SlideShare a Scribd company logo

On thi dai_hoc_mon_van_2010

‱
‱
Lam Hoang
Lam Hoang
1 of 120
Download to read offline
NguyÔn Ai QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh MĂŽc ¼Ých: NŸm Ÿßc nhĂ·ng kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n vÒ cuĂ©c ÂźĂȘi, sĂč nghiÖp, quan ÂźiÓm nghÖ thuËt v” phong cžch sžng tžc cña Bžc. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. B”i NguyÔn Ái QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh Ÿ­ßc ¼Æt v”o phÇn ba trong bĂ© sžch gižo khoa Všn cÊp PTTH: Všn hĂ€c tĂ” ¼Çu thÕ kØ XX ¼Õn cžch mÂčng thžng Tžm nšm 1945. Nh­ng Ÿ©y l” b”i hĂ€c vÒ mĂ©t tžc gia m” sĂč nghiÖp všn ch­ng cßn kÐo d”i tĂ­i mĂ©t phÇn t­ thÕ kØ sau Cžch mÂčng. V× thÕ, trong b”i n”y, bÂȘn cÂčnh viÖc nĂŁi vÒ nhĂ·ng sžng tžc cña NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh tr­íc 1945, ngĂȘi hĂ€c vÉn cÇn ph¶i hĂ€c tËp c¶ vÒ thÂŹ všn m” Chñ tÞch HĂ„ ChÝ Minh viÕt trong thĂȘi gian sau Ÿã. (CĂČng nh­ b”i vÒ cžc tžc gia TĂš HĂ·u v” NguyÔn Tu©n tuy Ÿ­ßc ¼Æt v”o phÇn bĂšn: Všn hĂ€c tĂ” sau Cžch mÂčng thžng Tžm 1945 ¼Õn 1975, nh­ng vÉn nĂŁi vÒ nhĂ·ng th”nh tĂču všn ch­ng cña hai ng­ĂȘi trong thĂȘi gian tr­íc Ÿã). 2. NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh l” hai tÂȘn khžc nhau cña mĂ©t con ng­ĂȘi duy nhÊt. §ã l” Bžc HĂ„, nh” cžch mÂčng lĂ­n nhÊt, nh” ži quĂšc vÜ ÂźÂči nhÊt, danh nh©n všn hĂŁa tiÂȘu biÓu nhÊt v” tžc gia všn hĂ€c quan trĂ€ng bËc nhÊt trong lÞch sö n­íc nh”. 3. Tuy nhiÂȘn, hai tÂȘn gĂ€i NguyÔn ži QuĂšc v” HĂ„ ChÝ Minh lÂči gŸn liÒn vĂ­i hai thĂȘi kĂș khžc nhau trong cuĂ©c ÂźĂȘi hoÂčt Ÿéng cĂčc k× phong phĂł cña Bžc. a) NguyÔn ži QuĂšc l” tÂȘn gĂ€i Ÿ­ßc biÕt ¼Õn v” nhĂ­ ¼Õn nhiÒu nhÊt trong sĂš nhiÒu tÂȘn m” Bžc Ÿ· dĂŻng trong nhĂ·ng nšm b«n ba khŸp nšm ch©u bĂšn biÓn ¼Ó t×m Ÿ­ĂȘng gi¶i phĂŁng cho TĂŠ quĂšc v” cžc d©n tĂ©c bÞ žp bĂžc trÂȘn thÕ giĂ­i. Trong khi Ÿã, tÂȘn HĂ„ ChÝ Minh chØ Ÿ­ßc Bžc dĂŻng tĂ” sau khi trĂ« vÒ ¼Êt n­íc ¼Ó trĂčc tiÕp l·nh ÂźÂčo cžch mÂčng, khžng chiÕn, v” sau Ÿã l” c«ng cuĂ©c x©y dĂčng chñ nghÜa x· hĂ©i v” ¼Êu tranh thĂšng nhÊt n­íc nh”. b) RiÂȘng trong lÜnh vĂčc sžng tžc všn ch­ng, nĂŁi ¼Õn tžc gi¶ NguyÔn ži QuĂšc l” nĂŁi ¼Õn ng­ĂȘi ÂźÂči biÓu duy nhÊt cho všn hĂ€c cžch mÂčng v« s¶n ViÖt Nam trong nhĂ·ng nšm 20 cña thÕ kØ n”y, ng­ĂȘi Ÿ· viÕt h”ng loÂčt nhĂ·ng truyÖn ngŸn v” phĂŁng sĂč - chÝnh luËn ¼Æc sŸc, m” tÊt c¶ ¼Òu cĂŁ thÓ coi l” nhĂ·ng b¶n žn chÕ Ÿé thĂčc d©n. Cßn tÂȘn tuĂŠi cña nh” thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh, nh” chÝnh luËn HĂ„ ChÝ Minh sÏ gĂźi nhĂ­ ¼Õn:  RÊt nhiÒu žng thÂŹ ¼Æc sŸc, cĂŁ giž trÞ t tĂ«ng v” giž trÞ nghÖ thuËt cao, nhÊt l” m¶ng thÂŹ trĂ· t×nh m” tËp thÂŹ NhËt kĂœ trong tĂŻ l” kÕt tinh ngĂȘi sžng nhÊt.  RÊt nhiÒu b”i všn chÝnh luËn gi¶n dÞ m” s©u sŸc, gi”u tÝnh chiÕn ¼Êu m” vÉn nh©n hËu, khoan hßa, nhiÒu khi hĂŁm hØnh, trong Ÿã, th”nh tĂču cĂŁ tÇm vĂŁc lĂ­n lao nhÊt l” b¶n 4. Quan ÂźiÓm nghÖ thuËt a) Nh­ng kh«ng nÂȘn, v” cĂČng kh«ng thÓ tžch rĂȘi nh” všn NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh khĂĄi cžch mÂčng NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh. BĂ«i v× viÕt všn l”m thÂŹ - tr­íc hÕt l” l”m thÂŹ tuyÂȘn truyÒn cĂŠ Ÿéng - vĂ­i Bžc HĂ„, cĂČng l” mĂ©t h”nh vi cžch mÂčng, Ÿ­ßc tiÕn h”nh ¼Ó phĂŽc vĂŽ mĂŽc ¼Ých ¼Êu tranh cžch mÂčng. Kh«ng v× nhiÖm vĂŽ cžch mÂčng, nhiÒu tžc phÈm všn ch­ng cña Bžc chŸc chŸn Ÿ· kh«ng Ÿ­ßc viÕt ra Nh­ng khi Ÿ· v× cžch mÂčng m” viÕt th× mĂŽc tiÂȘu cžch mÂčng cÇn ÂźÂčt tĂ­i (viÕt ¼Ó l”m g× ?) v” ŸÚi t­ßng cžch mÂčng cÇn tžc Ÿéng (viÕt cho ai ?) sÏ quyÕt ¼Þnh sĂč lĂča chĂ€n nĂ©i dung (viÕt cži g× ?) v” h×nh thĂžc (viÕt nh­ thÕ n”o?) cña tžc phÈm všn ch­ng. V× thÕ, nÕu ta thÊy tžc phÈm cña Bžc mang džng dÊp hiÖn ÂźÂči cña ph- ­ng T©y hay h­ng vÞ cĂŠ ÂźiÓn cña ph­ng §«ng, t×m ¼Õn hÂčc cĂČ, tršng x­a cao nh· hay vÎ gi¶n dÞ nh­ lĂȘi šn tiÕng nĂŁi th­ĂȘng ng”y th× ph¶i hiÓu Ÿã ho”n to”n kh«ng ph¶i l” sĂč tĂŻy hĂžng cña cž nh©n m” cĂŁ gĂšc gžc tĂ” nhu cÇu cžch mÂčng. b) Tuy vËy, cĂČng kh«ng thÓ hiÓu mĂ©t cžch mžy mĂŁc r»ng, všn thÂŹ cña Bžc chØ Ÿ­ßc viÕt ra trĂčc tiÕp phĂŽc vĂŽ mĂ©t nhiÖm vĂŽ cžch mÂčng cĂŽ thÓ. CĂČng cĂŁ khi, v” kh«ng Ýt khi, Bžc m­ßn viÖc l”m thÂŹ ¼Ó tiÂȘu bĂ­t thžng ng”y d”i (NhËt kÝ trong tĂŻ), hoÆc l”m thÂŹ khi viÖc qu©n n­íc Ÿ· tÂčm nh”n m” lßng lÂči Âźang cĂŁ hĂžng. ThÂŹ chÝnh l” ng­ĂȘi. VÎ ¼Ñp cña nhĂ·ng b”i thÂŹ Ÿ­ßc viÕt ra trong ho”n c¶nh nh­ thÕ, trĂ­c hÕt v” chñ yÕu, l” sĂč ph¶n žnh vÎ ¼Ñp cña con -1-
ng­ĂȘi Bžc: mĂ©t trÝ tuÖ sžng lžng; mĂ©t t©m hĂ„n tr”n ngËp th­ng yÂȘu thiÂȘn nhiÂȘn, ¼Êt n­íc, con ng­ĂȘi; mĂ©t Ăœ chÝ vĂ·ng mÂčnh tĂ­i mĂžc vÉn thanh th¶n, ung dung giĂ·a mu«n ng”n gian khĂŁ. 5.Phong cžch sžng tžc a) Nh­ cĂŁ thÓ thÊy Ă« trÂȘn, phong cžch nghÖ thuËt cña Bžc HĂ„ v« cĂŻng Âźa dÂčng. Trong všn hĂ€c ViÖt Nam hiÖn ÂźÂči, ch­a tĂ”ng thÊy mĂ©t ai cĂŁ b¶n sŸc všn ch­ng phong phĂł thÕ: viÕt všn tiÕng Phžp rÊt Phžp, l”m thÂŹ chĂ· Hžn th× nhiÒu b”i cĂŁ thÓ ¼Æt lÉn cĂŻng thÂŹ TĂšng thÂŹ §­ĂȘng, tuyÂȘn truyÒn cĂŠ Ÿéng nh©n d©n th× cĂŁ thÓ nĂŁi nh­ ca dao tĂŽc ngĂ·, m” nghÞ luËn tr­íc c«ng luËn trong n­íc v” quĂšc tÕ th× chÆt chÏ, tÕ nhÞ, Âźanh thÐp, hĂŻng hĂ„n. ViÕt Ÿ­ßc nh­ thÕ chØ cĂŁ thÓ l” mĂ©t nh” všn hĂ©i tĂŽ Ÿ­ßc tinh hoa cña nhiÒu nÒn všn hĂŁa, l”m chñ Ÿ­ßc nhiÒu thñ phžp, thÓ t”i, nhiÒu phong cžch ng«n ngĂ· v” loÂči thÓ všn ch­ng. b)Tuy nhiÂȘn , phong cžch NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh Âźa dÂčng m” vÉn thĂšng nhÊt. §ã l” phong cžch cña mĂ©t ng­ĂȘi hiÓu rÊt rĂą mĂŽc ¼Ých v” ŸÚi t­ßng, mĂ©t ng­ĂȘi m” všn phong lu«n lu«n c« Ÿóc, trong sžng v” linh hoÂčt, mĂ©t ng­ĂȘi lu«n h­íng vÒ mÆt tÝch cĂčc, vÒ sĂč vËn Ÿéng tĂ­i žnh sžng, tĂ­i t­ng lai, mĂ©t ng­ĂȘi dĂŻ viÕt g× th× sĂč cao khiÕt v” nh©n hËu vÉn cĂŁ thÓ c¶m nhËn thÊy bÂȘn d­íi tĂ”ng h”ng chĂ·. Ho”n c¶nh sžng tžc cña Vi h”nh 1. GiĂ·a nšm 1922, thĂčc d©n phžp Ÿ­a Vua bĂŻ nh×n Kh¶i §Þnh sang Phžp dĂč cuĂ©c triÓn l·m thuĂ©c ¼Þa Vecx©y. §©y l” mĂ©t ©m m­u cña chĂłng nh»m lĂ”a gÂčt nh©n d©n Phžp: VÞ quĂšc v­ng An Nam n”y ÂźÂči diÖn cho 1 d©n tĂ©c lĂ­n nhÊt Ă« §«ng D­ng, sang Phžp ¼Ó tĂĄ thži Ÿé ho”n to”n quy phĂŽc “mÉu quĂšc” v” ¼Ó c¶m tÂč c«ng ÂŹn “khai hĂŁa” cña mÉu quĂšc. Nh­ vËy t×nh h×nh §«ng D­ng l” ĂŠn ¼Þnh v” tĂšt ¼Ñp, nh©n d©n Phžp nÂȘn nhiÖt t×nh ñng hĂ© cuĂ©c ¼Çu t­ lĂ­n v”o §«ng D­ng ¼Ó khai thžc t”i nguyÂȘn gi”u cĂŁ Ă« xĂž n”y v” tiÕp tĂŽc Âźem všn minh tiÕn bĂ© ¼Õn cho nhĂ·ng ng­ĂȘi d©n Ÿ­ßc n­íc Phžp b¶o hĂ©. 2. NguyÔn ži QuĂšc viÕt “Vi h”nh” v”o ¼Çu nšm 1923 ¼Ó cĂŻng vĂ­i vĂ« kÞch Con rĂ„ng tre truyÖn ngŸn “LĂȘi than v·n cña b” trng trŸc” b”i bžo “ SĂ« thÝch ¼Æc biÖt “(ViÕt nšm 1922) lËt tÈy ©m mu nĂŁi trÂȘn cña thĂčc d©n Phžp. §Äng thĂȘi vÂčch trÇn tÝnh chÊt bĂŻ nh×n tay sai dÂŹ džy cña Kh¶i §Þnh v” tĂš cžo tÝnh chÊt ÂźiÂȘu trž cña nhĂ·ng danh tĂ” “Všn minh, khai hĂŁa” cña chñ nghÜa thĂčc d©n. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n I. GiĂ­i thiÖu chung 1. Vi h”nh l” mĂ©t truyÖn ngŸn b»ng tiÕng Phžp, Ÿ­ßc NguyÔn Ai QuĂšc viÕt v” Ÿšng Ă« Phžp, trÂȘn bžo Nh©n ÂźÂčo ng”y 19 thžng 2 nšm 1923. §©y l” mĂ©t tžc phÈm Ÿ­ßc viÕt ra v× mĂŽc ¼Ých cžch mÂčng. NĂŁ n»m trong c¶ mĂ©t hÖ thĂšng nhĂ·ng b”i všn, b”i bžo, vĂ« kÞch m” NguyÔn ž i QuĂšc Ÿ· viÕt ¼Ó tËp trung ٦ kÝch tÂȘn vua bĂŻ nh×n Kh¶i §Þnh khi y sang Phžp dĂč cuĂ©c ¼Êu x¶o thuĂ©c ¼Þa Ă« Macx©y nšm 1922. Qua Vi h”nh, tžc gi¶ muĂšn cho c«ng luËn trong v” ngo”i n­íc Phžp thÊy rĂą r»ng cži kÎ Âźang Ÿ­ßc Ÿãn tiÕp rĂŻm beng nh­ l” th­ßng khžch kia, thĂčc chÊt chØ l” mĂ©t tÂȘn hÒ lĂš lšng, h”nh vi lÐn lĂłt v” mĂȘ žm m” giž trÞ kh«ng hÂŹn mĂ©t thĂž trß gi¶i trÝ rÎ tiÒn. 2. Nh­ng nĂ©i dung cña “Vi h”nh” kh«ng chØ giĂ­i hÂčn Ă« Ăœ nghÜa ph¶n phong. Tžc phÈm cßn l” mĂ©t tiÕng nĂŁi lÂȘn žn chñ nghÜa thĂčc d©n, cži chÕ Ÿé Ÿ· th«ng qua bĂ€n tay sai l”m cho nhĂ·ng ng­ĂȘi d©n thuĂ©c ¼Þa bÞ suy nh­ßc giĂšng nßi bĂ«i r­ßu cĂ„n v” thuĂšc phiÖn, Ÿ· theo dĂąi, r×nh mß, bžm lÊy ¼Õ gi”y cña nhĂ·ng ng­ĂȘi ch©n chÝnh b»ng mĂ©t chÝnh sžch mËt thžm ÂźÂȘ hÌn. ChÕ Ÿé thĂčc d©n, do Ÿã, cßn l” nçi tñi nhĂŽc cña ng­ĂȘi b¶n xĂž, l” sĂč sØ nhĂŽc ŸÚi vĂ­i con ng­ĂȘi. Nh­ thÕ, “Vi h”nh” cĂČng l” mĂ©t trong nhĂ·ng ph­ng cžch m” NguyÔn ž i QuĂšc sö dĂŽng ¼Ó ÂźÂčt tĂ­i mĂŽc ¼Ých chĂšng thĂčc d©n, Ÿžnh ŸÊ phong kiÕn. ViÖc viÕt “Vi h”nh” cĂČng l” mĂ©t h”nh vi cžch mÂčng. 3. Nh­ng “Vi h”nh” cĂČng l” mĂ©t tžc phÈm thĂčc sĂč cĂŁ giž trÞ všn ch­ng, mĂ©t tžc phÈm všn ch­ng ¼Ých thĂčc. - Ă« Ÿ©y, mĂŽc ¼Ých l”m cžch mÂčng kh«ng ngšn trĂ«, kh«ng gß Ðp, kh«ng ŸÚi lËp vĂ­i sžng tÂčo všn ch­ng. Trži lÂči, mĂŽc ¼Ých cžch mÂčng rÊt cÇn ¼Õn sžng tÂčo všn ch­ng ¼Ó cĂŁ thÂȘm sĂžc mÂčnh. CĂŁ thÓ nĂŁi, Ă« “Vi h”nh” - v” cĂČng kh«ng chØ Ă« “Vi h”nh” - nhiÖt t×nh cña nh” cžch mÂčng NguyÔn ž i QuĂšc Ÿ· th«i thĂłc t”i nšng cña nh” všn NguyÔn ž i QuĂšc. NguyÔn ž i QuĂšc viÕt “Vi h”nh” tr­íc hÕt nh»m v”o Ÿéc gi¶ ng­ĂȘi Phžp d©n Pari v× thÕ ph¶i viÕt cĂŁ nghÖ thuËt sö dĂŽng bĂłt phžp cña ch©u Âąu hiÖn ÂźÂči ph¶i Ÿ­a ra nhiÒu chi tiÕt quen thuĂ©c vĂ­i ng­ĂȘi Pari ph¶i cĂŁ thži Ÿé khžch quan tržnh lĂȘi ٦ kÝch Âźao to bĂła lĂ­n. LÊy tĂš cžo lËt tÈy l”m mĂŽc ¼Ých tinh thÇn ch©m biÕm ٦ kÝch ph¶i l” tinh thÇn cña tžc phÈm. Tinh -2-
thÇn Êy thÊm s©u v”o to”n bĂ© tžc phÈm tĂ” giĂ€ng ÂźiÖu ¼Õn mĂ€i t×nh tiÕt linh hoÂčt biÕn hož ¼Ó cĂŁ thÓ Ÿžnh ¼Þch tĂ” nhiÒu phÝa v” b»ng nhiÒu cžch. II. Ph©n tÝch: “Vi h”nh” l” mĂ©t tžc phÈm všn ch­ng vĂ­i nhiÒu thñ phžp nghÖ thuËt Ÿéc Ÿžo. 1. Tr­íc hÕt ph¶i kÓ ¼Õn sĂč tÂčo ra t×nh huĂšng truyÖn, t×nh huĂšng nhÇm lÉn - Cži t”i cña tžc gi¶ biÓu hiÖn Ă« chç cĂŁ kh¶ nšng dĂ„n nÐn mĂ©t nĂ©i dung lĂ­n lao, m·nh liÖt v”o trong mĂ©t h­ cÊu nghÖ thuËt Ÿn gi¶n ¼Õn lÂč lĂŻng: mĂ©t kho¶nh khŸc ngŸn ngñi trÂȘn mĂ©t toa xe ÂźiÖn. VÎn vÑn ba nh©n vËt, trong Ÿã, mĂ©t ng­ĂȘi chØ lÆng lÏ nghe v” nghÜ ngĂźi. Cßn lÂči, chØ l” mĂ©t c©u chuyÖn rÝu rÝt cña mĂ©t Ÿ«i trai gži, mĂ©t c©u chuyÖn phĂŻ phiÕm, b©ng quÂŹ, nh­ th­ĂȘng vÉn thÕ Ă« kiÓu chuyÖn trß cña cžc cÆp t×nh nh©n. Ê y vËy m” c”ng Âźi s©u v”o truyÖn th× cži cžch sŸp ¼Æt t­ëng chĂ”ng Ÿn gi¶n Êy lÂči c”ng lung linh nhiÒu žnh sžng bÊt ngĂȘ: - BĂ«i Ÿ©u vËy? BĂ«i tžc gi¶ Ÿ· ¼Æt c”i v”o Ÿã mĂ©t loÂčt t×nh tiÕt thÕ hiÓu lÇm. Ban ¼Çu l” sĂč nhÇm lÉn cña Ÿ«i t×nh nh©n. Sau Ÿã l” sĂč nhÇm lÉn cña d©n chĂłng Phžp v” cuĂši cĂŻng chÝnh phñ Phžp cĂČng kh«ng cßn nhËn ra vÞ th­ßng khžch cña m×nh: Ng­ĂȘi biÕt tiÕng Phžp th× bÞ coi l” chÂŒng hiÓu g×. Ng­ĂȘi chÂŒng ph¶i vua th× lÂči cho l” Ho”ng th­ßng. Kh«ng cĂŁ Kh¶i §Þnh thËt, m” Kh¶i §Þnh thËt vÉn cĂž hiÖn ra, trong mĂ©t bĂžc biÕm hoÂč cĂŁ mĂ©t kh«ng hai vÒ mĂ©t “anh vua” ¼Õn thËt Ÿóng lĂłc, ¼Ó l”m mĂ©t thĂž trß tiÂȘu khiÓn kh«ng mÊt tiÒn, quž rÎ so vĂ­i Ÿžm “ vĂź lÏ n”ng hÇu vua Cao MiÂȘn” hay “ s­ thžnh xĂž C«ng g«” , v”o lĂłc cži kho gi¶i trÝ Âźang cÂčn ržo. §Õn giĂ·a truyÖn, tžc gi¶ ¼Ó Ÿ«i trai gži xuĂšng t”u. T­ëng chĂ”ng vĂ­i chi tiÕt Ÿã, truyÖn kh«ng cßn kh¶ nšng diÕn tiÕn. VËy m” ho”n to”n kh«ng ph¶i. Hož ra nh©n vËt bĂ­t Âźi, ŸÚi thoÂči kh«ng cßn, nh­ng t×nh huĂšng nhÇm lÉn vÉn Ÿ­ßc giĂ· nguyÂȘn, v” b©y giĂȘ tžc gi¶ tiÕp tĂŽc khai thžc nĂŁ theo cžch khžc. Tr­íc Ÿã, “T«i” bÞ lÇm l” Ho”ng ¼Õ. B©y giĂȘ th× Ho”ng ¼Õ cĂŁ thÓ l” “ t«i” v” cĂČng cĂŁ thÓ l” bÊt cĂž ng­ĂȘi ViÖt n”o trÂȘn ¼Êt Phžp. SĂč phÂȘ phžn Kh¶i §Þnh ch­a dĂ”ng lÂči. Nh­ng mĂ©t nĂ©i dung tĂš cžo khžc Ÿ· mĂ« ra: sĂč r×nh mß tĂ”ng b­íc ch©n cña ng­ĂȘi d©n thuĂ©c ¼Þa; v” tĂ” Ÿã, cži mu«n ng”n lÇn cay ÂźÂŸng v× bÞ mÊt tĂč do cña kiÕp ng­ĂȘi vong quĂšc. CĂŁ thÓ thÊy, viÖc khÐo bĂš trÝ mĂ©t t×nh huĂšng nhÇm lÉn Ÿ· cung cÊp cho cĂšt truyÖn mĂ©t kh¶ nšng biÕn ¶o kh«n l­ĂȘng. TÂčo ra t×nh huĂšng nhÇm lÉn l” biÖn phžp nghÖ thuËt cÂŹ b¶n nhÊt. T×nh huĂšng Êy l”m cho c©u chuyÖn trĂ« lÂȘn trĂ­ trÂȘu h”i h­íc kÞch tÝnh hÂŹn. B»ng t×nh huĂšng nhÇm lÉn “Vi h”nh” Ÿ· gĂŁp thÂȘm v”o cho kho t”ng tr”o phĂłng - vĂšn Ÿ· khž phong phĂł cña d©n tĂ©c ViÖt Nam mĂ©t tiÕng c­ĂȘi mĂ­i mÎ. §ã l” mĂ©t tiÕng c­ĂȘi trÝ tuÖ. NĂŁ kh«ng gißn gi· trÂȘn bÒ mÆt m” th©m trÇm Ă« bÒ s©u. NĂŁ chØ hiÖn ra, thËt chua chžt, mØa mai, sau mĂ©t quž tr×nh suy nghÜ ¼Ó nhËn ra cži trži tĂč nhiÂȘn n»m trong b¶n th©n sĂč vËt. 2. H×nh thĂžc viÕt th­: BÂȘn d­íi nhan ¼Ò “Vi h”nh”, tžc gi¶ ¼Æt mĂ©t dßng phĂŽ ¼Ò: TrÝch nhĂ·ng bĂžc th­ göi c« em hĂ€ do tžc gi¶ dÞch tĂ” tiÕng An Nam. §©y l” mĂ©t h×nh thĂžc nghÖ thuËt nh»m h­íng tĂ­i ŸÚi t­ßng Ÿéc gi¶. C«ng chĂłng všn hĂ€c Phžp vĂšn quen thuĂ©c v” yÂȘu thÝch h×nh thĂžc kÓ chuyÖn dĂ­i dÂčng bĂžc th­ (th­ Ba t­ cña M«ng tex kiÂŹ, NhĂ·ng bĂžc th­ göi tĂ” cĂši xay giĂŁ cña Aph«ngxÂŹ §« ÂźÂȘ). MÆt khžc, sĂč h­íng tĂ­i ph­ng §«ng huyÒn bÝ xĂž sĂ« cña bÝ mËt bÞ Ÿžnh cŸp, khžt khao Ÿ­ßc h­ëng thĂž c¶m gižc lÂč Ă« chĂšn xa xšm Êy cĂČng l” xu thÕ trong všn hĂ€c ph­ng T©y kh«ng chØ mĂ©t thĂȘi. V× thÕ dßng phĂŽ ¼Ò trong truyÖn sÏ Âźem lÂči Ên t­ßng thÝch hĂźp vĂ­i khÈu vÞ všn ch­ng cña c«ng chĂłng Phžp. §iÒu Ÿã chĂžng tĂĄ NguyÔn ž i QuĂšc rÊt trung th”nh vĂ­i phÂŹng ch©m sžng tžc cña m×nh. Ph¶i nhËn thĂžc rĂą: viÕt cho ai ¼Ó xžc ¼Þnh Ÿóng: viÕt cži g× v” viÕt nh­ thÕ n”o? BĂ«i vËy, viÕt truyÖn d­íi h×nh thĂžc th tĂ” kh«ng ph¶i l” mĂ©t biÖn phžp sžng tÂčo mĂ­i mÎ. Nh­ng trong tr­ĂȘng hĂźp “Vi h”nh” Ÿ· ÂźÂčt hiÖu qu¶ thÈm mĂŒ Ÿéc Ÿžo. a) DĂŻng lĂši viÕt th­ NguyÔn ž i QuĂšc cĂŁ thÓ ŸÊi giĂ€ng v” chuyÓn c¶nh linh hoÂčt. Th­ tĂ” cho mĂ©t ng­ĂȘi th©n trong quan hÖ cž nh©n l” mĂ©t thĂž všn hÕt sĂžc tĂč do phĂŁng tĂłng, nĂŁ giĂłp tžc gi¶ cĂŁ thÓ ŸÊi giĂ€ng mĂ©t cžch tho¶i mži tĂč nhiÂȘn: tĂ” giĂ€ng tĂč sĂč khžch quan thuËt lÂči nhĂ·ng ÂźiÒu mŸt thÊy tai nghe trÂȘn t”u ÂźiÖn ngÇm ¼Õn giĂ€ng trĂ· t×nh th©n mËt khi nhŸc lÂči kĂ» niÖm th©n thiÕt vĂ­i c« em hĂ€. CĂŁ thÓ chuyÓn c¶nh rÊt linh hoÂčt: tĂ” c¶nh Âźi xe ÂźiÖn ngÇm Ă« Pari, chuyÓn thÂŒng tĂ­i c¶nh quÂȘ nh” thuĂ« thiÕu thĂȘi, khi cßn ngĂ„i vŸt vÎo trÂȘn ¼Çu gĂši cña «ng Bžc m” nghe chuyÖn cĂŠ tÝch tĂ” truyÖn c¶i trang cña «ng vua ThuÊn bÂȘn T”u, vua Pie bÂȘn Nga, ¼Õn chuyÖn vi h”nh cña nhĂ·ng “«ng ho”ng b” chĂła v× nhĂ·ng lĂœ do Ýt cao th­ßng hÂŹn”. b) LiÂȘn hÖ tÂčt ngang so sžnh tho¶i mži :Th­ l” thĂž všn rÊt chñ quan cĂž phĂŁng bĂłt theo dßng c¶m nghÜ tĂč do v” Ÿéc Âźožn cña ngĂȘi viÕt. NhĂȘ thÕ tžc gi¶ cĂŁ thÓ tĂ” c©u chuyÖn vi h”nh cña Kh¶i §Þnh m” Âźa ra Ÿñ -3-
thĂž phžn Âźožn gi¶ ¼Þnh nhĂ·ng h”nh vi bÊt chÝnh v” t cžch dÂŹ džy cña y “ph¶i chšng ng”i muĂšn. Hay ng”i muĂšn ” ai cÊm Ÿßc ngĂȘi viÕt th nghÜ ngĂźi tho¶i mži nh vËy? RĂ„i tĂ” chç ٦ kÝch Kh¶i §Þnh ¼Õn ch©m biÕm mËt thžm Phžp v” c¶ ChÝnh phñ Phžp ŸÚi vĂ­i nhĂ·ng ngĂȘi yÂȘu nĂ­c ViÖt Nam, mØa mai chÕ giÔu cži tÝnh chÊt bÞp bĂźm cña bĂ€n thĂčc d©n lu«n huÂȘnh hoang nhĂ·ng c«ng lao khai hož cña chĂłng ŸÚi vĂ­i d©n thuĂ©c ¼Þa. LĂši viÕt th sö dĂŽng mĂ©t cžch sžng tÂčo Ÿ· khiÕn tžc phÈm trong khu«n khĂŠ mĂ©t thiÂȘn truyÖn ngŸn rÊt ngŸn gĂ€n ٦ kÝch mĂ©t lĂłc nhiÒu ŸÚi tĂźng, ٦ kÝch tĂ” nhiÒu phÝa b»ng nhiÒu giĂ€ng ÂźiÖu khžc nhau. §Äng thĂȘi tÂčo nÂȘn tÝnh h”i hĂ­c sĂžc hÊp dÉn ¼Æc biÖt cña tžc phÈm. 3. GiĂ€ng ÂźiÖu trÇn thuËt Ă« ng«i thĂž nhÊt tÂčo Ÿé tin cËy xžc tÝn. (§©y l” trĂȘng hĂźp thĂȘng xuÊt hiÖn Ă« nhĂ·ng tžc gi¶ cĂŁ vÞ trÝ mĂ« ¼Çu: nh Puskin, “KhĂ«i ¼Çu cña mĂ€i khĂ«i ¼Çu” nÒn Všn hĂ€c Nga thÕ kĂ» 19, Lç TÊn - ngĂȘi ¼Æt nÒn mĂŁng cho všn hĂ€c v« s¶n Trung Hoa trong cžc tžc phÈm ¼Çu tay thĂȘng sö dĂŽng ng«n ngĂ· trÇn thuËt Ă« ng«i thĂž nhÊt - NguyÔn ž i QuĂšc viÕt Vi H”nh nhĂ·ng nšm 1920. §©y l” ÂźÂči biÓu ¼Çu tiÂȘn v” duy nhÊt cña Všn hĂ€c cžch mÂčng ViÖt Nam lĂłc bÊy giĂȘ). CĂŁ thÓ t×m thÊy trong “Vi h”nh” nhiÒu giĂ€ng ÂźiÖu khžc nhau. Khi nghiÂȘm trang khi cĂȘi cĂźt, khi vui tÂŹi, nhÝ nh¶nh khi buĂ„n nhĂ­ mÂȘnh m«ng, khi lÂčnh lĂŻng sŸc s¶o tuy nhiÂȘn bao trĂŻm lÂȘn tÊt c¶ vÉn l” giĂ€ng mØa mai ch©m biÕm, bÒ ngo”i cĂŁ vÎ nhÑ nh”ng nhng thĂčc chÊt l” nhĂ·ng ¼ßn ٦ kÝch s©u cay m·nh liÖt. - Sö dĂŽng lĂši nĂŁi ngĂźc nghÜa ¼Ó ٦ kÝch “Vi h”nh” “Ph¶i chšng ng”i muĂšn ” “Ng”y nay cĂž mçi lÇn ra khĂĄi cöa thËt t«i kh «ng sao che dÊu nçi niÒm tĂč h”o Ÿßc l”m ngĂȘi An Nam v” sĂč kiÂȘu h·nh cĂŁ mĂ©t vÞ ho”ng ¼Õ”. - §Æt nhĂ·ng chuyÖn vi h”nh bÂȘn cÂčnh nhau ¼Ó l”m nĂŠi bËt chñ ¼Ò ٦ kÝch. Ng«n ngĂ· Âźa thanh ÂźiÖu, v× vËy Âźa nghÜa. - C©u chuyÖn phĂŻ phiÕm b©ng quÂŹ cña mĂ©t cÆp t×nh nh©n lÂči nh»m thÓ hiÖn mĂŽc ¼Ých chÝnh trÞ nghiÂȘm trang. §ã l” mĂ©t cžch thĂł vÞ ¼Ó hÂč bÖ tÂȘn vua Kh¶i §Þnh. TrĂ« th”nh ŸÚi tĂźng cĂźt nhÂčo chÕ giÔu rÎ tiÒn nhÊt trong mĂ©t c©u chuyÖn tÇm ph”o. - T”i nšng nghÖ thuËt trÇn thuËt cña tžc gi¶ “Vi h”nh” Ÿ· Ÿãng gĂŁp thÂȘm cho kho t”ng tr”o phĂłng vĂšn khž phong phĂł cña d©n tĂ©c ViÖt Nam mĂ©t tiÕng cĂȘi mĂ­i mÎ. III. KÕt luËn “Vi h”nh” l” mĂ©t kÕt tinh xuÊt sŸc thÓ hiÖn sĂč kÕt hĂźp giĂ·a chÝnh trÞ v” všn chÂŹng trong sĂč nghiÖp sžng tžc cña Bžc. - “Vi h”nh” kh«ng ph¶i l” trĂȘng hĂźp duy nhÊt Ÿ· thÓ hiÖn sĂč kÕt hĂźp chÆt chÏ giĂ·a chÝnh trÞ v” všn chÂŹng. SĂč kÕt hĂźp Ÿã Ÿ· trĂ« th”nh mĂ©t quan ÂźiÓm sžng tžc, mĂ©t phÂŹng ch©m cÇm bĂłt m” Bžc Ÿ· theo ÂźuĂŠi suĂšt cuĂ©c ÂźĂȘi. - Nhng vÒ sĂč kÕt hĂźp Ÿã “Vi h”nh” thĂčc sĂč l” mĂ©t kÕt tinh nghÖ thuËt xuÊt sŸc: - Ă« Ÿ©y Bžc kh«ng l”m všn chÂŹng v× všn chÂŹng. MĂ€i sĂč lĂča chĂ€n nghÖ thuËt (ng«n ngĂ·, bĂłt phžp, cžch x©y dĂčng t×nh huĂšng, nh©n vËt ) ¼Òu xuÊt phžt tĂ” nhu cÇu mĂŽc tiÂȘu cžch mÂčng, ¼Òu nh»m ÂźÂčt tĂ­i mĂŽc tiÂȘu Ÿã mĂ©t cžch hiÖu qu¶ nhÊt. Nhng chÝnh nhĂȘ cĂŁ nhĂ·ng lĂča chĂ€n sžng tÂčo nghÖ thuËt Ÿã m” nĂ©i dung chÝnh trÞ cña tžc phÈm trĂ« nÂȘn cĂŁ sĂžc mÂčnh, cĂŁ sĂč sŸc bÐn kh«ng g× thay thÕ nĂŠi. + Song kh«ng ph¶i v× phĂŽc vĂŽ chÝnh trÞ m” “Vi h”nh” bÞ mÊt hoÆc bÞ gi¶m chÊt všn chÂŹng chÝnh trÞ kh«ng hÂčn chÕ sžng tÂčo všn chÂŹng m” ngĂźc lÂči Ÿ· l” nguĂ„n nhiÖt t×nh, nguĂ„n c¶m hĂžng giĂłp NguyÔn ž i QuĂšc phžt huy kiÕn thĂžc, t”i nšng l”m nÂȘn nhĂ·ng sžng tÂčo Ÿét xuÊt Ÿéc Ÿžo ghi dÊu Ên mĂ­i mÎ ¼Ñp ¼Ï trong lÞch sö všn hĂ€c d©n tĂ©c. Ho”n c¶nh sžng tžc cña NhËt kĂœ trong tĂŻ 1. NhËt kĂœ trong tĂŻ l” mĂ©t tËp nhËt kĂœ b»ng thÂŹ viÕt trong nh” tĂŻ. Sau mĂ©t thĂȘi gian vÒ nĂ­c v” c«ng tžc tÂči Cao B»ng, thžng 8 nšm 1942, NguyÔn ži QuĂšc lÊy tÂȘn l” HĂ„ ChÝ Minh lÂȘn ÂźĂȘng trĂ« lÂči Trung QuĂšc vĂ­i danh nghÜa ÂźÂči biÓu cña ViÖt Nam Ÿéc lËp ŸÄng minh v” Ph©n ban quĂšc tÕ ph¶n x©m lĂźc cña ViÖt Nam ¼Ó tranh thñ sĂč viÖn trĂź cña quĂšc tÕ. Sau nöa thžng trĂȘi Âźi bĂ©, ¼Õn TĂłc Vinh, Qu¶ng T©y (29-8), NgĂȘi bÞ chÝnh quyÒn TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch bŸt giam. 14 thžng Ă« tĂŻ (tĂ” mĂŻa thu 1942 ¼Õn mĂŻa thu 1943), tuy bÞ Ÿ”y ¶i v« cĂŻng cĂčc khĂŠ ( SĂšng khžc lo”i ngĂȘi vĂ”a bĂšn thžng, TiÒu tĂŽy cßn hÂŹn mĂȘi nšm trĂȘi ), lÂči bÞ gi¶i Âźi quanh quÈn qua gÇn 30 nh” lao cña 13 huyÖn thuĂ©c Qu¶ng T©y, NgĂȘi vÉn l”m thÂŹ. NgĂȘi Ÿ· sžng tžc 133 b”i thÂŹ b»ng chĂ· Hžn ghi trong mĂ©t cuĂšn sĂŠ tay m” NgĂȘi ¼Æt tÂȘn l” NgĂŽc trung nhËt kĂœ (tĂžc NhËt kĂœ trong tĂŻ). 2. TËp NhËt kĂœ trong tĂŻ, v× thÕ, vĂ”a ghi lÂči Ÿßc mĂ©t cžch ch©n thĂčc - ch©n thĂčc nhiÒu khi ¼Õn chi tiÕt - bĂ© mÆt Âźen tĂši v” nhem nhuĂšc cña chÕ Ÿé nh” tĂŻ cĂČng nh cña x· hĂ©i Trung QuĂšc thĂȘi TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch, vĂ”a thÓ hiÖn Ÿßc t©m hĂ„n phong phĂł, cao ¼Ñp cña ngĂȘi tĂŻ vÜ ÂźÂči. VÒ phÂŹng diÖn n”y, cĂŁ thÓ xem NhËt kĂœ trong tĂŻ nh mĂ©t bĂžc ch©n dung tĂč hĂ€a con ngĂȘi tinh thÇn cña Chñ tÞch HĂ„ ChÝ Minh: vĂ”a kiÂȘn cĂȘng bÊt khuÊt -“Th©n thÓ Ă« trong lao, Tinh thÇn Ă« ngo”i lao - vĂ”a mÒm mÂči, tinh tÕ, hÕt -4-
