INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (97 pyetje dhe përgjigje)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (Provime të zgjidhura)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (97 pyetje dhe përgjigje)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (Provime të zgjidhura)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
Detyre Kursi - Lider të platformave harduerike dhe Studimi i SI-ve të tyre. R...Durim Hysa
Kjo eshte nje detyre kursi, rast studimi ku flitet per nje nga lideret me te medhenj ne bote sic eshte HP se si kjo kompani bashkpunon fort me Sistemet e Informacionit per te sjelle sa me shume lehtesira tek klientet, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.
Profil Communication Progress | Kompani ne tregun e Teknologjise se Informacionit dhe Komunikimit (TIK). Integratore dhe zhvilluese software | Zgjidhje per infrastruktura IT, Komunikim, Software dhe produkte e platforma edukative.
Detyre Kursi - Lider të platformave harduerike dhe Studimi i SI-ve të tyre. R...Durim Hysa
Kjo eshte nje detyre kursi, rast studimi ku flitet per nje nga lideret me te medhenj ne bote sic eshte HP se si kjo kompani bashkpunon fort me Sistemet e Informacionit per te sjelle sa me shume lehtesira tek klientet, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.
Profil Communication Progress | Kompani ne tregun e Teknologjise se Informacionit dhe Komunikimit (TIK). Integratore dhe zhvilluese software | Zgjidhje per infrastruktura IT, Komunikim, Software dhe produkte e platforma edukative.
4. Nga java e kaluar
• Javen e shkuar folem per:
– Cilesine e Informates
– Sasine e Informates
– Rendesine e informates ne kohe
– Teorine kibernetike te vendim-marrjes
• E nenkuptuam rendesine e informates ne
biznes per krijimin e nje produkti, per tregun,
per konkuerrentin …
• Informacioni eshte vital per nje kompani
5. Rast studimi - Kodak
• 1839 – kamera e pare ne France
• Kamerat e para ne pllaka – shume te renda dhe te
komplikuara
• George Eastman krijoi makinerine per prodhim
masiv te pllakave te thata per berjen e
fotografive.
• Me mbeshtetjen e nje miku te tij te pasur
Eastman krijoi kompanine Kodak ne vitin 1880.
• Nuk ishte e suksesshme
6. • 1870 - Leon Warnerke kishte shpikur kamerat me
film, por keto qe ishin shume te veshtira per t’u
perdorur.
• 1885 – Eastman ia doli ta permiresoj dukshem
kete sistem dhe krijoi kamere me film per treg.
• Kamera ishte shume me e lehte, por kishte
rezolucion shume te ulte, ishte shume e ngadalte
dhe kishte kontrast jo te mire.
• 1888 – Kodak ia doli te krijoj film prej celuloidi.
• Pervec tjerash e thjeshtesoi shume edhe
perdorimin e saj
• Thjeshtesia e perdorimit solli treg edhe te
perdoruesit amatore
7.
8. • 1902 – Kodak prodhonte midis 80 dhe 90 % te
perdorimit boteror te filmit ne celuloid.
• Kompanite qe nuk iu bashkuan trendit te ri,
qendruan ne treg per rreth 15 a 20 vite, dhe
pastaj deshtuan.
• 1921 – Kodak paraqet filmin e pare per rreze X
• 1928 – Eastman dhe Edison shpallin prodhimin e
kameres se pare me ngjyra per video dhe me ze
• 1935 – Kamera e pare me ngjyra qe u shpernda
ne treg te gjere
• 1975 – Kodak krijon kameren e pare digjitale
(CCD) me rezolucion 10 kPixels
• 1976 – filteri Bayer per ngjyra.
9. • 1991 – Kodak krijoi kameren digjitale me
rezolucion 1.3 Mpixels.
• Vitet e 90ta – Kodak investoi miliarda ne
teknologjine e CMOS Image Sensors…
• Kodak ishte shume fanatike e mbrojtjes se
kamerave me film celuloidi, prandaj nuk futi ne
treg kamera digjitale deri ne vitin 2001.
• Atehere ishte vone. Tregun e kishin marre
konkurrentet japonez (Sony, Nikon)
• 2009 – pas 74 viteve prodhim, Kodak ndalon
shitjen e filmave 35mm prej celuloidi.
• 2012 – Kodak aplikon per bankrot
10. • Kodak ishte treguar kompani inovative dhe
shume dinamike gjate gjithe kohes.
• Jetoi 132 vite dhe dhuroi shume te reja
teknologjike per njerezimin
• Fanatizmi dhe mungesa e informacioneve e
bene kompani dukshem statike.
