Kakayahang Sosyolinggwistiko

1. KAKAYAHANG
SOSYOLINGGUWISTIKO
JORNALY A. MAGBANUA

3. KAKAYAHANG
SOSYOLINGGUWISTIKO
JORNALY A. MAGBANUA

5. Ang lahat ng ito’y matatamo!
Nauunawaan ang sitwasyong komunikatibo
batay sa pagtukoy sa sino, paano, kailan, saan
at bakit nangyari ang gawaing
pangkomunikasyon.
Naipapaliwanag ang kahalagahan ng
kakayahang sosyolinggwistiko.
Nakabubuo ng mga pahayag na angkop sa
iba’t ibang kontekstong sosyolinggwistiko.

6. PANGKATANG GAWAIN:
Bumuo ng limang pangkat sa pamamagitan ng barangay
inyong kinabibilangan. Bibigyan ng 5 minuto para sa
paghahanda. Magsadula ang bawat pangkat ng isang
eksenang tatagal ng 3 minuto na nakaayon sa lunan at mga
tiyak na tauhan sa ibaba:
Pangkat 1 – TAHANAN: tatay, nanay, ate,
kuya,bunso,kapitbahay
Pangkat 2 – PAARALAN: punungguro, guro, estudyante,
kaklase
Pangkat 3 – PALENGKE: mamimili, tindera, negosyante
Pangkat 4 – OSPITAL: doctor,nars,pasyente,kamag-anak ng
pasyente
Pangkat 5 – OPISINA: boss, sekretarya, iba pang empleyado

7. Panukatan
Puntos
Presentasyon
50
Kooperasyon
20
Takdang Oras
15
Preparasyon
15
Tasahin ang pagsasadula ayon sa rubrik na ito:

8. Mga tanong:
Ano-anong usapan ang makikita sa bawat
sitwasyon?
Paano nagbabago ang pananalita ayon sa
kanilang kausap?
Nakakaapekto bas a kanilang pag-uusap ang
edad, kultura at edukasyon nito?

9. Kakayahang Sosyolingguwistiko
Ang kakayahang gamitin ang wika
nang may naaangkop na panlipunang
pagpapakahulugan para sa isang
tiyak na sitwasyong
pangkomunikasyon.
Naipapakita ito sa pamamagitan ng
paggamit ng pormal o impormal na
wika.

10. Paggamit ng pormal na wika – ang antas na ito ay
ginagamit sa pakikipag-ugnayan sa nakatatanda at may
awtoridad.
Halimbawa:
Magandang araw po!
Kumusta po kayo?
Paggamit ng impormal na wika – ginagamit ang antas
na ito sa pakikipag-ugnayan sa ating mga kaibigan at
kapareho sa estado.
Halimbawa:
Hello bes, musta ka na?
Ganda ng tsekot mo!

11. Dell Hathaway Hymes
(1927-2009) ay isang
antropolohista at
lingguwistika na
nagtatag ng mga
pundasyon ng
pandisiplina para sa
comparative,
ethnographic na pag-
aaral ng paggamit ng
wika.

12. Modelong SPEAKING ni Dell Hymes (1984).
Mahahalagang salik ng lingguwistikong
interaksiyon tungo sa mabisang
pakikipagtalstasan.
S – Setting
P – Participants
E – Ends
A – Act Sequence
K – Keys
I – Instrumentalities
N – Norms
G – Genre

13. S – Setting and Scene: Saan ang pook
ng pag-uusap o ugnayan? Kailan ito
nangyari?

14. P – Participants: Sino-sino ang
kalahok sa usapan? Isinaalang-alang
din natin ang ating kausap upang
pumili ng paraan kung paano sya
kausapin.

15. E – Ends: Ano ang pakay, layunin, at inaasahang
bunga ng pag-uusap? Dapat bigyang
konsiderasyon ang pakay sa pakikipag-usap.

16. A – Act Sequence: Paano ang takbo o daloy ng
pag-uusap?

17. K – Key: Tono ng pakikipag-usap.Ano ang tono
ng pag-uusap? Isaalang-alang ang sitwasyon ng
usapan kung ito ba ay pormal o impormal.

18. I - Instrumentalities: Ano ang anyo at estilo ng
pananalita? Ano ang midyum ng usapan?
Tumutukoy sa tsanel o daluyang gagamitin ng
mga kalahok sa pakikipagtalastasan. (pasalita o
pasulat)

19. N - Norms: Ano ang paksa ng usapan?
Mahalagang malaman ng isang
indibiduwal ang paksa ng usapan bago
siya makisali sa naturang talastasan.