sĂžc nhÂčy c¶m vĂ­i mĂ€i biÕn thži cña thiÂȘn nhiÂȘn v” lßng ngĂȘi; vĂ”a ung dung tĂč tÂči, hÕt sĂžc tho¶i mži, nh bay lĂźn Ă« ngo”i tĂŻ, vĂ”a nĂŁng lßng sĂšt ruĂ©t nh löa ŸÚt, khŸc kho¶i ngĂŁng vÒ tĂč do, mßn mŸt nh×n vÒ TĂŠ quĂšc; vĂ”a ¼Çy lÂčc quan tin tĂ«ng; lu«n lu«n hĂ­ng vÒ b×nh minh v” mÆt trĂȘi hĂ„ng, vĂ”a tr»n trĂ€c lo ©u, kh«ng bao giĂȘ ngu«i nçi Âźau lĂ­n cña d©n tĂ©c v” nh©n loÂči, nhiÒu ÂźÂȘm mĂ©t m×nh ŸÚi diÖn Ÿ”m t©m vĂ­i vÇng tršng lÂčnh. TÊt c¶ bŸt nguĂ„n tĂ” b¶n chÊt cña mĂ©t t©m hĂ„n yÂȘu nĂ­c lĂ­n, mĂ©t tÊm lßng nh©n ÂźÂčo lĂ­n, mĂ©t cĂšt cžch nghÖ sÜ lĂ­n. MĂŽc ¼Ých 1. Qua b”i thÂŹ hĂ€c sinh thÊy Ÿßc vÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cña HĂ„ ChÝ Minh: trong bÊt kĂș ho”n c¶nh n”o cĂČng tha thiÕt vĂ­i thiÂȘn nhiÂȘn, vĂ­i con ngĂȘi, t×m thÊy sĂč ŸÄng c¶m Ă« ngoÂči c¶nh. 2. B”i thÂŹ thÓ hiÖn phong cžch nghÖ thuËt HĂ„ ChÝ Minh: cĂŠ ÂźiÓn m” hiÖn ÂźÂči. Lu«n nh×n sĂč vËt trong sĂč vËn Ÿéng. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. MĂ© (ChiÒu tĂši) l” b”i thĂž 31 trong tËp NhËt kÝ trong tĂŻ cña HĂ„ ChÝ Minh, ghi lÂči c¶m xĂłc cña nh” thÂŹ trong mĂ©t lÇn dĂ”ng ch©n nÂŹi xĂŁm nĂłi sau mĂ©t ng”y bÞ gi¶i Âźi trÂȘn ÂźĂȘng. 2. Hai c©u ¼Çu l” bĂžc tranh thiÂȘn nhiÂȘn miÒn sÂŹn cĂ­c lĂłc ho”ng h«n: “QuyÖn ÂźiÓu quy l©m tÇm tĂłc thĂŽ C« v©n mÂčn mÂčn Ÿé thiÂȘn kh«ng” C¶nh ¼Ñp nhng Ÿßm buĂ„n. BĂžc tranh Ÿßc chÊm phž b»ng v”i h×nh ¶nh Ă­c lÖ, theo bĂłt phžp cĂŠ ÂźiÓn: mĂ©t cžnh chim chiÒu, žng m©y Ÿn chiÕc. GĂźi nhĂ­ nhĂ·ng c©u thÂŹ cĂŠ ÂźiÓn cña LĂœ BÂčch: “ChĂłng ÂźiÓu cao phi tËn C« v©n Ÿéc khĂž nh”n” Cña Th«i HiÖu: “BÂčch v©n thiÂȘn t¶i kh«ng du du” Cña NguyÔn Du trong TruyÖn KiÒu: Chim h«m thoi thĂŁt vÒ rĂ”ng B¶n dÞch cha diÔn t¶ hÕt chĂ· “c«” trong “c« v©n” l”m cho Ăœ thÂŹ cĂŁ phÇn nhÑ hÂŹn so vĂ­i nguyÂȘn tžc. CÇn lu Ăœ r»ng: cžnh chim Ă« Ÿ©y l” cžnh chim mĂĄi, chßm m©y Ă« Ÿ©y l” chßm m©y c« Ÿn v« ¼Þnh. Hož ra c¶nh thiÂȘn nhiÂȘn cĂČng ho”n to”n phĂŻ hĂźp vĂ­i c¶nh v” t©m trÂčng thĂčc cña ngĂȘi tĂŻ HĂ„ ChÝ Minh: mĂ©t m×nh nÂŹi ¼Êt khžch quÂȘ ngĂȘi, lÂči tr¶i qua mĂ©t ng”y bÞ žp gi¶i cĂčc nhĂ€c trÂȘn ÂźĂȘng Âźi. “NgoÂči c¶nh cĂČng l” t©m c¶nh”. 3. Hai c©u thÂŹ sau: “SÂŹn th«n thiÕu nĂ· ma bao tĂłc Bao tĂłc ma ho”n l« dÜ hĂ„ng” LÂči l” bĂžc tranh sinh hoÂčt sĂšng Ÿéng, Êm nĂŁng t×nh ngĂȘi. H×nh ¶nh ngĂȘi thiÕu nĂ· v” kh«ng khÝ lao Ÿéng l”m cho buĂŠi chiÒu tĂši trĂ« nÂȘn nžo nhiÖt, cĂŁ sĂžc sĂšng. TĂ” mĂ©t bĂžc tranh chiÒu tĂši Ÿßc phžc hoÂč b»ng nhĂ·ng nÐt vÏ cĂŠ ÂźiÓn Ă« hai c©u thÂŹ ¼Çu, ¼Õn Ÿ©y (hai c©u thÂŹ sau) Ÿ· mang sŸc thži hiÖn ÂźÂči, ÂźĂȘi thĂȘng nhĂȘ h×nh ¶nh ngĂȘi phĂŽ nĂ· lao Ÿéng Ÿßc miÂȘu t¶ ch©n thĂčc. 4. §Æc sŸc cña b”i thÂŹ n”y cßn Ă« bĂłt phžp gĂźi t¶: HĂ„ ChÝ Minh Ÿ· dĂŻng h×nh ¶nh chim vÒ tĂŠ ¼Ó nĂŁi c¶nh chiÒu t”, dĂŻng h×nh ¶nh “l« dÜ hĂ„ng” (lß than rĂčc hĂ„ng) ¼Ó diÔn t¶ trĂȘi tĂši. Trong b”i thÂŹ -5-
kh«ng cĂŁ tĂ” “tĂši”, b¶n dÞch thÂȘm chĂ· “tĂši” v”o l”m mÊt cži tinh vi trong nghÖ thuËt biÓu hiÖn cña tžc gi¶. 5. Ph¶i ¼Æt b”i thÂŹ v”o ho”n c¶nh sžng tžc cña nĂŁ mĂ­i thÊy hÕt t×nh yÂȘu thiÂȘn nhiÂȘn, tÊm lßng nh©n ži v” nghÞ lĂčc HĂ„ ChÝ Minh. CĂČng ph¶i thÊy Ÿ©y l” b”i thÂŹ tiÂȘu biÓu cho phong cžch nghÖ thuËt thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh: vĂ”a cĂŠ ÂźiÓn vĂ”a hiÖn ÂźÂči. Lu«n nh×n sĂč vËt trong sĂč vËn Ÿéng theo chiÒu hĂ­ng tÝch cĂčc. §Ò 1: MĂ©t nh” nghiÂȘn cĂžu nĂ­c ngo”i, tĂ” khi tËp NhËt kÝ trong tĂŻ mĂ­i xuÊt b¶n, Ÿ· nhËn thÊy r»ng tËp thÂŹ n”y l” sĂč kÕt hĂźp h”i hßa giĂ·a mĂ©t cĂšt cžch cĂŠ ÂźiÖn vĂ­i nhĂ·ng sžng tÂčo hiÖn ÂźÂči. Anh (chÞ) thÊy sĂč kÕt hĂźp Êy cĂŁ Ÿßc biÓu hiÖn qua b”i thÂŹ ChiÒu tĂši hay kh«ng ? CĂŁ thÓ dĂča theo nĂ©i dung v” lĂȘi lÏ cña tžc gi¶ Ăœ kiÕn Ÿßc dÉn trong c©u hĂĄi ¼Ó nÂȘu cžc Ăœ sau:  Hai c©u ¼Çu cña ChiÒu tĂši giĂšng nh mĂ©t bĂžc tranh tuyÖt tžc theo lĂši cĂŠ ÂźiÓn, Ÿßc vÏ trÂȘn tÊm lĂŽa b»ng ng«n tĂ”, vĂ­i lĂȘi thÂŹ uyÂȘn bžc, gĂźi ra c¶ mĂ©t thÕ giĂ­i thÂŹ cña nhĂ·ng c« v©n v” quyÖn ÂźiÓu, cži thÕ giĂ­i thÂŹ m” h×nh ¶nh nhĂ·ng cžnh chim bay trĂ« lÂči rĂ”ng vÉn quen Ÿßc dĂŻng ¼Ó diÔn t¶ lĂłc chiÒu bu«ng: ChĂłng ÂźiÓu cao phi tËn C« v©n Ÿéc khĂž nh”n (LĂœ BÂčch) Chim h«m thoi thĂŁt vÒ rĂ”ng §ãa tr” mi Ÿ· ngËm tršng nöa v”nh (NguyÔn Du) Ng”n mai giĂŁ cuĂšn chim bay mĂĄi (B” huyÖn Thanh Quan)  Trong khi Ÿã, hai c©u sau cña b”i thÂŹ mang nhĂ·ng h×nh ¶nh thĂčc, b×nh dÞ, mĂ©c mÂčc kh«ng thÂȘm thŸt, kh«ng dĂŻng lĂši nĂŁi všn hoa, mang sĂžc nÆng cña cuĂ©c sĂšng h”ng ng”y. NĂŁ cĂŁ tÝnh chÊt hiÖn thĂčc cña thÂŹ všn hiÖn ÂźÂči.  Nhng b”i thÂŹ kh«ng ph¶i l” hai m¶ng rĂȘi nhau. NĂŁ gŸn bĂŁ vĂ­i nhau bĂ«i t×nh c¶m s©u nÆng ŸÚi vĂ­i cuĂ©c sĂšng, chÊt nh©n všn v” tinh thÇn “n©ng niu tÊt c¶, chØ quÂȘn m×nh”, nĂŁi theo cžch cña nh” thÂŹ TĂš HĂ·u. §Ò 2. LÂči cĂŁ ngĂȘi muĂšn xÕp ChiÒu tĂši, ¼Æc biÖt l” hai c©u cuĂši cña b”i thÂŹ, v”o sĂš “nhĂ·ng vÇn thÂŹ quÂȘn m×nh” cña Bžc. Anh (chÞ) hiÓu ÂźiÒu Ÿã nh thÕ n”o ? NÂȘn nhĂ­ Ÿ©y kh«ng ph¶i l” mĂ©t b”i thÂŹ ngoÂčn c¶nh Ÿßc viÕt trong mĂ©t c¶m gižc thanh nh”n th thži kiÓu nh “RĂ„i, hĂŁng mžt thuĂ« ng”y trĂȘng...”. ChiÒu tĂši l” thÂŹ cña mĂ©t ngĂȘi tha hÂŹng trÂȘn quÂȘ ngĂȘi ¼Êt khžch; hÂŹn nĂ·a, cña mĂ©t ngĂȘi tĂŻ trÂȘn ÂźĂȘng chuyÓn ngĂŽc, trong cži giž rÐt cuĂši thu phÂŹng BŸc, tËn cho ¼Õn lĂłc ÂźÂȘm Ÿ· bu«ng m” bĂ­c ch©n lu Ÿ”y vÉn cßn cha dĂ”ng lÂči. ThÕ cho nÂȘn, mĂ©t žnh chim vÒ tĂŠ, mĂ©t chßm m©y tĂč do lĂ·ng thĂ·ng tr«i, hay mĂ©t bÕp löa cña nh” ai bÂȘn xĂŁm nĂłi... tÊt c¶ ¼Òu dÔ l”m mĂ©t ngĂȘi nh thÕ chÂčnh nghÜ ¼Õn c¶nh ngĂ©, ¼Õn nçi xĂŁt xa cho th©n phËn. D- ĂȘng nh ngĂȘi ŸÀc vÉn chĂȘ Ÿßi, chÝ Ýt l” Ă« phÇn cuĂši b”i thÂŹ mĂ©t c¶m gižc thÂŹng th©n, nh Ÿ· cĂŁ Ă« T× b” h”nh hay Qua §Ìo Ngang chÂŒng hÂčn. -6-
VËy m” kh«ng. §iÒu Ÿã kh«ng hÒ x¶y ¼Õn. Ta chØ gÆp trong b”i thÂŹ h×nh ¶nh cña mĂ©t con ngĂȘi quÂȘn Âźi nçi Âźau khĂŠ tĂ©t Ÿé cña riÂȘng m×nh, ¼Ó tr×u mÕn tĂ”ng cžnh chim trĂȘi, tĂ”ng džng m©y tr«i, ¼Ó nÆng t×nh th- ÂŹng cho mĂ©t kiÕp sĂšng cÇn lao hay chia sÎ vĂ­i nhĂ·ng niÒm vui rÊt Ÿçi b×nh dÞ cña nhĂ·ng ngĂȘi d©n m” Bžc kh«ng hÒ quen biÕt. §ã qu¶ l” “NhĂ·ng vÇn thÂŹ quÂȘn m×nh” cña mĂ©t bËc ÂźÂči nh©n, mĂ©t con ngĂȘi “sĂšng nh trĂȘi ¼Êt”. §Ò 3: ChĂ· hĂ„ng Ă« cuĂši b”i vÉn Ÿßc coi nh l” “nh·n tĂč”, l” “con mŸt th¬” cña c¶ b”i thÂŹ. H·y viÕt mĂ©t ÂźoÂčn všn ¼Ó b×nh vÒ cži hay cña chĂ· Ÿã. CĂŁ thÓ tham kh¶o sĂč ph©n tÝch cña nh” thÂŹ Ho”ng Trung Th«ng trong ÂźoÂčn viÕt dĂ­i Ÿ©y: §ã l” mĂ©t b”i thÂŹ tĂž tuyÖt, mĂ©t thÓ thÂŹ khĂŁ l”m, nhÊt l” khĂŁ l”m cho ra ҤĂȘng”. C©u ¼Çu nĂŁi vÒ con chim Âźi xa mĂĄi mÖt vÒ chiÒu Âźang t×m chĂšn ngñ (tžc gi¶ cĂČng thÕ th«i, bÞ gi¶i Âźi, chiÒu ¼Õn rĂ„i cĂČng mong cĂŁ chç nghØ). Chßm m©y giĂ·a tĂ”ng kh«ng, chßm m©y che mÆt trĂȘi cĂČng uÓ o¶i mÖt mĂĄi nh thÕ, cĂČng muĂšn t×m chç trĂł ch©n (Ă« ch©n trĂȘi ?!). Cßn c« em trong xĂŁm nĂłi (cĂŁ biÕt xĂŁm nĂłi th× mĂ­i hay cžnh chim mĂĄi v” m©y tr«i) th× Âźang xay ng«, mĂ©t c«ng viÖc thñ c«ng cĂČng rÊt l” nÆng nhĂ€c, v” c« em cĂž xay ho”i cho ¼Õn khi hÕt, cĂČng vĂ”a lĂłc Ÿã, lß than Ÿ· Ÿå (bžo hiÖu bĂ·a cÂŹm chiÒu). TÊt c¶ ba c©u thÂŹ trÂȘn ¼Òu miÂȘu t¶ sĂč mÖt mĂĄi, vĂ©i v·, nÆng nÒ. Giž nh chØ dĂ”ng lÂči Ă« Ÿã th× nh” thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh cña chĂłng ta kh«ng khžc g× nh” thÂŹ LiÔu T«ng NguyÂȘn ÂźĂȘi §ĂȘng vĂ­i b”i thÂŹ Giang tuyÕt hÕt sĂžc tÜnh, mĂ« ¼Çu b»ng c©u “ThiÂȘn sÂŹn ÂźiÕu phi tuyÖt v” kÕt thĂłc b»ng c©u â€œÂ§Ă©c ÂźiÕu h”n giang tuyÕt , nghÜa l” mĂ©t b”i thÂŹ lÎ loi quž chĂ”ng, lÂčnh lÏo quž chĂ”ng ! Nhng HĂ„ ChÝ Minh rÊt §ĂȘng m” lÂči kh«ng §ĂȘng mĂ©t tÝ n”o ! VĂ­i mĂ©t chĂ· hĂ„ng, Bžc Ÿ· l”m sžng rĂčc lÂȘn to”n bĂ© b”i thÂŹ, Ÿ· l”m mÊt Âźi sĂč mĂĄi mÖt, sĂč uÓ o¶i, sĂč vĂ©i v·, sĂč nÆng nÒ Ÿ· diÔn t¶ trong ba c©u ¼Çu, Ÿ· l”m sžng rĂčc lÂȘn khu«n mÆt cña c« em sau khi xay xong ng« tĂši. ChĂ· hĂ„ng trong nghÖ thuËt thÂŹ §ĂȘng ngĂȘi ta gĂ€i l” “con mŸt th¬” (thi nh·n), hoÆc l” “nh·n tĂč” (chĂ· mŸt), nĂŁ sžng bĂ”ng lÂȘn, nĂŁ c©n lÂči, chØ mĂ©t chĂ· th«i, vĂ­i hai mÂŹi b¶y chĂ· khžc dÇu nÆng ¼Õn mÊy Âźi chšng nĂ·a. §Ò 4: VÎ ¼Ñp cĂŠ ÂźiÓn v” hiÖn ÂźÂči qua b”i ChiÒu tĂši cña HĂ„ ChÝ Minh. (Xem ¼Ò sĂš 18 c©u 3 trong phÇn ¼Ò thi v” Ÿžp žn.) T¶o gi¶i YÂȘu cÇu 1. Ph¶i thÊy Ÿßc T¶o gi¶i l” mÉu mĂčc cña sĂč kÕt hĂźp h”i ho” giĂ·a thÐp v” t×nh, phÈm chÊt chiÕn sÜ v” cĂšt cžch thi sÜ trong thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh. 2. ThÊy Ÿßc sĂč tinh tÕ, vÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cĂČng nh tinh thÇn lÂčc quan, tin tĂ«ng v”o tÂŹng lai tÂŹi sžng cña Bžc. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. T¶o gi¶i l” chĂŻm thÂŹ gĂ„m 2 b”i (b”i 41 v” 42) trong NhËt kÝ trong tĂŻ cña HĂ„ ChÝ Minh. C¶m hĂžng cña b”i thÂŹ Ÿßc h×nh th”nh trÂȘn ÂźĂȘng chuyÓn lao: tĂ” nh” lao Long An ¼Õn nh” lao §Äng ChÝnh. Trong thÂŹ cĂŠ ÂźiÓn, hiÖn tĂźng mĂ©t chĂŻm thÂŹ gĂ„m nhiÒu b”i khž phĂŠ biÕn. T¶o gi¶i gĂ„m 2 b”i vĂ”a cĂŁ vÞ trÝ Ÿéc lËp, vĂ”a bĂŠ sung Ăœ nghÜa cho nhau khi ŸÞng chung dĂ­i mĂ©t nhan ¼Ò. B”i thÂŹ vĂ”a cĂŁ Ăœ nghÜa t¶ thĂčc vÒ mĂ©t cuĂ©c chuyÓn lao, vĂ”a thÓ hiÖn phÈm chÊt t©m hĂ„n cao ¼Ñp cña ng- ĂȘi tĂŻ, chiÕn sÜ, nghÖ sÜ HĂ„ ChÝ Minh. 2. B”i I. ChÊt thÐp - t thÕ chiÕn sÜ. a) Hai c©u ¼Çu: “NhÊt thĂž kÂȘ ¼Ò dÂč vÞ lan QuÇn tinh ñng nguyÖt thĂ­ng thu san” -7-
L” bĂłt phžp gĂźi t¶: dĂŻng tiÕng g” gžy v” nhĂ·ng ng«i sao trÂȘn bÇu trĂȘi ¼Ó diÔn t¶ thĂȘi gian ngĂȘi tĂŻ bÞ gi¶i Âźi tĂ” lĂłc cßn rÊt sĂ­m. NhĂ·ng c©u thÂŹ thĂž nhÊt gi¶n dÞ nh mĂ©t th«ng bžo, nh kh«ng hÒ bÞ žm ¶nh bĂ«i cži tĂši tšm, giž lÂčnh. ThiÂȘn nhiÂȘn Ă« c©u thÂŹ thĂž hai lÂči sinh Ÿéng, qu©y quÇn l”m th”nh Ăœ thÂŹ ¼Ñp. C¶ hai c©u thÂŹ thÓ hiÖn nghÞ lĂčc v” t©m hĂ„n thÂŹ tinh tÕ, nhÂčy c¶m vĂ­i cži ¼Ñp cña HĂ„ ChÝ Minh (v× th«ng thĂȘng thÂŹ viÕt trÂȘn ÂźĂȘng Âźi Ÿ”y, viÕt vÒ nhĂ·ng cuĂ©c ra Âźi trong khuya khoŸt, sĂ­m h«m thĂȘng dÔ hiu quÂčnh). b) Hai c©u sau: “Chinh nh©n dÜ tÂči chinh ŸÄ thĂźng NghÂȘnh diÖn thu phong trËn trËn h”n”. Cho thÊy cži gian khĂŠ cña ngĂȘi tĂŻ trÂȘn ÂźĂȘng chuyÓn lao, vĂ”a cho thÊy t thÕ cña mĂ©t chiÕn sÜ, ŸÚi mÆt vĂ­i phong ba, ÂźÂčp trÂȘn gian khĂŁ, lÂȘn ÂźĂȘng v× ÂźÂči nghÜa. B¶n dÞch thÂŹ Ÿ· bĂĄ mÊt mĂ©t chĂ· “trËn”, dÞch cha sžt Ăœ “nghÂȘnh diÖn” cña nguyÂȘn tžc, l”m gi¶m mÊt cži khŸc nghiÖt cña thĂȘi tiÕt, sai lÖch t thÕ cña ngĂȘi Âźi. c) C¶ b”i I, viÕt vÒ cuĂ©c gi¶i tĂŻ trong ÂźÂȘm tĂši, giĂŁ lÂčnh. Nhng ngĂȘi ŸÀc kh«ng thÊy cži c« Ÿn, hiu quÂčnh, kh«ng thÊy bĂŁng džng ngĂȘi tĂŻ, chØ thÊy t thÕ mĂ©t ngĂȘi chiÕn sÜ b×nh tÜnh, chñ Ÿéng, lÂȘn Âź- ĂȘng vĂ­i tršng sao bÇu bÂčn. NĂŁ thÓ hiÖn chÊt thÐp HĂ„ ChÝ Minh - chÊt thÐp cña t©m hĂ„n ung dung, thanh th¶n, chñ Ÿéng vĂźt lÂȘn ho”n c¶nh, l”m chñ ho”n c¶nh. 3. B”i 2. T©m hĂ„n l·ng mÂčn - thi sÜ. a) Hai c©u ¼Çu: “§«ng phÂŹng bÂčch sŸc dÜ th”nh hĂ„ng U žm t”n d t¶o nhÊt kh«ng” L” mĂ©t bĂžc tranh thiÂȘn nhiÂȘn ¼Ñp vĂ­i m”u sŸc tÂŹi tŸn, rĂčc rĂŹ, Êm žp cña ch©n trĂȘi lĂłc rÂčng Ÿ«ng. §Õn Ÿ©y thiÂȘn nhiÂȘn Ÿ· cĂŁ sĂč chuyÓn biÕn rÊt mau lÑ nhĂȘ cĂŽm tĂ” “dÜ th”nh hĂ„ng” v” “t¶o nhÊt kh«ng” nhng b¶n dÞch Ÿ· kh«ng thÓ hiÖn Ÿßc hÕt. b) Hai c©u sau: “No·n khÝ bao la to”n vĂČ trĂŽ H”nh nh©n thi hĂžng hĂšt gia nĂ„ng” VÎ ¼Ñp Êm žp cña thiÂȘn nhiÂȘn ¼Êt trĂȘi lĂłc rÂčng Ÿ«ng Ÿ· l”m cho hĂ„n thÂŹ cña HĂ„ ChÝ Minh bçng thÂȘm nĂ„ng n”n. Bžc Ÿ· quÂȘn Âźi c¶nh ngĂ© cña m×nh ¼Ó thĂ«ng ngoÂčn vÎ ¼Ñp tinh kh«i cña ¼Êt trĂȘi lĂłc rÂčng Ÿ«ng. c) BĂšn dßng thÂŹ l” bĂžc tranh thiÂȘn nhiÂȘn tÂŹi sžng, Êm žp, rĂčc rĂŹ. NĂŁ cho thÊy t©m hĂ„n dÂčt d”o thi hĂžng, tr”n ¼Çy tinh thÇn lÂčc quan, tin tĂ«ng v”o tÂŹng lai tÂŹi sžng. 4. T¶o gi¶i l” mÉu mĂčc cña sĂč kÕt hĂźp h”i ho” giĂ·a thÐp v” t×nh, phÈm chÊt chiÕn sÜ v” cĂšt cžch thi sÜ trong con ngĂȘi HĂ„ ChÝ Minh. Mang nhan ¼Ò T¶o gi¶i m” b”i thÂŹ cĂŁ ©m hĂ«ng cña mĂ©t khĂłc hžt lÂȘn ÂźĂȘng. §Þnh hĂ­ng ¼Ò, gĂźi Ăœ gi¶i §Ò 1: Ph©n tÝch b”i thÂŹ T¶o gi¶i (Gi¶i Âźi sĂ­m) cña HĂ„ ChÝ Minh (Nh hĂ­ng dÉn ph©n tÝch) §Ò 2: VÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cña HĂ„ ChÝ Minh qua b”i thÂŹ T¶o gi¶i (Gi¶i Âźi sĂ­m). CÇn nÂȘu Ÿßc cžc Ăœ cÂŹ b¶n sau Ÿ©y: a) GiĂ­i thiÖu khži qužt vÒ:  Tžc gi¶  VÞ trÝ cña b”i thÂŹ trong tËp NhËt kÝ trong tĂŻ -8-
 NĂ©i dung cÇn ph©n tÝch b) VÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cña HĂ„ ChÝ Minh qua b”i thÂŹ:  T©m hĂ„n ung dung, thanh th¶n (kh«ng bËn lßng v× ÂźÂȘm tĂši, giĂŁ lÂčnh), lu«n hĂ­ng tĂ­i nhĂ·ng tÂŹi vui cña cuĂ©c sĂšng.  T©m hĂ„n nĂ„ng n”n tha thiÕt vĂ­i ¼Êt trĂȘi, dÂčt d”o c¶m xĂłc thi ca.  T©m hĂ„n lu«n hĂ­ng vÒ tÂŹng lai vĂ­i mĂ©t niÒm tin khoÎ khoŸn, mĂ©t c¶m quan lÞch sö tÂŹi sžng. c) §žnh giž:  B”i thÂŹ T¶o gi¶i m” kh«ng thÊy ngĂȘi tĂŻ, kh«ng thÊy bĂ€n lÝnh žp gi¶i. ChØ thÊy mĂ©t ngĂȘi mĂ« rĂ©ng t©m hĂ„n giao ho” vĂ­i thiÂȘn nhiÂȘn, dĂąi theo nhĂ·ng vËn Ÿéng tÂŹi vui cña cuĂ©c sĂšng.  NĂŁ l” sĂč kÕt hĂźp h”i ho” cña vÎ ¼Ñp t©m hĂ„n thi sÜ vĂ­i cĂšt cžch chiÕn sÜ trong con ngĂȘi HĂ„ ChÝ Minh. §Ò 3: §· tĂ”ng cĂŁ nhiÒu cĂš gŸng Âźi t×m Ăœ nghÜa tĂźng trng cña c©u thÂŹ: “Chßm sao Âźa nguyÖt vĂźt lÂȘn ng”n”. CĂŁ ngĂȘi cho tršng Ă« Ÿ©y tĂźng trng cho Bžc, cßn sao l” h×nh ¶nh bĂ€n lÝnh gi¶i tĂŻ. LÂči cĂŁ ngĂȘi cho tršng l” l·nh tĂŽ, cßn sao l” quÇn chĂłng. “... Bao nhiÂȘu v× sao nhĂĄ Âźang c«ng kÂȘnh žnh nguyÖt, ph¶i chšng l” quÇn chĂłng gižc ngĂ© Âźang ñng hĂ© ngĂȘi dÉn ÂźĂȘng ?” Anh (chÞ) cho biÕt ph¶i hiÓu thÕ n”o mĂ­i Ÿóng ?  VÒ Ăœ kiÕn thĂž nhÊt: Sao, dÉu cho cĂŁ quan niÖm l” nhĂĄ hÂŹn tršng v” bÐ li ti chšng nĂ·a, th× vÉn l” h×nh ¶nh thÂŹ ¼Ñp ¼Ï v” cao quÝ, kh«ng thÓ dĂŻng ¼Ó chØ bĂ€n lÝnh gi¶i tĂŻ.  VÒ Ăœ kiÕn thĂž hai: CÇn chĂł Ăœ r»ng Ÿ©y l” b”i thÂŹ cña Bžc, v” Bžc HĂ„, nh chĂłng ta Ÿ· biÕt, kh«ng hÒ quan niÖm nh thÕ vÒ quan hÖ giĂ·a quÇn chĂłng v” l·nh tĂŽ. VËy th× tršng, sao v” c¶ rÆng nĂłi mĂŻa thu nĂ·a, ¼Òu chØ nÂȘn coi nh l” h×nh ¶nh cña thiÂȘn nhiÂȘn. MĂ©t cžch hiÓu nh thÕ kh«ng hÒ l”m cho b”i thÂŹ kÐm phÇn Ăœ nghÜa (bĂ«i kh«ng thÓ nĂŁi b”i thÂŹ Ÿ· bÞ mÊt Âźi cži Ăœ nghÜa m” nĂŁ vĂšn kh«ng hÒ cĂŁ). NgĂźc lÂči, cžch hiÓu Êy sÏ tr¶ lÂči cho b”i Gi¶i Âźi sĂ­m n”y mĂ©t nÐt thÂŹ mĂ©ng m” sĂč suy diÔn kh«ng hĂźp lĂœ trÂȘn Ÿ· l”m cho bÞ mĂȘ Âźi. Cžch hiÓu Êy cĂČng Âźem lÂči Ên tĂźng vÒ mĂ©t thiÂȘn nhiÂȘn cĂČng Âźang lÂȘn ÂźĂȘng cĂŻng vĂ­i sĂč lÂȘn ÂźĂȘng cña con ngĂȘi nÂŹi mÆt ¼Êt. MĂ©t hßa ÂźiÖu lĂ­n lao v” ¼Ñp lÂč thĂȘng ! §Ò 4 . C©u cuĂši cĂŻng cña b”i thÂŹ thĂž nhÊt cĂČng cĂŁ nhiÒu cžch hiÓu trži ngĂźc nhau. CĂŁ Ăœ kiÕn nĂŁi r»ng c©u thÂŹ cĂčc t¶ c¶m gižc lÂčnh lÏo, gian khĂŠ m” con ngĂȘi gÆp trÂȘn nhĂ·ng dÆm ÂźĂȘng ngĂźc giĂŁ. LÂči cĂŁ Ăœ kiÕn nĂŁi r»ng c©u thÂŹ phžc hĂ€a mĂ©t t thÕ ¼Çy kiÂȘu h·nh: ngÈng mÆt Ÿãn giĂŁ thu. Anh (chÞ) cho biÕt ph¶i hiÓu thÕ n”o mĂ­i Ÿóng ? Kh«ng cžch n”o trong hai cžch hiÓu trÂȘn ho”n to”n cĂŁ lÝ  Quž nhÊn mÂčnh c¶m gižc cÂŹ cĂčc, khĂŠ Âźau trĂ­c l”n giĂŁ ržt cña mĂŻa thu th× sÏ m©u thuÉn vĂ­i mĂ©t thži Ÿé ho”n to”n chñ Ÿéng, ung dung m” ta Ÿ· thÊy trong c©u trĂ­c (dÜ nhiÂȘn l” thÊy qua nguyÂȘn tžc v” lĂȘi dÞch nghÜa rĂą hÂŹn nhiÒu so vĂ­i qua b¶n dÞch thÂŹ).  NgĂźc lÂči, nÕu khuyÕch ÂźÂči t thÕ kiÂȘu h·nh ngÈng mÆt lÂȘn Ÿãn giĂŁ e kh«ng hĂźp vĂ­i phong cžch cña Bžc HĂ„ vĂšn l” ngĂȘi kh«ng thÝch khoa trÂŹng. V¶ chšng, cžch hiÓu n”y cĂČng kh«ng Ÿóng vĂ­i kÕt cÊu ngĂ· phžp cña dßng thÂŹ (theo Ÿã, ph¶i hiÓu l” giĂŁ thu Ÿãn lÊy mÆt chĂž kh«ng ph¶i l” mÆt Ÿãn lÊy giĂŁ thu). V× thÕ, nÂȘn chØ c¶m nhËn Ă« Ÿ©y nhĂ·ng g× m” lĂȘi chĂ· v” tinh thÇn cña c©u thÂŹ cho phÐp. Dßng thÂŹ Êy nĂŁi lÂȘn nçi khĂŠ ¶i m” chinh nh©n Ÿ· ph¶i chÞu ÂźĂčng trÂȘn nhĂ·ng dÆm chinh ŸÄ: GiĂŁ thu, hÕt trËn n”y ¼Õn trËn khžc, quÊt ngĂźc sĂč giž buĂšt v”o mÆt ngĂȘi Âźi. ThiÂȘn nhiÂȘn Âźem ¼Õn nhĂ·ng thö thžch gian nan, nhng kh«ng l”m n¶n chÝ sĂȘn lßng con ngĂȘi Âźang vĂ·ng bĂ­c. -9-
