1. LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG CỦALỄ HỘI TRUYỀN THỐNG CỦA
NGƯỜI THÁI Ở MIỀN TÂYNGƯỜI THÁI Ở MIỀN TÂY
NGHỆ ANNGHỆ AN
Hoàng HùngHoàng Hùng
Tường Đại học Văn hóa Hà NộiTường Đại học Văn hóa Hà Nội

2. Khái quát đặc điểm đời sống Kinh tế - xã hộiKhái quát đặc điểm đời sống Kinh tế - xã hội
của người Thái ở Miền tây Nghệ Ancủa người Thái ở Miền tây Nghệ An
 Ng­êi Th¸i ë NghÖ An cã 314.739 ng­êiNg­êi Th¸i ë NghÖ An cã 314.739 ng­êi
 ChiÕm 73% tæng sè c­ d©n c¸c d©n técChiÕm 73% tæng sè c­ d©n c¸c d©n téc
thiÓu sè trong tØnhthiÓu sè trong tØnh
 MiÒn T©y NghÖ An cã diÖn tÝch 13.890MiÒn T©y NghÖ An cã diÖn tÝch 13.890
km2, chiÕm 84% diÖn tÝch toµn tØnhkm2, chiÕm 84% diÖn tÝch toµn tØnh

3. Lễ hội xăng khanLễ hội xăng khan
 X¨ng khanX¨ng khan theo nghÜa tiÕng Th¸i lµ dÆntheo nghÜa tiÕng Th¸i lµ dÆn
dß vµ ®¸p lêidß vµ ®¸p lêi
 LÔ héi diÔn ra trong hai ngµy 14 vµ 15LÔ héi diÔn ra trong hai ngµy 14 vµ 15
th¸ng 12 ©m lÞchth¸ng 12 ©m lÞch
 C¸c nghi thøc, trß diÔn ®­îc tæ chøc trongC¸c nghi thøc, trß diÔn ®­îc tæ chøc trong
nhµ «ng mo chñnhµ «ng mo chñ
 Mäi ho¹t ®éng trong ph¹m vi lMäi ho¹t ®éng trong ph¹m vi lễ hộiễ hội ®Òu®Òu
mang ý nghÜa hÕt søc linh thiªngmang ý nghÜa hÕt søc linh thiªng

4. Lễ hội xăng khanLễ hội xăng khan
 LÔ vËt cóng tÕ:LÔ vËt cóng tÕ:

R­îu cÇn, r­îu chai,R­îu cÇn, r­îu chai,

Cau, trÇu,Cau, trÇu,

ThÞt gµ, thÞt lînThÞt gµ, thÞt lîn

Mét sè lo¹i cñ, qu¶…Mét sè lo¹i cñ, qu¶…
 LÔ vËt chÝnh cña lÔ héiLÔ vËt chÝnh cña lÔ héi X¨ng khanX¨ng khan lµ c©ylµ c©y
x¨ng tangx¨ng tang (c©y hoa)(c©y hoa)

5. Các nghi thức của phần lễCác nghi thức của phần lễ
 Ng hi thø c ® Çu tiªn lµ Pay to äc tang (® iNg hi thø c ® Çu tiªn lµ Pay to äc tang (® i
t× m c© y lÊy bÊc lµ m c© y ho a)t× m c© y lÊy bÊc lµ m c© y ho a)
 Ng hi thø c ® ãn Mo khu vµ Mo b¹ nNg hi thø c ® ãn Mo khu vµ Mo b¹ n
 Ng hi thø c X¹ c hña (g é i ® Çu)Ng hi thø c X¹ c hña (g é i ® Çu)
 Ng hi thø c Kh¹ y ® ¶n (lÔ m ë ® Çu)Ng hi thø c Kh¹ y ® ¶n (lÔ m ë ® Çu)
 Ng hi thø c dùng c© y X¨ng tang (c© y ho aNg hi thø c dùng c© y X¨ng tang (c© y ho a
thê )thê )

6. Các nghi thức của phần lễCác nghi thức của phần lễ
 Ng hi thø c B¾ c t«n hinhNg hi thø c B¾ c t«n hinh
 Ng hi thø c có ng Pï x¬ n l¾ c x­a (có ng trê iNg hi thø c có ng Pï x¬ n l¾ c x­a (có ng trê i
® Êt, b¶n m ­ê ng )® Êt, b¶n m ­ê ng )
 Ng hi thø c có ng trø ng g µ g äi hånNg hi thø c có ng trø ng g µ g äi hån
 Ng hi thø c kú yªn vµ h¹ c© y x¨ng tangNg hi thø c kú yªn vµ h¹ c© y x¨ng tang

