gamit ng wika sa lipunan

1. Komunikasyon at Pananaliksik sa
Wika at Kulturang Pilipino
Karen M. Fajardo LPT MAEd
TAYABAS WESTERN ACADEMY
RECOGNIZED BY THE GOVERNMENT
FOUNDED 1928
CANDELARIA QUEZON

2. Performace Task: (Unang Kwarter)
Pagsulat ng isang Lathalain sa Magasin
Ikaw ay isang reporter/ manunulat sa isang lokal na magazine sa inyong bayan. Inataasan ka ng iyong punong
editor na pumili ng isang komunidad maaaring sa lokalidad o ibang bayan upang masuri ang wikang kanilang ginagamit
gayundin ilalakip mo sa artikulo ang iyong pagtalakay sa iyong pagtingin hinggil sa madalas na paggamit ng banyagang
wika tulad ng Ingles sa pamahalaan, sa kalakalan, sa media, at iba pa. Dahil may pandemic pa at may mga restriksyon para
sa paglabas, may ilang opsyon ka sa isasagawang panayam sa ilang representatib ng kanilang pangkat sa pamamagitan ng
video conferencing, questionnaire na ipadadala gamit ang e mail o lokal na koreo, o kaya naman ay phone call interview.
Pagkatapos ng panayam, ilalathala ang nilalaman(sanaysay) nito sa inyong online magazine bilang isang feature o lathalain
sa buwang ito. Hangarin mong maipaunawa sa iyong mga mambabasa ng magasin na bagaman may indibidwal na
pagkakaiba ang bawat miyembro ng komunidad ay may ilang aspektong nakapagbubuklod sa kanila- ang kultura at wika.

3. PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan,
at gamit ng wika sa lipunang Pilipino
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nakagagawa ng isang sanaysay batay sa isang
panayam tungkol sa aspektong kultural o
linggwistika ng napiling komunidad

4. Inaasahang Bunga
Ang mga mag-aaral ay inaasahang:
1. Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika
sa lipunan
2. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa
pamamagitan ng napanood na palabas sa telebisyon at pelikula
(Halimbawa: Be Careful with My Heart, Got to Believe, Ekstra, On The
Job, Word of the Lourd(http://lourddeveyra.blogspot.com))
3. Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng
mga pagbibigay halimbawa
4. Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na
nagpapakita ng gamit ng wika sa lipunan

5. • Ano ang wika ayon kay Henry Gleason?
• Ano ang isinasaad ng Saligang Batas 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6?
Seksyon 7? Seksyon 6b?
• Ano ang baryasyon ng mga wikang nakabatay sa dimensyong
heograpikal? sosyal? kontekstuwal?
• Paano nagkakaiba ang dayalek at etnolek?
• Paano nagkakaiba ang sosyolek at idyolek?
• Paano nagkakaiba ang pidgin at creole?
• Bakit mahalagang alamin ang pinagmulan ng mga jargon?
Pagbabalik-aral

6. Suriin ang larawan. Paano ginagamit ang wika sa larawan. Piliin ang sagot sa kahon.
Nag-uutos
Nagtatanong
Nagkukwento
Nagtuturo
Nagbibigay-impormasyon

7. Suriin ang larawan. Paano ginagamit ang wika sa larawan. Piliin ang sagot sa kahon.
Nag-uutos
Nagtatanong
Nagkukwento
Nagtuturo
Nagbibigay-
impormasyon

8. Suriin ang larawan. Paano ginagamit ang wika sa larawan. Piliin ang sagot sa kahon.
Nag-uutos
Nagtatanong
Nagkukwento
Nagtuturo
Nagbibigay-
impormasyon

9. Suriin ang larawan. Paano ginagamit ang wika sa larawan. Piliin ang sagot sa kahon.
Nag-uutos
Nagtatanong
Nagkukwento
Nagtuturo
Nagbibigay-
impormasyon

10. 1.Ano ang ipinahihiwatig sa bawat larawan?
2.Saan mo kalimitang nakikita ang mga mensaheng ito?
3.Paano ginamit ang wika sa pagpapalabas ng mensahe sa mga larawang ito?
4.Naging epektibo ba ang pagpapa-abot ng mensahe?