• Rrjedhimisht, kerkesa dhe ruajtja e
informacionit eshte bazike per nje kompani.
11.
12. Shembull Ilustrues- Spiunazhi industrial dhe
inteligjenca kompetitive
• Informacioni ben dallimin ndermjet suksesit
dhe deshtimit
• Spiunazhi dhe inteligjenca kompetitive
ekonomike – zakonisht behet per qellime
komerciale dhe jo ekskluzivisht per qellime te
sigurise kombetare.
• Legale apo ilegale?
• Etike apo jo-etike?
13. • Inteligjenca kompetitive eshte etike dhe legale
– Mbledhja e informacioneve duke percjelle gazetat,
publikimet, patentat, bashkepunimet, ose cfaredo
studimi tjeter te veprimtarise se konkurrentit.
• Spiunazhi ekonomike eshte ilegal.
– Marrja e informacioneve teknike qe vijne nga
hulumtimet, menyres se prodhimit, teknikave te
ndryshme etj., apo informacioneve operacionale sic
jane te dhenat per klientelen, shitjet, cmimet,
tenderet, politikat zhvillimore etj.
• Spiunazhi mund te perfshije vjedhjet, sabotazhet,
korruptimin, apo edhe mbikqyrjen teknologjike.
• Kompanite e medha angazhojne ish-agjente
sekrete, ish-ushtarake per te shfrytezuar
eksperiencen e tyre ne kete fushe.
14.
15.
16.
17.
18. Raste…
• 1993 – GM vs VW
– Jose Lopez, gjeniu qe beri revolucion ne GM, kalon ne
VW.
– Merr me vete informata konfidenciale.
– VW akuzohet dhe denohet me $100M, dhe brenda 7
viteve te bleje pjese nga GM ne vlere prej $1Miliarde.
• 1994 – Cadence Design Systems vs Avant!
–
–
–
–
Cadence akuzon Avant! se ka vjedhur kode nga ajo
Avant! u denua per rastin kriminal me $200M
Avant! paraprakisht ishte blere nga Synopsys
Me pas bene marreveshje per rastin civil edhe per nje
pagese prej $260M te tjera.
20. Teknologjia e Informacionit (IT)
• Teknologjia e Informacionit (IT) – ka te beje
me perpunimin, ruajtjen dhe/ose transferin e
informacionit.
• Sistemet e IT-se – mund te perbehen nga
kompjuteret, rrjetet telekomunikuese, dhe
pajisje tjera elektronike te programueshme.
• Rrjetet e IT-se – na lejojne shperndarjen e
informacionit ne menyre te shpejte dhe
efikase (interneti etj.)
20
21. Sistemi informatik
• Sistemi i cili eshte ne marredhenie dhe
interaksion me rrethinen ne te cilen kemben
madhesite hyrese dhe dalese quhet sistem
informatik.
• Sistemi informatik shnderron te dhenat ne
informata
• Elemente kryesore te sistemit informatik jane
njerezit dhe pajisjet => sisteme artificiale
• Inputet, procesimi, outputet dhe ruajtja e te
dhenave realizohet nga personeli dhe pajisjet
22. • Kombinim hardver –
softver
• Ne liber: Ai i cili meson ti
perdore hardverin dhe
softverin me sukses do
te arrije rezultate te
konsiderueshme ne cdo
fushe te biznesit:
financa, marketing,
menaxhment,
kontabilitet apo
investime. :P
23. • Sistemet informative jane
dinamike, ose perndryshe
kane jete-gjatesi shume
te shkurte
• Kompleksiteti i sistemit
informatik eshte gjithnje
ne rritje.
• Brain teaser:
–
–
–
–
–
–
–
Dita e pare 1 cent
Dita e dyte 2 cent
Dita e trete 4 cent
Dita e katert 8 cent
Dita e peshte 16 cent
…
Dita e 31-te…
25. • Detyrat dhe aktivitet e
sistemit informativ sipas
J.W. Wilkinson
26. Organizimi i sistemit informatik
• Te perfshihen te gjitha qellimet
• Minimizimi i aktiviteteve te dyfishta dhe menjanimi i
konflikteve
• Motivimi i personelit
• Nxitja e interaksionit midis nen-sistemeve
• Numeroni disa profile ekspertesh qe merren me
sistemet informatike ne nje ndermarrje…
• A mund nje ekspert i TI te merret me te gjitha punet?
27. Klasifikimi i sistemeve informatike
• Kritere te ndryshme te klasifikimit.
