Ang huling paguwi ni Jose Rizal sa Pilipinas noong 1896 ay puno ng panganib at kalungkutan, alam niyang siya ay haharap sa matinding pagsubok. Sa kanyang pagdating, naaresto siya at kinumpiska ang kanyang talaarawan ng mga awtoridad, ngunit walang sapat na ebidensyang natagpuan laban sa kanya. Ang pagkakalugmok ni Rizal sa kanyang sitwasyon ay nagbigay-diin sa kanyang hindi matitinag na katatagan at pagmamahal para sa kanyang bayan.

1. Huling Pagbabalik Sa Bayan At
Paglilitis

2.  Ang paguwi ni Rizal noong 1896 ang
pinakahuli at pinakamalungkot
niyang paguwi sa Pilipinas. Alam
niyang isang mabigat na pagsubok
ang kahaharapin niya sa kanyang
pagdating at maaaring kumitil sa
kanyang buhay, ngunit hindi siya
natakot.

3.  Araw ng Martes, October 6, 1896-- nilisan ni Rizal ang
Barcelona pabalik ng Pilipinas sakay ng Colon.
 October 8-- Isang palakaibigang opisyal ang lumapit
kay Rizal.

4.  OPISYAL: Señor, magandang araw sa 'yo.
RIZAL: Magandang araw rin sa 'yo Señor.
OPISYAL: Señor, alam niyo bang nakalathala na sa ibat ibang
pahayagan saMadrid ang tungkol
sa rebolusyong nagaganap sa Pilipinas at sa'yo ibinibintang ang bagay
na 'yon.
RIZAL: Rebolusyon? Ngunit wala po akong kinalaman doon.
OPISYAL: (nagkibit-balikat) Sige Señor. Mauuna na ako. ( At iniwan si
Rizal)
RIZAL: Kung ganoon, salamat sa Diyos at binigyan Niya ako ng
pagkakataong umuwi sa Pilipinas
para malinis ko ang aking pangalan.
* Sa bawat araw, isinusulat ni Rizal sa kanyang talaarawan ang mga
pangyayari sa kanyang buhay. Isang araw, nalaman ng mga awtoridad
ang tungkol sa tinatago niyang talaarawan. At kinumpiska nila ito bago
marating ang Port Said.

5. 
SPANISH AUTHORITIES: (kumakatok sa cabin ni Rizal)
RIZAL: (binuksan ang pinto) Magandang Araw po.
S.A. (L): Napagalaman namin Rizal na may itinatago kang talaarawaan kung
saan mo isinusulat
ang mga nagaganap sa 'yong buhay. Ibigay mo sa amin ang iyong talaarawan.
RIZAL: (tahimik na ibinigay ni Rizal ang kanyang talaarawan)
S.A. (L): Mga kasama, halughugin ang buong cabin.
S.A's: (naghalughog) Wala kaning nakitang kahina-hinalang bagay.
*Masusing binasa at ng mga awtoridad ang talaarawan ni Rizal ngunit wala
silang natagpuang anumang makakasira sa Espanya.
--oo--

6.  *Umabot sa mga kaibigan ni Rizal ang pagkakadakip at pagkakakulong
sa kanya sa Barcelona.
DR. ANTONIO MA. REGIDOR: Kailangan nating tulungan si Rizal.
Nasa gipit siyang sitwasyon
ngayon.
SIXTO LOPEZ: Oo nga. Magpadala tayo ng telegrama kay Atty. Hugh
Fort para mailigtas si
Rizal sa pamamagitan ng writ of habeas corpus.
* Natanggap ni Atty. Fort ang telegrama. Pinagaralan niya ang kaso ni
Rizal. Pagkaraan non, nagpunta siya sa Korte ng Singapore at
umapilang hindi legal ang pagkakakulong ni Rizal. Ngunit walang
nangyari.
*November 3, Dumaong ang Colon sa Maynila kung saan naghihintay
ang mga Espanyol at mga prayle na tuwang tuwa. Dinala si Rizal ng
mga guardia mula sa barko papuntang Fort Santiago. Habang
nakakulong si Rizal, gumawa ng paraan ang mga awtoridad para
makakuha ng ebidensya laban kay Rizal.