§Ò 5. Ph©n tÝch chĂ· nĂ„ng Ÿßc dĂŻng ¼Ó kÕt thĂłc chĂŻm thÂŹ. TÂči sao tžc gi¶ kh«ng nĂŁi c¶m hĂžng tr”n trÒ, lai lžng... m” lÂči nĂŁi: “- thi hĂžng bçng thÂȘm nĂ„ng” ? §óng l” ngĂȘi ta thĂȘng hay nĂŁi c¶m hĂžng thÂŹ tr”n trÒ, lai lžng. Nhng trong trĂȘng hĂźp n”y, nhĂ·ng chĂ· tr”n trÒ, lai lžng kh«ng thÓ thay thÕ nĂŠi v” cĂČng kh«ng thÓ so sžnh nĂŠi vĂ­i chĂ· nĂ„ng. L” bĂ«i Ă« trÂȘn, tžc gi¶ Âźang nĂŁi ¼Õn mĂ©t vĂČ trĂŽ h©n hoan dĂ­i l”n hÂŹi Êm. M” chĂ· nĂ„ng cĂČng gĂźi ra sĂč Êm žp. Nh vËy, cži Âźang bao trĂŻm lÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn th× ŸÄng thĂȘi cĂČng d©ng ¼Çy Ă« lßng ngĂȘi. Ph¶i l” chĂ· nĂ„ng Êy th× mĂ­i cĂŁ thÓ Âźem ¼Õn cho ta c¶m gižc vÒ sĂč h”i hßa, giao c¶m giĂ·a tiÓu vĂČ trĂŽ - tĂč nhiÂȘn. V” thi hĂžng trong lßng ngĂȘi. Do Ÿã, cĂČng tÂŹng Ăžng, cĂ©ng hĂ«ng, hßa ŸÄng vĂ­i thi hĂžng trong lßng trĂȘi ¼Êt. §Ò 6. T×m mĂ©t v”i c©u všn, c©u thÂŹ nĂŁi ¼Õn tÂŹng lai trong všn hĂ€c tĂ” ¼Çu nhĂ·ng nšm 30 ¼Õn cžch mÂčng thžng Tžm 1945. TĂ” Ÿã, anh (chÞ) thÊy dĂč c¶m tÂŹng lai cña Bžc HĂ„ trong chĂŻm thÂŹ Gi¶i Âźi sĂ­m cĂŁ g× Ÿéc Ÿžo ? CĂŁ thÓ nghÜ ¼Õn c©u quen thuĂ©c nhÊt, vÝ nh: TrĂȘi tĂši Âźen nh mĂčc v” nh cži tiÒn ŸÄ cña chÞ (Ng« TÊt TĂš - TŸt ¼Ìn) DÔ thÊy c¶m hĂžng cña Bžc HĂ„ gÇn gĂČi vĂ­i c¶m hĂžng cña nh” thÂŹ cžch mÂčng TĂš HĂ·u v” ŸÚi lËp vĂ­i Ăœ t- Ă«ng bi quan cña Ng« TÊt TĂš, v”o lĂłc bÊy giĂȘ cßn cha ph¶i l” nh” všn cžch mÂčng. SĂč khžc nhau Ă« Ÿ©y l” sĂč khžc nhau giĂ·a hai Ăœ thĂžc hÖ, hai quan niÖm vÒ x· hĂ©i - nh©n sinh, giĂ·a cžch mÂčng v” kh«ng cžch mÂčng. NĂŁ cho thÊy chØ cžc nh” cžch mÂčng mĂ­i cĂŁ kh¶ nšng nh×n nhËn Ÿóng tÂŹng lai. Tuy nhiÂȘn, cžch c¶m xĂłc vÒ tÂŹng lai cña Bžc HĂ„, so vĂ­i cžc thi nh©n cžch mÂčng khžc, cĂČng cĂŁ nhĂ·ng nÐt riÂȘng. Bžc nĂŁi ¼Õn tÂŹng lai nh nĂŁ Ÿ· l” hiÖn tÂči. Cži m” nh” thÂŹ khžc qu¶ quyÕt l” sÏ ¼Õn th× Bžc lÂči nh Âźang chĂžng kiÕn Ÿßc rĂ„i. Ph¶i l” ngĂȘi nŸm rÊt chŸc qui luËt vËn Ÿéng cña lÞch sö mĂ­i cĂŁ thÓ cĂŁ mĂ©t thi hĂžng cĂŁ tÝnh chÊt tiÂȘn c¶m, tiÂȘn tri nh thÕ. §Ò 7. NgĂȘi ta vÉn thĂȘng nĂŁi, NhËt kÝ trong tĂŻ tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t trÝ tuÖ lĂ­n, mĂ©t t©m hĂ„n lĂ­n v” mĂ©t dĂČng khÝ lĂ­n. ChĂžng minh r»ng, mĂ©t žnh sžng nh thÕ cĂČng cĂŁ thÓ nhËn thÊy tĂ” chĂŻm thÂŹ Gi¶i Âźi sĂ­m n”y. B”i l”m nÂȘu gĂ„m cžc Ăœ:  Gi¶i Âźi sĂ­m tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t trÝ tuÖ lĂ­n. TrÝ tuÖ Êy lĂ­n lao tĂ­i mĂžc Ÿ· cĂŁ thÓ vĂźt khĂĄi hiÖn tÂči ¼Ó tĂ” trong bĂŁng tĂši d”y ¼Æc cña h«m nay nh×n ra žnh sžng cña ng”y mai.  Gi¶i Âźi sĂ­m tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t t©m hĂ„n lĂ­n. T©m hĂ„n Êy bao la nh trĂȘi ¼Êt, chĂža ¼Çy vÎ ¼Ñp v« tËn cña tÂčo vËt, cña tršng sao, hßa c¶m vĂ­i mĂ€i rung Ÿéng trong vĂČ trĂŽ.  Gi¶i Âźi sĂ­m tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t dĂČng khÝ lĂ­n. DĂČng khÝ lĂ­n Êy Ÿ· cĂŁ thÓ l”m cho con ngĂȘi ung dung trĂ­c thö thžch cña thiÂȘn nhiÂȘn khŸc nghiÖt v” cña nhĂ·ng gian khĂŠ Ă« ÂźĂȘng ÂźĂȘi, c¶m thÊy tinh thÇn thĂčc sĂč Ă« ngo”i lao dÉu th©n thÓ cßn Ă« trong vßng xiÒng xÝch. YÂȘu cÇu 1. HiÓu Ÿßc ho”n c¶nh sžng tžc cña b”i thÂŹ v” t×nh c¶m cao ¼Ñp, nghÞ lĂčc phi thĂȘng cña HĂ„ ChÝ Minh. 2. ThÊy Ÿßc nhĂ·ng nÐt phong cžch phong phĂł Âźa dÂčng cña thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh:  CĂŠ ÂźiÓn v” hiÖn ÂźÂči  HiÖn thĂčc v” tĂźng trng  ThÐp v” t×nh - 10 -
KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. XuÊt xĂž v” ho”n c¶nh sžng tžc  B”i thÂŹ Ÿßc in v”o cuĂši tËp NhËt kÝ trong tĂŻ nhng thĂčc ra nĂŁ Ÿßc l”m ngo”i nh” tĂŻ. §©y cĂČng kh«ng ph¶i l” b”i thÂŹ kÕt thĂłc tËp NhËt kÝ trong tĂŻ.  Ho”n c¶nh sžng tžc: ra khĂĄi nh” tĂŻ TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch sau 13 thžng bÞ giam cÇm, sĂžc khoÎ gi¶m sĂłt, Bžc tËp Âźi, tËp leo nĂłi rÌn luyÖn sĂžc khoÎ ¼Ó tiÕp tĂŽc hoÂčt Ÿéng cžch mÂčng. MĂ©t lÇn leo nĂłi, lÂȘn ¼Õn ŸØnh T©y Phong LÜnh, bžc sung sĂ­ng bĂ„i hĂ„i viÕt b”i thÂŹ n”y.  CÇn lu Ăœ r»ng: NÕu tÊt c¶ b”i thÂŹ khžc trong NhËt kÝ trong tĂŻ ¼Òu Ÿßc dÞch v” c«ng bĂš v”o nšm 1960 th× “T©n xuÊt ngĂŽc-hĂ€c Ÿšng sÂŹn” Ÿ· ¼Õn vĂ­i cžc ŸÄng chÝ Trung ÂŹng ngay lĂłc Ÿã. NĂŁ Ÿßc göi vÒ cĂŻng mĂ©t tĂȘ bžo tiÕng Trung QuĂšc cĂŁ ghi mÊy dßng ngĂŽ Ăœ nhŸn tin cña Bžc “ChĂłc ch huynh Ă« nh” mÂčnh khoÎ v” cĂš gŸng c«ng tžc, Ă« bÂȘn n”y vÉn b×nh yÂȘn”. 2. Hai c©u thÂŹ ¼Çu: “ V©n ñng trĂŻng sÂŹn, sÂŹn ñng v©n Giang t©m nh kÝnh tÞnh v« trÇn T¶ c¶nh thiÂȘn nhiÂȘn: BĂžc tranh sÂŹn thuĂ» hĂ·u t×nh, h”i ho”, c©n xĂžng, m”u sŸc tÂŹi sžng, ¼Ñp vÎ ¼Ñp cĂŠ kÝnh. NĂŁ gĂźi nhĂ­ c¶nh thiÂȘn nhiÂȘn trong cžc b”i thÂŹ §šng sÂŹn, C¶nh khuya, §i thuyÒn trÂȘn s«ng §žy Hai c©u thÂŹ nĂŁi lÂȘn t©m hĂ„n khoÎ khoŸn, trong sžng, Ÿ«n hËu cña nh” thÂŹ khi nh×n c¶nh vËt. “Giang t©m nh kÝnh tÞnh v« trÇn” t¶ c¶nh ¼Ñp cña lßng s«ng trong sžng, thanh khiÕt nhng cĂČng cßn cĂŁ Ăœ nghÜa ngĂŽ t×nh. §ã chÝnh l” tÊm lßng trong sžng, thanh bÂčch, kh«ng vÂŹng bĂŽi cña HĂ„ ChÝ Minh suĂšt mĂȘi ba thžng trong tĂŻ. 3. Hai c©u thÂŹ sau: “BĂ„i hĂ„i Ÿéc bĂ© T©y Phong LÜnh Dao vĂ€ng Nam thiÂȘn Ăžc cĂš nh©n TrĂčc tiÕp nĂŁi vÒ t©m trÂčng nh” thÂŹ: nçi lßng vĂ­i ¼Êt nĂ­c quÂȘ hÂŹng, t×nh bÂčn bÌ ŸÄng chÝ c¶m Ÿéng, cao ¼Ñp. LÂȘn nĂłi nhĂ­ bÂčn l” mĂ©t ¼Ò t”i quen thuĂ©c cña thÂŹ ca cĂŠ ÂźiÓn. NgĂȘi ta lÂȘn nĂłi nh mĂ©t thi sÜ, cĂŁ ngĂȘi lÂȘn nĂłi nh mĂ©t Èn sÜ. HĂ„ ChÝ Minh kh«ng rÂŹi v”o nhĂ·ng trĂȘng hĂźp n”y. Bžc lÂȘn nĂłi l” ¼Ó hoÂčt Ÿéng rÌn luyÖn th©n thÓ. §éc bĂ© l” tĂ” hay diÔn t¶ Ÿßc c«ng viÖc nÆng nhĂ€c ©m thÇm, kiÂȘn nhÉn cña Bžc cĂČng nh “bĂ„i hĂ„i” diÔn t¶ Ÿßc nhiÒu t©m trÂčng. 4. B¶n dÞch cña Nam Tr©n hay, khž sžt nghÜa. Tuy nhiÂȘn, dßng ¼Çu dÞch l” “NĂłi Êp «m m©y ” Ÿ· l”m sai lÖch chç ŸÞng, ÂźiÓm nh×n cña nh” thÂŹ. “BĂŽi kh«ng mĂȘ” kh«ng Ÿóng tinh thÇn cña nguyÂȘn tžc “tÞnh v« trÇn”. 5. MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi l” mĂ©t b”i thÂŹ ¼Æc sŸc cho thÊy t thÕ cao c¶, ung dung cña mĂ©t thi sÜ trĂ­c thiÂȘn nhiÂȘn bao la, vÎ ¼Ñp cña mĂ©t chiÕn sÜ gi”u nghÞ lĂčc v” lßng yÂȘu TĂŠ quĂšc, yÂȘu ŸÄng b”o. §Þnh hĂ­ng ¼Ò, gĂźi Ăœ gi¶i §Ò 1: Ph©n tÝch b”i thÂŹ MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi cña HĂ„ ChÝ Minh. (Xem gĂźi Ăœ ph©n tÝch Ă« phÇn II) §Ò 2: V©n ñng trĂŻng sÂŹn, sÂŹn ñng v©n - 11 -
(NĂłi Êp «m m©y, m©y Êp nĂłi) C©u ¼Çu tiÂȘn n”y cña b”i thÂŹ, nhÊt l” khi ŸÀc theo nguyÂȘn tžc, gĂźi cho anh (chÞ) nhĂ­ tĂ­i c©u thÂŹ n”o cña Bžc HĂ„ Ÿ· Ÿßc hĂ€c trong cžc tiÕt gi¶ng všn ? TĂ” Ÿã, anh (chÞ) cĂŁ nhËn xÐt g× vÒ sĂč rung Ÿéng v” cžch miÂȘu t¶ thiÂȘn nhiÂȘn cña Bžc ? H·y cĂš gŸng t×m thÂȘm vÝ dĂŽ ¼Ó l”m rĂą hÂŹn nhËn xÐt cña anh (chÞ). GĂźi Ăœ: C©u thÂŹ Êy chŸc chŸn sÏ gĂźi nhĂ­ ¼Õn c©u thÂŹ cĂČng mong chĂ· ñng: QuÇn tinh ñng nguyÖt thĂ­ng thu san (Chßm sao «m Êp vÇng tršng v” cĂŻng nhau vĂźt lÂȘn rÆng nĂłi thu). NhĂ·ng c©u thÂŹ cho thÊy Bžc lu«n nhËn ra sĂč quÊn quĂœt, hßa ÂźiÖu trong thiÂȘn nhiÂȘn, trong vĂČ trĂŽ. §Êy l” cži nh×n cña mĂ©t con ngĂȘi, giĂ·a mu«n v”n lao khĂŠ vÉn kh«ng th«i tr×u mÕn cuĂ©c ÂźĂȘi. §Êy cĂČng l” cži nh×n cña con ngĂȘi l”m chñ ho”n c¶nh, hßa hĂźp cĂŻng ho”n c¶nh. MĂ©t cžch nh×n thiÂȘn nhiÂȘn nh thÕ, ta sÏ cßn gÆp trong nhiÒu c©u thÂŹ khžc nĂ·a. VÝ dĂŽ nh: Tršng lĂ„ng cĂŠ thĂŽ, bĂŁng lĂ„ng hoa (C¶nh khuya)  Xu©n giang, xu©n thuĂ» tiÕp xu©n thiÂȘn (S«ng xu©n nĂ­c lÉn m”u trĂȘi thÂȘm xu©n) (R»m thžng giÂȘng)  Sao Âźa thuyÒn chÂčy, thuyÒn chĂȘ tršng theo ( §i thuyÒn trÂȘn s«ng §žy) §Ò 3. C©u thĂž hai cña b”i thÂŹ cĂŁ b¶n dÞch l”: Lßng s«ng gÂŹng sžng bĂŽi kh«ng mĂȘ Theo anh (chÞ), v× sao Bžc lÂči viÕt l” lßng s«ng chĂž kh«ng ph¶i dßng s«ng ? CĂČng theo anh (chÞ), dÞch l” bĂŽi kh«ng mĂȘ th× cĂŁ Ÿóng vĂ­i nguyÂȘn b¶n hay kh«ng ? V× sao ? NÕu hiÓu thËt Ÿóng theo nguyÂȘn b¶n th× c©u thÂŹ nĂŁi vĂ­i ta nhĂ·ng Ăœ tĂž ¼Ñp ¼Ï g× ? GĂźi Ăœ: a) Bžc kh«ng viÕt dßng s«ng m” viÕt lßng s«ng, cĂŁ thÓ bĂ«i:  MĂ©t cžch viÕt nh thÕ biÓu hiÖn rĂą hÂŹn c¶m gižc thÂŒm s©u cña s«ng, trong mĂ©t cži nh×n tĂ” trÂȘn cao xuĂšng.  MÆt khžc cĂČng ph¶i viÕt nh thÕ th× s«ng mĂ­i cĂŁ thÓ l” h×nh ¶nh cña mĂ©t tÊm lßng. MĂ©t nh” thÂŹ §- ĂȘng tĂ”ng vÝ m×nh nh “mĂ©t m¶nh lßng bšng trong b×nh ngĂ€c”. Lßng Bžc HĂ„ cĂČng trong trŸng thÕ. Nhng lßng Bžc HĂ„ lĂ­n lao hÂŹn nhiÒu nh thÕ. V× Ÿã l” c¶ mĂ©t “lßng s«ng gÂŹng sžng” Âźang tĂč gi·i b”y dĂ­i trĂȘi m©y. b) BĂŽi kh«ng mĂȘ l” cßn cĂŁ bĂŽi. NĂŁ trži vĂ­i tÞch v« trÇn l” tuyÖt nhiÂȘn kh«ng chĂłt bĂŽi mĂȘ. LĂȘi dÞch Êy cĂŁ phÇn ngĂźc vĂ­i tinh thÇn všn b¶n. C©u n”y, T.Lan dÞch Ÿóng hÂŹn nhiÒu: Lßng s«ng sÂčch chÂŒng m¶y may bĂŽi hĂ„ng HiÓu c©u thÂŹ Ÿóng vĂ­i tinh thÇn nguyÂȘn tžc, ta sÏ thÊy:  H×nh ¶nh mĂ©t thiÂȘn nhiÂȘn trong sžng tuyÖt vĂȘi  H×nh ¶nh mĂ©t cĂąi thanh tao, cao khiÕt nÂŹi con ngĂȘi, nh mĂ©t bËc tiÂȘn khžch, c¶m thÊy m×nh Ÿ· l©ng l©ng rĂČ sÂčch bĂŽi trÇn, vĂźt cao hÂŹn hÂŒn chĂšn tÇm thĂȘng, « trĂ€c. - 12 -
 H×nh ¶nh mĂ©t tÊm lßng tuyÖt ŸÚi sÂčch trong. §Ò 4. ChĂžng minh r»ng Bžc HĂ„, ngay trong tËp NhËt kÝ trong tĂŻ, vÉn coi m×nh l” khžch tĂč do, khžch tiÂȘn, sžnh ngang vĂ­i tiÂȘn khžch trÂȘn trĂȘi rĂ©ng. Cßn Ă« b”i MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi n”y, Bžc kh«ng hÒ dĂŻng chĂ· tiÂȘn khžch hay tĂč do nh©n (ngĂȘi tĂč do), vËy m” vÉn thÊy - nhÊt l” c©u thĂž ba - tr”n ¼Çy khÝ vÞ tiÂȘn phong ÂźÂčo cĂšt. V× sao vËy ? GĂźi Ăœ: a) CĂŁ thÓ lÊy dÉn chĂžng tĂ” cžc c©u nh: M©y ma m©y tÂčnh, bay Âźi hÕt, Cßn lÂči trong tĂŻ khžch tĂč do (V”o nh” lao huyÖn TÜnh T©y) TĂč do tiÂȘn khžch trÂȘn trĂȘi, BiÕt chšng trong ngĂŽc cĂŁ ngĂȘi khžch tiÂȘn. (Quž tra) b) MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi kh«ng cĂŁ nhĂ·ng chĂ· nh tiÂȘn khžch, nh khžch tĂč do nh trong hai b”i thÂŹ vĂ”a dÉn. Nhng nĂŁ Ÿ· vÏ ra mĂ©t thÕ giĂ­i l©ng l©ng, cao khiÕt, nh chØ d”nh cho cžc bËc khžch tiÂȘn, v” con ngĂȘi dÂčo bĂ­c ung dung trong thÕ giĂ­i Êy cßn cĂŁ thÓ l” ai, nÕu kh«ng ph¶i l” tiÂȘn khžch, l” bËc ÂźÂčo cĂšt tiÂȘn phong ? §Ò 5: C©u thÂŹ cuĂši cĂŻng ŸÀc lÂȘn theo nguyÂȘn tžc, sÏ thÊy cĂŁ mĂ©t ©m ÂźiÖu nghe rÊt thÝch: Dao vĂ€ng Nam thiÂȘn Ăžc cĂš nh©n CĂŁ ngĂȘi tĂ” c©u thÂŹ n”y Ÿ· liÂȘn tĂ«ng ¼Õn nhĂ·ng c©u thÂŹ cĂŁ tĂ” thĂȘi §ĂȘng TĂšng: Dao tri huynh ¼Ö Ÿšng cao xĂž (Ă« nÂŹi xa cĂČng biÕt nÂŹi anh em Âźang lÂȘn cao ¼Êy) VÂŹng Duy, thi sÜ ÂźĂȘi §ĂȘng  VĂ€ng mÜ nh©n hÒ thiÂȘn nhÊt phÂŹng (NhĂ­ ngĂȘi qu©n tö ngĂŁng trong bÂȘn trĂȘi) T« §«ng Pha, thi sÜ ÂźĂȘi TĂšng, lĂȘi dÞch cña Phan KÕ BÝnh SĂč liÂȘn tĂ«ng Êy cĂŁ Ăœ nghÜa g× kh«ng ? SĂč liÂȘn tĂ«ng Ÿã l”m cho nçi bĂ„i hĂ„i trong hai c©u thÂŹ c”ng trĂ« nÂȘn v« hÂčn v× trong nĂŁ nh hiÖn vÒ, nh mÂŹ m”ng ŸÄng vĂ€ng tiÕng lßng nhĂ­ tri kĂ» cña cžc thi nh©n trÂȘn dĂ­i ngh×n nšm trĂ­c. §Ò 6: B”n vÒ chÊt thÐp cña NhËt kÝ trong tĂŻ, Ho”i Thanh nÂȘu Ăœ kiÕn: “... Khi Bžc nĂŁi trong thÂŹ nÂȘn cĂŁ thÐp, ta cĂČng cÇn ph¶i hiÓu thÕ n”o l” chÊt thÐp Ă« trong thÂŹ. CĂŁ lÏ ph¶i hiÓu rÊt linh hoÂčt mĂ­i Ÿóng. Kh«ng ph¶i cĂž nĂŁi chuyÖn thÐp, lÂȘn giĂ€ng thÐp, mĂ­i l” cĂŁ tinh thÇn thÐp”. B”i l”m nÂȘn nÂȘu cžc Ăœ: a) MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi kh«ng hÒ cĂŁ chĂ· thÐp, c”ng kh«ng hÒ lÂȘn giĂ€ng thÐp. b) Nhng dĂŻ cĂŁ thÕ, hay Ÿóng hÂŹn, chÝnh v× thÕ, m” b”i thÂŹ mang chÊt thÐp tuyÖt vĂȘi. L” bĂ«i:  ChĂ· thÐp Ă« Ÿ©y Ÿßc dĂŻng ¼Ó chØ sĂžc mÂčnh cña tinh thÇn. - 13 -
 MĂ©t ho”n c¶nh khĂŁ khšn nh cña Bžc HĂ„ lĂłc Êy, ph¶i cĂŁ mĂ©t tinh thÇn gang thÐp mĂ­i cĂŁ thÓ vĂźt qua. Nhng ngĂȘi ta, nÕu cĂŁ thÓ vĂźt qua, th× hÂŒn sÏ ph¶i coi sĂč vĂźt qua Ÿã xĂžng Ÿžng l” mĂ©t chiÕn c«ng lĂ­n lao, Ÿžng ¼Ó m×nh kiÂȘu h·nh.  ChÊt thÐp trong con ngĂȘi Bžc phi thĂȘng chÝnh v× Bžc Ÿ· vĂźt qua nhĂ·ng gian khĂŠ phi thĂȘng ¼Õn thÕ m” vÉn ung dung nh kh«ng, vÉn kh«ng tĂĄ ra ph¶i cĂŁ mĂ©t cĂš gŸng n”o, kh«ng cÇn vËn dĂŽng ¼Õn mĂ©t sĂžc mÂčnh ¼Æc biÖt n”o. V× thÕ, c”ng kh«ng lÂȘn giĂ€ng thÐp, b”i thÂŹ c”ng mang chÊt thÐp. T©m t­ trong tĂŻ MĂŽc ¼Ých yÂȘu cÇu:  Qua “T©m t trong tï” cña TĂš HĂ·u, c¶m nhËn Ÿßc mĂ©t phÂŹng diÖn rÊt ¼Ñp cña t©m hĂ„n ngĂȘi cžch mÂčng trÎ tuĂŠi: gŸn bĂŁ vĂ­i cuĂ©c ÂźĂȘi b»ng nhĂ·ng t×nh c¶m thiÕt tha trong sžng. §Äng thĂȘi hiÓu Ÿßc, tĂ” nhĂ·ng lĂȘi thÂŹ ch©n thËt cña TĂš HĂ·u cuĂ©c sĂšng quanh thËt v« cĂŻng gi¶n dÞ v” quen thuĂ©c, nhng khi thiÕu vŸng v” xa cžch nĂŁ mĂ­i thÊy ¼Ñp biÕt bao, quĂœ biÕt bao.  C¶m nhËn Ÿßc t©m hĂ„n tinh tÕ cña nh” thÂŹ khi lŸng nghe nhĂ·ng ©m thanh cña cuĂ©c sĂšng h”ng ng”y; thÊy Ÿßc kh¶ nšng cña thÂŹ ca, tĂ” nhĂ·ng chi tiÕt rÊt khĂŁ cĂČng Ÿ· tÂčo ra Ÿßc nhĂ·ng h×nh ¶nh, nhĂ·ng vÇn ÂźiÖu cĂŁ sĂžc lay Ÿéng lßng ngĂȘi.  B”i thÂŹ gĂ„m 3 phÇn: PhÇn thĂž nhÊt (tĂ” c©u 1 ¼Õn c©u 24); cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i nh” tĂŻ Ÿßc gĂźi lÂȘn tĂ” nhĂ·ng ©m thanh v” t”i tĂ«ng tĂźng cña nh” thÂŹ. PhÇn thĂž hai (tĂ” c©u tiÕp theo ¼Õn c©u 36): cuĂ©c biÖn luËn bÂȘn trong cña nh” thÂŹ vÒ mĂši quan hÖ thĂšng nhÊt giĂ·a ho”n c¶nh v” sĂš phËn nh©n d©n trong x· hĂ©i. PhÇn ba (ÂźoÂčn cßn lÂči) l” lĂȘi hĂža quyÕt t©m giĂ· g×n sĂč trong sžng cña lÂŹng t©m cžch mÂčng v” tinh thÇn chiÕn ¼Êu ¼Õn cĂŻng cho lĂœ tĂ«ng. Trong quž tr×nh «n tËp b”i n”y, hĂ€c sinh cÇn nŸm vĂ·ng phÇn thĂž nhÊt (tĂ” ¼Çu ¼Õn c©u: “HĂ­ng tĂč do thÂŹm ngžt c¶ ng”n ng”y) Ÿ©y l” phÇn kÕt tinh nghÖ thuËt ¼Æc sŸc nhÊt cña b”i thÂŹ, phÇn cßn lÂči chØ yÂȘu cÇu ŸÀc thÂȘm. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n I. VÒ tžc gi¶ TĂš HĂ·u, tËp thÂŹ “TĂ” Êy” v” ho”n c¶nh ra ÂźĂȘi cña b”i thÂŹ “T©m t trong tï”.  Tžc gi¶ TĂš HĂ·u: (chØ nŸm nhËn xÐt chÝnh liÂȘn quan ¼Õn tžc phÈm) «ng sinh nšm 1920 tÂči ThĂ”a ThiÂȘn HuÕ, thuĂ« nhĂĄ hĂ€c trĂȘng QuĂšc hĂ€c HuÕ. BĂ­c v”o tuĂŠi thanh niÂȘn TĂš HĂ·u Ÿ· cĂŁ sĂč gÆp gĂŹ may mŸn v” ¼Ñp ¼Ï vĂ­i lÝ tĂ«ng cžch mÂčng. §ßc l«i cuĂšn v”o phong tr”o ¼Êu tranh, trĂ« th”nh ng- ĂȘi l·nh ÂźÂčo chñ chĂšt cña §o”n thanh niÂȘn D©n chñ Ă« HuÕ. CĂČng thĂȘi kĂș n”y «ng bŸt ¼Çu l”m thÂŹ. Con ÂźĂȘng thÂŹ ca cña TĂš HĂ·u gÇn nh ŸÄng thĂȘi vĂ­i con ÂźĂȘng hoÂčt Ÿéng cžch mÂčng.  TËp thÂŹ “TĂ” Êy” bao gĂ„m cžc sžng tžc trong kho¶ng 10 nšm (tĂ” 1937- 1946) cña TĂš HĂ·u. “TĂ” Êy” ghi lÂči kho¶nh khŸc ¼Ñp ¼Ï nhÊt, Ên tĂźng s©u ¼Ëm nhÊt cña mĂ©t t©m hĂ„n trÎ khao khžt lÏ sĂšng Ÿ· gÆp žnh sžng cña lĂœ tĂ«ng v” quyÕt t©m d©ng hiÕn cuĂ©c ÂźĂȘi m×nh cho lĂœ tĂ«ng Êy. “TĂ” Êy” Ÿ· Âźa ¼Õn cho cuĂ©c ÂźĂȘi mĂ©t kiÓu ngĂȘi, mĂ©t mÉu ngĂȘi mĂ­i: MÉu ngĂȘi Ÿßc ch©n lĂœ soi sžng, sĂšng cĂŁ Ăœ thĂžc, cĂŁ mĂŽc ¼Ých, t©m hĂ„n phong phĂł ¼Ëm Ÿ”, gŸn bĂŁ vĂ­i tËp thÓ nhng kh«ng tan biÕn v”o sĂš Ÿ«ng vÉn l” “t«i”.  Ho”n c¶nh hoÂčt Ÿéng trong phong tr”o hĂ€c sinh sinh viÂȘn Ă« HuÕ tĂ” nšm 1938, v”o §¶ng nšm Ÿã. Giai ÂźoÂčn n”y, TĂš HĂ·u l”m nhiÒu thÂŹ lu truyÒn trong hĂ€c sinh sinh viÂȘn, tÂčo ra Ÿßc mĂ©t d luËn tĂšt. TĂš HĂ·u bÞ theo dĂąi v” thžng 4/1939 bÞ mËt thžm Phžp bŸt v” giam Ă« nh” lao ThĂ”a ThiÂȘn. §Àc nhĂ·ng dßng cuĂši cĂŻng ghi phÝa dĂ­i b”i thÂŹ: “X” lim sĂš 1, lao ThĂ”a ThiÂȘn 29/4/1939, ta biÕt Ÿßc ¼Þa ÂźiÓm, thĂȘi gian cĂŽ thÓ tžc gi¶ Ÿ· viÕt b”i thÂŹ. Nhng ¼Þa ÂźiÓm v” thĂȘi gian Êy cßn nĂŁi vĂ­i ta nhiÒu ÂźiÒu khžc - 14 -
nĂ·a. Khi viÕt b”i thÂŹ n”y, TĂš HĂ·u cßn rÊt trÎ - mĂ©t ch”ng trai cßn rÊt trÎ, lßng ¼Çy nhiÖt huyÕt, tuĂŠi 20 l” tuĂŠi bĂŻng nĂŠ cña nhĂ·ng Ă­c mÂŹ v” khžt vĂ€ng, cña niÒm tin tĂ«ng say mÂȘ v” bĂ„ng bĂ©t, ¼Ëm m”u sŸc l·ng mÂčn. B”i thÂŹ ghi lÂči nhĂ·ng c¶m xĂłc, t©m trÂčng cña tuĂŠi trÎ Êy, t©m hĂ„n Êy khi Ÿét ngĂ©t bÞ nÐm v”o bĂšn bĂžc tĂȘng ngĂŽc tĂši, chÞu c¶nh tĂŻ ¼Çy. BÞ tĂŻ Ÿ”y trÂȘn chÝnh quÂȘ hÂŹng, khi ngo”i kia l” bÂčn bÌ, l” phong tr”o cžch mÂčng, l” tÊt c¶ cĂĄ c©y v” ¼Êt trĂȘi quen thuĂ©c II. Ph©n tÝch 1. PhÇn 1  Khi ŸÞng lÂči sau cžnh cöa x” lim khÐp chÆt, cĂŁ lÏ thÊm thÝa nhÊt, Ên tĂźng nhÊt trong lßng ngĂȘi tĂŻ l” nçi c« Ÿn. Ă« ngĂȘi tĂŻ trÎ tuĂŠi n”y cĂČng vËy, phÇn ¼Çu b”i thÂŹ tËp trung khŸc hĂ€a t©m trÂčng c« Ÿn b»ng mĂ©t bĂłt phžp l·ng mÂčn ¼Æc sŸc. C« Ÿn thay l” c¶nh th©n tĂŻ ! MĂ©t tiÕng kÂȘu than nh vËy ŸÞng ¼Çu hai khĂŠ thÂŹ liÂȘn tiÕp, cho ta hiÓu ngĂȘi tĂŻ Âźang rÊt c« Ÿn. C”ng c« Ÿn hÂŹn khi m” Ă« ngo”i kia l” “tiÕng ÂźĂȘi lšn nžo nĂžc”; l” “vui sĂ­ng biÕt bao nhiÂȘu” . mĂ©t thÕ giĂ­i khžc, mĂ©t kh«ng gian khžc ho”n to”n tÂŹng ph¶n.  NÕu so sžnh vĂ­i mĂ©t ngĂȘi cĂŻng c¶nh ngĂ© l” HĂ„ ChÝ Minh lĂłc bÞ giam trong nh” lao cña bĂ€n TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch th× TĂš HĂ·u lĂłc Êy cha cĂŁ Ÿßc cži b×nh tÜnh ung dung cña tžc gi¶ “NhËt kĂœ trong tï”. Tuy nhiÂȘn, ÂźiÒu Ÿã cĂČng thËt dÔ chÊp nhËn khi ta Âźi v”o t×m hiÓu nguyÂȘn nh©n cña t©m trÂčng n”y.  TuĂŠi hai mÂŹi l” tuĂŠi cña Ă­c mÂŹ v” khžt vĂ€ng, lßng phÂŹi phĂ­i yÂȘu ÂźĂȘi, bao nhiÂȘu dĂč ¼Þnh, bao nhiÂȘu ho”i niÖm, bao nhiÂȘu bÂčn bÌ th©n tĂ”ng ng”y vui chung, ŸÄng chÝ anh em kÒ vai chiÕn ¼Êu .ThÕ m” nay, trži tim trÎ trung Ÿã bÞ giam v”o bĂšn bĂžc tĂȘng, tžch biÖt, cžch ly hÂŒn vĂ­i ÂźĂȘi sĂšng. V× vËy m” nĂŁ c¶m thÊy c« Ÿn, cži c« Ÿn cña mĂ©t con ngĂȘi bÞ tžch khĂĄi cuĂ©c sĂšng s«i nĂŠi, chĂž kh«ng ph¶i cži c« Ÿn cña con ngĂȘi bÕ tŸc, kh«ng t×m thÊy sĂč xÎ chia trong ŸÄng loÂči. ChÝnh v× vËy, c¶m gižc c« Ÿn Ă« Ÿ©y cĂČng phÇn n”o thÓ hiÖn sĂč gŸn bĂŁ tha thiÕt vĂ­i cuĂ©c sĂšng, vĂ­i cuĂ©c ÂźĂȘi v” vĂ­i phong tr”o cžch mÂčng.  Nçi c« Ÿn trong c¶m xĂłc lÂči Ÿßc kh«ng gian nh” tĂŻ ¶m ÂźÂčm, vĂ­i “lÂčnh lÏo” cña “tĂȘng v«i khŸc khé” v” s”n lim “manh vžn ghÐp sÇm u” l”m tšng thÂȘm.  Ho”n c¶nh n”y dÔ dÉn lßng ngĂȘi ¼Õn chç chžn n¶n, ch×m ÂźÂŸm trong nçi c« Ÿn cña m×nh. Nhng kh«ng ph¶i, lßng ch”ng thi sÜ trÎ vĂ”a bÞ tžch ra khĂĄi cuĂ©c ¼Êu tranh, dÉu cĂŁ c« Ÿn nhng vÉn ngËp tr”n niÒm hĂ­ng vĂ€ng vÒ cuĂ©c ÂźĂȘi, yÂȘu cuĂ©c ÂźĂȘi b»ng mĂ©t t×nh yÂȘu m·nh liÖt. §Àc kĂŒ c¶ mÊy ÂźoÂčn thÂŹ ta thÊy cĂŁ c¶m gižc c« Ÿn nhng h×nh tĂźng vĂ·ng chŸc nhÊt, nĂŠi bËt nhÊt trong hai khĂŠ thÂŹ lÂči l” h×nh tĂźng ngĂȘi trai trÎ. “Tai mĂ« rĂ©ng v” lßng s«i rÂčo rĂčc T«i lŸng nghe tiÕng ÂźĂȘi lšn nžo nĂžc” “MĂ« rĂ©ng” v” “lŸng nghe” - hai h”nh Ÿéng Âźi cĂŻng vĂ­i nhau, nĂŁ thÓ hiÖn t×nh yÂȘu m·nh liÖt cña ngĂȘi tĂŻ vĂ­i cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i.  Trong ho”n c¶nh n”y, phÂŹng diÖn duy nhÊt ¼Ó tiÕp xĂłc vĂ­i cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i l” thÝnh gižc, v× cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i dĂ©i v”o b»ng mĂ©t lĂši duy nhÊt l” nhĂ·ng ©m thanh vĂ€ng qua lç cöa nhĂĄ, cña gian x” lim: 9 Ÿéng tĂ” nghe lÆp Âźi lÆp lÂči trong 24 c©u thÂŹ Ÿéng cña ÂźĂȘi. Trong b”i thÂŹ n”y, c¶m xĂłc thÝnh gižc Ÿ· Ÿßc huy Ÿéng mĂ©t cžch tĂši Âźa. B»ng sĂč lŸng nghe hÕt m×nh, thi sÜ Ÿ· lŸng nghe Âź- Ăźc nhĂ·ng ©m thanh rÊt gi¶n dÞ cña ÂźĂȘi sĂšng bÂȘn ngo”i.  KhĂŠ thÂŹ thĂž 2 v” thĂž 3 diÔn t¶ cĂŽ thÓ nhĂ·ng g× anh Ÿ· nghe. Ă« khĂŠ thÂŹ thĂž 2 TiÕng chim: - 15 -