11. Ang Iba’t Ibang Tungkulin ng
Wika sa Lipunan

13. Panimula
Ang wika ay mayroong pitong pangunahing tungkulin.

14. Ang wika ay ginagamit
upang matugunan ang mga
pangunahing pangangailangan
ng tao na makipag-usap.
INSTRUMENTAL

15. REGULATORYO
Ang wika ay ginagamit
upang kontrolin ang pag-
uusali o asal ng tao.

16. INTERAKSYONAL
Paggamit ng wika upang makipag-
ugnayan sa mga taong malapit sa
atin.

17. Personal
Magpahayag ng opinion, kuro-kuro sa
ilang partikular na mga bagay, usapin,
paksa, at problema.

18. Heuristiko
Ginagamit upang humango ng
kaalaman at mangalap ng mga datos.

19. Impormatibo
Magbigay o makapagbahagi ng
kaalaman

20. Imahinatibo
Paggamit sa wika masining na
pamamaraan.

21. Pagsasanay
Tukuyin ang tungkulin ng wika sa bawat pahayag.
1. Tara na! Mag-segregate tayo!
2. Kailangan na natin maghiwalay para sa ikabubuti rin natin ito.
3. Ano nga pala ang lagay ng panahon ngayon?
4. Tinalakay kanina sa naganap na conference ang naitutulong ng wikang
Pambansa sa pananaliksik.
5. Sana napapagod din si Kupidong pumana ng pusong paulit-ulit naming
nasasaktan.

22. • Mayroon papel ang wika na ginagampanan at tahasang epekto
maging sa ating lipunang kinabibilangan.
TANDAAN

23. Mga dagdag na kaalaman hinggil sa
GAMIT at KAPANGYARIHAN ng wika
sa ating Lipunan

24. Sina Jakobson (1960) at Geoffrey Leech (1974) ay mga dalubwika na
naglatag ng iba pang mga tungkulin ng wika.

25. Emotive
Damdamin
Halimbawa: Pagsigaw kapag galit, Pagsasabi ng saloobin habang lumuluha.

26. Conative
Manghikayat
Halimbawa: Pagbebenta, Pag-a-adbertays ng mga produkto, Signages

27. Informative
Pagbabahagi ng Kaalaman
Halimbawa: Pagtuturo, Pagtatalumpati, Pagsagot sa katanungan.

28. Phatic
Ugnayan/Relasyon
Halimbawa: Pangangamusta, Pagbubukas ng Usapan, Pagpapahayag ng pag-aalala.

29. Katawagan
Labelling
Halimbawa: Pagtawag na “bakwit” sa mga evacuees, “Iskolar ng Bayan” Sa
mga Taga-UP at PUP, at “hypebeast” ng kabataang sundo sa uso ang kasuotan

30. Expressive
Pananaw o Saloobin
Halimbawa: Pagbibigay ng opinion o kuro-kuro, Pakikipagdebate,
Pagsasabi ng hangarin

31. Pagsasanay
Tukuyin ang gamit ng wika sa mga pahayag.
1. Selfie lord ka talaga!
2. Tulungan mo naman akong buhatin ang ibang bagahe ko.
3. Sa susunod na linggo na pala ang kaarawan ng nanay natin.
4. Natatakot ako na baka lalo pang tumaas ang bilihin ngayon.
5. Hindi ako natutuwa sa napanood nating pelikula kanina dahil
masyadong marahas ang mga eksena.

32. Pagtambalin mo nga!
TUNGKULIN NG WIKA (MAK Halliday) GAMIT NG WIKA (R. Jakobson/ G. Leech)
Instrumental
Regulatoryo
Interaksyonal
Heuristiko
Impormatibo
Personal
Imahinatibo
Ang mga tungkulin ng wika ni Halliday ay maaaring matambal sa mga gamit ng wika nina Jakobson at Leech.
Balikan ang bawat isa at ihambing ang katangian ng mga ito upang makita mo ang magkatambal.

33. 3 minute paper
• Ano ang HASHTAG MO? Ilahad ang hashtag mo para sa aralin
sa araw na ito.
• Mula sa pagkaunawa ko sa mga natalakay na gamit at tungkulin ng
wika, paano ko mapananatili ang mabuting kaugnayan ko sa iba at sa
lipunan gamit ang wika ko?

