậu Thiên.

32. Ðứng về mặt thời gian
■ Tiên Thiên là lúc từ
vô thủy đến lúc có
Âm Dương tác động
sanh Ngũ Hành.
■ Hậu Thiên là bắt đầu
từ lúc có Ngũ Hành
và Âm Dương hình
thành vũ trụ và vạn
vật cho đến vô
chung.

33. Nhận định
Như vậy, Tiên Thiên Bát Quái
và Hậu Thiên Bát Quái chỉ là
hai chặng đường trong quá
tình diễn tiến của vũ trụ vạn
vật từ vô thủy đến vô chung,
mà trong đó các vấn đề:
Xuất nhập, Hữu vô, Sanh
diệt, đều do Thái Cực mà ra.
Do đó, cái học về Tiên Thiên là
cái học về TÂM, còn cái học
Về Hậu Thiên là cái học về
TÍCH. (Tích là dấu vết).

34. Lưỡng Nghi
• Thái Cực được biểu
thị bằng một vòng
tròn:
• Nghi Dương được
biểu thị bằng một
vạch liền:
• Nghi Âm được biểu
thị bằng một vạch
đứt:

35. Tứ tượng
• Thái Dương
• Thiếu Dương
• Thái Âm
• Thiếu Âm

36. Bát Quái

37. Cấu Trúc Chu Dịch
• Các biểu tượng của Kinh Dịch
là nằm trong tập hợp của 64
tổ hợp của các đường trừu
tượng gọi là quẻ
• Mỗi quẻ bao gồm 6 hào
Dương (đường liền nét) hay
Âm (đường đứt nét). Với sáu
đoạn thẳng này được đặt lên
nhau từ dưới lên trên trong
mỗi quẻ và như vậy có 64
quẻ.
• Mỗi quẻ được cho là tổ hợp
của hai tập hợp con, mỗi tập
con gồm ba đường gọi là quái

38. Cấu Trúc Của Quẻ
• Hào 6
• Hào 5
• Hào 4
• Hào 3
• Hào 2
• Hào 1
Quẻ 63
Thủy Hỏa Ký Tế
• Ba hào trên của quẻ,
được gọi là ngoại
quái (thượng quái),
được coi như xu
hướng thay đổi bên
ngoài.
• Ba hào dưới của quẻ,
được gọi là nội quái
(hạ quái), được coi
như xu hướng thay
đổi bên trong.

39. Phương pháp gieo quẻ

40. Phương pháp gieo quẻ
• Tìm một nơi yên tỉnh
gieo quẻ
• Ngồi thiền vài ba phút
để định tâm

41. Gieo quẻ
• Viết câu hỏi xuống
giấy
• Gieo quẻ:
– Phương pháp cỏ thi
– Phương pháp gieo
tiền

42. Phương pháp gieo tiền
• Chúng ta cần có 3 đồng tiền
trinh
• Qui định mặt âm dương
• Mặt âm có trị số 2
• Mặt dương có trị số 3
• Sau mỗi lần gieo quẻ có 4
dạng sau :
– 3 chẵn : 2+2+2=6
– 2 chẵn 1 lẻ : 2+2+3=7
– 1 chẵn 2 lẻ : 2+3+3=8
– 3 lẻ : 3+3+3=9

43. Phương pháp gieo tiền
. Được trị số 6 ta vẽ nét gạch đứt
có dấu X
. Được trị số 7 ta vẽ nét gạch liền
. Được trị số 8 ta vẽ nét gạch đứt
. Được trị số 9 ta vẽ nét gạch liền
có dấu O
Hào biến và hào động:
- Hào có trị số 6 là cực âm hóa
dương
- Hào có trị số 9 là cực dương
hóa âm
* Khi đó ta có được quẻ
biến quái từ quẻ đầu là
chính quái .

44. Tra cứu kinh dịch như thế nào ?
• Muốn thấu hiểu tất cả các tinh
hoa của kinh dịch phải có sự
chuẩn bị tối thiểu nào đó
• Nên giữ trạng thái yên tĩnh, đọc
đi đọc lại một cách thư thả. Cuối
cùng sự thật sẽ xuất hiện.
• Hãy xem các quẻ trong kinh
dịch như hình thức suy niệm.
• Nên đọc trình tự và theo phép
đọc tình cờ
• Mỗi ngày chỉ đọc 2, 3 quẻ thôi,
đọc kỹ cho hiểu. Đọc được độ
mươi quẻ thì những quẻ sau sẽ
thấy dễ hiểu.

45. Tâm Tư
• Ngắm nhìn trăng sao trên
trời. Cúi xuống xem cách núi
sông. Thưởng thức vẻ đẹp
độc đáo của chim muông
giữa trời đất uy nghi vĩ đại.
Trầm tư vào cái lý của sự
sống.
• Gần thì xét mình, xa thì xét
ngoại vật.
• Rồi từ đó vạch vẽ thành
từng quẻ và cũng nhờ đó mà
thấu suốt khả năng biến hóa
của âm dương, như vậy mới
cảm thông tình cảnh của
từng loài từng vật

46. Chuẩn bị chữ Tâm
• Trời đất cùng ta sống, vạn vật
cùng ta làm một cuộc đời. Để có
khả năng gom 3 thành một thì
trước hết phải thông hiểu thành
phần, thấu suốt toàn thể. Quán
xuyến toàn cuộc.
• Khi trời đất giao hòa vạn vật cảm
thông với nhau, trên dưới giao
cảm nên tất cả đồng qui về một
hướng.
• Mạnh tử: “Muốn hỏi ý trời nên
thành tâm – Truớc hết thành thật
với chính mình, thấy bản tính mình
thì tự nhiên hiểu ý trời.”