Nghe chim reo trong giĂŁ mÂčnh lÂȘn triÒu Kh«ng ph¶i mĂ©t tiÕng chim Ÿn lÎ m” l” mĂ©t tiÕng chim reo trong giĂŁ mÂčnh lÂȘn triÒu, h×nh ¶nh thÂŹ thËt mÂčnh mÏ v” dĂ· dĂ©i. TiÕng chim reo trong giĂŁ mÂčnh chÝnh l” biÓu tĂźng niÒm khžt khao tĂč do mĂ©t cžch m·nh liÖt trong lßng tžc gi¶.  TiÕng dÂŹi: Nghe vĂ©i v· tiÕng dÂŹi chiÒu ¼Ëp cžnh TiÕng dÂŹi vĂ©i v· ¼Ëp cžnh trong chiÒu gĂźi nÂȘn vÎ ¼Ñp thi vÞ v” gĂźi nhiÒu nçi niÒm xao xžc.  TiÕng lÂčc ngĂča: Nghe lÂčc ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng lÂčnh C©u thÂŹ thÓ hiÖn sĂč tinh tÕ nhÂčy c¶m v” sĂžc mÂčnh cña tĂ«ng tĂźng: TĂ” mĂ©t tiÕng lĂŽc lÂčc vang lÂȘn nh” thÂŹ h×nh dung thÊy chĂł ngĂča thÊm lÂčnh cuĂši ng”y, ŸÞng bÂȘn giÕng rĂŻng m×nh rÊt khÏ, tĂ” cži rĂŻng m×nh Ÿã l”m rung lÂȘn mĂ©t tiÕng lĂŽc lÂčc. C©u thÂŹ cĂČng h”m chĂža t©m trÂčng ngĂȘi viÕt: ThÊm thÝa cži lÂčnh cña sĂč c« Ÿn.  TiÕng guĂšc: DĂ­i ÂźĂȘng xa nghe tiÕng guĂšc Âźi vÒ §©y l” ©m thanh duy nhÊt gÇn gĂČi vĂ­i con ngĂȘi, mang hÂŹi hĂ­ng con ngĂȘi. C©u thÂŹ kh«ng cĂŁ chĂłt dĂŽng c«ng nghÖ thuËt g× nhng lÂči cĂŁ sĂžc lay Ÿéng lĂ­n. NĂŁ gĂźi lÂȘn kh«ng khÝ vŸng vÎ cña mĂ©t ÂźĂȘng phĂš cÂčnh nh” lao. CĂŁ vŸng vÎ th× tiÕng guĂšc mĂ­i vĂ€ng lÂȘn nh thÕ. CĂŁ thÓ h×nh dung nhĂ·ng bĂ­c ch©n Âźi qua, xa dÇn theo tiÕng guĂšc nhĂĄ dÇn vĂ€ng lÂči, rĂ„i cĂŁ nhĂ·ng bĂ­c ch©n trĂ« vÒ TiÕng guĂšc l” biÓu tĂźng cña cuĂ©c ÂźĂȘi b×nh dÞ, cña cuĂ©c sĂšng thĂȘng ng”y, cña nhĂ·ng g× th©n thÂŹng vÒ cuĂ©c sĂšng. C©u thÂŹ bĂ©c lĂ© mĂ©t tÊm lßng khžt khao hĂ­ng vÒ cuĂ©c sĂšng, mĂ©t t©m hĂ„n nhÂčy c¶m rung Ÿéng trĂ­c nhĂ·ng ©m thanh b×nh dÞ nhÊt cña cuĂ©c ÂźĂȘi. CĂŻng thĂȘi gian n”y cĂČng cĂŁ mĂ©t thi sÜ l·ng mÂčn trÎ cĂŁ cži nghiÂȘng tai kĂș diÖu: “Nghe Âźi rĂȘi rÂčc trong hĂ„n NhĂ·ng ch©n xa vŸng, dÆm mßn lÎ loi” TiÕng ch©n ngĂȘi trong thÂŹ cña thi sÜ l·ng mÂčn chØ gĂźi lÂȘn sĂč chia l×a: “nghe Âźi” nÂȘn tÊt c¶ ¼Òu l” buĂ„n, c« Ÿn chØ thÊy nhĂ·ng ch©n xa vŸng, chØ thÊy nhĂ·ng dÆm mßn lÎ loi. BĂ­c ch©n ngĂȘi Ÿßc c¶m nhËn qua t©m hĂ„n ngĂȘi chiÕn sÜ cžch mÂčng th× cĂŁ c¶ Âźi v” vÒ, cĂŁ ra Âźi m” cĂČng cĂŁ xum hĂ€p, ¼Çm Êm th©n thÂŹng.  Trong 4 chi tiÕt trÂȘn h”nh Ÿéng lŸng nghe kh«ng chØ hiÓu theo nghÜa th«ng thĂȘng, Ă« Ÿ©y tžc gi¶ cßn nghe b»ng c¶ t©m tĂ«ng, tĂ«ng tĂźng, b»ng kĂœ Ăžc v” b»ng c¶ ho”i niÖm V× vËy, nhĂ·ng g× nghe Ÿßc vĂ”a cĂŽ thÓ, lÂči cĂČng rÊt mÂŹ hĂ„, tÝnh mÂŹ hĂ„ ng”y mĂ©t tšng cao hÂŹn trong khĂŠ thÂŹ thĂž ba: “T«i mÂŹ hĂ„ nghe tÊt c¶ bÂȘn ngo”i §ang rÝu rÝt giĂ·a mĂ©t trĂȘi rĂ©ng r·i” Nh” thÂŹ nĂŁi l” “nghe tÊt c¶” m” thĂčc ra kh«ng nghe cĂŽ thÓ mĂ©t ©m thanh g×, bĂ«i tÊt c¶ trong t©m hĂ„n tžc gi¶ l” mĂ©t b¶n hßa ©m vÒ sĂč sĂšng vui vÎ, h©n hoan, ¼Çy hÂčnh phĂłc th©n ži v” phÊn chÊn. Nghe giĂŁ xĂši trÂȘn c”nh c©y ngĂ€n lž Nghe mÂȘnh mang sĂžc khĂĄe cña tršm lo”i C¶nh vËt trĂ« nÂȘn rĂčc rĂŹ, dÂčt d”o, bĂ”ng nĂ« v” tÂŹi sžng, vÂčn vËt chan hßa trong cuĂ©c sĂšng ¼Çy mËt ngĂ€t: §ang hĂłt mËt cña ÂźĂȘi c©y hoa trži HÂŹng tĂč do thÂŹm ngžt c¶ ng”n ng”y - 16 -
§ßc tËn hĂ«ng “¼ĂȘi c©y hoa trži” v” “hÂŹng tĂč do thÂŹm ngžt” trong thožng chĂšc th«i, ngĂȘi ta Ÿ· Ÿñ h”m ÂŹn cuĂ©c sĂšng, nhng Ă« Ÿ©y lÂči l” “c¶ ng”n ng”y” - con sĂš tĂźng trng cho sĂč v« tËn, vÜnh h»ng. HÂčnh phĂłc Êy lĂ­n lao biÕt bao nhiÂȘu, lÂči diÔn ra trong hiÖn tÂči: “¼ang hĂłt mËt”. SĂč ŸÚi lËp giĂ·a cuĂ©c ÂźĂȘi v” chĂšn lao tĂŻ d©ng lÂȘn cao Ÿé thÓ hiÖn khžt vĂ€ng hĂ­ng vÒ cuĂ©c ÂźĂȘi, lĂ­n lao ¼Õn khŸc kho¶i cña ngĂȘi chiÕn sÜ, thi sÜ trÎ tuĂŠi. 2. PhÇn hai v” ba:  DiÔn t¶ sĂč chuyÓn biÕn trong t©m hĂ„n tžc gi¶: Âźang phiÂȘu diÂȘu theo nhĂ·ng ¶o tĂ«ng cña hĂ„n ng©y t©m hĂ„n Êy Ÿ· trĂ« vÒ vĂ­i thĂčc tÂči, ngĂȘi tĂŻ Ÿ· Âźi ¼Õn nhËn thĂžc s©u sŸc vÒ x· hĂ©i, vÒ sĂš phËn cž nh©n trong sĂš phËn mu«n ngĂȘi: T«i chØ mĂ©t con chim non bÐ nhĂĄ VĂžt trong lĂ„ng con giĂ·a mĂ©t lĂ„ng to LĂ„ng con: chØ nh” tĂŻ thĂčc d©n; lĂ„ng to chØ chÕ Ÿé thĂčc d©n Âźang ¼Ì nÐn, ŸÀa Ÿ”y, giam h·m bao ŸÄng b”o ŸÄng chÝ Ă« bÂȘn ngo”i song sŸt. Trong chÕ Ÿé thĂčc d©n khi Ÿã, kh«ng ai Ÿßc hĂ«ng tĂč do, thi sÜ chØ l” mĂ©t giĂ·a mu«n ngĂȘi Âźau khĂŠ, th× nçi c« Ÿn n”o cĂŁ nghÜa g×.  NhËn thĂžc Ÿßc sĂš phËn cž nh©n trong sĂš phËn mu«n ngĂȘi, nh” thÂŹ ŸÄng thĂȘi cĂČng nhËn thĂžc Ÿßc vÞ trÝ cña m×nh trong cuĂ©c chiÕn ¼Êu chung: T«i chØ mĂ©t con trong mu«n ngĂȘi chiÕn ¼Êu. §Ó Âźi tĂ­i mĂ©t lĂȘi thÒ h”nh Ÿéng quyÕt liÖt nh dao chÐm Ÿž, kh«ng g× lay chuyÓn nĂŠi. T«i cha chÕt nghÜa l” cha hÕt hËn NghÜa l” cha hÕt nhĂŽc cña mu«n ÂźĂȘi NghÜa l” cßn tranh ¼Êu m·i kh«ng th«i Cßn trĂ” diÖt c¶ mĂ©t lo”i thĂł Ÿéc  C©u thÂŹ cuĂši cĂŻng: “CĂŁ mĂ©t tiÕng cßi xa trong giĂŁ rĂłc”, nh mĂ©t sĂč tËp hĂźp, khži qužt Ă« cÊp Ÿé cao tÊt c¶ nhĂ·ng t©m t t×nh c¶m, mÂŹ Ă­c, quyÕt t©m Ă« trÂȘn. TiÕng cßi nh mĂ©t biÓu tĂźng cña tĂč do, tung ho”nh; tiÕng cßi Êy l” tiÕng cßi xung trËn, tiÕng cßi tËp hĂźp Ÿéi ngĂČ, tiÕng cßi mĂ« ra mĂ©t thÕ giĂ­i, mĂ©t tÂŹng lai tĂšt ¼Ñp. §Þnh hĂ­ng ra ¼Ò v” gĂźi Ăœ gi¶i: §Ò 1: Ph©n tÝch t©m trÂčng v” c¶m xĂłc cña nh©n vËt trĂ· t×nh ngĂȘi thanh niÂȘn cžch mÂčng trong ÂźoÂčn thÂŹ sau Ă« b”i “T©m t trong tï” cña TĂš HĂ·u: “C« Ÿn thay l” c¶nh th©n tĂŻ Tai mĂ« rĂ©ng v” lßng s«i rÂčo rĂčc T«i lŸng nghe tiÕng ÂźĂȘi lšn nžo nĂžc Ă« ngo”i kia vui sĂ­ng biÕt bao nhiÂȘu ! §©y ©m u Ÿ«i žnh lÂčt ban chiÒu (....) HÂŹng tĂč do thÂŹm ngžt c¶ ng”n ng”y GĂźi Ăœ: Sö dĂŽng to”n bĂ© nĂ©i dung ph©n tÝch phÇn mĂ©t cña b”i thÂŹ trong phÇn kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n Ă« trÂȘn. §Ò 2. Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch hai c©u thÂŹ dĂ­i Ÿ©y trong b”i “T©m t trong tï” cña nh” thÂŹ TĂš HĂ·u: Nghe lÂčc ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng lÂčnh - 17 -
DĂ­i ÂźĂȘng xa nghe tiÕng guĂšc Âźi vÒ GĂźi Ăœ: §©y cĂŁ thÓ coi l” hai c©u thÂŹ hay nhÊt trong b”i thÂŹ, thÓ hiÖn t©m hĂ„n nhÂčy c¶m tinh tÕ, sĂžc tĂ«ng tĂźng phong phĂł cña nh” thÂŹ. C©u thÂŹ ¼Çu: “Nghe lÂčc ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng lÂčnh” cĂŁ ©m thanh (tiÕng lÂčc ngĂča) cĂŁ h×nh ¶nh (con ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng) v” cĂŁ c¶ c¶m gižc vÒ sĂč lÂčnh lÏo cña mĂ©t buĂŠi chiÒu buĂ„n. C©u thĂž hai: “DĂ­i ÂźĂȘng xa nghe tiÕng guĂšc Âźi vÒ” cĂČng nĂŁi ¼Õn ©m thanh (tiÕng guĂšc). Âąm thanh n”y nh gĂźi Ÿßc vÎ vŸng lÆng, kh«ng khÝ lÆng lÏ cña th”nh phĂš HuÕ cĂŠ kÝnh. V× lÆng lÏ nÂȘn tiÕng guĂšc lĂłc xa, lĂłc gÇn mĂ­i vang vĂ€ng nh thÕ. §ã chÝnh l” biÓu tĂźng quen thuĂ©c cña cuĂ©c sĂšng thĂȘng nhËt. Hai c©u thÂŹ trÂȘn khiÕn ngĂȘi ŸÀc liÂȘn tĂ«ng ¼Õn h×nh ¶nh cña ngĂȘi thanh niÂȘn bÞ giam h·m trong bĂšn bĂžc tĂȘng lÂčnh lÏo cña nh” tĂŻ. V× khao khžt Ÿßc tĂč do, gŸn bĂŁ vĂ­i cuĂ©c sĂšng, ngĂȘi thanh niÂȘn n”y thÊm thÝa nçi buĂ„n c« Ÿn tËp trung trÝ lĂčc chšm chĂł lŸng nghe, Ÿãn nhËn tÊt c¶ nhĂ·ng ©m thanh cña cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i cĂŁ thÓ lĂ€t v”o trong tĂŻ. T×nh c¶m thiÕt tha ch©n th”nh cĂ©ng vĂ­i sĂč tinh tÕ cña tžc gi¶ khiÕn cho hai c©u thÂŹ cĂŁ sĂžc lay Ÿéng t©m hĂ„n ngĂȘi ŸÀc. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp. Ho”n c¶nh sžng tžc cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp 1. Ng”y 19 thžng 8 nšm 1945, chÝnh quyÒn Ă« H” NĂ©i vÒ tay nh©n d©n, Ng”y 26 thžng 8 nšm 1945, Chñ tÞch HĂ„ ChÝ Minh tĂ” chiÕn khu cžch mÂčng ViÖt BŸc vÒ tĂ­i H” NĂ©i. TÂči cšn nh” sĂš 48, phĂš H”ng Ngang. NgĂȘi biÂȘn soÂčn b¶n TuyÂȘn ng«n §éc lËp. Ng”y 2.9.1945, tÂči qu¶ng trĂȘng Ba §×nh, H” NĂ©i, NgĂȘi thay mÆt ChÝnh phñ l©m thĂȘi nĂ­c ViÖt Nam D©n chñ CĂ©ng hßa, ŸÀc b¶n TuyÂȘn ng«n §éc lËp trĂ­c h”ng chĂŽc vÂčn ŸÄng b”o. 2. TuyÂȘn ng«n §éc lËp l” mĂ©t všn kiÖn cĂŁ giž trÞ lÞch sö to lĂ­n: tuyÂȘn bĂš chÊm dĂžt chÕ Ÿé thĂčc d©n, phong kiÕn Ă« nĂ­c ta v” mĂ« ra mĂ©t kĂ» nguyÂȘn Ÿéc lËp, tĂč do cña d©n tĂ©c. TuyÂȘn ng«n §éc lËp l” mĂ©t b”i všn chÝnh luËn ngŸn gĂ€n, lËp luËn chÆt chÏ Âźanh thÐp, lĂȘi lÏ hĂŻng hĂ„n v” ¼Çy sĂžc thuyÕt phĂŽc. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n I. GiĂ­i thiÖu chung 1. ThÓ loÂči: Khžc Vi h”nh, NhËt kĂœ trong tĂŻ, TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp thuĂ©c loÂči všn chÝnh luËn mÉu mĂčc, nĂŁ thuyÕt phĂŽc ngĂȘi ŸÀc b»ng nhĂ·ng lÝ lÏ Âźanh thÐp, nhĂ·ng chĂžng cĂ­ kh«ng ai cĂŁ thÓ chĂši c·i v” hÖ thĂšng lËp luËn chÆt chÏ. 2. Ho”n c¶nh sžng tžc TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿßc viÕt trong mĂ©t ho”n c¶nh ¼Æc biÖt khžc thĂȘng: §Êt nĂ­c Ÿ· gi”nh Ÿßc Ÿéc lËp nh- ng bĂ€n ¼Õ quĂšc thĂčc d©n - ¼Æc biÖt l” thĂčc d©n Phžp Âźang lšm le quay trĂ« lÂči. Ă« miÒn Nam, thĂčc d©n Phžp Ÿßc sĂč h” hÂŹi tiÕp sĂžc cña qu©n Ÿéi Anh tiÕn v”o §«ng DÂŹng vĂ­i danh nghÜa ÂźÂči diÖn phe §Äng minh v”o gi¶i gižp vĂČ khÝ phžt xÝt NhËt. Ă« miÒn BŸc 20 vÂčn qu©n T”u TĂ«ng mĂźn oai cña ¼Õ quĂšc MĂŒ Âźang žp sžt biÂȘn giĂ­i. §iÒu cĂčc kĂș nguy hiÓm l” chĂłng ©m mu cĂ­p lÂči ¼Êt nĂ­c cña chĂłng ta nh©n danh phe §Äng minh chiÕn thŸng vĂ­i chiÂȘu b”i: lÊy lÂči m¶nh ¼Êt b¶o hĂ© Ÿ· bÞ bĂ€n Phžt xÝt nhËt chiÕm Ÿãng trong chiÕn tranh. ChĂłng ta nhÊt thiÕt ph¶i chĂšng ThĂčc d©n Phžp - mĂ©t th”nh viÂȘn chñ chĂšt cña phe §Äng minh nhng lÂči nhÊt thiÕt kh«ng thÓ chĂšng §Äng minh. §©y l” mĂ©t vÊn ¼Ò cĂčc trĂ€ng yÕu v” cĂČng cĂčc kĂș tinh tÕ ¼ßi hĂĄi sĂč kh«n khÐo v” sžng suĂšt v” b¶n lÜnh cña ngĂȘi l·nh ÂźÂčo. - 18 -
3. §Úi tĂźng: TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp hĂ­ng tĂ­i kh«ng chØ ŸÄng b”o trong c¶ nĂ­c m” cßn l” nh©n d©n trÂȘn thÕ giĂ­i, trĂ­c hÕt l” nh©n d©n tiÕn bĂ© Ă« Phžp v” MĂŒ. NĂŁ kh«ng nh»m chØ khÂŒng ¼Þnh quyÒn tĂč do Ÿéc lËp cña d©n tĂ©c ViÖt Nam m” cßn bao h”m mĂ©t cuĂ©c tranh luËn ngÇm nh»m vÂčch trÇn luËn ÂźiÖu x¶o quyÖt cña kÎ thĂŻ trĂ­c c«ng luËn. 4. Ăœ nghÜa §©y l” mĂ©t všn kiÖn lÞch sö, chÝnh trÞ hÕt sĂžc quan trĂ€ng cĂŁ Ăœ nghÜa v« cĂŻng to lĂ­n. Všn kiÖn Êy Ÿ· trang trĂ€ng tuyÂȘn ng«n vÒ nÒn Ÿéc lËp cña tĂŠ quĂšc ViÖt Nam sau ngĂŁt tršm nšm ph¶i sĂšng dĂ­i xiÒng xÝch thĂčc d©n. Všn kiÖn Êy cßn tuyÂȘn bĂš sĂč cžo chung cña chÕ Ÿé qu©n chñ Ÿ· tĂ„n tÂči mÊy mÂŹi thÕ kØ.  TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” lĂȘi tuyÂȘn bĂš trÞnh trĂ€ng v” hĂŻng hĂ„n vÒ sĂč chÊm dĂžt kĂ» nguyÂȘn bĂŁc lĂ©t, žp bĂžc v” mĂ« ra mĂ©t kĂ» nguyÂȘn Ÿéc lËp tĂč do cho d©n tĂ©c.  TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” phžt sĂłng mĂ« m”n cho phong tr”o ¼Êu tranh gi¶i phĂŁng Ă« cžc nĂ­c thuĂ©c ¼Þa trÂȘn to”n thÕ giĂ­i. II. Ph©n tÝch 1. Giž trÞ nĂ©i dung: TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp kh«ng nhĂ·ng l” všn kiÖn chÝnh trÞ cĂŁ Ăœ nghÜa lÞch sö to lĂ­n m” cßn l” tžc phÈm všn hĂ€c, l” ŸØnh cao cña všn hĂ€c chÝnh luËn trong všn hĂ€c ViÖt Nam.  VĂ­i t cžch l” mĂ©t tžc phÈm všn hĂ€c chÝnh luËn th× TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” žng všn yÂȘu nĂ­c lĂ­n cña thĂȘi ÂźÂči, l” tžc phÈm chĂža ÂźĂčng t tĂ«ng nh©n všn: (YÂȘu nĂ­c trong tiÕng nĂŁi cña mĂ©t chiÕn sÜ cžch mÂčng, mĂ©t nh” ži quĂšc vÜ ÂźÂči. Nh©n všn trong tiÕng nĂŁi cña mĂ©t nh” nh©n ÂźÂčo chñ nghÜa). a. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” žng všn yÂȘu nĂ­c lĂ­n cña thĂȘi ÂźÂči. T tĂ«ng chñ ÂźÂčo xuyÂȘn suĂšt to”n bĂ© tžc phÈm l” t tĂ«ng Ÿéc lËp d©n tĂ©c, nguyÖn vĂ€ng thiÂȘng liÂȘng cao c¶ n”y cña nh©n d©n ViÖt Nam xuyÂȘn thÇm trong to”n bĂ© cžc phÇn cña tžc phÈm.  Ă« phÇn mĂ« ¼Çu tžc gi¶ Ÿ· khÂŒng ¼Þnh Ÿéc lËp d©n tĂ©c trÂȘn cÂŹ sĂ« c«ng lÝ phžp lĂœ, trÂȘn nhĂ·ng lÏ ph¶i kh«ng thÓ chĂši c·i.  Ngay tĂ” nhĂ·ng dßng ¼Çu tiÂȘn Bžc Ÿ· dÉn lĂȘi 2 b¶n tuyÂȘn ng«n nĂŠi tiÕng cña MĂŒ v” cña Phžp. B¶n tuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña MĂŒ (1776): “TÊt c¶ mĂ€i ngĂȘi ¼Òu sinh ra cĂŁ quyÒn b×nh ÂźÂŒng. TÂčo hož cho hĂ€ nhĂ·ng quyÒn kh«ng ai cĂŁ thÓ x©m phÂčm Ÿßc”. B¶n tuyÂȘn ng«n nh©n quyÒn v” d©n quyÒn cña Phžp (1791) cĂČng Ÿ· khÂŒng ¼Þnh: “NgĂȘi ta sinh ra tĂč do v” b×nh ÂźÂŒng vÒ quyÒn lĂźi...”. Hai b¶n tuyÂȘn ng«n n”y khÂŒng ¼Þnh nhĂ·ng lÏ ph¶i kh«ng thÓ chĂši c·i vÒ nh©n quyÒn. TrÝ tuÖ tÇm vĂŁc lĂ­n lao cña HĂ„ ChÝ Minh l” Ă« chç. TĂ” nhĂ·ng lÏ ph¶i vÒ nh©n quyÒn ngĂȘi suy rĂ©ng ra lÏ ph¶i vÒ quyÒn d©n tĂ©c. Suy rĂ©ng ra c©u Êy cĂŁ nghÜa l” “TÊt c¶ cžc d©n tĂ©c trÂȘn thÕ giĂ­i ¼Òu sinh ra b×nh ÂźÂŒng, d©n tĂ©c n”o cĂČng cĂŁ quyÒn sung sĂ­ng v” quyÒn tĂč do”. CĂšng hiÕn lĂ­n lao n”y cña Bžc Ÿ· Ÿßc chÝnh mĂ©t chÝnh khžch nĂ­c ngo”i khÂŒng ¼Þnh: “CĂšng hiÕn nĂŠi tiÕng cña HĂ„ ChÝ Minh l” ngĂȘi Ÿ· phžt triÓn quyÒn cña con ngĂȘi th”nh quyÒn cña d©n tĂ©c”. Nh vËy cĂŁ nghÜa l”: tÊt c¶ mĂ€i d©n tĂ©c ¼Òu cĂŁ quyÒn quyÕt ¼Þnh lÊy vËn mÖnh cña m×nh. B¶n tuyÂȘn ng«n cña Bžc khÂŒng ¼Þnh quyÒn d©n tĂ©c bĂ«i lÏ. VËn mÖnh d©n tĂ©c l” vÊn ¼Ò then chĂšt, vÊn ¼Ò cÂŹ b¶n nhÊt ŸÚi vĂ­i nh©n d©n ta. LĂłc bÊy giĂȘ Ă« mĂ©t nĂ­c thuĂ©c ¼Þa th× trĂ­c khi nĂŁi ¼Õn quyÒn con ngĂȘi, ph¶i ¼ßi lÊy quyÒn d©n tĂ©c. D©n tĂ©c cĂŁ Ÿéc lËp th× nh©n d©n mĂ­i tĂč do hÂčnh phĂłc. §éc lËp d©n tĂ©c l” ÂźiÒu kiÖn tiÂȘn quyÕt ¼Ó thĂčc hiÖn nh©n quyÒn.  Cžch lËp luËn cña tžc gi¶ vĂ”a kh«n khÐo vĂ”a kiÂȘn quyÕt  Cžch lËp luËn Êy kh«n khÐo bĂ«i v×: NgĂȘi vÉn t«n trĂ€ng nhĂ·ng danh ng«n nhĂ·ng ch©n lĂœ dĂŻ Ÿã l” cña MĂŒ hay cña Phžp. Ă« Ÿ©y kh«ng hÒ cĂŁ sĂč lÇm lÉn giĂ·a nh©n d©n MĂŒ, d©n tĂ©c Phžp vĂ­i bĂ€n x©m lĂźc MĂŒ, Phžp.  Tžc gi¶ Ÿ· sö dĂŽng thñ phžt nghÖ thuËt “gËy «ng ¼Ëp lng «ng”. Trong tranh luËn kh«ng g× thĂł vÞ hÂŹn, kh«ng g× thuyÕt phĂŽc l” dĂŻng chÝnh lĂȘi lÏ cña ŸÚi phÂŹng ¼Ó khož miÖng ŸÚi phÂŹng. Bžc Ÿ· dĂŻng lĂȘi lÏ b¶n tuyÂȘn ng«n cña MĂŒ, Phžp ¼Ó phñ nhËn chÝnh ©m mu x©m lĂźc cña hai cĂȘng quĂšc - 19 -
n”y. NgĂȘi viÕt Ÿ· sö dĂŽng c©y gËy Ÿéc lËp d©n tĂ©c ¼Ó ¼Ëp v”o lng kÎ Âźi x©m lĂźc m” miÖng vÉn rÂȘu rao tĂč do, b×nh ÂźÂŒng, bžc ži.  Khi dÉn lĂȘi hai b¶n tuyÂȘn ng«n cña Phžp v” MĂŒ tžc gi¶ Ÿ· cĂŁ Ăœ ¼Æt ngang h”ng cuĂ©c cžch mÂčng thžng Tžm cña ta vĂ­i hai cuĂ©c cžch mÂčng cña Phžp v” MĂŒ. Qu¶ thËt hai cuĂ©c cžch mÂčng nĂŁi trÂȘn mĂ« ra mĂ©t giai ÂźoÂčn mĂ­i trong sĂč phžt triÓn cña lÞch sö x· hĂ©i lo”i ngĂȘi th× cuĂ©c cžch mÂčng thžng Tžm cña ta cĂČng mĂ« ra mĂ©t kĂ» nguyÂȘn mĂ­i. §ã l” kĂ» nguyÂȘn d”nh Ÿéc lËp d©n tĂ©c Ă« cžc nĂ­c thuĂ©c ¼Þa, l” kĂ» nguyÂȘn sĂŽp ŸÊ cña chñ nghÜa thĂčc d©n.  Cžch lËp luËn cña Bžc kh«n khÐo nhng vÉn kiÂȘn quyÕt dĂȘng nh tžc gi¶ Ÿ· ngÇm c¶nh cžo nÕu Phžp x©m lĂźc ViÖt Nam th× chÝnh hĂ€ Ÿ· ph¶n bĂ©i lÂči truyÒn thĂšng tĂšt ¼Ñp cña d©n tĂ©c hĂ€ Ÿ· Ÿóc kÕt th”nh ch©n lĂœ ghi trong b¶n tuyÂȘn ng«n. HĂ€ sÏ vÊy bÈn lÂȘn lž cĂȘ tĂč do, b×nh ÂźÂŒng, bžc ži m” cha «ng hĂ€ tĂ”ng dÂŹng cao. VĂ­i ÂźoÂčn mĂ« ¼Çu tžc gi¶ Ÿ· tÂčo cÂŹ sĂ« lĂœ luËn vĂ·ng chŸc ¼Ó triÓn khai lËp luËn Ă« phÇn sau * PhÇn tiÕp theo cña tžc phÈm lßng yÂȘu nĂ­c, nguyÖn vĂ€ng Ÿéc lËp d©n tĂ©c cña nh©n d©n ta lÂči Ÿßc khÂŒng ¼Þnh chŸc chŸn trÂȘn cÂŹ sĂ« thĂčc tiÔn. ThĂčc tiÔn vÒ phÝa Phžp v” thĂčc tiÔn vÒ phÝa ViÖt Nam.  B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿ· phñ nhËn quyÒn cña Phžp ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam - cžch dĂčng lÂȘn b¶n cžo trÂčng Âźanh thÐp cña tžc phÈm.  NÕu Phžp nÂȘu chiÂȘu b”i Phžp cĂŁ c«ng khai hož ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam, ViÖt Nam vĂšn l” thuĂ©c ¼Þa cña Phžp th× b¶n TuyÂȘn ng«n vÂčch rĂą: Phžp chÝnh l” kÎ x©m lĂźc, g©y bao tĂ©i žc. B¶n TuyÂȘn ng«n tĂš cžo mĂ©t cžch to”n diÖn tĂ©i žc n”y vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ.  VÒ chÝnh trÞ: ChĂłng tuyÖt ŸÚi kh«ng cho d©n tĂ©c ta chĂłt quyÒn tĂč do d©n chñ n”o, chĂłng chia nĂ­c ta th”nh ba kĂș vĂ­i ba chÕ Ÿé khžc nhau. MĂŽc ¼Ých l” chia rÏ t×nh Âźo”n kÕt d©n tĂ©c, ngšn c¶n sĂč nghiÖp thĂšng nhÊt ¼Êt nĂ­c cña nh©n d©n ta. ChĂłng Ÿ”n žp nhĂ·ng ngĂȘi yÂȘu nĂ­c thÂŹng nßi, tŸm cžc cuĂ©c khĂ«i nghÜa cña ta trong nhĂ·ng bÓ mžu. ChĂłng thĂčc hiÖn chÝnh sžch ngu d©n, lËp nh” tĂŻ nhiÒu hÂŹn trĂȘng hĂ€c. ChĂłng ¼Çu Ÿéc nh©n d©n ta b»ng rĂźu cĂ„n v” thuĂšc phiÖn ¼Ó ta suy kiÖt giĂšng nßi. VÒ kinh tÕ: ChĂłng cĂ­p kh«ng ruĂ©ng ¼Êt, hÇm mĂĄ, nguyÂȘn liÖu, bĂŁc lĂ©t sĂžc lao Ÿéng, chĂłng thĂčc hiÖn chÝnh sžch thuÕ h” khŸc, v« nh©n ÂźÂčo khiÕn mĂ€i tÇng lĂ­p nh©n d©n kh«ng ngĂŁc ¼Çu lÂȘn Ÿßc.  TĂ©i žc lĂ­n nhÊt cña thĂčc d©n Phžp v” phžt xÝt NhËt l” Ÿ· g©y ra th¶m hoÂč nÂčn Ÿãi nšm 1945 l”m 2 triÖu ngĂȘi chÕt Ÿãi.  Tžc gi¶ cßn tĂš cžo tĂ©i žc cña Phžp Ÿ· ¼Çu h”ng NhËt mĂ©t cžch nhĂŽc nh·, bžn rÎ nĂ­c ta cho NhËt ¼Ó phñ nhËn chiÂȘu b”i cña Phžp cĂŁ c«ng ŸÞng vÒ phe §Äng minh chĂšng phžt xÝt b¶o vÖ ViÖt Nam. B¶n TuyÂȘn ng«n chØ rĂą: chØ trong vßng 5 nšm m” Ÿ· hai lÇn Phžp quĂș gĂši mĂ« cöa nĂ­c ta rĂ­c NhËt. TĂš cžo h”nh Ÿéng n”y cña Phžp mĂ©t lÇn nĂ·a b¶n tuyÂȘn ng«n Ÿ· phñ nhËn quyÒn cña Phžp ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam.  §oÂčn všn tĂš cžo tĂ©i žc thĂčc d©n Phžp l” mĂ©t ÂźiÓn h×nh mÉu mĂčc vÒ všn chÂŹng chÝnh luËn. NhĂ·ng dÉn chĂžng Âźa ra ¼Òu cĂŁ sĂč chĂ€n lĂ€c. §Æc biÖt lĂȘi všn vĂ”a xĂłc tÝch vĂ”a truyÒn c¶m Bžc kh«ng viÕt “chĂłng Ÿ”n žp cžc cuĂ©c khĂ«i nghÜa cña ta mĂ©t cžch d· man” m” viÕt: “chĂłng tŸm cžc cuĂ©c khĂ«i nghÜa cña ta trong bÓ mžu”. H”nh Ÿéng Ÿ”n žp Ÿ· Ÿßc diÔn ÂźÂčt b»ng h×nh tĂźng “tŸm”. MĂžc Ÿé d· man Ÿ· Ÿßc h×nh tĂźng hož th”nh “bÓ mžu”. Cžch diÔn ÂźÂčt h×nh tĂźng n”y vĂ”a lĂ©t trÇn Ÿßc bĂ© mÆt quĂ» sĂž khžt mžu ngĂȘi cña bĂ€n thĂčc d©n, vĂ”a diÔn t¶ Ÿßc nçi Âźau thÂȘ th¶m cña nh©n d©n ta, nhĂ·ng ngĂȘi d©n v« tĂ©i Âźang qu»n quÂči trong “vßng tö ¼Þa” (§ĂȘng Kžch mÖnh). §óng l” t tĂ«ng chÝnh trÞ Ÿ· Ÿßc thÓ hiÖn b»ng mĂ©t c©u všn miÂȘu t¶ tuyÖt vĂȘi cĂŁ sĂžc lay Ÿéng mÂčnh mÏ c¶ nhËn thĂžc v” t×nh c¶m cña ngĂȘi ŸÀc.  §éc lËp d©n tĂ©c cßn Ÿßc khÂŒng ¼Þnh trÂȘn cÂŹ sĂ« thĂčc tiÔn vÒ phÝa ViÖt Nam. Ă« Ÿ©y TuyÂȘn ng«n Ÿ· khÂŒng ¼Þnh “ViÖt Nam cĂŁ quyÒn v” thĂčc tÕ Ÿ· l” mĂ©t nĂ­c gi”nh Ÿßc tĂč do Ÿéc lËp”.  ThĂčc tÕ ViÖt Nam cĂŁ quyÒn hĂ«ng tĂč do Ÿéc lËp bĂ«i v× chÝnh nh©n d©n ViÖt Nam chĂž kh«ng ph¶i ai Ÿ· ŸÞng vÒ phe ŸÄng minh chĂšng phžt xÝt: “MĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc chĂšng žch Ÿ« hĂ© cña thĂčc d©n - 20 -