7. C¸c trß diÔn, trß vui trong lÔ héiC¸c trß diÔn, trß vui trong lÔ héi
x¨ng khanx¨ng khan
 §Õn víi lÔ héi§Õn víi lÔ héi X¨ng KhanX¨ng Khan chóng ta ®­îcchóng ta ®­îc
chøng kiÕn nhiÒu trß diÔn chøa ®ùngchøng kiÕn nhiÒu trß diÔn chøa ®ùng
®Çy tÝnh nh©n v¨n®Çy tÝnh nh©n v¨n
 YÕu tè ma thuËt huyÒn bÝ:YÕu tè ma thuËt huyÒn bÝ:

Dïng r¨ng c¾n l­ìi kiÕm ®· nung ®á,Dïng r¨ng c¾n l­ìi kiÕm ®· nung ®á,

ĐĐi trªn löa,i trªn löa,

Hót thuèc b»ng qu¶ ít kh«,Hót thuèc b»ng qu¶ ít kh«,

NNéém trứng khm trứng khôông vỡ...ng vỡ...

8. C¸c trß diÔn, trß vui trong lÔ héiC¸c trß diÔn, trß vui trong lÔ héi
x¨ng khanx¨ng khan
 LÔ héiLÔ héi X¨ng KhanX¨ng Khan cßn cã nhiÒu trß ch¬icßn cã nhiÒu trß ch¬i
d©n gian ®éc ®¸o nh­:d©n gian ®éc ®¸o nh­:

ĐĐi cµ kheo,i cµ kheo,

KÐo co,KÐo co,

B¾n ná,B¾n ná,

Kh¾c luèng,Kh¾c luèng,

Tung cßn,Tung cßn,

Đиnh cång chiªng...¸nh cång chiªng...

9. LÔ héi X¨ng khanLÔ héi X¨ng khan
mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕmÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ
 LÔ héiLÔ héi X¨ng KhanX¨ng Khan lµ mét lÔ héi d©n gianlµ mét lÔ héi d©n gian
truyÒn thèngtruyÒn thèng
 Chøa ®ùng nh÷ng kh¸t vängChøa ®ùng nh÷ng kh¸t väng
 Ưíc muèn t©m linh võa trÇn tôc, võaƯíc muèn t©m linh võa trÇn tôc, võa
thiªng liªng cña ng­êi Th¸ithiªng liªng cña ng­êi Th¸i

10. H­íng b¶o tån vµ ph¸t huy lÔ héiH­íng b¶o tån vµ ph¸t huy lÔ héi
truyÒn thèngtruyÒn thèng
 LÔ héi lµ mét s¶n phÈm v¨n ho¸ tinh thÇnLÔ héi lµ mét s¶n phÈm v¨n ho¸ tinh thÇn
 NhiÒu gi¸ trÞ cña ®êi sèng téc ng­êi nªnNhiÒu gi¸ trÞ cña ®êi sèng téc ng­êi nªn
cÇn ®­îc b¶o l­u, gi÷ g×n vµ ph¸t triÓncÇn ®­îc b¶o l­u, gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn
 CÇn tæ chøc tèt viCÇn tæ chøc tèt việc tuyên truyềnệc tuyên truyền lÔ héi:lÔ héi:

ĐĐÈy m¹nh th«ng tin, truyÈy m¹nh th«ng tin, truyên truyền;ên truyền;

QuQuảng bá rộng rãi trong nhân dân;ảng bá rộng rãi trong nhân dân;

Gi¸o dôc ý nghÜa v¨n ho¸ cña lÔ héiGi¸o dôc ý nghÜa v¨n ho¸ cña lÔ héi

11. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖcMét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc
qu¶n lý lÔ héi ë NghÖ An hiÖn nayqu¶n lý lÔ héi ë NghÖ An hiÖn nay
 TÝnh ®Õn nay, NghÖ An ®· cã h¬n 100 diTÝnh ®Õn nay, NghÖ An ®· cã h¬n 100 di
tÝch ®­îc xÕp h¹ng di tÝch lÞch sö - V¨ntÝch ®­îc xÕp h¹ng di tÝch lÞch sö - V¨n
ho¸ Quèc gia:ho¸ Quèc gia:

LÔ héi hang Bua (Quú Ch©u)LÔ héi hang Bua (Quú Ch©u)

Lễ hội Tến cầu hoong ở Quế Phong (NghệLễ hội Tến cầu hoong ở Quế Phong (Nghệ
An)An)