• Sipas marredhenies midis inputeve dhe
outputeve:
– Sisteme neutrale – sistem vetem transmetues
– Sisteme te informuara – sistem pasiv
– Sistemi informatik qeverises – sistem kreativ
• Ekzistojne edhe kritere tjera te klasifikimit:
sipas vellimit te te dhenave, sipas fushave te
perdorimit, sipas menyres se organizimit…
28. Definicioni i informatikes se biznesit
• Informatika e biznesit eshte nje discipline e
cila fokusohet ne dizajnimin e sistemeve
informatike te cilat perdoren ne biznes.
• Kemi te bejme me nje nderlidhje ndermjet
administrimit te biznesit, te teknologjise dhe
te shkencave kompjuterike.
29. Sistemi Informatik i biznesit
• Detyra e sistemit informatik te biznesit eshte te
siguroje informata te sakta, relevante dhe me
kohe.
• Nensistemet:
–
–
–
–
–
–
Nensistemi informatik i blerjes se materialit
Nensistemi informatik i shitjes me shumice ose pakice
Nensistemi i kontabilitetit
Nensistemi i vleresimit te kapitalit
Nensistemi i shitjeve ditore
Nensisitemi i kontrollit te prodhimit
• Ekziston nderlidhje ndermjet ketyre nensistemeve
30. Fazat e zhvillimit te sistemit informatik
• Cikli jetesor i sistemit informatik eshte i
ngjashem me ciklin jetesor te cfaredo produkti
• Fazat e zhvillimit te ciklit jetesor te sistemit
jane:
– Faza iniciale (e krijimit)
– Faza e rritjes (ekspansionit)
– Faza e zhvillimit (konsolidimit)
– Faza e pjekurise
– Faza e zhdukjes
33. • Sistemet informatike moderne mundesojne
edhe punen ne distance.
• Ndryshohet menyra si punojme, komunikojme
e bejme biznes.
• Ndermarrja ka ndikim ne sistemin informatik
dhe anasjelltas.
• Lidhshmeri komplekse – shume faktore
ndikojne reciprokisht – rrethina afariste,
struktura organizative, proceset afariste,
vendimmarrja menaxheriale…
34.
35. • Sistemi informatik perdoret si per operacione te
perditshme ashtu edhe per marrjen e vendimeve
strategjike.
• Rritje e vazhdueshme e ndervarshmerise ndermjet
ndermarrjes dhe SI
36. Ndikimi i ndermarrjes ne sistemin
informatik
• Ndermarrja vendose si te perdore TI-ne dhe cfare roli
do te kete ajo ne ndermarrje
• Ndermarrja vendose se kush do te dizajnoje, aplikoje
dhe te punoje me kete teknologji
• Ndermarrja vendose se cfare ndikimi do te kete TI ne
biznes, varesisht nga qellimi i vertete i tyre.
• Faktoret ndikues mund te ndahen ne te jashtem dhe
te brendshem
37. Ndikimi i sistemit informatik ne ndermarrje
• SI mundeson qe ndermarrja te percjelle
ndryshimet ne rrethine.
• SI shkurton rrugen e qarkullimit te
informatave brenda ndermarrjes
• SI zvogelon shpenzimet, rrite te ardhurat dhe
zvogelimin e numrit te punetoreve
• SI zvogelon shpenzimet e menaxhmentit
38. Shembulli i Walmart
• Wal-Mart eshte kompani amerikane e shitjes qe
sot ka rreth 2.2 milione te punesuar
• 1987 – Wal-Mart kishte 9% te tregut amerikan,
por kishte produktivitet 40 % (shitje per
punetore) me te larte se konkurrentet.
• Wal-Mart ka krijuar shume standarde industriale
– Formatin Large-scale (big-box) – gjithcka ne nje vend
– Everyday low price – cmime me te ulta cdo dite
– Electronic Data Interchange – komunikime elektronike
ndermjet kompanive partnere
– Zgjerimi rreth qendrave te shperndarjes - depove
• 1995 – Wal-Mart arriti 27% te tregut dhe 48%
produktivitet me te larte se konkurrentet
39. • Konkurrentet qe imituan teknikat e WalMart paten rritje te prodktuivitetit prej
28% nga 1995-1999. Wal-Mart shtoi ne te
njejten kohe edhe 22% ne produktivitet
• IT ka qene faktor i domosdoshem por jo i
mjaftueshem ne suksesin e Wal-Mart.
• 1969 – nder te paret qe perdoren PC-te
per regjistrim te inventarit
• 1980 – nder te paret qe perdoren
barcodet
• 1985 – EDI
• Fundi i te 80ave Skaneret e mallrave pa
tela
• Wal-Mart investoi edhe ne programin
Retail Link, qe u jep partnerve te dhena
direkte mbi shitjet.