34. Paglalahat:
1. Ang wika ay ginagamit ng bawat tao para makuha ang kanya-kanyang
pangangailangan at mga kagustuhan. Paano mo magagamit nang wasto ang wika
sa bagay na ito?
2. Ang wika ay ginagamit ng tao upang makontrol ang kanyang paligid. Ano
ang magiging epekto nito sa lipunan kung mali ang nagiging paggamit?
3. Anong patalastas o komersiyal ang nagkaroon ng malaking epekto sa iyo?
Sa tingin mo nahihikyat ka bang tangkilikin ang produktong ito at sa paanong
paraan?
4. Paano nakatutulong ang wika sa pagpapatatag ng iyong pamilya?
5. Paano nakatutulong ang wika sa pagtuklas sa iyong sariling katauhan?
6. Natitiyak ba ng paggamit ng mga bansag sa mga sikat na artista o pulitiko
ang kanilang pagsikat at pagiging kilala?

35. May kakayahan ang wika na magpakilos at magbigay buhay sa ano
mang nasa ating isipan.
Paglalagom

36. Nood- Suri / Kapitan Trese
1. Pipili ng isang pelikula na maaring mapanood ang bawat mag-aaral. Kung hindi
makapapanood ng pelikula, maaaring pumili ng mga sitwasyong pangkaraniwang
nangyayari sa kapaligiran.
2. Gamit ang Three Column Chart, kukuha ang mag-aaral ng mga linya mula sa mga
karakter at tutukuyin nya kung anong gamit ng wika sa bawat linyang napili.
(1) Mga Pahayag mula sa Palabas / paligid
(2) Kahulugan at Dahilan ng pagsasabi ng linya o pahayag
(3) Gamit ng Wika
3. Sumulat ng isang maikling ulat para sa isinagawang pagsusuri kung saan sasagutin
ang mga sumusunod na tanong .
Tulad ni Trese, maging mapagmasid ka rin sa iyong paligid. Ang pokus na
iyong pagmamasid ay ang paggamit ng wika ng nasa iyong paligid.

37. Nood- Suri / Kapitan Trese
3. Sumulat ng isang maikling ulat para sa isinagawang pagsusuri kung saan sasagutin
ang mga sumusunod na tanong .
a. Naging angkop ba sa bawat paggamit ng wika sa bawat sitwasyon?
b. Paano ko mapauunlad ang wikang Pambansa sa tulong ng mahahalagang
gamit ng wika sa lipunan?
c. Alin sa mga ito ang maaari kong gamitin upang mapaunlad ang wikang
pambansa?
Tulad ni Trese, maging mapagmasid ka rin sa iyong paligid. Ang pokus na
iyong pagmamasid ay ang paggamit ng wika ng nasa iyong paligid.

38. (1) Mga Pahayag mula sa Palabas
/ paligid
(2) Kahulugan at Dahilan ng
pagsasabi ng linya o pahayag
(3) Gamit ng Wika/ Tungkulin ng
Wika
Halimbawa:
“Im sorryyy Mahhh.. Sorry
mahhh…soryyy.” (Teddie)
- Four Sisters and a Wedding
Humihingi ng tawad sa kanyang
ina dahil sa isang pagsisinungaling
at paglilihim na hindi niya sinabi
rito.
-Emotive
- Personal
TRESE: Three Column Chart

39. Batayan Napakahusay
(5)
Mahusay
(3-4)
Nangangailan
gan ng tulong
(1-2)
Puntos
NILALAMAN
(paksa)
Napakahusay sa pagpapakita ng
paksa sa nilalaman ng ulat.
Maayos na naipakita
ang paksa sa
nilalaman ng ulat.
Hindi maayos na
naipakita ang paksa sa
nilalaman ng ulat.
PRESENTASYON
(paraan ng pagsulat)
Napakahusay sa pag-uugnay ng
mga salita sa binuong ulat.
Kompleto ang detalyeng inilahad
kahit maikli lamang ito.
Maayos ang ugnayan
sa salita upang
makabuo ng ulat.
May mga salitang hindi
magkakaugnay sa
binuong ulat.
MENSAHE
(aral na iiwan sa mga
magbabasa)
Nag-iwan ng
napakamakabuluhang aral sa mga
mambabasa.
Nag-iwan ng
makabuluhang aral sa
mga mambabasa
Nag-iwan ng aral sa
mga mambabasa ngunit
may ilang pagtutol.
Kabuoan
Rubrik para sa maikling ulat ng pagmamasid o panonood.