20. G – Genre: Ano ang uri ng sitwasyon
o materyal na ginagamit
(Nagsasalaysay ba, Nakikipagtalo ba?
Nagmamatuwid ba? Naglalarawan?)

21. Pagkilala sa Mga Varayti ng Wika
Bahagi ng kakayahang sosyolingguwistiko
ang pagkilala sa mga pagbabago sa wika at
pag-aangkop ng gamit nito ayon sa lunan at
sitwasyon. Sa mga naunang aralin ay
natalakay na ang mga varayti ng wika. Ang
mga varayti na ito ay nagpapahiwatig ng:

22.  pormalidad at impormalidad ng
sitwasyon – maaaring maging pormal o
impormal ang pananalita depende sa
kung sino ang kausap.
ugnayan ng mga tagapagsalita – may
pagkakapareho sa paraan ng pagsasalita
ang mga magkakaibigan. Nailalangkap
din nila ang mga biruan at pahiwatigan na
hindi mauunawaan ng hindi kabilang sa
kanilang grupo.

23. pagkakakilanlang etniko at pagkakapaloob
sa isang pangkat – gumagamit ng lokal na
wika at / o diyalekto sa kausap na nagmula sa
kaparehong bayan ng tagapagsalita.
awtoridad at ugnayang pangkapangyarihan
– tinitiyak ang pormalidad at kaangkupan ng
salita sa harap ng guro, magulang, at iba pang
nakatatanda at may awtoridad.

24. Istratehiya: THINK, PAIR AND SHARE
THINK: Magtala ng mga dahilan kung bakit
mahalaga ang paglinang ng kakayahang
sosyolinggwistiko? Itala sa papel ang lahat ng
maisip mo.
PAIR: Humanap ng kapareha sa klase at ibahagi ang
iyong nailista. Makinig din sa kaniyang mga
ibabahagi. Maging bukas sa pagtatanong at
pagbibigay-puna mula sa isa’t isa. Bumuo ng buod
ng pag-uusap at ng pinagsamang tala.
SHARE: Ibahagi sa klase ang inyong napag-usapan.

25. Pangkatan! Pangkatin ang inyong sarili ayon sa gawaing
nais ninyong gawin. Magkaisa’t magtulungan upang
magawa nang mahusay ang gawaing pinili. May limang
minuto kayo upang tapusin ang gawaing ito at tatlong
minuto para sa presentasyon.
• Pangkat 1- Isaisip!Mag-isip ka ng isang gawain o sitwasyon
na makapaglilinang ng iyong kakayahang sosyolingguwistiko.
Isulat sa ibaba ang lahat ng maiisip mo.
• Pangkat 2-Tic-Tac-Toe!Gamit ang graphic organizer na Tic-
Tac-Toe bumuo ka ng isang pahayag na naglalayong
manghihikayat na sumali sa organisasyong nagsusulong ng
pangangalaga sa kalikasan. Alalahanin mo ang pormal at di-
pormal na gamit ng wika ayon sa mga taong kasangkot sa
diyalogo. Pumili lamang ng dalawang tauhan para sa pormal
at di-pormal na gamit ng wika.

26. Pangkat 3- Suriin!
Suriin ang salik ng linggwistikong interaksyon na
kinabibilangan ng mga sumusunod na halimbawang
sitwasyon.
Pangkat 4- Isadula mo! Sumulat ng diyalogo gamitin
ang angkop na salita at paraan ng paggamit nito sa usapan
o talakayan batay sa kausap, pinag-uusapan, lugar,
panahon, layunin at grupong kinabibilangan. At isadula sa
klase
Sitwasyon: Sa isang shopping center sa Cebu sa
kalagitnaan ng pagdiriwang ng Sinulog, may dalawang
turistang naliligaw. Magalang silang nagtanong sa isang
tagaroon kung saan sila makakakuha ng sasakyan patungo
sa simbahan ng Archangel.

27. Tasahin ang mga gawain ng bawat pangkat ayon sa
rubrik na ito:
Panukatan Batayan Punto
s
Nilalaman Naibibigay nang buong husay ang hinihingi ng takdang paksa
sa pangkatang gawain.
50
Presentasyon Buong husay at malikhaing naiulat at naipaliwanag ang
pangkatang gawain sa klase
20
Kooperasyon Naipamalas ng buong miyembro ang pagkakaisa sa paggawa
ng pangkatang gawain
15
Takdang Oras Natapos ang pangkatang gawain nang buong husay sa loob ng
itinakdang oras
15

29. • i

30. • s

31. • g

32. • i