Phžp hÂŹn 80 nšm nay, mĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc ŸÞng vÒ phe ŸÄng minh chĂšng phžt xÝt NhËt suĂšt mÊy nšm nay, d©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc tĂč do, d©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc Ÿéc lËp”. Trong mĂ©t ÂźoÂčn všn ngŸn hai lÇn xuÊt hiÖn tĂ” gan gĂŁc, bĂšn lÇn dĂŻng tĂ” d©n tĂ©c. Hai ÂźoÂčn všn cña b¶n TuyÂȘn ng«n lÆp lÂči nh hai nhžt dao chÐm xuĂšng mçi lĂłc mĂ©t mÂčnh hÂŹn. NgĂȘi ¼ßi quyÒn cho d©n tĂ©c nÂȘn 20 lÇn nhŸc tĂ­i chñ quyÒn trong nhĂ·ng c©u všn h”o hĂŻng Âźanh thÐp.  Kh«ng nhĂ·ng khÂŒng ¼Þnh quyÒn m” b¶n TuyÂȘn ng«n cßn khÂŒng ¼Þnh thĂčc tÕ ViÖt Nam Ÿ· gi”nh Âź- Ăźc Ÿéc lËp. Cžch lËp luËn cña tžc gi¶ Ă« Ÿ©y cĂČng thËt chÆt chÏ, sŸc s¶o Bžc chØ rĂą ViÖt Nam kh«ng cßn l” thuĂ©c ¼Þa cña Phžp v× Phžp Ÿ· bžn rÎ ViÖt Nam cho NhËt. NĂ­c ta cĂČng kh«ng cßn l” thuĂ©c ¼Þa cña NhËt v× sau khi NhËt ¼Çu h”ng ŸÄng minh th× nh©n d©n ta Ÿ· gi”nh lÂči nĂ­c tĂ” tay NhËt. HÂŹn nĂ·a ViÖt Nam Ÿ· cĂŁ ChÝnh phñ l©m thĂȘi ÂźÂči diÖn ch©n chÝnh cho nh©n d©n ViÖt Nam. §Ó khÂŒng ¼Þnh sĂč thËt n”y. NgĂȘi viÕt TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp lžy Âźi lžy lÂči hai lÇn chĂ· “sĂč thËt”. “SĂč thËt l”, sĂč thËt l”” v” cuĂši cĂŻng th× “NĂ­c ViÖt Nam cĂŁ quyÒn hĂ«ng tĂč do v” Ÿéc lËp, v” sĂč thËt Ÿ· th”nh mĂ©t n- Ă­c tĂč do Ÿéc lËp”. §©y l” nhĂ·ng ÂźiÖp khĂłc tiÕp nĂši nhau tšng thÂȘm ©m hĂ«ng hĂŻng biÖn cña b¶n tuyÂȘn ng«n.  PhÇn kÕt thĂłc b¶n tuyÂȘn ng«n tžc gi¶ tiÕp tĂŽc khÂŒng ¼Þnh lßng yÂȘu nĂ­c, nguyÖn vĂ€ng Ÿéc lËp d©n tĂ©c cña nh©n d©n ta vĂ”a trÂȘn cÂŹ sĂ« c«ng lĂœ vĂ”a trÂȘn cÂŹ sĂ« thĂčc tiÔn. VÒ mÆt c«ng lĂœ, nÕu tžc gi¶ Ÿ· c«ng nhËn quyÒn Ÿéc lËp d©n tĂ©c tĂč quyÕt tÂči hai hĂ©i nghÞ: TÂȘ hÂȘ ršng (1943) v” CĂču Kim SÂŹn (1945) th× hĂ€ nhÊt ¼Þnh sÏ ph¶i c«ng nhËn quyÒn Ÿéc lËp cña d©n tĂ©c ViÖt Nam. NÕu kh«ng th× nh©n d©n ta sÏ phžt huy truyÒn thĂšng yÂȘu nĂ­c bÊt khuÊt ¼Ó giĂ· vĂ·ng quyÒn tĂč do Ÿéc lËp Êy: “To”n thÓ d©n tĂ©c ViÖt Nam quyÒn tĂč do Ÿéc lËp Êy”. B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿ· kÕt thĂłc b»ng c©u všn khÂŒng ¼Þnh lßng yÂȘu nĂ­c b»ng lĂȘi thÒ quyÕt tö cho tĂŠ quĂšc quyÕt sinh. §Æt trong quž tr×nh phžt triÓn cña všn hĂ€c ViÖt Nam th× TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” ŸØnh cao cña všn hĂ€c yÂȘu nĂ­c tĂ” “Nam quĂšc sÂŹn h”” ¼Õn “B×nh ng« ÂźÂči cžo” ¼Õn TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” nhĂ·ng chÆng Âź- ĂȘng khžc nhau cña cĂŻng mĂ©t ch©n lĂœ “Kh«ng cĂŁ g× quĂœ hÂŹn Ÿéc lËp tĂč do”. b. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp kh«ng nhĂ·ng l” žng všn yÂȘu nĂ­c m” cßn chĂža ÂźĂčng t tĂ«ng nh©n všn cao ¼Ñp. MÆc dĂŻ b¶n tuyÂȘn ng«n kh«ng trĂčc tiÕp nĂŁi ¼Õn nh©n quyÒn, nhng yÕu tĂš nh©n quyÒn vÉn thÊm trong to”n bĂ© tžc phÈm. NgĂȘi viÕt TuyÂȘn ng«n tĂš cžo tĂ©i žc cña thĂčc d©n Phžp vĂ”a ŸÞng trÂȘn lËp trĂȘng d©n tĂ©c ¼Ó ¼ßi Ÿéc lËp tĂč do, vĂ”a xuÊt phžt tĂ” quyÒn con ngĂȘi ¼Ó khÂŒng ¼Þnh nhĂ·ng giž trÞ nh©n všn ch©n chÝnh ¼Ó lÂȘn žn h”nh Ÿéng ch” ÂźÂčp lÂȘn con ngĂȘi trži hÂŒn vĂ­i lÏ ph¶i v” nh©n ÂźÂčo. B¶n tuyÂȘn ng«n khÂŒng ¼Þnh Ÿéc lËp d©n tĂ©c nhng trong chiÒu s©u cña nĂŁ cĂČng l” ¼ßi vÊn ¼Ò nh©n quyÒn bĂ«i v× Ă« mĂ©t nĂ­c nh ViÖt Nam th× Ÿéc lËp d©n tĂ©c sÏ l” ÂźiÒu kiÖn tiÂȘn quyÕt ¼Ó thĂčc hiÖn nh©n quyÒn. B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp kh«ng nhĂ·ng khÂŒng ¼Þnh truyÒn thĂšng yÂȘu nĂ­c bÊt khuÊt m” cßn ¼Ò cao truyÒn thĂšng nh©n ÂźÂčo cña d©n tĂ©c ViÖt Nam. MÆc dĂŻ bĂ€n thĂčc d©n x©m lĂźc g©y bao tĂ©i žc ŸÚi vĂ­i ŸÄng b”o ta nhng nh©n d©n ViÖt Nam vÉn giĂ· mĂ©t thži Ÿé khoan hĂ„ng v” nh©n ÂźÂčo. “Sau cuĂ©c biÕn Ÿéng 9/3, ViÖt Nam Ÿ· giĂłp cho nhiÒu ngĂȘi Phžp chÂčy qua biÂȘn thuĂș, lÂči cĂžu cho ngĂȘi Phžp ra khĂĄi nh” giam NhËt v” b¶o vÖ tÝnh mÂčng, t”i s¶n cña hĂ€â€. NÂȘu cao truyÒn thĂšng ÂźÂčo lĂœ nh©n nghÜa, b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿ· phžt huy truyÒn thĂšng nh©n ÂźÂčo cña nh©n d©n ViÖt Nam trong b¶n ThiÂȘn cĂŠ hĂŻng všn “BN§C”: Ҥem ÂźÂči nghÜa ¼Ó thŸng hung t”n LÊy chÝ nh©n ¼Ó thay cĂȘng bÂčo”. 2. Giž trÞ nghÖ thuËt a. B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cĂŁ kÕt cÊu chÆt chÏ lËp luËn Âźanh thÐp.  Tžc phÈm gĂ„m 3 phÇn cĂŁ mĂši quan hÖ hĂ·u cÂŹ bĂŠ sung cho nhau: phÇn 1 nÂȘu cÂŹ sĂ« phžp lĂœ, ¼Æt cÂŹ sĂ« lĂœ luËn: phÇn 2 soi sžng chĂžng minh b»ng thĂčc tiÔn: phÇn cuĂši rĂłt ra kÕt luËn. Cžc phÇn cßn lÂči liÂȘn hÖ vĂ­i nhau b»ng nhĂ·ng liÂȘn tĂ”, nhĂ·ng cĂŽm quan hÖ tĂ” chÆt chÏ nh nhĂ·ng mŸt xÝch. KÕt thĂłc phÇn ¼Çu chuyÓn sang phÇn hai, tžc gi¶ sö dĂŽng liÂȘn tĂ” “ThÕ m”” nh ¼Ó bžo trĂ­c nhĂ·ng h”nh Ÿéng Phžp Ÿßc dÉn ra tiÕp theo sÏ trži hÂŒn lÏ ph¶i v” nh©n ÂźÂčo. KÕt - 21 -
thĂłc phÇn II chuyÓn sang phÇn 3 tžc gi¶ sö dĂŽng cĂŽm liÂȘn tĂ” “bĂ«i thÕ cho nÂȘn” nh ¼Ó khÂŒng ¼Þnh hai phÇn trÂȘn l” nguyÂȘn nh©n cßn phÇn cuĂši l” kÕt qu¶. Cžch lËp luËn cña tžc gi¶ l” dĂŻng lĂȘi lÏ cña ŸÚi phÂŹng ¼Ó bžc bĂĄ ŸÚi phÂŹng v” lu«n cĂŁ sĂč kÕt hĂźp giĂ·a lĂœ luËn v” thĂčc tiÔn. b. GiĂ€ng všn thay ŸÊi linh hoÂčt phĂŻ hĂźp vĂ­i ŸÚi tĂźng v” nĂ©i dung.  NĂŁi vĂ­i c«ng luËn quĂšc tÕ th× giĂ€ng všn uyÂȘn bžc, thÓ hiÖn mĂ©t trÝ tuÖ sŸc s¶o dÉn nhĂ·ng lĂȘi tuyÂȘn ng«n nĂŠi tiÕng l” cÂŹ sĂ« cho lËp luËn.ViÕt vĂ­i ŸÄng b”o c¶ nĂ­c th× lĂȘi všn t×nh c¶m thiÕt tha. VÒ ÂźiÒu n”y ChÕ Lan ViÂȘn Ÿ· nhËn xÐt thËt chÝnh xžc: “V× nĂŁi vĂ­i ŸÄng b”o lĂȘi všn cña b¶n TuyÂȘn ng«n xiÕt bao xĂłc Ÿéng sau 13 chĂ· “quyÒn” l” 14 c©u, c©u n”o cĂČng cĂŁ chĂ· chĂłng” MĂ« ¼Çu nÆng nh bĂła tÂč: “ChĂłng tuyÖt ŸÚi kh«ng cho”, “chĂłng thi h”nh nhĂ·ng luËt phžp d· man”, “chĂłng cĂ­p kh«ng ruĂ©ng ¼Êt” v” mçi chĂ· chĂłng Êy nh xiÕt xuĂšng chĂ· “ta” l”m xĂłc Ÿéng lßng ngĂȘi: “chĂłng cĂ­p ¼Êt nĂ­c ta, žp bĂžc ŸÄng b”o ta, tuyÖt ŸÚi kh«ng cho nh©n d©n ta chĂłt quyÒn tĂč do d©n chñ n”o c¶”. Khi khÂŒng ¼Þnh Ÿéc lËp, tĂč do th× lĂȘi všn trang trĂ€ng thiÂȘng liÂȘng. “ChĂłng t«i trÞnh trĂ€ng tuyÂȘn bù” khi tĂš cžo tĂ©i žc kÎ thĂŻ th× giĂ€ng všn bi thiÕt. Khi nÂȘu cao truyÒn thĂšng yÂȘu nĂ­c th× giĂ€ng všn h”o hĂŻng s¶ng khoži. c. Ng«n ngĂ· h×nh tĂźng nghÖ thuËt vĂ”a chÝnh xžc vĂ”a gĂźi c¶m, truyÒn c¶m. V× l” všn kiÖn chÝnh trÞ nÂȘn mçi chĂ· mçi lĂȘi cÇn ph¶i chÝnh xžc tuyÖt ŸÚi. V× l” tžc phÈm všn hĂ€c nÂȘn mçi chĂ· mçi lĂȘi lÂči cĂŁ sĂžc mÂčnh gĂźi c¶m truyÒn c¶m lĂ­n lao. Khi tžc gi¶ viÕt: “chĂłng tuyÖt ŸÚi kh«ng cho d©n ta chĂłt quyÒn tĂč do d©n chñ n”o” th× hai chĂ· “tuyÖt ŸÚi” vĂ”a nhÊn mÂčnh vĂ”a l”m chÝnh xžc thÂȘm Ăœ všn. ChØ b»ng chÝn chĂ· : “Phžp chÂčy, NhËt h”ng, Vua B¶o §Âči thoži vÞ” m” c©u všn Ÿ· khži qužt Ÿßc nhĂ·ng sĂč kiÂȘn chÝnh trÞ, nhĂ·ng biÕn cĂš quan trĂ€ng nhÊt cña lÞch sö lĂłc bÊy giĂȘ. NhĂ·ng sĂč kiÖn n”y ¼Æt liÂȘn tiÕp cÂčnh nhau trong c©u všn ngŸn gĂ€n Âźem ¼Õn sĂč c¶m nhËn vÒ sĂč thÊt bÂči th¶m hÂči, nhanh chĂŁng cña kÎ thĂŻ v” khÝ thÕ thÇn tĂšc cña cžch mÂčng thžng Tžm. NhĂ·ng t tĂ«ng chÝnh trÞ Ÿßc diÔn ÂźÂčt b»ng nhĂ·ng h×nh tĂźng vĂ”a gĂźi c¶m vĂ”a truyÒn c¶m tžc gi¶ kh«ng viÕt. Phžp ¼Çu h”ng NhËt mĂ©t cžch nhĂŽc nh· m” viÕt “thĂčc d©n Phžp quĂș gĂši mĂ« cöa nĂ­c ta rĂ­c NhËt”. C©u všn h×nh tĂźng Ÿ· diÔn t¶ Ÿßc thži Ÿé hÌn nhžt v” tĂč ti n« lÖ cña Phžp trĂ­c NhËt. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” ŸØnh cao cña všn hĂ€c yÂȘu nĂ­c, ŸØnh cao cña všn chÝnh luËn. Trong c¶ cuĂ©c ÂźĂȘi, l”m všn viÕt všn cña Bžc th× hai lÇn ngĂȘi c¶m thÊy sung sĂ­ng v” s¶ng khoži nhÊt khi ¼Æt bĂłt viÕt Ÿã l” lÇn viÕt “B¶n žn chÕ Ÿé thĂčc d©n Phžp” ¼Ó lÂči b¶n cžo trÂčng Âźanh thÐp kÕt tĂ©i chĂłng” v” lÇn viÕt TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp ¼Ó tuyÂȘn bĂš cžo chung chÕ Ÿé thĂčc d©n Êy. §Þnh hĂ­ng ¼Ò gĂźi Ăœ gi¶i §Ò 1. H·y xžc ¼Þnh ranh giĂ­i v” mĂši quan hÖ giĂ·a cžc phÇn lĂ­n trong b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp GĂźi Ăœ PhÇn thĂž nhÊt cña b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña HĂ„ Chñ tÞch - phÇn nÂȘu ch©n lÝ - kÕt thĂłc Ă« c©u: “§ã l” nhĂ·ng lÏ ph¶i kh«ng ai chĂši c·i Ÿßc”. PhÇn thĂž hai cña b¶n TuyÂȘn ng«n nĂši liÒn vĂ­i phÇn trÂȘn b»ng hai chĂ· ThÕ m”. Trong tiÕng ViÖt, chĂ· m” Ÿßc dĂŻng ¼Ó biÓu thÞ quan hÖ kh«ng phĂŻ hĂźp cĂŻng nhau, trži ngĂźc vĂ­i nhau. Quan hÖ giĂ·a phÇn thĂž nhÊt v” phÇn thĂž hai cña b¶n TuyÂȘn ng«n chÝnh l” nh thÕ. VĂ­i hai chĂ· thÕ m” rÊt ngŸn gĂ€n v” ho”n to”n xžc Ÿžng, tžc gi¶ nh bžo trĂ­c: ÂźiÒu sŸp nĂŁi trong phÇn thĂž hai sÏ trži ngĂźc vĂ­i ÂźiÒu Ÿ· nĂŁi Ă« phÇn ¼Çu. ViÖc l”m cña thĂčc d©n Phžp Ă« ViÖt Nam chĂžng tĂĄ r»ng chĂłng Ÿ· ph¶n bĂ©i chÝnh ngay nhĂ·ng ÂźiÒu Ÿßc nÂȘu lÂȘn trong cžc b¶n TuyÂȘn ng«n cña nĂ­c MÜ v” nĂ­c Phžp. PhÇn kÕt thĂłc cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿßc gŸn vĂ­i hai phÇn trÂȘn b»ng chĂ· BĂ«i thÕ cho nÂȘn. BĂšn chĂ· Êy th«ng bžo rÊt rĂą r”ng: Hai phÇn trÂȘn l” cÂŹ sĂ« (cÂŹ sĂ« ch©n lÝ v” cÂŹ sĂ« thĂčc tÕ), l” nguyÂȘn nh©n, cßn phÇn thĂž ba n”y sÏ l” hÖ qu¶, l” kÕt qu¶ tÊt yÕu sinh ra tĂ” nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n Êy. §· coi quyÒn tĂč do, b×nh ÂźÂŒng giĂ·a cžc d©n tĂ©c l” lÏ ph¶i kh«ng thÓ chĂši c·i, Ÿ· coi viÖc chĂłng ta gi”nh lÂči Ÿßc ¼Êt nĂ­c tĂ” tay NhËt chĂž kh«ng ph¶i tĂ” tay Phžp l” thĂčc tÕ kh«ng thÓ n”o bžc bĂĄ, th× viÖc chĂłng ta thožt li hÂŒn cžc mĂši quan hÖ thĂčc - 22 -
d©n vĂ­i Phžp ¼Ó trĂ« th”nh mĂ©t nĂ­c tĂč do Ÿéc lËp ph¶i l” mĂ©t sĂč Ÿng nhiÂȘn, chÝnh ÂźÂči quang minh nh trĂȘi ¼Êt, sžng tĂĄ nh nhËt nguyÖt. RĂą r”ng, TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” mĂ©t chØnh thÓ thĂšng nhÊt, vĂ­i cžc yÕu tĂš quan hÖ hÕt sĂžc chÆt chÏ vĂ­i nhau. §Ò 2. Anh (chÞ) chŸc ¼Ó Ăœ thÊy: Quž nöa ÂźoÂčn mĂ« ¼Çu cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿßc d”nh ¼Ó trÝch dÉn nhĂ·ng c©u viÕt trong cžc b¶n TuyÂȘn ng«n thĂȘi cžch mÂčng t s¶n. VËy m” ngĂȘi ta vÉn nhËn ra tĂ” ÂźoÂčn všn ngŸn gĂ€n n”y h×nh ¶nh mĂ©t HĂ„ ChÝ Minh Âźang giÂŹng cao bĂŁ ÂźuĂšc sžng ngĂȘi cña t tĂ«ng gi¶i phĂŁng d©n tĂ©c. V× sao vËy ? GĂźi Ăœ: NhĂ·ng c©u m” Bžc HĂ„ Ÿ· trÝch dÉn tĂ” TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña MÜ, TuyÂȘn ng«n Nh©n quyÒn v” D©n quyÒn cña Phžp ¼Òu l” nhĂ·ng c©u viÕt tuyÖt hay. Nhng xem xÐt kÜ th× sÏ thÊy: nhĂ·ng c©u viÕt Êy, dĂŻ hay tuyÖt, vÉn kh«ng chĂža ÂźĂčng cÂŹ sĂ« t tĂ«ng thĂčc sĂč cña b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña ViÖt Nam. V× nhĂ·ng c©u viÕt Êy chØ dĂ”ng lÂči Ă« viÖc nÂȘu lÂȘn quyÒn tĂč do, b×nh ÂźÂŒng giĂ·a nhĂ·ng con ngĂȘi. CÂŹ sĂ« t tĂ«ng thĂčc sĂč cña b¶n TuyÂȘn ng«n n»m trong c©u všn Bžc khiÂȘm tĂšn gĂ€i l” “suy rĂ©ng”. Trong c©u “suy rĂ©ng” Êy, Bžc HĂ„ Ÿ· giÂŹng cao ngĂ€n cĂȘ b×nh ÂźÂŒng, tĂč do giĂ·a cžc d©n tĂ©c trÂȘn trži ¼Êt. ThÕ l” Bžc Ÿ· chuyÓn tĂ” phÂčm trĂŻ nh©n quyÒn - nÒn mĂŁng t tĂ«ng cña cžch mÂčng t s¶n - sang phÂčm trĂŻ chĂšng thĂčc d©n - nÒn mĂŁng cña phong tr”o gi¶i phĂŁng d©n tĂ©c, phong tr”o rĂ„i sÏ trĂ« th”nh mĂ©t trong ba dßng thžc cžch mÂčng trÂȘn thÕ giĂ­i. Qu¶ l” trong ÂźoÂčn všn - Ÿóng hÂŹn chØ trong mĂ©t c©u všn ngŸn gĂ€n, ta vÉn nhËn ra mĂ©t HĂ„ ChÝ Minh nh ngĂȘi giÂŹ cao bĂŁ ÂźuĂšc sžng ngĂȘi cña t tĂ«ng gi¶i phĂŁng d©n tĂ©c. §Ò 3. CĂŁ bÂčn kh«ng hiÓu tÂči sao ÂźoÂčn všn tĂš cžo tĂ©i žc cña thĂčc d©n Phžp trong vßng 5 nšm trĂ­c Cžch mÂčng thžng Tžm 1945 lÂči Ÿßc Bžc viÕt d”i ngang vĂ­i ÂźoÂčn všn tĂš cžo tĂ©i žc cña chĂłng suĂšt 80 nšm. Anh (chÞ) sÏ gi¶i thÝch thÕ n”o vÒ ÂźiÒu Ÿã. GĂźi Ăœ: Trong phÇn thĂž hai cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp, ÂźoÂčn tĂš cžo tĂ©i žc vÒ chÝnh trÞ v” vÒ kinh tÕ cña thĂčc d©n Phžp trong hÂŹn 80 nšm Ÿ« hĂ© ViÖt Nam Ÿßc viÕt ngŸn gĂ€n, c« Ÿóc, trong khi ÂźoÂčn všn nĂŁi vÒ viÖc Phžp bžn nĂ­c ta cho NhËt, vÒ viÖc ta gi”nh lÂči nĂ­c tĂ” tay NhËt lÂči Ÿßc viÕt khž tØ mØ, kĂŒ c”ng. V× sao vËy ? V× v”o lĂłc Êy, trĂ­c c«ng luËn trong nĂ­c ta v” trÂȘn thÕ giĂ­i, tĂ©i žc cña bĂ€n thĂčc d©n Ă« thuĂ©c ¼Þa Ÿ· l” mĂ©t thĂčc tÕ quž hiÓn nhiÂȘn. Trong khu«n khĂŠ mĂ©t b¶n TuyÂȘn ng«n - mĂ©t loÂči h×nh všn b¶n rÊt cÇn sĂžc mÂčnh cña sĂč nÐn dĂ„n, c« Ÿóc, nhĂ·ng tĂ©i žc n”y ho”n to”n cĂŁ thÓ nÂȘu dĂ­i dÂčng nhĂ·ng lĂȘi kÕt žn gĂ€n g”ng, Âźanh thÐp. Nhng nhĂ·ng ÂźiÒu Bžc nĂŁi ¼Õn trong ÂźoÂčn všn sau lÂči khžc. §ã l” sĂč thËt, nhng l” mĂ©t sĂč thËt tÕ nhÞ, kh«ng tinh tĂȘng th× rÊt dÔ lÇm lÉn. Bžc HĂ„ Ÿ· sžng suĂšt lĂȘng trĂ­c Ÿßc r»ng sÏ kh«ng Ýt ngĂȘi v« t×nh hoÆc hĂ·u Ăœ cho r»ng chĂłng ta gi”nh Ÿéc lËp tĂ” tay thĂčc d©n v” phžt xÝt. Nhng Ÿ©y l” chuyÖn “sai mĂ©t li Âźi mĂ©t dÆm”. Cži ÂźiÒu thoÂčt nh×n dÔ tĂ«ng l” kh«ng quan trĂ€ng g× lŸm vÒ b¶n chÊt, lÂči cĂŁ thÓ g©y ra hËu qu¶ kh«ng sao lĂȘng hÕt. ThiÕu mĂ©t chĂłt sžng suĂšt, mĂ©t chĂłt kh«n khÐo Ă« Ÿ©y, ta dÔ cĂŁ thÓ bÞ quy l” chĂšng lÂči mĂ©t th”nh viÂȘn chñ chĂšt cña ŸÄng minh, chĂšng lÂči nhĂ·ng ÂźiÒu Ă­c cho nhĂ·ng nĂ­c thŸng trËn cĂŁ quyÒn thu lÂči nhĂ·ng m¶nh ¼Êt cĂČ cña m×nh. MĂ©t ÂźiÒu cĂŁ tÇm quan trĂ€ng sĂšng cßn ŸÚi vĂ­i nÒn Ÿéc lËp cña ¼Êt nĂ­c nh thÕ, kh«ng thÓ n”o coi nhÑ. NÂȘn dĂŻ l” TuyÂȘn ng«n, Bžc HĂ„ vÉn ph¶i dĂŽng c«ng ph©n gi¶i, b»ng h”ng loÂčt c©u všn chia th”nh cžc vÕ ph©n biÖt vĂ­i nhau, vĂ­i sĂč nhÊn rÊt mÂčnh trong ngĂ· ÂźiÖu. VÝ nh: “ThÕ l” chÂŒng nhĂ·ng chĂłng kh«ng “b¶o hĂ©â€ Ÿßc ta, trži lÂči, trong 5 nšm, chĂłng Ÿ· bžn nĂ­c ta hai lÇn cho NhËt”. - 23 -
“SĂč thËt l” tĂ” mĂŻa thu nšm 1940, nĂ­c ta Ÿ· th”nh thuĂ©c ¼Þa cña NhËt, chĂž kh«ng ph¶i thuĂ©c ¼Þa cña Phžp nĂ·a”. “SĂč thËt l” d©n ta Ÿ· lÊy lÂči nĂ­c ViÖt Nam tĂ” tay NhËt, chĂž kh«ng ph¶i tĂ” tay Phžp”. CÇn thÊy, ¼Êy l” nhĂ·ng c©u všn mang Ăœ nghÜa sinh tö trong mĂ©t b¶n tuyÂȘn ng«n. §Ò 4. H·y ŸÀc lÂči nhĂ·ng c©u sau: ChĂłng t«i tin r»ng cžc nĂ­c §Äng minh Ÿ· c«ng nhËn nhĂ·ng nguyÂȘn tŸc d©n tĂ©c b×nh ÂźÂŒng Ă« cžc HĂ©i nghÞ TÂȘhÂȘršng v” CĂču kim sÂŹn, quyÕt kh«ng thÓ c«ng nhËn quyÒn Ÿéc lËp cña d©n ViÖt Nam. MĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc chĂšng žch n« lÖ cña Phžp hÂŹn 80 nšm nay, mĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc ŸÞng vÒ phe §Äng minh chĂšng Phžt xÝt mÊy nšm, d©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc tĂč do ! D©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc Ÿéc lËp ! Anh (chÞ) nhËn xÐt thÕ n”o vÒ cžch ¼Æt c©u v” tžc dĂŽng cña cžch ¼Æt c©u Ÿã ? GĂźi Ăœ NhĂ·ng c©u všn Ÿßc diÔn ÂźÂčt giĂšng nh l” ¼Þnh luËt, l” ¼Þnh lÝ vĂ­i ¼Çy Ÿñ c¶ gi¶ thiÕt v” kÕt luËn. §· chÊp nhËn gi¶ thiÕt Êy th× kh«ng thÓ kh«ng chÊp nhËn kÕt luËn Êy. MĂ©t cžch ¼Æt c©u nh thÕ giĂłp rÊt nhiÒu cho c©u všn v” cho sĂč lËp luËn trĂ« nÂȘn Âźanh thÐp, hĂŻng hĂ„n, kh«ng thÓ n”o bžc bĂĄ. §Ò 5. L” mĂ©t ngĂȘi nŸm vĂ·ng thÊu Ÿžo b¶n chÊt cña hiÖn thĂčc, Bžc HĂ„ tĂĄ ra cĂŁ biÖt t”i tĂŁm tŸt chØ trong mĂ©t c©u nhĂ·ng g× Ÿ· Ÿßc tr×nh b”y trÂȘn h”ng trang giÊy. Anh (chÞ) cĂŁ thÊy biÖt t”i Ÿã cña Bžc trong b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp n”y kh«ng ? NÕu cÇn ph¶i t×m trong b¶n TuyÂȘn ng«n n”y mĂ©t c©u všn chĂža ÂźĂčng ¼Çy Ÿñ hÂŹn c¶ nĂ©i dung cña to”n tžc phÈm th× anh (chÞ) sÏ chĂ€n c©u n”o ? GĂźi Ăœ CÇn ph¶i chĂ€n c©u: “NĂ­c ViÖt Nam cĂŁ quyÒn hĂ«ng tĂč do v” Ÿéc lËp, v” sĂč thËt Ÿ· th”nh mĂ©t nĂ­c tĂč Ÿéc lËp”. §Ò 6. ThÇy c« gižo yÂȘu cÇu anh (chÞ) viÕt mĂ©t b”i všn ¼Ó t×m hiÓu t tĂ«ng “kh«ng cĂŁ g× quÝ hÂŹn Ÿéc lËp tĂč do thÓ hiÖn trong b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña HĂ„ Chñ tÞch. Theo anh (chÞ), b”i všn Êy ph¶i gĂ„m cĂŁ nhĂ·ng Ăœ chÝnh g× ? GĂźi Ăœ:  §éc lËp tĂč do Ÿßc nĂŁi tĂ­i Ă« Ÿ©y l” cña d©n tĂ©c, chĂž kh«ng ph¶i cña cž nh©n.  QuyÒn Ÿéc lËp, tĂč do cña d©n tĂ©c l” mĂ©t ch©n lÝ thiÂȘng liÂȘng, mĂ©t lÏ ph¶i kh«ng thÓ n”o chĂši c·i.  MÊt quyÒn Ÿéc lËp, tĂč do Êy, d©n tĂ©c ph¶i chÞu mu«n v”n cay ÂźÂŸng.  SĂč quĂœ giž cña Ÿéc lËp tĂč do xĂžng Ÿžng ¼Ó d©n tĂ©c gan gĂŁc chiÕn ¼Êu trong nhiÒu nšm trĂȘng, bÊt chÊp mĂ€i gian khĂŠ hi sinh.  V” v× sĂč quÝ giž cña Ÿéc lËp tĂč do m” d©n tĂ©c ViÖt Nam sÂœn s”ng hi sinh tÊt c¶ ¼Ó giĂ· vĂ·ng nÒn Ÿéc lËp, tĂč do vĂ”a gi”nh Ÿßc. §Ò 7: Tham kh¶o ¼Ò 21 c©u 1 phÇn giĂ­i thiÖu ¼Ò thi TÂąY TIÂŁN YÂȘu cÇu NŸm Ÿßc nhĂ·ng Ÿn vÞ kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n sau: - 24 -
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010
On thi dai_hoc_mon_van_2010