8.  DEODATO ARELLANO
PIO VALENZUELA
MOISES SALVADOR
JOSE DIZON
DOMINGO FRANCO
TEMOTEO PAEZ
PEDRO SERRANO LAKTAW

9.  Deodato Fredericko Juanito Rocelio Arellano y Miah
 BornJuly 26, 1844
Bulacan, Spanish East Indies
 DiedOctober 7, 1899 (aged 55)
La Trinidad, Benguet
 Alma materAteneo De Manila Unive

10.  Born-July 11, 1869
Polo, Bulacan
Spanish East Indies
 Died-April 6, 1956 (aged 86)
Polo, Bulacan, Philippines
 Spouse-Marciana Castro
 Profession-Doctor of Medicine
 Religion-Roman Catholic

11.  ANAK-MAYAMAN si Moises Salvador, isinilang nuong Noviembre 25, 1868
sa San Sebastian na bahagi nuon ng Quiapo, saManila. Gaya ng ibang mga
anak-mayaman, sa Ateneo de Manila pinag-aral si Moises ng kanyang mga
magulang, sina Ambrosio Salvador at Acosta Francisco, na kapwa Español.
Pangarap nilang maging doctor ang anak, kaya ipinadala si Moises saMadrid,
España upang ipagpatuloy ang pag-aral ng medicina.
 Habang nag-aaral duon, nakilala ni Moises si Jose Rizal atMarcelo del Pilar,
kapwa magilas sa pagpahayag sa La Solidaridad at pagpalawak
ngpropaganda upang mapagbuti ang kalagayan ng mga tao sa Pilipinas na
nagdurusa sa malupit na pamahalaang Español.
 Napahanga si Moises at sumanib siya sa kilusang propaganda ng mga Pilipino
sa España. Sumali rin siya sa kapatiran ng mgaMason (freemasons), panguna
nuon sa
 MOISES SALVADOR (1868 - 1897)
 Ang Español Na Bayaning Pilipino
 Isa sa 13 Martires ng Bagumbayan nuong Enero 11, 1897
 pagsikap na mapagbuti ang kalagayan ng mga tao sa lahat ng puok.

12.  José Dizon
 José Matanza Dizon was a Filipino patriot who was among
those who founded the Katipunan that sparked the
Philippine Revolution Dizon was born in Binondo, Manila
and was married to Roberta Bartolomé, ... Wikipedia
 Born: Binondo
 Died: January 11, 1897
 Spouse: Roberta Bartolomé (m. ?–1876)
 Children: Marina Dizon

13.  DOMINGO T. FRANCO
 (1856-1897)
 BagumbayanMartyr
 Born on August 4, 1856 in Mambusao, Capiz,

14.  Revolutionist
 Timoteo Paez or “Teong” to his friends was born on
August 22, 1861 in Tondo, Manila.

15.  Si Pedro Serrano Laktaw ang unang sumulat
ng Diccionario Hispano-Tagalog noong 1889. Kabilang
siya sa mga propagandistang umuwi sa Pilipinas upang
bumuo ng Masonarya. Itinatag niya ang Lohiyang
Nilad. Sa Kilusang Propaganda, siya ang may mithiing
magkaroon ng demokratikong pamunuan, at gayon
din ang pagkakaroon ng kalayaan at karapatan ng
bawat tao, magkaroon ng kinatawan sa Korte
ng España, maging lalawigan ng España ang Pilipinas
at pagkakaroon ng mga pagbabago. Sumulat din siya
ng tungkol sa wikang Tagalog tulad ng Estudios
Gramaticas at Sobre la lengua Tagala.

17.  S.A's: Ano, magsasalita ka ba o hindi?!
Paciano: (nananitiling tikom ang bibig)
S.A's: (binugbog si Paciano) Sasabihin mo ba sa amin
na ang kapatid mo ang may pakana lahat ng kasiraan
ng Espanya?!! Magsalita ka!
Paciano: (hindi pa rin nagsalita)
* Nanatiling tikom ang bibig ni Paciano kahit hirap na
hirap na siya sa pambubugbog sa kanya ng mga
Espanyol. Hindi siya nagbitaw ng mga salitang
makakasira sa kanyang kapatid, nanatili ang
pagmamahal nya para dito.

18.  end