LLễ hội làng Vạc (Nghĩa Đàn)ễ hội làng Vạc (Nghĩa Đàn)……

12. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖcMét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc
qu¶n lý lÔ héi ë NghÖ An hiÖn nayqu¶n lý lÔ héi ë NghÖ An hiÖn nay
 Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, lÔ héiBªn c¹nh nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, lÔ héi
diÔn ra trªn ®Þa bµn tØnh NghÖ An vÉndiÔn ra trªn ®Þa bµn tØnh NghÖ An vÉn
cã nh÷ng h¹n chÕcã nh÷ng h¹n chÕ
 VÒ mÆt tæ chøc ®«i lóc cßn lóng tóngVÒ mÆt tæ chøc ®«i lóc cßn lóng tóng
 C¸c h×nh thøc: r­íc, lÔ, yÕt c¸o cßnC¸c h×nh thøc: r­íc, lÔ, yÕt c¸o cßn
khiÕm khuyÕt, viÖc tÕ cã n¬i ch­a ®óng,khiÕm khuyÕt, viÖc tÕ cã n¬i ch­a ®óng,
ch­a ®Ñp, chưa phù hợp với ước muốnch­a ®Ñp, chưa phù hợp với ước muốn
của đồng bcủa đồng bàoàoàà

13. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖcMét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc
qu¶n lý lÔ héi ë NghÖ An hiÖn nayqu¶n lý lÔ héi ë NghÖ An hiÖn nay
 Ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña lÔ héiPh¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña lÔ héi
truyÒn thèng,truyÒn thèng,
 ĐÈy lïi nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc,ĐÈy lïi nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc,
 Gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc trongGi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc trong
qu¸ tr×nh ®i lªn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹iqu¸ tr×nh ®i lªn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ ®Êt n­íc, trong xu hướng hội nhậpho¸ ®Êt n­íc, trong xu hướng hội nhập
hiện nayhiện nay

14. Tóm lạiTóm lại
 LÔ héiLÔ héi X¨ng khanX¨ng khan lµ mét lÔ héi truyÒnlµ mét lÔ héi truyÒn
thèng ®iÓn h×nh cña ng­êi Th¸i ë miÒnthèng ®iÓn h×nh cña ng­êi Th¸i ë miÒn
T©y NghÖ AnT©y NghÖ An
 LÔ héi nµy gióp chóng ta hiÓu mét c¸chLÔ héi nµy gióp chóng ta hiÓu mét c¸ch
s©u s¾c nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña ®ångs©u s¾c nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña ®ång
bµobµo
 VÊn ®Ò kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞVÊn ®Ò kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ
truyÒn thèngtruyÒn thèng

15. Tóm lạiTóm lại
 LÔ héiLÔ héi X¨ng khanX¨ng khan ®¸p øng t×nh c¶m thiªng liªng®¸p øng t×nh c¶m thiªng liªng
 Liªn kÕt céng ®ångLiªn kÕt céng ®ång
 Ổn ®Þnh ®êi sèng, ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ëỔn ®Þnh ®êi sèng, ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë
MiÒn nóiMiÒn nói
 Ph¸t huy thÕ m¹nh v­ên rõng:Ph¸t huy thÕ m¹nh v­ên rõng:

ChuyÓn ®æi c©y trång,ChuyÓn ®æi c©y trång,

VËt nu«i phï hîp,VËt nu«i phï hîp,

Lµm cho ®êi sèng ®ång bµo Th¸i ngLµm cho ®êi sèng ®ång bµo Th¸i ngày càng được cảiày càng được cải
thiện.thiện.

16. Tóm lạiTóm lại
 Tæ chøc lÔ héi truyÒn thèng trong ®iÒuTæ chøc lÔ héi truyÒn thèng trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay, nªn tiÕp thu c¸i g×, lo¹i bákiÖn hiÖn nay, nªn tiÕp thu c¸i g×, lo¹i bá
c¸i g× lµ c¶ mét vÊn ®Ò phøc t¹p.c¸i g× lµ c¶ mét vÊn ®Ò phøc t¹p.
 ViÖc ®­a nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ míi cña x·ViÖc ®­a nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ míi cña x·
héi ®­¬ng ®¹i vµo lÔ héi cæ truyÒn nh­héi ®­¬ng ®¹i vµo lÔ héi cæ truyÒn nh­
thÕ nµo ®Ó t¹o nªn sù hµi hoµ, hîp lý lµthÕ nµo ®Ó t¹o nªn sù hµi hoµ, hîp lý lµ
cÇn thiÕt, song kh«ng nªn ®Ó lÊn ¸t mÊtcÇn thiÕt, song kh«ng nªn ®Ó lÊn ¸t mÊt
c¸i nÐt ®Ñp truyÒn thèng.c¸i nÐt ®Ñp truyÒn thèng.

17. Xin trân trọng cám ơn !Xin trân trọng cám ơn !