Recommended

Ho chi minh toan tap tap 11
Ho chi minh toan tap tap 11Ho chi minh toan tap tap 11
Ho chi minh toan tap tap 11
Wild Wolf
 
Ho chi minh toan tap tap 9
Ho chi minh toan tap tap 9Ho chi minh toan tap tap 9
Ho chi minh toan tap tap 9
Wild Wolf
 
Chuong 7
Chuong 7Chuong 7
Chuong 7Ngọc Lợi Huỳnh
 
Ho chi minh toan tap tap 7
Ho chi minh toan tap tap 7Ho chi minh toan tap tap 7
Ho chi minh toan tap tap 7
Wild Wolf
 
Mon ngu van 9
Mon ngu van 9Mon ngu van 9
Mon ngu van 9Serigala Nam
 
117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh
117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh
117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh
Haiphong Nguyen
 
Ho chi minh toan tap tap 6
Ho chi minh toan tap tap 6Ho chi minh toan tap tap 6
Ho chi minh toan tap tap 6
Wild Wolf
 
Nhan tuong hoc_phan4
Nhan tuong hoc_phan4Nhan tuong hoc_phan4
Nhan tuong hoc_phan4
tan_td
 

Recommended

Ho chi minh toan tap tap 11
Ho chi minh toan tap tap 11Ho chi minh toan tap tap 11
Ho chi minh toan tap tap 11
Wild Wolf
 
Ho chi minh toan tap tap 9
Ho chi minh toan tap tap 9Ho chi minh toan tap tap 9
Ho chi minh toan tap tap 9
Wild Wolf
 
Chuong 7
Chuong 7Chuong 7
Chuong 7Ngọc Lợi Huỳnh
 
Ho chi minh toan tap tap 7
Ho chi minh toan tap tap 7Ho chi minh toan tap tap 7
Ho chi minh toan tap tap 7
Wild Wolf
 
Mon ngu van 9
Mon ngu van 9Mon ngu van 9
Mon ngu van 9Serigala Nam
 
117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh
117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh
117 cau chuyen_ke_ve_tam_guong_dao_duc_ho_chi_minh
Haiphong Nguyen
 
Ho chi minh toan tap tap 6
Ho chi minh toan tap tap 6Ho chi minh toan tap tap 6
Ho chi minh toan tap tap 6
Wild Wolf
 
Nhan tuong hoc_phan4
Nhan tuong hoc_phan4Nhan tuong hoc_phan4
Nhan tuong hoc_phan4
tan_td
 
Quan tri nhan su
Quan tri nhan suQuan tri nhan su
Quan tri nhan suMrCoc
 
On tap ngu van 9
On tap ngu van 9On tap ngu van 9
On tap ngu van 9Tam Vu Minh
 
Dinhduong
DinhduongDinhduong
Dinhduonghuynhquoccuong
 
Chu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy DonChu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy Donnhxp2001
 
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.comBáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.comTháșż Giới Tinh Hoa
 
Ho chi minh toan tap tap 3
Ho chi minh toan tap tap 3Ho chi minh toan tap tap 3
Ho chi minh toan tap tap 3
Wild Wolf
 
Ch7
Ch7Ch7
Ch7khoahuy82
 
Nhan tuong hoc_phan5
Nhan tuong hoc_phan5Nhan tuong hoc_phan5
Nhan tuong hoc_phan5
tan_td
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoeguest33d2180
 
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄUCÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
SoM
 
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
akita_1610
 
2004 07 18 101457 Hung Vuong 4
2004 07 18 101457 Hung Vuong 42004 07 18 101457 Hung Vuong 4
2004 07 18 101457 Hung Vuong 4
Ngo Hung Long
 
Tu vi tuong phap
Tu vi tuong phapTu vi tuong phap
Tu vi tuong phaptruonglamtx
 
Chu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy DonChu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy Donnhxp2001
 
đề 8 bookbooming
đề 8 bookboomingđề 8 bookbooming
đề 8 bookboomingbookbooming
 
Cach tay not ruoi an toan hieu qua
Cach tay not ruoi an toan hieu quaCach tay not ruoi an toan hieu qua
Cach tay not ruoi an toan hieu quaLUONG NGUYEN
 
Kalatburti
KalatburtiKalatburti
Kalatburti
school n 11
 
Tiet30 hinh10
Tiet30 hinh10Tiet30 hinh10
Tiet30 hinh10
Pham Son
 
báșŁng di động
báșŁng di độngbáșŁng di động
báșŁng di độngCĂŽng ty TBGD Bavico
 
Luis catalogue mvargas
Luis catalogue mvargasLuis catalogue mvargas
Luis catalogue mvargas
LUIS EMILIO SAEZ
 
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013Courrier de l'Eure
 
App Research and Development
App Research and DevelopmentApp Research and Development
App Research and Development
Elie Hess
 

More Related Content

What's hot

Quan tri nhan su
Quan tri nhan suQuan tri nhan su
Quan tri nhan suMrCoc
 
On tap ngu van 9
On tap ngu van 9On tap ngu van 9
On tap ngu van 9Tam Vu Minh
 
Chu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy DonChu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy Donnhxp2001
 
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.comBáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.comTháșż Giới Tinh Hoa
 
Ho chi minh toan tap tap 3
Ho chi minh toan tap tap 3Ho chi minh toan tap tap 3
Ho chi minh toan tap tap 3
Wild Wolf
 
Nhan tuong hoc_phan5
Nhan tuong hoc_phan5Nhan tuong hoc_phan5
Nhan tuong hoc_phan5
tan_td
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoeguest33d2180
 
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄUCÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
SoM
 
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
akita_1610
 
2004 07 18 101457 Hung Vuong 4
2004 07 18 101457 Hung Vuong 42004 07 18 101457 Hung Vuong 4
2004 07 18 101457 Hung Vuong 4
Ngo Hung Long
 
Tu vi tuong phap
Tu vi tuong phapTu vi tuong phap
Tu vi tuong phaptruonglamtx
 
Chu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy DonChu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy Donnhxp2001
 
đề 8 bookbooming
đề 8 bookboomingđề 8 bookbooming
đề 8 bookboomingbookbooming
 

What's hot (15)

Quan tri nhan su
Quan tri nhan suQuan tri nhan su
Quan tri nhan su
 
On tap ngu van 9
On tap ngu van 9On tap ngu van 9
On tap ngu van 9
 
Dinhduong
DinhduongDinhduong
Dinhduong
 
Chu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy DonChu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy Don
 
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.comBáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
BáșŁn ĂĄn cháșż độ thá»±c dĂąn phĂĄptruonghocso.com
 
Ho chi minh toan tap tap 3
Ho chi minh toan tap tap 3Ho chi minh toan tap tap 3
Ho chi minh toan tap tap 3
 
Ch7
Ch7Ch7
Ch7
 
Nhan tuong hoc_phan5
Nhan tuong hoc_phan5Nhan tuong hoc_phan5
Nhan tuong hoc_phan5
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
 
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄUCÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
CÁCH LÀM BỆNH ÁN DA LIỄU
 
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
giaotrinh nguyen tac phuong phap (phan 2)
 
2004 07 18 101457 Hung Vuong 4
2004 07 18 101457 Hung Vuong 42004 07 18 101457 Hung Vuong 4
2004 07 18 101457 Hung Vuong 4
 
Tu vi tuong phap
Tu vi tuong phapTu vi tuong phap
Tu vi tuong phap
 
Chu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy DonChu De 3 Le Quy Don
Chu De 3 Le Quy Don
 
đề 8 bookbooming
đề 8 bookboomingđề 8 bookbooming
đề 8 bookbooming
 

Viewers also liked

Cach tay not ruoi an toan hieu qua
Cach tay not ruoi an toan hieu quaCach tay not ruoi an toan hieu qua
Cach tay not ruoi an toan hieu quaLUONG NGUYEN
 
Kalatburti
KalatburtiKalatburti
Kalatburti
school n 11
 
Tiet30 hinh10
Tiet30 hinh10Tiet30 hinh10
Tiet30 hinh10
Pham Son
 
Luis catalogue mvargas
Luis catalogue mvargasLuis catalogue mvargas
Luis catalogue mvargas
LUIS EMILIO SAEZ
 
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013Courrier de l'Eure
 
App Research and Development
App Research and DevelopmentApp Research and Development
App Research and Development
Elie Hess
 
Tham dinh du an dau tu
Tham dinh du an dau tuTham dinh du an dau tu
Tham dinh du an dau tu
Bichtram Nguyen
 
Calypso Workshop TOS -11-09-2013
Calypso Workshop TOS -11-09-2013Calypso Workshop TOS -11-09-2013
Calypso Workshop TOS -11-09-2013
National Tourism Organization of Serbia
 
Konversation mit MJ
Konversation mit MJKonversation mit MJ
Konversation mit MJpeeetttrrr
 
Canto Come forte tralcio
Canto Come forte tralcioCanto Come forte tralcio
Canto Come forte tralcio
Nuestra Señora de las Nieves FMA
 
Senai / fiesc
Senai / fiescSenai / fiesc
Senai / fiescPatrick Meme
 
90 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 1
90 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 190 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 1
90 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 1Phan Cang
 
Solicitada cooperativas telcom
Solicitada cooperativas telcomSolicitada cooperativas telcom
Solicitada cooperativas telcomComunicacionDerechos
 

Viewers also liked (17)

Cach tay not ruoi an toan hieu qua
Cach tay not ruoi an toan hieu quaCach tay not ruoi an toan hieu qua
Cach tay not ruoi an toan hieu qua
 
Kalatburti
KalatburtiKalatburti
Kalatburti
 
Tiet30 hinh10
Tiet30 hinh10Tiet30 hinh10
Tiet30 hinh10
 
báșŁng di động
báșŁng di độngbáșŁng di động
báșŁng di động
 
Luis catalogue mvargas
Luis catalogue mvargasLuis catalogue mvargas
Luis catalogue mvargas
 
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
Une du Courrier de l'Eure 9 octobre 2013
 
App Research and Development
App Research and DevelopmentApp Research and Development
App Research and Development
 
Giao an am nhac lop 9 chuan ktkn
Giao an am nhac lop 9 chuan ktknGiao an am nhac lop 9 chuan ktkn
Giao an am nhac lop 9 chuan ktkn
 
Tham dinh du an dau tu
Tham dinh du an dau tuTham dinh du an dau tu
Tham dinh du an dau tu
 
Calypso Workshop TOS -11-09-2013
Calypso Workshop TOS -11-09-2013Calypso Workshop TOS -11-09-2013
Calypso Workshop TOS -11-09-2013
 
Pr 1992 1-pet rules
Pr 1992 1-pet rulesPr 1992 1-pet rules
Pr 1992 1-pet rules
 
Konversation mit MJ
Konversation mit MJKonversation mit MJ
Konversation mit MJ
 
Canto Come forte tralcio
Canto Come forte tralcioCanto Come forte tralcio
Canto Come forte tralcio
 
Senai / fiesc
Senai / fiescSenai / fiesc
Senai / fiesc
 
90 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 1
90 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 190 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 1
90 94 tc hoa hoc-2005_t.43_so 1
 
Hh.5urte.c
Hh.5urte.cHh.5urte.c
Hh.5urte.c
 
Solicitada cooperativas telcom
Solicitada cooperativas telcomSolicitada cooperativas telcom
Solicitada cooperativas telcom
 

Similar to On thi dai_hoc_mon_van_2010

HO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdf
HO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdfHO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdf
HO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdf
luuthevinh557
 
Cau hoi mon giao duc quoc phong
Cau hoi mon giao duc quoc phongCau hoi mon giao duc quoc phong
Cau hoi mon giao duc quoc phongThanh Hoang
 
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng Y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng YGiới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng Y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng Y
Thi đàn Việt Nam
 
đề 5 bookbooming
đề 5 bookboomingđề 5 bookbooming
đề 5 bookboomingbookbooming
 
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng yGiới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng y
Thi đàn Việt Nam
 
Những bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.com
Những bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.comNhững bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.com
Những bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.comTháșż Giới Tinh Hoa
 
Truyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-om
Truyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-omTruyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-om
Truyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-om
truyencotichhay
 
Ho chi minh toan tap tap 1
Ho chi minh toan tap tap 1Ho chi minh toan tap tap 1
Ho chi minh toan tap tap 1
Wild Wolf
 
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tráș§n Đức Anh
 
Trai nghiem kt
Trai nghiem ktTrai nghiem kt
Trai nghiem kt
Anh Nguyen
 
DáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn học
DáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn họcDáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn học
DáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn học
jackjohn45
 
TáșŻc ruột (điều trị)
TáșŻc ruột (điều trị)TáșŻc ruột (điều trị)
TáșŻc ruột (điều trị)HĂčng LĂȘ
 
đề 3 bookbooming
đề 3 bookboomingđề 3 bookbooming
đề 3 bookboomingbookbooming
 
Cau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏi
Cau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏiCau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏi
Cau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏi
thaonguyenhn88
 
Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5
Wild Wolf
 
Nhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan banNhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan banNguye
 
Nhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan banNhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan banNguye
 
Điều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdf
Điều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdfĐiều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdf
Điều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdf
Man_Ebook
 

Similar to On thi dai_hoc_mon_van_2010 (20)

HO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdf
HO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdfHO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdf
HO CHI MINH TOAN TAP - TAP 2.pdf
 
Cau hoi mon giao duc quoc phong
Cau hoi mon giao duc quoc phongCau hoi mon giao duc quoc phong
Cau hoi mon giao duc quoc phong
 
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng Y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng YGiới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng Y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng Y
 
đề 5 bookbooming
đề 5 bookboomingđề 5 bookbooming
đề 5 bookbooming
 
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng yGiới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng y
Giới thiệu táș­p thÆĄ ĐÎng y
 
Những bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.com
Những bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.comNhững bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.com
Những bĂ i văn máș«u dĂ nh cho học sinh lớp 10truonghocso.com
 
Truyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-om
Truyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-omTruyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-om
Truyencotichhay.com giao an-truyen-tho-bong-bi-om
 
Su dung tieng anh va cac khau ngu
Su dung tieng anh va cac khau nguSu dung tieng anh va cac khau ngu
Su dung tieng anh va cac khau ngu
 
Ho chi minh toan tap tap 1
Ho chi minh toan tap tap 1Ho chi minh toan tap tap 1
Ho chi minh toan tap tap 1
 
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
 
Trai nghiem kt
Trai nghiem ktTrai nghiem kt
Trai nghiem kt
 
DáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn học
DáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn họcDáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn học
DáșĄy tĂ­ch hợp giĂĄo dỄc mĂŽi trường trong cĂĄc mĂŽn học
 
TáșŻc ruột (điều trị)
TáșŻc ruột (điều trị)TáșŻc ruột (điều trị)
TáșŻc ruột (điều trị)
 
đề 3 bookbooming
đề 3 bookboomingđề 3 bookbooming
đề 3 bookbooming
 
Cau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏi
Cau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏiCau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏi
Cau hoi ly-thuyet thi CỄm trưởng dĂąn cÆ° giỏi
 
Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5Ho chi minh toan tap tap 5
Ho chi minh toan tap tap 5
 
Nhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan banNhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan ban
 
Nhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan banNhung bai van chon loc lop 10 phan ban
Nhung bai van chon loc lop 10 phan ban
 
H oa hong
H oa hongH oa hong
H oa hong
 
Điều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdf
Điều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdfĐiều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdf
Điều dÆ°á»Ąng cÆĄ báșŁn 1.pdf
 

More from Lam Hoang

Py spark cheat sheet by cheatsheetmaker.com
Py spark cheat sheet by cheatsheetmaker.comPy spark cheat sheet by cheatsheetmaker.com
Py spark cheat sheet by cheatsheetmaker.com
Lam Hoang
 
VS Code cheat sheet
VS Code cheat sheetVS Code cheat sheet
VS Code cheat sheet
Lam Hoang
 
PostgreSql cheat sheet
PostgreSql cheat sheetPostgreSql cheat sheet
PostgreSql cheat sheet
Lam Hoang
 
Nginx cheat sheet
Nginx cheat sheetNginx cheat sheet
Nginx cheat sheet
Lam Hoang
 
MySql cheat sheet
MySql cheat sheetMySql cheat sheet
MySql cheat sheet
Lam Hoang
 
Html cheat sheet
Html cheat sheetHtml cheat sheet
Html cheat sheet
Lam Hoang
 
Git cheat sheet
Git cheat sheetGit cheat sheet
Git cheat sheet
Lam Hoang
 
Django cheat sheet
Django cheat sheetDjango cheat sheet
Django cheat sheet
Lam Hoang
 
Css cheat sheet
Css cheat sheetCss cheat sheet
Css cheat sheet
Lam Hoang
 
Apache cheat sheet
Apache cheat sheetApache cheat sheet
Apache cheat sheet
Lam Hoang
 
Battle chatter minecraft 1.4.7 mod
Battle chatter minecraft 1.4.7 modBattle chatter minecraft 1.4.7 mod
Battle chatter minecraft 1.4.7 mod
Lam Hoang
 
On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)
On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)
On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)Lam Hoang
 
În thi mÎn văn
În thi mÎn vănÎn thi mÎn văn
În thi mÎn vănLam Hoang
 
giĂĄo trĂŹnh c căn báșŁn
giĂĄo trĂŹnh c căn báșŁngiĂĄo trĂŹnh c căn báșŁn
giĂĄo trĂŹnh c căn báșŁnLam Hoang
 

More from Lam Hoang (14)

Py spark cheat sheet by cheatsheetmaker.com
Py spark cheat sheet by cheatsheetmaker.comPy spark cheat sheet by cheatsheetmaker.com
Py spark cheat sheet by cheatsheetmaker.com
 
VS Code cheat sheet
VS Code cheat sheetVS Code cheat sheet
VS Code cheat sheet
 
PostgreSql cheat sheet
PostgreSql cheat sheetPostgreSql cheat sheet
PostgreSql cheat sheet
 
Nginx cheat sheet
Nginx cheat sheetNginx cheat sheet
Nginx cheat sheet
 
MySql cheat sheet
MySql cheat sheetMySql cheat sheet
MySql cheat sheet
 
Html cheat sheet
Html cheat sheetHtml cheat sheet
Html cheat sheet
 
Git cheat sheet
Git cheat sheetGit cheat sheet
Git cheat sheet
 
Django cheat sheet
Django cheat sheetDjango cheat sheet
Django cheat sheet
 
Css cheat sheet
Css cheat sheetCss cheat sheet
Css cheat sheet
 
Apache cheat sheet
Apache cheat sheetApache cheat sheet
Apache cheat sheet
 
Battle chatter minecraft 1.4.7 mod
Battle chatter minecraft 1.4.7 modBattle chatter minecraft 1.4.7 mod
Battle chatter minecraft 1.4.7 mod
 
On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)
On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)
On thi dai_hoc_mon_van_2010 (1)
 
În thi mÎn văn
În thi mÎn vănÎn thi mÎn văn
În thi mÎn văn
 
giĂĄo trĂŹnh c căn báșŁn
giĂĄo trĂŹnh c căn báșŁngiĂĄo trĂŹnh c căn báșŁn
giĂĄo trĂŹnh c căn báșŁn
 

On thi dai_hoc_mon_van_2010

  • 1. NguyÔn Ai QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh MĂŽc ¼Ých: NŸm Ÿßc nhĂ·ng kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n vÒ cuĂ©c ÂźĂȘi, sĂč nghiÖp, quan ÂźiÓm nghÖ thuËt v” phong cžch sžng tžc cña Bžc. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. B”i NguyÔn Ái QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh Ÿ­ßc ¼Æt v”o phÇn ba trong bĂ© sžch gižo khoa Všn cÊp PTTH: Všn hĂ€c tĂ” ¼Çu thÕ kØ XX ¼Õn cžch mÂčng thžng Tžm nšm 1945. Nh­ng Ÿ©y l” b”i hĂ€c vÒ mĂ©t tžc gia m” sĂč nghiÖp všn ch­ng cßn kÐo d”i tĂ­i mĂ©t phÇn t­ thÕ kØ sau Cžch mÂčng. V× thÕ, trong b”i n”y, bÂȘn cÂčnh viÖc nĂŁi vÒ nhĂ·ng sžng tžc cña NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh tr­íc 1945, ngĂȘi hĂ€c vÉn cÇn ph¶i hĂ€c tËp c¶ vÒ thÂŹ všn m” Chñ tÞch HĂ„ ChÝ Minh viÕt trong thĂȘi gian sau Ÿã. (CĂČng nh­ b”i vÒ cžc tžc gia TĂš HĂ·u v” NguyÔn Tu©n tuy Ÿ­ßc ¼Æt v”o phÇn bĂšn: Všn hĂ€c tĂ” sau Cžch mÂčng thžng Tžm 1945 ¼Õn 1975, nh­ng vÉn nĂŁi vÒ nhĂ·ng th”nh tĂču všn ch­ng cña hai ng­ĂȘi trong thĂȘi gian tr­íc Ÿã). 2. NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh l” hai tÂȘn khžc nhau cña mĂ©t con ng­ĂȘi duy nhÊt. §ã l” Bžc HĂ„, nh” cžch mÂčng lĂ­n nhÊt, nh” ži quĂšc vÜ ÂźÂči nhÊt, danh nh©n všn hĂŁa tiÂȘu biÓu nhÊt v” tžc gia všn hĂ€c quan trĂ€ng bËc nhÊt trong lÞch sö n­íc nh”. 3. Tuy nhiÂȘn, hai tÂȘn gĂ€i NguyÔn ži QuĂšc v” HĂ„ ChÝ Minh lÂči gŸn liÒn vĂ­i hai thĂȘi kĂș khžc nhau trong cuĂ©c ÂźĂȘi hoÂčt Ÿéng cĂčc k× phong phĂł cña Bžc. a) NguyÔn ži QuĂšc l” tÂȘn gĂ€i Ÿ­ßc biÕt ¼Õn v” nhĂ­ ¼Õn nhiÒu nhÊt trong sĂš nhiÒu tÂȘn m” Bžc Ÿ· dĂŻng trong nhĂ·ng nšm b«n ba khŸp nšm ch©u bĂšn biÓn ¼Ó t×m Ÿ­ĂȘng gi¶i phĂŁng cho TĂŠ quĂšc v” cžc d©n tĂ©c bÞ žp bĂžc trÂȘn thÕ giĂ­i. Trong khi Ÿã, tÂȘn HĂ„ ChÝ Minh chØ Ÿ­ßc Bžc dĂŻng tĂ” sau khi trĂ« vÒ ¼Êt n­íc ¼Ó trĂčc tiÕp l·nh ÂźÂčo cžch mÂčng, khžng chiÕn, v” sau Ÿã l” c«ng cuĂ©c x©y dĂčng chñ nghÜa x· hĂ©i v” ¼Êu tranh thĂšng nhÊt n­íc nh”. b) RiÂȘng trong lÜnh vĂčc sžng tžc všn ch­ng, nĂŁi ¼Õn tžc gi¶ NguyÔn ži QuĂšc l” nĂŁi ¼Õn ng­ĂȘi ÂźÂči biÓu duy nhÊt cho všn hĂ€c cžch mÂčng v« s¶n ViÖt Nam trong nhĂ·ng nšm 20 cña thÕ kØ n”y, ng­ĂȘi Ÿ· viÕt h”ng loÂčt nhĂ·ng truyÖn ngŸn v” phĂŁng sĂč - chÝnh luËn ¼Æc sŸc, m” tÊt c¶ ¼Òu cĂŁ thÓ coi l” nhĂ·ng b¶n žn chÕ Ÿé thĂčc d©n. Cßn tÂȘn tuĂŠi cña nh” thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh, nh” chÝnh luËn HĂ„ ChÝ Minh sÏ gĂźi nhĂ­ ¼Õn:  RÊt nhiÒu žng thÂŹ ¼Æc sŸc, cĂŁ giž trÞ t tĂ«ng v” giž trÞ nghÖ thuËt cao, nhÊt l” m¶ng thÂŹ trĂ· t×nh m” tËp thÂŹ NhËt kĂœ trong tĂŻ l” kÕt tinh ngĂȘi sžng nhÊt.  RÊt nhiÒu b”i všn chÝnh luËn gi¶n dÞ m” s©u sŸc, gi”u tÝnh chiÕn ¼Êu m” vÉn nh©n hËu, khoan hßa, nhiÒu khi hĂŁm hØnh, trong Ÿã, th”nh tĂču cĂŁ tÇm vĂŁc lĂ­n lao nhÊt l” b¶n 4. Quan ÂźiÓm nghÖ thuËt a) Nh­ng kh«ng nÂȘn, v” cĂČng kh«ng thÓ tžch rĂȘi nh” všn NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh khĂĄi cžch mÂčng NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh. BĂ«i v× viÕt všn l”m thÂŹ - tr­íc hÕt l” l”m thÂŹ tuyÂȘn truyÒn cĂŠ Ÿéng - vĂ­i Bžc HĂ„, cĂČng l” mĂ©t h”nh vi cžch mÂčng, Ÿ­ßc tiÕn h”nh ¼Ó phĂŽc vĂŽ mĂŽc ¼Ých ¼Êu tranh cžch mÂčng. Kh«ng v× nhiÖm vĂŽ cžch mÂčng, nhiÒu tžc phÈm všn ch­ng cña Bžc chŸc chŸn Ÿ· kh«ng Ÿ­ßc viÕt ra Nh­ng khi Ÿ· v× cžch mÂčng m” viÕt th× mĂŽc tiÂȘu cžch mÂčng cÇn ÂźÂčt tĂ­i (viÕt ¼Ó l”m g× ?) v” ŸÚi t­ßng cžch mÂčng cÇn tžc Ÿéng (viÕt cho ai ?) sÏ quyÕt ¼Þnh sĂč lĂča chĂ€n nĂ©i dung (viÕt cži g× ?) v” h×nh thĂžc (viÕt nh­ thÕ n”o?) cña tžc phÈm všn ch­ng. V× thÕ, nÕu ta thÊy tžc phÈm cña Bžc mang džng dÊp hiÖn ÂźÂči cña ph- ­ng T©y hay h­ng vÞ cĂŠ ÂźiÓn cña ph­ng §«ng, t×m ¼Õn hÂčc cĂČ, tršng x­a cao nh· hay vÎ gi¶n dÞ nh­ lĂȘi šn tiÕng nĂŁi th­ĂȘng ng”y th× ph¶i hiÓu Ÿã ho”n to”n kh«ng ph¶i l” sĂč tĂŻy hĂžng cña cž nh©n m” cĂŁ gĂšc gžc tĂ” nhu cÇu cžch mÂčng. b) Tuy vËy, cĂČng kh«ng thÓ hiÓu mĂ©t cžch mžy mĂŁc r»ng, všn thÂŹ cña Bžc chØ Ÿ­ßc viÕt ra trĂčc tiÕp phĂŽc vĂŽ mĂ©t nhiÖm vĂŽ cžch mÂčng cĂŽ thÓ. CĂČng cĂŁ khi, v” kh«ng Ýt khi, Bžc m­ßn viÖc l”m thÂŹ ¼Ó tiÂȘu bĂ­t thžng ng”y d”i (NhËt kÝ trong tĂŻ), hoÆc l”m thÂŹ khi viÖc qu©n n­íc Ÿ· tÂčm nh”n m” lßng lÂči Âźang cĂŁ hĂžng. ThÂŹ chÝnh l” ng­ĂȘi. VÎ ¼Ñp cña nhĂ·ng b”i thÂŹ Ÿ­ßc viÕt ra trong ho”n c¶nh nh­ thÕ, trĂ­c hÕt v” chñ yÕu, l” sĂč ph¶n žnh vÎ ¼Ñp cña con -1-
  • 2. ng­ĂȘi Bžc: mĂ©t trÝ tuÖ sžng lžng; mĂ©t t©m hĂ„n tr”n ngËp th­ng yÂȘu thiÂȘn nhiÂȘn, ¼Êt n­íc, con ng­ĂȘi; mĂ©t Ăœ chÝ vĂ·ng mÂčnh tĂ­i mĂžc vÉn thanh th¶n, ung dung giĂ·a mu«n ng”n gian khĂŁ. 5.Phong cžch sžng tžc a) Nh­ cĂŁ thÓ thÊy Ă« trÂȘn, phong cžch nghÖ thuËt cña Bžc HĂ„ v« cĂŻng Âźa dÂčng. Trong všn hĂ€c ViÖt Nam hiÖn ÂźÂči, ch­a tĂ”ng thÊy mĂ©t ai cĂŁ b¶n sŸc všn ch­ng phong phĂł thÕ: viÕt všn tiÕng Phžp rÊt Phžp, l”m thÂŹ chĂ· Hžn th× nhiÒu b”i cĂŁ thÓ ¼Æt lÉn cĂŻng thÂŹ TĂšng thÂŹ §­ĂȘng, tuyÂȘn truyÒn cĂŠ Ÿéng nh©n d©n th× cĂŁ thÓ nĂŁi nh­ ca dao tĂŽc ngĂ·, m” nghÞ luËn tr­íc c«ng luËn trong n­íc v” quĂšc tÕ th× chÆt chÏ, tÕ nhÞ, Âźanh thÐp, hĂŻng hĂ„n. ViÕt Ÿ­ßc nh­ thÕ chØ cĂŁ thÓ l” mĂ©t nh” všn hĂ©i tĂŽ Ÿ­ßc tinh hoa cña nhiÒu nÒn všn hĂŁa, l”m chñ Ÿ­ßc nhiÒu thñ phžp, thÓ t”i, nhiÒu phong cžch ng«n ngĂ· v” loÂči thÓ všn ch­ng. b)Tuy nhiÂȘn , phong cžch NguyÔn ži QuĂšc - HĂ„ ChÝ Minh Âźa dÂčng m” vÉn thĂšng nhÊt. §ã l” phong cžch cña mĂ©t ng­ĂȘi hiÓu rÊt rĂą mĂŽc ¼Ých v” ŸÚi t­ßng, mĂ©t ng­ĂȘi m” všn phong lu«n lu«n c« Ÿóc, trong sžng v” linh hoÂčt, mĂ©t ng­ĂȘi lu«n h­íng vÒ mÆt tÝch cĂčc, vÒ sĂč vËn Ÿéng tĂ­i žnh sžng, tĂ­i t­ng lai, mĂ©t ng­ĂȘi dĂŻ viÕt g× th× sĂč cao khiÕt v” nh©n hËu vÉn cĂŁ thÓ c¶m nhËn thÊy bÂȘn d­íi tĂ”ng h”ng chĂ·. Ho”n c¶nh sžng tžc cña Vi h”nh 1. GiĂ·a nšm 1922, thĂčc d©n phžp Ÿ­a Vua bĂŻ nh×n Kh¶i §Þnh sang Phžp dĂč cuĂ©c triÓn l·m thuĂ©c ¼Þa Vecx©y. §©y l” mĂ©t ©m m­u cña chĂłng nh»m lĂ”a gÂčt nh©n d©n Phžp: VÞ quĂšc v­ng An Nam n”y ÂźÂči diÖn cho 1 d©n tĂ©c lĂ­n nhÊt Ă« §«ng D­ng, sang Phžp ¼Ó tĂĄ thži Ÿé ho”n to”n quy phĂŽc “mÉu quĂšc” v” ¼Ó c¶m tÂč c«ng ÂŹn “khai hĂŁa” cña mÉu quĂšc. Nh­ vËy t×nh h×nh §«ng D­ng l” ĂŠn ¼Þnh v” tĂšt ¼Ñp, nh©n d©n Phžp nÂȘn nhiÖt t×nh ñng hĂ© cuĂ©c ¼Çu t­ lĂ­n v”o §«ng D­ng ¼Ó khai thžc t”i nguyÂȘn gi”u cĂŁ Ă« xĂž n”y v” tiÕp tĂŽc Âźem všn minh tiÕn bĂ© ¼Õn cho nhĂ·ng ng­ĂȘi d©n Ÿ­ßc n­íc Phžp b¶o hĂ©. 2. NguyÔn ži QuĂšc viÕt “Vi h”nh” v”o ¼Çu nšm 1923 ¼Ó cĂŻng vĂ­i vĂ« kÞch Con rĂ„ng tre truyÖn ngŸn “LĂȘi than v·n cña b” trng trŸc” b”i bžo “ SĂ« thÝch ¼Æc biÖt “(ViÕt nšm 1922) lËt tÈy ©m mu nĂŁi trÂȘn cña thĂčc d©n Phžp. §Äng thĂȘi vÂčch trÇn tÝnh chÊt bĂŻ nh×n tay sai dÂŹ džy cña Kh¶i §Þnh v” tĂš cžo tÝnh chÊt ÂźiÂȘu trž cña nhĂ·ng danh tĂ” “Všn minh, khai hĂŁa” cña chñ nghÜa thĂčc d©n. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n I. GiĂ­i thiÖu chung 1. Vi h”nh l” mĂ©t truyÖn ngŸn b»ng tiÕng Phžp, Ÿ­ßc NguyÔn Ai QuĂšc viÕt v” Ÿšng Ă« Phžp, trÂȘn bžo Nh©n ÂźÂčo ng”y 19 thžng 2 nšm 1923. §©y l” mĂ©t tžc phÈm Ÿ­ßc viÕt ra v× mĂŽc ¼Ých cžch mÂčng. NĂŁ n»m trong c¶ mĂ©t hÖ thĂšng nhĂ·ng b”i všn, b”i bžo, vĂ« kÞch m” NguyÔn ž i QuĂšc Ÿ· viÕt ¼Ó tËp trung ٦ kÝch tÂȘn vua bĂŻ nh×n Kh¶i §Þnh khi y sang Phžp dĂč cuĂ©c ¼Êu x¶o thuĂ©c ¼Þa Ă« Macx©y nšm 1922. Qua Vi h”nh, tžc gi¶ muĂšn cho c«ng luËn trong v” ngo”i n­íc Phžp thÊy rĂą r»ng cži kÎ Âźang Ÿ­ßc Ÿãn tiÕp rĂŻm beng nh­ l” th­ßng khžch kia, thĂčc chÊt chØ l” mĂ©t tÂȘn hÒ lĂš lšng, h”nh vi lÐn lĂłt v” mĂȘ žm m” giž trÞ kh«ng hÂŹn mĂ©t thĂž trß gi¶i trÝ rÎ tiÒn. 2. Nh­ng nĂ©i dung cña “Vi h”nh” kh«ng chØ giĂ­i hÂčn Ă« Ăœ nghÜa ph¶n phong. Tžc phÈm cßn l” mĂ©t tiÕng nĂŁi lÂȘn žn chñ nghÜa thĂčc d©n, cži chÕ Ÿé Ÿ· th«ng qua bĂ€n tay sai l”m cho nhĂ·ng ng­ĂȘi d©n thuĂ©c ¼Þa bÞ suy nh­ßc giĂšng nßi bĂ«i r­ßu cĂ„n v” thuĂšc phiÖn, Ÿ· theo dĂąi, r×nh mß, bžm lÊy ¼Õ gi”y cña nhĂ·ng ng­ĂȘi ch©n chÝnh b»ng mĂ©t chÝnh sžch mËt thžm ÂźÂȘ hÌn. ChÕ Ÿé thĂčc d©n, do Ÿã, cßn l” nçi tñi nhĂŽc cña ng­ĂȘi b¶n xĂž, l” sĂč sØ nhĂŽc ŸÚi vĂ­i con ng­ĂȘi. Nh­ thÕ, “Vi h”nh” cĂČng l” mĂ©t trong nhĂ·ng ph­ng cžch m” NguyÔn ž i QuĂšc sö dĂŽng ¼Ó ÂźÂčt tĂ­i mĂŽc ¼Ých chĂšng thĂčc d©n, Ÿžnh ŸÊ phong kiÕn. ViÖc viÕt “Vi h”nh” cĂČng l” mĂ©t h”nh vi cžch mÂčng. 3. Nh­ng “Vi h”nh” cĂČng l” mĂ©t tžc phÈm thĂčc sĂč cĂŁ giž trÞ všn ch­ng, mĂ©t tžc phÈm všn ch­ng ¼Ých thĂčc. - Ă« Ÿ©y, mĂŽc ¼Ých l”m cžch mÂčng kh«ng ngšn trĂ«, kh«ng gß Ðp, kh«ng ŸÚi lËp vĂ­i sžng tÂčo všn ch­ng. Trži lÂči, mĂŽc ¼Ých cžch mÂčng rÊt cÇn ¼Õn sžng tÂčo všn ch­ng ¼Ó cĂŁ thÂȘm sĂžc mÂčnh. CĂŁ thÓ nĂŁi, Ă« “Vi h”nh” - v” cĂČng kh«ng chØ Ă« “Vi h”nh” - nhiÖt t×nh cña nh” cžch mÂčng NguyÔn ž i QuĂšc Ÿ· th«i thĂłc t”i nšng cña nh” všn NguyÔn ž i QuĂšc. NguyÔn ž i QuĂšc viÕt “Vi h”nh” tr­íc hÕt nh»m v”o Ÿéc gi¶ ng­ĂȘi Phžp d©n Pari v× thÕ ph¶i viÕt cĂŁ nghÖ thuËt sö dĂŽng bĂłt phžp cña ch©u Âąu hiÖn ÂźÂči ph¶i Ÿ­a ra nhiÒu chi tiÕt quen thuĂ©c vĂ­i ng­ĂȘi Pari ph¶i cĂŁ thži Ÿé khžch quan tržnh lĂȘi ٦ kÝch Âźao to bĂła lĂ­n. LÊy tĂš cžo lËt tÈy l”m mĂŽc ¼Ých tinh thÇn ch©m biÕm ٦ kÝch ph¶i l” tinh thÇn cña tžc phÈm. Tinh -2-
  • 3. thÇn Êy thÊm s©u v”o to”n bĂ© tžc phÈm tĂ” giĂ€ng ÂźiÖu ¼Õn mĂ€i t×nh tiÕt linh hoÂčt biÕn hož ¼Ó cĂŁ thÓ Ÿžnh ¼Þch tĂ” nhiÒu phÝa v” b»ng nhiÒu cžch. II. Ph©n tÝch: “Vi h”nh” l” mĂ©t tžc phÈm všn ch­ng vĂ­i nhiÒu thñ phžp nghÖ thuËt Ÿéc Ÿžo. 1. Tr­íc hÕt ph¶i kÓ ¼Õn sĂč tÂčo ra t×nh huĂšng truyÖn, t×nh huĂšng nhÇm lÉn - Cži t”i cña tžc gi¶ biÓu hiÖn Ă« chç cĂŁ kh¶ nšng dĂ„n nÐn mĂ©t nĂ©i dung lĂ­n lao, m·nh liÖt v”o trong mĂ©t h­ cÊu nghÖ thuËt Ÿn gi¶n ¼Õn lÂč lĂŻng: mĂ©t kho¶nh khŸc ngŸn ngñi trÂȘn mĂ©t toa xe ÂźiÖn. VÎn vÑn ba nh©n vËt, trong Ÿã, mĂ©t ng­ĂȘi chØ lÆng lÏ nghe v” nghÜ ngĂźi. Cßn lÂči, chØ l” mĂ©t c©u chuyÖn rÝu rÝt cña mĂ©t Ÿ«i trai gži, mĂ©t c©u chuyÖn phĂŻ phiÕm, b©ng quÂŹ, nh­ th­ĂȘng vÉn thÕ Ă« kiÓu chuyÖn trß cña cžc cÆp t×nh nh©n. Ê y vËy m” c”ng Âźi s©u v”o truyÖn th× cži cžch sŸp ¼Æt t­ëng chĂ”ng Ÿn gi¶n Êy lÂči c”ng lung linh nhiÒu žnh sžng bÊt ngĂȘ: - BĂ«i Ÿ©u vËy? BĂ«i tžc gi¶ Ÿ· ¼Æt c”i v”o Ÿã mĂ©t loÂčt t×nh tiÕt thÕ hiÓu lÇm. Ban ¼Çu l” sĂč nhÇm lÉn cña Ÿ«i t×nh nh©n. Sau Ÿã l” sĂč nhÇm lÉn cña d©n chĂłng Phžp v” cuĂši cĂŻng chÝnh phñ Phžp cĂČng kh«ng cßn nhËn ra vÞ th­ßng khžch cña m×nh: Ng­ĂȘi biÕt tiÕng Phžp th× bÞ coi l” chÂŒng hiÓu g×. Ng­ĂȘi chÂŒng ph¶i vua th× lÂči cho l” Ho”ng th­ßng. Kh«ng cĂŁ Kh¶i §Þnh thËt, m” Kh¶i §Þnh thËt vÉn cĂž hiÖn ra, trong mĂ©t bĂžc biÕm hoÂč cĂŁ mĂ©t kh«ng hai vÒ mĂ©t “anh vua” ¼Õn thËt Ÿóng lĂłc, ¼Ó l”m mĂ©t thĂž trß tiÂȘu khiÓn kh«ng mÊt tiÒn, quž rÎ so vĂ­i Ÿžm “ vĂź lÏ n”ng hÇu vua Cao MiÂȘn” hay “ s­ thžnh xĂž C«ng g«” , v”o lĂłc cži kho gi¶i trÝ Âźang cÂčn ržo. §Õn giĂ·a truyÖn, tžc gi¶ ¼Ó Ÿ«i trai gži xuĂšng t”u. T­ëng chĂ”ng vĂ­i chi tiÕt Ÿã, truyÖn kh«ng cßn kh¶ nšng diÕn tiÕn. VËy m” ho”n to”n kh«ng ph¶i. Hož ra nh©n vËt bĂ­t Âźi, ŸÚi thoÂči kh«ng cßn, nh­ng t×nh huĂšng nhÇm lÉn vÉn Ÿ­ßc giĂ· nguyÂȘn, v” b©y giĂȘ tžc gi¶ tiÕp tĂŽc khai thžc nĂŁ theo cžch khžc. Tr­íc Ÿã, “T«i” bÞ lÇm l” Ho”ng ¼Õ. B©y giĂȘ th× Ho”ng ¼Õ cĂŁ thÓ l” “ t«i” v” cĂČng cĂŁ thÓ l” bÊt cĂž ng­ĂȘi ViÖt n”o trÂȘn ¼Êt Phžp. SĂč phÂȘ phžn Kh¶i §Þnh ch­a dĂ”ng lÂči. Nh­ng mĂ©t nĂ©i dung tĂš cžo khžc Ÿ· mĂ« ra: sĂč r×nh mß tĂ”ng b­íc ch©n cña ng­ĂȘi d©n thuĂ©c ¼Þa; v” tĂ” Ÿã, cži mu«n ng”n lÇn cay ÂźÂŸng v× bÞ mÊt tĂč do cña kiÕp ng­ĂȘi vong quĂšc. CĂŁ thÓ thÊy, viÖc khÐo bĂš trÝ mĂ©t t×nh huĂšng nhÇm lÉn Ÿ· cung cÊp cho cĂšt truyÖn mĂ©t kh¶ nšng biÕn ¶o kh«n l­ĂȘng. TÂčo ra t×nh huĂšng nhÇm lÉn l” biÖn phžp nghÖ thuËt cÂŹ b¶n nhÊt. T×nh huĂšng Êy l”m cho c©u chuyÖn trĂ« lÂȘn trĂ­ trÂȘu h”i h­íc kÞch tÝnh hÂŹn. B»ng t×nh huĂšng nhÇm lÉn “Vi h”nh” Ÿ· gĂŁp thÂȘm v”o cho kho t”ng tr”o phĂłng - vĂšn Ÿ· khž phong phĂł cña d©n tĂ©c ViÖt Nam mĂ©t tiÕng c­ĂȘi mĂ­i mÎ. §ã l” mĂ©t tiÕng c­ĂȘi trÝ tuÖ. NĂŁ kh«ng gißn gi· trÂȘn bÒ mÆt m” th©m trÇm Ă« bÒ s©u. NĂŁ chØ hiÖn ra, thËt chua chžt, mØa mai, sau mĂ©t quž tr×nh suy nghÜ ¼Ó nhËn ra cži trži tĂč nhiÂȘn n»m trong b¶n th©n sĂč vËt. 2. H×nh thĂžc viÕt th­: BÂȘn d­íi nhan ¼Ò “Vi h”nh”, tžc gi¶ ¼Æt mĂ©t dßng phĂŽ ¼Ò: TrÝch nhĂ·ng bĂžc th­ göi c« em hĂ€ do tžc gi¶ dÞch tĂ” tiÕng An Nam. §©y l” mĂ©t h×nh thĂžc nghÖ thuËt nh»m h­íng tĂ­i ŸÚi t­ßng Ÿéc gi¶. C«ng chĂłng všn hĂ€c Phžp vĂšn quen thuĂ©c v” yÂȘu thÝch h×nh thĂžc kÓ chuyÖn dĂ­i dÂčng bĂžc th­ (th­ Ba t­ cña M«ng tex kiÂŹ, NhĂ·ng bĂžc th­ göi tĂ” cĂši xay giĂŁ cña Aph«ngxÂŹ §« ÂźÂȘ). MÆt khžc, sĂč h­íng tĂ­i ph­ng §«ng huyÒn bÝ xĂž sĂ« cña bÝ mËt bÞ Ÿžnh cŸp, khžt khao Ÿ­ßc h­ëng thĂž c¶m gižc lÂč Ă« chĂšn xa xšm Êy cĂČng l” xu thÕ trong všn hĂ€c ph­ng T©y kh«ng chØ mĂ©t thĂȘi. V× thÕ dßng phĂŽ ¼Ò trong truyÖn sÏ Âźem lÂči Ên t­ßng thÝch hĂźp vĂ­i khÈu vÞ všn ch­ng cña c«ng chĂłng Phžp. §iÒu Ÿã chĂžng tĂĄ NguyÔn ž i QuĂšc rÊt trung th”nh vĂ­i phÂŹng ch©m sžng tžc cña m×nh. Ph¶i nhËn thĂžc rĂą: viÕt cho ai ¼Ó xžc ¼Þnh Ÿóng: viÕt cži g× v” viÕt nh­ thÕ n”o? BĂ«i vËy, viÕt truyÖn d­íi h×nh thĂžc th tĂ” kh«ng ph¶i l” mĂ©t biÖn phžp sžng tÂčo mĂ­i mÎ. Nh­ng trong tr­ĂȘng hĂźp “Vi h”nh” Ÿ· ÂźÂčt hiÖu qu¶ thÈm mĂŒ Ÿéc Ÿžo. a) DĂŻng lĂši viÕt th­ NguyÔn ž i QuĂšc cĂŁ thÓ ŸÊi giĂ€ng v” chuyÓn c¶nh linh hoÂčt. Th­ tĂ” cho mĂ©t ng­ĂȘi th©n trong quan hÖ cž nh©n l” mĂ©t thĂž všn hÕt sĂžc tĂč do phĂŁng tĂłng, nĂŁ giĂłp tžc gi¶ cĂŁ thÓ ŸÊi giĂ€ng mĂ©t cžch tho¶i mži tĂč nhiÂȘn: tĂ” giĂ€ng tĂč sĂč khžch quan thuËt lÂči nhĂ·ng ÂźiÒu mŸt thÊy tai nghe trÂȘn t”u ÂźiÖn ngÇm ¼Õn giĂ€ng trĂ· t×nh th©n mËt khi nhŸc lÂči kĂ» niÖm th©n thiÕt vĂ­i c« em hĂ€. CĂŁ thÓ chuyÓn c¶nh rÊt linh hoÂčt: tĂ” c¶nh Âźi xe ÂźiÖn ngÇm Ă« Pari, chuyÓn thÂŒng tĂ­i c¶nh quÂȘ nh” thuĂ« thiÕu thĂȘi, khi cßn ngĂ„i vŸt vÎo trÂȘn ¼Çu gĂši cña «ng Bžc m” nghe chuyÖn cĂŠ tÝch tĂ” truyÖn c¶i trang cña «ng vua ThuÊn bÂȘn T”u, vua Pie bÂȘn Nga, ¼Õn chuyÖn vi h”nh cña nhĂ·ng “«ng ho”ng b” chĂła v× nhĂ·ng lĂœ do Ýt cao th­ßng hÂŹn”. b) LiÂȘn hÖ tÂčt ngang so sžnh tho¶i mži :Th­ l” thĂž všn rÊt chñ quan cĂž phĂŁng bĂłt theo dßng c¶m nghÜ tĂč do v” Ÿéc Âźožn cña ngĂȘi viÕt. NhĂȘ thÕ tžc gi¶ cĂŁ thÓ tĂ” c©u chuyÖn vi h”nh cña Kh¶i §Þnh m” Âźa ra Ÿñ -3-
  • 4. thĂž phžn Âźožn gi¶ ¼Þnh nhĂ·ng h”nh vi bÊt chÝnh v” t cžch dÂŹ džy cña y “ph¶i chšng ng”i muĂšn. Hay ng”i muĂšn ” ai cÊm Ÿßc ngĂȘi viÕt th nghÜ ngĂźi tho¶i mži nh vËy? RĂ„i tĂ” chç ٦ kÝch Kh¶i §Þnh ¼Õn ch©m biÕm mËt thžm Phžp v” c¶ ChÝnh phñ Phžp ŸÚi vĂ­i nhĂ·ng ngĂȘi yÂȘu nĂ­c ViÖt Nam, mØa mai chÕ giÔu cži tÝnh chÊt bÞp bĂźm cña bĂ€n thĂčc d©n lu«n huÂȘnh hoang nhĂ·ng c«ng lao khai hož cña chĂłng ŸÚi vĂ­i d©n thuĂ©c ¼Þa. LĂši viÕt th sö dĂŽng mĂ©t cžch sžng tÂčo Ÿ· khiÕn tžc phÈm trong khu«n khĂŠ mĂ©t thiÂȘn truyÖn ngŸn rÊt ngŸn gĂ€n ٦ kÝch mĂ©t lĂłc nhiÒu ŸÚi tĂźng, ٦ kÝch tĂ” nhiÒu phÝa b»ng nhiÒu giĂ€ng ÂźiÖu khžc nhau. §Äng thĂȘi tÂčo nÂȘn tÝnh h”i hĂ­c sĂžc hÊp dÉn ¼Æc biÖt cña tžc phÈm. 3. GiĂ€ng ÂźiÖu trÇn thuËt Ă« ng«i thĂž nhÊt tÂčo Ÿé tin cËy xžc tÝn. (§©y l” trĂȘng hĂźp thĂȘng xuÊt hiÖn Ă« nhĂ·ng tžc gi¶ cĂŁ vÞ trÝ mĂ« ¼Çu: nh Puskin, “KhĂ«i ¼Çu cña mĂ€i khĂ«i ¼Çu” nÒn Všn hĂ€c Nga thÕ kĂ» 19, Lç TÊn - ngĂȘi ¼Æt nÒn mĂŁng cho všn hĂ€c v« s¶n Trung Hoa trong cžc tžc phÈm ¼Çu tay thĂȘng sö dĂŽng ng«n ngĂ· trÇn thuËt Ă« ng«i thĂž nhÊt - NguyÔn ž i QuĂšc viÕt Vi H”nh nhĂ·ng nšm 1920. §©y l” ÂźÂči biÓu ¼Çu tiÂȘn v” duy nhÊt cña Všn hĂ€c cžch mÂčng ViÖt Nam lĂłc bÊy giĂȘ). CĂŁ thÓ t×m thÊy trong “Vi h”nh” nhiÒu giĂ€ng ÂźiÖu khžc nhau. Khi nghiÂȘm trang khi cĂȘi cĂźt, khi vui tÂŹi, nhÝ nh¶nh khi buĂ„n nhĂ­ mÂȘnh m«ng, khi lÂčnh lĂŻng sŸc s¶o tuy nhiÂȘn bao trĂŻm lÂȘn tÊt c¶ vÉn l” giĂ€ng mØa mai ch©m biÕm, bÒ ngo”i cĂŁ vÎ nhÑ nh”ng nhng thĂčc chÊt l” nhĂ·ng ¼ßn ٦ kÝch s©u cay m·nh liÖt. - Sö dĂŽng lĂši nĂŁi ngĂźc nghÜa ¼Ó ٦ kÝch “Vi h”nh” “Ph¶i chšng ng”i muĂšn ” “Ng”y nay cĂž mçi lÇn ra khĂĄi cöa thËt t«i kh «ng sao che dÊu nçi niÒm tĂč h”o Ÿßc l”m ngĂȘi An Nam v” sĂč kiÂȘu h·nh cĂŁ mĂ©t vÞ ho”ng ¼Õ”. - §Æt nhĂ·ng chuyÖn vi h”nh bÂȘn cÂčnh nhau ¼Ó l”m nĂŠi bËt chñ ¼Ò ٦ kÝch. Ng«n ngĂ· Âźa thanh ÂźiÖu, v× vËy Âźa nghÜa. - C©u chuyÖn phĂŻ phiÕm b©ng quÂŹ cña mĂ©t cÆp t×nh nh©n lÂči nh»m thÓ hiÖn mĂŽc ¼Ých chÝnh trÞ nghiÂȘm trang. §ã l” mĂ©t cžch thĂł vÞ ¼Ó hÂč bÖ tÂȘn vua Kh¶i §Þnh. TrĂ« th”nh ŸÚi tĂźng cĂźt nhÂčo chÕ giÔu rÎ tiÒn nhÊt trong mĂ©t c©u chuyÖn tÇm ph”o. - T”i nšng nghÖ thuËt trÇn thuËt cña tžc gi¶ “Vi h”nh” Ÿ· Ÿãng gĂŁp thÂȘm cho kho t”ng tr”o phĂłng vĂšn khž phong phĂł cña d©n tĂ©c ViÖt Nam mĂ©t tiÕng cĂȘi mĂ­i mÎ. III. KÕt luËn “Vi h”nh” l” mĂ©t kÕt tinh xuÊt sŸc thÓ hiÖn sĂč kÕt hĂźp giĂ·a chÝnh trÞ v” všn chÂŹng trong sĂč nghiÖp sžng tžc cña Bžc. - “Vi h”nh” kh«ng ph¶i l” trĂȘng hĂźp duy nhÊt Ÿ· thÓ hiÖn sĂč kÕt hĂźp chÆt chÏ giĂ·a chÝnh trÞ v” všn chÂŹng. SĂč kÕt hĂźp Ÿã Ÿ· trĂ« th”nh mĂ©t quan ÂźiÓm sžng tžc, mĂ©t phÂŹng ch©m cÇm bĂłt m” Bžc Ÿ· theo ÂźuĂŠi suĂšt cuĂ©c ÂźĂȘi. - Nhng vÒ sĂč kÕt hĂźp Ÿã “Vi h”nh” thĂčc sĂč l” mĂ©t kÕt tinh nghÖ thuËt xuÊt sŸc: - Ă« Ÿ©y Bžc kh«ng l”m všn chÂŹng v× všn chÂŹng. MĂ€i sĂč lĂča chĂ€n nghÖ thuËt (ng«n ngĂ·, bĂłt phžp, cžch x©y dĂčng t×nh huĂšng, nh©n vËt ) ¼Òu xuÊt phžt tĂ” nhu cÇu mĂŽc tiÂȘu cžch mÂčng, ¼Òu nh»m ÂźÂčt tĂ­i mĂŽc tiÂȘu Ÿã mĂ©t cžch hiÖu qu¶ nhÊt. Nhng chÝnh nhĂȘ cĂŁ nhĂ·ng lĂča chĂ€n sžng tÂčo nghÖ thuËt Ÿã m” nĂ©i dung chÝnh trÞ cña tžc phÈm trĂ« nÂȘn cĂŁ sĂžc mÂčnh, cĂŁ sĂč sŸc bÐn kh«ng g× thay thÕ nĂŠi. + Song kh«ng ph¶i v× phĂŽc vĂŽ chÝnh trÞ m” “Vi h”nh” bÞ mÊt hoÆc bÞ gi¶m chÊt všn chÂŹng chÝnh trÞ kh«ng hÂčn chÕ sžng tÂčo všn chÂŹng m” ngĂźc lÂči Ÿ· l” nguĂ„n nhiÖt t×nh, nguĂ„n c¶m hĂžng giĂłp NguyÔn ž i QuĂšc phžt huy kiÕn thĂžc, t”i nšng l”m nÂȘn nhĂ·ng sžng tÂčo Ÿét xuÊt Ÿéc Ÿžo ghi dÊu Ên mĂ­i mÎ ¼Ñp ¼Ï trong lÞch sö všn hĂ€c d©n tĂ©c. Ho”n c¶nh sžng tžc cña NhËt kĂœ trong tĂŻ 1. NhËt kĂœ trong tĂŻ l” mĂ©t tËp nhËt kĂœ b»ng thÂŹ viÕt trong nh” tĂŻ. Sau mĂ©t thĂȘi gian vÒ nĂ­c v” c«ng tžc tÂči Cao B»ng, thžng 8 nšm 1942, NguyÔn ži QuĂšc lÊy tÂȘn l” HĂ„ ChÝ Minh lÂȘn ÂźĂȘng trĂ« lÂči Trung QuĂšc vĂ­i danh nghÜa ÂźÂči biÓu cña ViÖt Nam Ÿéc lËp ŸÄng minh v” Ph©n ban quĂšc tÕ ph¶n x©m lĂźc cña ViÖt Nam ¼Ó tranh thñ sĂč viÖn trĂź cña quĂšc tÕ. Sau nöa thžng trĂȘi Âźi bĂ©, ¼Õn TĂłc Vinh, Qu¶ng T©y (29-8), NgĂȘi bÞ chÝnh quyÒn TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch bŸt giam. 14 thžng Ă« tĂŻ (tĂ” mĂŻa thu 1942 ¼Õn mĂŻa thu 1943), tuy bÞ Ÿ”y ¶i v« cĂŻng cĂčc khĂŠ ( SĂšng khžc lo”i ngĂȘi vĂ”a bĂšn thžng, TiÒu tĂŽy cßn hÂŹn mĂȘi nšm trĂȘi ), lÂči bÞ gi¶i Âźi quanh quÈn qua gÇn 30 nh” lao cña 13 huyÖn thuĂ©c Qu¶ng T©y, NgĂȘi vÉn l”m thÂŹ. NgĂȘi Ÿ· sžng tžc 133 b”i thÂŹ b»ng chĂ· Hžn ghi trong mĂ©t cuĂšn sĂŠ tay m” NgĂȘi ¼Æt tÂȘn l” NgĂŽc trung nhËt kĂœ (tĂžc NhËt kĂœ trong tĂŻ). 2. TËp NhËt kĂœ trong tĂŻ, v× thÕ, vĂ”a ghi lÂči Ÿßc mĂ©t cžch ch©n thĂčc - ch©n thĂčc nhiÒu khi ¼Õn chi tiÕt - bĂ© mÆt Âźen tĂši v” nhem nhuĂšc cña chÕ Ÿé nh” tĂŻ cĂČng nh cña x· hĂ©i Trung QuĂšc thĂȘi TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch, vĂ”a thÓ hiÖn Ÿßc t©m hĂ„n phong phĂł, cao ¼Ñp cña ngĂȘi tĂŻ vÜ ÂźÂči. VÒ phÂŹng diÖn n”y, cĂŁ thÓ xem NhËt kĂœ trong tĂŻ nh mĂ©t bĂžc ch©n dung tĂč hĂ€a con ngĂȘi tinh thÇn cña Chñ tÞch HĂ„ ChÝ Minh: vĂ”a kiÂȘn cĂȘng bÊt khuÊt -“Th©n thÓ Ă« trong lao, Tinh thÇn Ă« ngo”i lao - vĂ”a mÒm mÂči, tinh tÕ, hÕt -4-
  • 5. sĂžc nhÂčy c¶m vĂ­i mĂ€i biÕn thži cña thiÂȘn nhiÂȘn v” lßng ngĂȘi; vĂ”a ung dung tĂč tÂči, hÕt sĂžc tho¶i mži, nh bay lĂźn Ă« ngo”i tĂŻ, vĂ”a nĂŁng lßng sĂšt ruĂ©t nh löa ŸÚt, khŸc kho¶i ngĂŁng vÒ tĂč do, mßn mŸt nh×n vÒ TĂŠ quĂšc; vĂ”a ¼Çy lÂčc quan tin tĂ«ng; lu«n lu«n hĂ­ng vÒ b×nh minh v” mÆt trĂȘi hĂ„ng, vĂ”a tr»n trĂ€c lo ©u, kh«ng bao giĂȘ ngu«i nçi Âźau lĂ­n cña d©n tĂ©c v” nh©n loÂči, nhiÒu ÂźÂȘm mĂ©t m×nh ŸÚi diÖn Ÿ”m t©m vĂ­i vÇng tršng lÂčnh. TÊt c¶ bŸt nguĂ„n tĂ” b¶n chÊt cña mĂ©t t©m hĂ„n yÂȘu nĂ­c lĂ­n, mĂ©t tÊm lßng nh©n ÂźÂčo lĂ­n, mĂ©t cĂšt cžch nghÖ sÜ lĂ­n. MĂŽc ¼Ých 1. Qua b”i thÂŹ hĂ€c sinh thÊy Ÿßc vÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cña HĂ„ ChÝ Minh: trong bÊt kĂș ho”n c¶nh n”o cĂČng tha thiÕt vĂ­i thiÂȘn nhiÂȘn, vĂ­i con ngĂȘi, t×m thÊy sĂč ŸÄng c¶m Ă« ngoÂči c¶nh. 2. B”i thÂŹ thÓ hiÖn phong cžch nghÖ thuËt HĂ„ ChÝ Minh: cĂŠ ÂźiÓn m” hiÖn ÂźÂči. Lu«n nh×n sĂč vËt trong sĂč vËn Ÿéng. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. MĂ© (ChiÒu tĂši) l” b”i thĂž 31 trong tËp NhËt kÝ trong tĂŻ cña HĂ„ ChÝ Minh, ghi lÂči c¶m xĂłc cña nh” thÂŹ trong mĂ©t lÇn dĂ”ng ch©n nÂŹi xĂŁm nĂłi sau mĂ©t ng”y bÞ gi¶i Âźi trÂȘn ÂźĂȘng. 2. Hai c©u ¼Çu l” bĂžc tranh thiÂȘn nhiÂȘn miÒn sÂŹn cĂ­c lĂłc ho”ng h«n: “QuyÖn ÂźiÓu quy l©m tÇm tĂłc thĂŽ C« v©n mÂčn mÂčn Ÿé thiÂȘn kh«ng” C¶nh ¼Ñp nhng Ÿßm buĂ„n. BĂžc tranh Ÿßc chÊm phž b»ng v”i h×nh ¶nh Ă­c lÖ, theo bĂłt phžp cĂŠ ÂźiÓn: mĂ©t cžnh chim chiÒu, žng m©y Ÿn chiÕc. GĂźi nhĂ­ nhĂ·ng c©u thÂŹ cĂŠ ÂźiÓn cña LĂœ BÂčch: “ChĂłng ÂźiÓu cao phi tËn C« v©n Ÿéc khĂž nh”n” Cña Th«i HiÖu: “BÂčch v©n thiÂȘn t¶i kh«ng du du” Cña NguyÔn Du trong TruyÖn KiÒu: Chim h«m thoi thĂŁt vÒ rĂ”ng B¶n dÞch cha diÔn t¶ hÕt chĂ· “c«” trong “c« v©n” l”m cho Ăœ thÂŹ cĂŁ phÇn nhÑ hÂŹn so vĂ­i nguyÂȘn tžc. CÇn lu Ăœ r»ng: cžnh chim Ă« Ÿ©y l” cžnh chim mĂĄi, chßm m©y Ă« Ÿ©y l” chßm m©y c« Ÿn v« ¼Þnh. Hož ra c¶nh thiÂȘn nhiÂȘn cĂČng ho”n to”n phĂŻ hĂźp vĂ­i c¶nh v” t©m trÂčng thĂčc cña ngĂȘi tĂŻ HĂ„ ChÝ Minh: mĂ©t m×nh nÂŹi ¼Êt khžch quÂȘ ngĂȘi, lÂči tr¶i qua mĂ©t ng”y bÞ žp gi¶i cĂčc nhĂ€c trÂȘn ÂźĂȘng Âźi. “NgoÂči c¶nh cĂČng l” t©m c¶nh”. 3. Hai c©u thÂŹ sau: “SÂŹn th«n thiÕu nĂ· ma bao tĂłc Bao tĂłc ma ho”n l« dÜ hĂ„ng” LÂči l” bĂžc tranh sinh hoÂčt sĂšng Ÿéng, Êm nĂŁng t×nh ngĂȘi. H×nh ¶nh ngĂȘi thiÕu nĂ· v” kh«ng khÝ lao Ÿéng l”m cho buĂŠi chiÒu tĂši trĂ« nÂȘn nžo nhiÖt, cĂŁ sĂžc sĂšng. TĂ” mĂ©t bĂžc tranh chiÒu tĂši Ÿßc phžc hoÂč b»ng nhĂ·ng nÐt vÏ cĂŠ ÂźiÓn Ă« hai c©u thÂŹ ¼Çu, ¼Õn Ÿ©y (hai c©u thÂŹ sau) Ÿ· mang sŸc thži hiÖn ÂźÂči, ÂźĂȘi thĂȘng nhĂȘ h×nh ¶nh ngĂȘi phĂŽ nĂ· lao Ÿéng Ÿßc miÂȘu t¶ ch©n thĂčc. 4. §Æc sŸc cña b”i thÂŹ n”y cßn Ă« bĂłt phžp gĂźi t¶: HĂ„ ChÝ Minh Ÿ· dĂŻng h×nh ¶nh chim vÒ tĂŠ ¼Ó nĂŁi c¶nh chiÒu t”, dĂŻng h×nh ¶nh “l« dÜ hĂ„ng” (lß than rĂčc hĂ„ng) ¼Ó diÔn t¶ trĂȘi tĂši. Trong b”i thÂŹ -5-
  • 6. kh«ng cĂŁ tĂ” “tĂši”, b¶n dÞch thÂȘm chĂ· “tĂši” v”o l”m mÊt cži tinh vi trong nghÖ thuËt biÓu hiÖn cña tžc gi¶. 5. Ph¶i ¼Æt b”i thÂŹ v”o ho”n c¶nh sžng tžc cña nĂŁ mĂ­i thÊy hÕt t×nh yÂȘu thiÂȘn nhiÂȘn, tÊm lßng nh©n ži v” nghÞ lĂčc HĂ„ ChÝ Minh. CĂČng ph¶i thÊy Ÿ©y l” b”i thÂŹ tiÂȘu biÓu cho phong cžch nghÖ thuËt thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh: vĂ”a cĂŠ ÂźiÓn vĂ”a hiÖn ÂźÂči. Lu«n nh×n sĂč vËt trong sĂč vËn Ÿéng theo chiÒu hĂ­ng tÝch cĂčc. §Ò 1: MĂ©t nh” nghiÂȘn cĂžu nĂ­c ngo”i, tĂ” khi tËp NhËt kÝ trong tĂŻ mĂ­i xuÊt b¶n, Ÿ· nhËn thÊy r»ng tËp thÂŹ n”y l” sĂč kÕt hĂźp h”i hßa giĂ·a mĂ©t cĂšt cžch cĂŠ ÂźiÖn vĂ­i nhĂ·ng sžng tÂčo hiÖn ÂźÂči. Anh (chÞ) thÊy sĂč kÕt hĂźp Êy cĂŁ Ÿßc biÓu hiÖn qua b”i thÂŹ ChiÒu tĂši hay kh«ng ? CĂŁ thÓ dĂča theo nĂ©i dung v” lĂȘi lÏ cña tžc gi¶ Ăœ kiÕn Ÿßc dÉn trong c©u hĂĄi ¼Ó nÂȘu cžc Ăœ sau:  Hai c©u ¼Çu cña ChiÒu tĂši giĂšng nh mĂ©t bĂžc tranh tuyÖt tžc theo lĂši cĂŠ ÂźiÓn, Ÿßc vÏ trÂȘn tÊm lĂŽa b»ng ng«n tĂ”, vĂ­i lĂȘi thÂŹ uyÂȘn bžc, gĂźi ra c¶ mĂ©t thÕ giĂ­i thÂŹ cña nhĂ·ng c« v©n v” quyÖn ÂźiÓu, cži thÕ giĂ­i thÂŹ m” h×nh ¶nh nhĂ·ng cžnh chim bay trĂ« lÂči rĂ”ng vÉn quen Ÿßc dĂŻng ¼Ó diÔn t¶ lĂłc chiÒu bu«ng: ChĂłng ÂźiÓu cao phi tËn C« v©n Ÿéc khĂž nh”n (LĂœ BÂčch) Chim h«m thoi thĂŁt vÒ rĂ”ng §ãa tr” mi Ÿ· ngËm tršng nöa v”nh (NguyÔn Du) Ng”n mai giĂŁ cuĂšn chim bay mĂĄi (B” huyÖn Thanh Quan)  Trong khi Ÿã, hai c©u sau cña b”i thÂŹ mang nhĂ·ng h×nh ¶nh thĂčc, b×nh dÞ, mĂ©c mÂčc kh«ng thÂȘm thŸt, kh«ng dĂŻng lĂši nĂŁi všn hoa, mang sĂžc nÆng cña cuĂ©c sĂšng h”ng ng”y. NĂŁ cĂŁ tÝnh chÊt hiÖn thĂčc cña thÂŹ všn hiÖn ÂźÂči.  Nhng b”i thÂŹ kh«ng ph¶i l” hai m¶ng rĂȘi nhau. NĂŁ gŸn bĂŁ vĂ­i nhau bĂ«i t×nh c¶m s©u nÆng ŸÚi vĂ­i cuĂ©c sĂšng, chÊt nh©n všn v” tinh thÇn “n©ng niu tÊt c¶, chØ quÂȘn m×nh”, nĂŁi theo cžch cña nh” thÂŹ TĂš HĂ·u. §Ò 2. LÂči cĂŁ ngĂȘi muĂšn xÕp ChiÒu tĂši, ¼Æc biÖt l” hai c©u cuĂši cña b”i thÂŹ, v”o sĂš “nhĂ·ng vÇn thÂŹ quÂȘn m×nh” cña Bžc. Anh (chÞ) hiÓu ÂźiÒu Ÿã nh thÕ n”o ? NÂȘn nhĂ­ Ÿ©y kh«ng ph¶i l” mĂ©t b”i thÂŹ ngoÂčn c¶nh Ÿßc viÕt trong mĂ©t c¶m gižc thanh nh”n th thži kiÓu nh “RĂ„i, hĂŁng mžt thuĂ« ng”y trĂȘng...”. ChiÒu tĂši l” thÂŹ cña mĂ©t ngĂȘi tha hÂŹng trÂȘn quÂȘ ngĂȘi ¼Êt khžch; hÂŹn nĂ·a, cña mĂ©t ngĂȘi tĂŻ trÂȘn ÂźĂȘng chuyÓn ngĂŽc, trong cži giž rÐt cuĂši thu phÂŹng BŸc, tËn cho ¼Õn lĂłc ÂźÂȘm Ÿ· bu«ng m” bĂ­c ch©n lu Ÿ”y vÉn cßn cha dĂ”ng lÂči. ThÕ cho nÂȘn, mĂ©t žnh chim vÒ tĂŠ, mĂ©t chßm m©y tĂč do lĂ·ng thĂ·ng tr«i, hay mĂ©t bÕp löa cña nh” ai bÂȘn xĂŁm nĂłi... tÊt c¶ ¼Òu dÔ l”m mĂ©t ngĂȘi nh thÕ chÂčnh nghÜ ¼Õn c¶nh ngĂ©, ¼Õn nçi xĂŁt xa cho th©n phËn. D- ĂȘng nh ngĂȘi ŸÀc vÉn chĂȘ Ÿßi, chÝ Ýt l” Ă« phÇn cuĂši b”i thÂŹ mĂ©t c¶m gižc thÂŹng th©n, nh Ÿ· cĂŁ Ă« T× b” h”nh hay Qua §Ìo Ngang chÂŒng hÂčn. -6-
  • 7. VËy m” kh«ng. §iÒu Ÿã kh«ng hÒ x¶y ¼Õn. Ta chØ gÆp trong b”i thÂŹ h×nh ¶nh cña mĂ©t con ngĂȘi quÂȘn Âźi nçi Âźau khĂŠ tĂ©t Ÿé cña riÂȘng m×nh, ¼Ó tr×u mÕn tĂ”ng cžnh chim trĂȘi, tĂ”ng džng m©y tr«i, ¼Ó nÆng t×nh th- ÂŹng cho mĂ©t kiÕp sĂšng cÇn lao hay chia sÎ vĂ­i nhĂ·ng niÒm vui rÊt Ÿçi b×nh dÞ cña nhĂ·ng ngĂȘi d©n m” Bžc kh«ng hÒ quen biÕt. §ã qu¶ l” “NhĂ·ng vÇn thÂŹ quÂȘn m×nh” cña mĂ©t bËc ÂźÂči nh©n, mĂ©t con ngĂȘi “sĂšng nh trĂȘi ¼Êt”. §Ò 3: ChĂ· hĂ„ng Ă« cuĂši b”i vÉn Ÿßc coi nh l” “nh·n tĂč”, l” “con mŸt th¬” cña c¶ b”i thÂŹ. H·y viÕt mĂ©t ÂźoÂčn všn ¼Ó b×nh vÒ cži hay cña chĂ· Ÿã. CĂŁ thÓ tham kh¶o sĂč ph©n tÝch cña nh” thÂŹ Ho”ng Trung Th«ng trong ÂźoÂčn viÕt dĂ­i Ÿ©y: §ã l” mĂ©t b”i thÂŹ tĂž tuyÖt, mĂ©t thÓ thÂŹ khĂŁ l”m, nhÊt l” khĂŁ l”m cho ra ҤĂȘng”. C©u ¼Çu nĂŁi vÒ con chim Âźi xa mĂĄi mÖt vÒ chiÒu Âźang t×m chĂšn ngñ (tžc gi¶ cĂČng thÕ th«i, bÞ gi¶i Âźi, chiÒu ¼Õn rĂ„i cĂČng mong cĂŁ chç nghØ). Chßm m©y giĂ·a tĂ”ng kh«ng, chßm m©y che mÆt trĂȘi cĂČng uÓ o¶i mÖt mĂĄi nh thÕ, cĂČng muĂšn t×m chç trĂł ch©n (Ă« ch©n trĂȘi ?!). Cßn c« em trong xĂŁm nĂłi (cĂŁ biÕt xĂŁm nĂłi th× mĂ­i hay cžnh chim mĂĄi v” m©y tr«i) th× Âźang xay ng«, mĂ©t c«ng viÖc thñ c«ng cĂČng rÊt l” nÆng nhĂ€c, v” c« em cĂž xay ho”i cho ¼Õn khi hÕt, cĂČng vĂ”a lĂłc Ÿã, lß than Ÿ· Ÿå (bžo hiÖu bĂ·a cÂŹm chiÒu). TÊt c¶ ba c©u thÂŹ trÂȘn ¼Òu miÂȘu t¶ sĂč mÖt mĂĄi, vĂ©i v·, nÆng nÒ. Giž nh chØ dĂ”ng lÂči Ă« Ÿã th× nh” thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh cña chĂłng ta kh«ng khžc g× nh” thÂŹ LiÔu T«ng NguyÂȘn ÂźĂȘi §ĂȘng vĂ­i b”i thÂŹ Giang tuyÕt hÕt sĂžc tÜnh, mĂ« ¼Çu b»ng c©u “ThiÂȘn sÂŹn ÂźiÕu phi tuyÖt v” kÕt thĂłc b»ng c©u â€œÂ§Ă©c ÂźiÕu h”n giang tuyÕt , nghÜa l” mĂ©t b”i thÂŹ lÎ loi quž chĂ”ng, lÂčnh lÏo quž chĂ”ng ! Nhng HĂ„ ChÝ Minh rÊt §ĂȘng m” lÂči kh«ng §ĂȘng mĂ©t tÝ n”o ! VĂ­i mĂ©t chĂ· hĂ„ng, Bžc Ÿ· l”m sžng rĂčc lÂȘn to”n bĂ© b”i thÂŹ, Ÿ· l”m mÊt Âźi sĂč mĂĄi mÖt, sĂč uÓ o¶i, sĂč vĂ©i v·, sĂč nÆng nÒ Ÿ· diÔn t¶ trong ba c©u ¼Çu, Ÿ· l”m sžng rĂčc lÂȘn khu«n mÆt cña c« em sau khi xay xong ng« tĂši. ChĂ· hĂ„ng trong nghÖ thuËt thÂŹ §ĂȘng ngĂȘi ta gĂ€i l” “con mŸt th¬” (thi nh·n), hoÆc l” “nh·n tĂč” (chĂ· mŸt), nĂŁ sžng bĂ”ng lÂȘn, nĂŁ c©n lÂči, chØ mĂ©t chĂ· th«i, vĂ­i hai mÂŹi b¶y chĂ· khžc dÇu nÆng ¼Õn mÊy Âźi chšng nĂ·a. §Ò 4: VÎ ¼Ñp cĂŠ ÂźiÓn v” hiÖn ÂźÂči qua b”i ChiÒu tĂši cña HĂ„ ChÝ Minh. (Xem ¼Ò sĂš 18 c©u 3 trong phÇn ¼Ò thi v” Ÿžp žn.) T¶o gi¶i YÂȘu cÇu 1. Ph¶i thÊy Ÿßc T¶o gi¶i l” mÉu mĂčc cña sĂč kÕt hĂźp h”i ho” giĂ·a thÐp v” t×nh, phÈm chÊt chiÕn sÜ v” cĂšt cžch thi sÜ trong thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh. 2. ThÊy Ÿßc sĂč tinh tÕ, vÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cĂČng nh tinh thÇn lÂčc quan, tin tĂ«ng v”o tÂŹng lai tÂŹi sžng cña Bžc. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. T¶o gi¶i l” chĂŻm thÂŹ gĂ„m 2 b”i (b”i 41 v” 42) trong NhËt kÝ trong tĂŻ cña HĂ„ ChÝ Minh. C¶m hĂžng cña b”i thÂŹ Ÿßc h×nh th”nh trÂȘn ÂźĂȘng chuyÓn lao: tĂ” nh” lao Long An ¼Õn nh” lao §Äng ChÝnh. Trong thÂŹ cĂŠ ÂźiÓn, hiÖn tĂźng mĂ©t chĂŻm thÂŹ gĂ„m nhiÒu b”i khž phĂŠ biÕn. T¶o gi¶i gĂ„m 2 b”i vĂ”a cĂŁ vÞ trÝ Ÿéc lËp, vĂ”a bĂŠ sung Ăœ nghÜa cho nhau khi ŸÞng chung dĂ­i mĂ©t nhan ¼Ò. B”i thÂŹ vĂ”a cĂŁ Ăœ nghÜa t¶ thĂčc vÒ mĂ©t cuĂ©c chuyÓn lao, vĂ”a thÓ hiÖn phÈm chÊt t©m hĂ„n cao ¼Ñp cña ng- ĂȘi tĂŻ, chiÕn sÜ, nghÖ sÜ HĂ„ ChÝ Minh. 2. B”i I. ChÊt thÐp - t thÕ chiÕn sÜ. a) Hai c©u ¼Çu: “NhÊt thĂž kÂȘ ¼Ò dÂč vÞ lan QuÇn tinh ñng nguyÖt thĂ­ng thu san” -7-
  • 8. L” bĂłt phžp gĂźi t¶: dĂŻng tiÕng g” gžy v” nhĂ·ng ng«i sao trÂȘn bÇu trĂȘi ¼Ó diÔn t¶ thĂȘi gian ngĂȘi tĂŻ bÞ gi¶i Âźi tĂ” lĂłc cßn rÊt sĂ­m. NhĂ·ng c©u thÂŹ thĂž nhÊt gi¶n dÞ nh mĂ©t th«ng bžo, nh kh«ng hÒ bÞ žm ¶nh bĂ«i cži tĂši tšm, giž lÂčnh. ThiÂȘn nhiÂȘn Ă« c©u thÂŹ thĂž hai lÂči sinh Ÿéng, qu©y quÇn l”m th”nh Ăœ thÂŹ ¼Ñp. C¶ hai c©u thÂŹ thÓ hiÖn nghÞ lĂčc v” t©m hĂ„n thÂŹ tinh tÕ, nhÂčy c¶m vĂ­i cži ¼Ñp cña HĂ„ ChÝ Minh (v× th«ng thĂȘng thÂŹ viÕt trÂȘn ÂźĂȘng Âźi Ÿ”y, viÕt vÒ nhĂ·ng cuĂ©c ra Âźi trong khuya khoŸt, sĂ­m h«m thĂȘng dÔ hiu quÂčnh). b) Hai c©u sau: “Chinh nh©n dÜ tÂči chinh ŸÄ thĂźng NghÂȘnh diÖn thu phong trËn trËn h”n”. Cho thÊy cži gian khĂŠ cña ngĂȘi tĂŻ trÂȘn ÂźĂȘng chuyÓn lao, vĂ”a cho thÊy t thÕ cña mĂ©t chiÕn sÜ, ŸÚi mÆt vĂ­i phong ba, ÂźÂčp trÂȘn gian khĂŁ, lÂȘn ÂźĂȘng v× ÂźÂči nghÜa. B¶n dÞch thÂŹ Ÿ· bĂĄ mÊt mĂ©t chĂ· “trËn”, dÞch cha sžt Ăœ “nghÂȘnh diÖn” cña nguyÂȘn tžc, l”m gi¶m mÊt cži khŸc nghiÖt cña thĂȘi tiÕt, sai lÖch t thÕ cña ngĂȘi Âźi. c) C¶ b”i I, viÕt vÒ cuĂ©c gi¶i tĂŻ trong ÂźÂȘm tĂši, giĂŁ lÂčnh. Nhng ngĂȘi ŸÀc kh«ng thÊy cži c« Ÿn, hiu quÂčnh, kh«ng thÊy bĂŁng džng ngĂȘi tĂŻ, chØ thÊy t thÕ mĂ©t ngĂȘi chiÕn sÜ b×nh tÜnh, chñ Ÿéng, lÂȘn Âź- ĂȘng vĂ­i tršng sao bÇu bÂčn. NĂŁ thÓ hiÖn chÊt thÐp HĂ„ ChÝ Minh - chÊt thÐp cña t©m hĂ„n ung dung, thanh th¶n, chñ Ÿéng vĂźt lÂȘn ho”n c¶nh, l”m chñ ho”n c¶nh. 3. B”i 2. T©m hĂ„n l·ng mÂčn - thi sÜ. a) Hai c©u ¼Çu: “§«ng phÂŹng bÂčch sŸc dÜ th”nh hĂ„ng U žm t”n d t¶o nhÊt kh«ng” L” mĂ©t bĂžc tranh thiÂȘn nhiÂȘn ¼Ñp vĂ­i m”u sŸc tÂŹi tŸn, rĂčc rĂŹ, Êm žp cña ch©n trĂȘi lĂłc rÂčng Ÿ«ng. §Õn Ÿ©y thiÂȘn nhiÂȘn Ÿ· cĂŁ sĂč chuyÓn biÕn rÊt mau lÑ nhĂȘ cĂŽm tĂ” “dÜ th”nh hĂ„ng” v” “t¶o nhÊt kh«ng” nhng b¶n dÞch Ÿ· kh«ng thÓ hiÖn Ÿßc hÕt. b) Hai c©u sau: “No·n khÝ bao la to”n vĂČ trĂŽ H”nh nh©n thi hĂžng hĂšt gia nĂ„ng” VÎ ¼Ñp Êm žp cña thiÂȘn nhiÂȘn ¼Êt trĂȘi lĂłc rÂčng Ÿ«ng Ÿ· l”m cho hĂ„n thÂŹ cña HĂ„ ChÝ Minh bçng thÂȘm nĂ„ng n”n. Bžc Ÿ· quÂȘn Âźi c¶nh ngĂ© cña m×nh ¼Ó thĂ«ng ngoÂčn vÎ ¼Ñp tinh kh«i cña ¼Êt trĂȘi lĂłc rÂčng Ÿ«ng. c) BĂšn dßng thÂŹ l” bĂžc tranh thiÂȘn nhiÂȘn tÂŹi sžng, Êm žp, rĂčc rĂŹ. NĂŁ cho thÊy t©m hĂ„n dÂčt d”o thi hĂžng, tr”n ¼Çy tinh thÇn lÂčc quan, tin tĂ«ng v”o tÂŹng lai tÂŹi sžng. 4. T¶o gi¶i l” mÉu mĂčc cña sĂč kÕt hĂźp h”i ho” giĂ·a thÐp v” t×nh, phÈm chÊt chiÕn sÜ v” cĂšt cžch thi sÜ trong con ngĂȘi HĂ„ ChÝ Minh. Mang nhan ¼Ò T¶o gi¶i m” b”i thÂŹ cĂŁ ©m hĂ«ng cña mĂ©t khĂłc hžt lÂȘn ÂźĂȘng. §Þnh hĂ­ng ¼Ò, gĂźi Ăœ gi¶i §Ò 1: Ph©n tÝch b”i thÂŹ T¶o gi¶i (Gi¶i Âźi sĂ­m) cña HĂ„ ChÝ Minh (Nh hĂ­ng dÉn ph©n tÝch) §Ò 2: VÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cña HĂ„ ChÝ Minh qua b”i thÂŹ T¶o gi¶i (Gi¶i Âźi sĂ­m). CÇn nÂȘu Ÿßc cžc Ăœ cÂŹ b¶n sau Ÿ©y: a) GiĂ­i thiÖu khži qužt vÒ:  Tžc gi¶  VÞ trÝ cña b”i thÂŹ trong tËp NhËt kÝ trong tĂŻ -8-
  • 9.  NĂ©i dung cÇn ph©n tÝch b) VÎ ¼Ñp t©m hĂ„n cña HĂ„ ChÝ Minh qua b”i thÂŹ:  T©m hĂ„n ung dung, thanh th¶n (kh«ng bËn lßng v× ÂźÂȘm tĂši, giĂŁ lÂčnh), lu«n hĂ­ng tĂ­i nhĂ·ng tÂŹi vui cña cuĂ©c sĂšng.  T©m hĂ„n nĂ„ng n”n tha thiÕt vĂ­i ¼Êt trĂȘi, dÂčt d”o c¶m xĂłc thi ca.  T©m hĂ„n lu«n hĂ­ng vÒ tÂŹng lai vĂ­i mĂ©t niÒm tin khoÎ khoŸn, mĂ©t c¶m quan lÞch sö tÂŹi sžng. c) §žnh giž:  B”i thÂŹ T¶o gi¶i m” kh«ng thÊy ngĂȘi tĂŻ, kh«ng thÊy bĂ€n lÝnh žp gi¶i. ChØ thÊy mĂ©t ngĂȘi mĂ« rĂ©ng t©m hĂ„n giao ho” vĂ­i thiÂȘn nhiÂȘn, dĂąi theo nhĂ·ng vËn Ÿéng tÂŹi vui cña cuĂ©c sĂšng.  NĂŁ l” sĂč kÕt hĂźp h”i ho” cña vÎ ¼Ñp t©m hĂ„n thi sÜ vĂ­i cĂšt cžch chiÕn sÜ trong con ngĂȘi HĂ„ ChÝ Minh. §Ò 3: §· tĂ”ng cĂŁ nhiÒu cĂš gŸng Âźi t×m Ăœ nghÜa tĂźng trng cña c©u thÂŹ: “Chßm sao Âźa nguyÖt vĂźt lÂȘn ng”n”. CĂŁ ngĂȘi cho tršng Ă« Ÿ©y tĂźng trng cho Bžc, cßn sao l” h×nh ¶nh bĂ€n lÝnh gi¶i tĂŻ. LÂči cĂŁ ngĂȘi cho tršng l” l·nh tĂŽ, cßn sao l” quÇn chĂłng. “... Bao nhiÂȘu v× sao nhĂĄ Âźang c«ng kÂȘnh žnh nguyÖt, ph¶i chšng l” quÇn chĂłng gižc ngĂ© Âźang ñng hĂ© ngĂȘi dÉn ÂźĂȘng ?” Anh (chÞ) cho biÕt ph¶i hiÓu thÕ n”o mĂ­i Ÿóng ?  VÒ Ăœ kiÕn thĂž nhÊt: Sao, dÉu cho cĂŁ quan niÖm l” nhĂĄ hÂŹn tršng v” bÐ li ti chšng nĂ·a, th× vÉn l” h×nh ¶nh thÂŹ ¼Ñp ¼Ï v” cao quÝ, kh«ng thÓ dĂŻng ¼Ó chØ bĂ€n lÝnh gi¶i tĂŻ.  VÒ Ăœ kiÕn thĂž hai: CÇn chĂł Ăœ r»ng Ÿ©y l” b”i thÂŹ cña Bžc, v” Bžc HĂ„, nh chĂłng ta Ÿ· biÕt, kh«ng hÒ quan niÖm nh thÕ vÒ quan hÖ giĂ·a quÇn chĂłng v” l·nh tĂŽ. VËy th× tršng, sao v” c¶ rÆng nĂłi mĂŻa thu nĂ·a, ¼Òu chØ nÂȘn coi nh l” h×nh ¶nh cña thiÂȘn nhiÂȘn. MĂ©t cžch hiÓu nh thÕ kh«ng hÒ l”m cho b”i thÂŹ kÐm phÇn Ăœ nghÜa (bĂ«i kh«ng thÓ nĂŁi b”i thÂŹ Ÿ· bÞ mÊt Âźi cži Ăœ nghÜa m” nĂŁ vĂšn kh«ng hÒ cĂŁ). NgĂźc lÂči, cžch hiÓu Êy sÏ tr¶ lÂči cho b”i Gi¶i Âźi sĂ­m n”y mĂ©t nÐt thÂŹ mĂ©ng m” sĂč suy diÔn kh«ng hĂźp lĂœ trÂȘn Ÿ· l”m cho bÞ mĂȘ Âźi. Cžch hiÓu Êy cĂČng Âźem lÂči Ên tĂźng vÒ mĂ©t thiÂȘn nhiÂȘn cĂČng Âźang lÂȘn ÂźĂȘng cĂŻng vĂ­i sĂč lÂȘn ÂźĂȘng cña con ngĂȘi nÂŹi mÆt ¼Êt. MĂ©t hßa ÂźiÖu lĂ­n lao v” ¼Ñp lÂč thĂȘng ! §Ò 4 . C©u cuĂši cĂŻng cña b”i thÂŹ thĂž nhÊt cĂČng cĂŁ nhiÒu cžch hiÓu trži ngĂźc nhau. CĂŁ Ăœ kiÕn nĂŁi r»ng c©u thÂŹ cĂčc t¶ c¶m gižc lÂčnh lÏo, gian khĂŠ m” con ngĂȘi gÆp trÂȘn nhĂ·ng dÆm ÂźĂȘng ngĂźc giĂŁ. LÂči cĂŁ Ăœ kiÕn nĂŁi r»ng c©u thÂŹ phžc hĂ€a mĂ©t t thÕ ¼Çy kiÂȘu h·nh: ngÈng mÆt Ÿãn giĂŁ thu. Anh (chÞ) cho biÕt ph¶i hiÓu thÕ n”o mĂ­i Ÿóng ? Kh«ng cžch n”o trong hai cžch hiÓu trÂȘn ho”n to”n cĂŁ lÝ  Quž nhÊn mÂčnh c¶m gižc cÂŹ cĂčc, khĂŠ Âźau trĂ­c l”n giĂŁ ržt cña mĂŻa thu th× sÏ m©u thuÉn vĂ­i mĂ©t thži Ÿé ho”n to”n chñ Ÿéng, ung dung m” ta Ÿ· thÊy trong c©u trĂ­c (dÜ nhiÂȘn l” thÊy qua nguyÂȘn tžc v” lĂȘi dÞch nghÜa rĂą hÂŹn nhiÒu so vĂ­i qua b¶n dÞch thÂŹ).  NgĂźc lÂči, nÕu khuyÕch ÂźÂči t thÕ kiÂȘu h·nh ngÈng mÆt lÂȘn Ÿãn giĂŁ e kh«ng hĂźp vĂ­i phong cžch cña Bžc HĂ„ vĂšn l” ngĂȘi kh«ng thÝch khoa trÂŹng. V¶ chšng, cžch hiÓu n”y cĂČng kh«ng Ÿóng vĂ­i kÕt cÊu ngĂ· phžp cña dßng thÂŹ (theo Ÿã, ph¶i hiÓu l” giĂŁ thu Ÿãn lÊy mÆt chĂž kh«ng ph¶i l” mÆt Ÿãn lÊy giĂŁ thu). V× thÕ, nÂȘn chØ c¶m nhËn Ă« Ÿ©y nhĂ·ng g× m” lĂȘi chĂ· v” tinh thÇn cña c©u thÂŹ cho phÐp. Dßng thÂŹ Êy nĂŁi lÂȘn nçi khĂŠ ¶i m” chinh nh©n Ÿ· ph¶i chÞu ÂźĂčng trÂȘn nhĂ·ng dÆm chinh ŸÄ: GiĂŁ thu, hÕt trËn n”y ¼Õn trËn khžc, quÊt ngĂźc sĂč giž buĂšt v”o mÆt ngĂȘi Âźi. ThiÂȘn nhiÂȘn Âźem ¼Õn nhĂ·ng thö thžch gian nan, nhng kh«ng l”m n¶n chÝ sĂȘn lßng con ngĂȘi Âźang vĂ·ng bĂ­c. -9-
  • 10. §Ò 5. Ph©n tÝch chĂ· nĂ„ng Ÿßc dĂŻng ¼Ó kÕt thĂłc chĂŻm thÂŹ. TÂči sao tžc gi¶ kh«ng nĂŁi c¶m hĂžng tr”n trÒ, lai lžng... m” lÂči nĂŁi: “- thi hĂžng bçng thÂȘm nĂ„ng” ? §óng l” ngĂȘi ta thĂȘng hay nĂŁi c¶m hĂžng thÂŹ tr”n trÒ, lai lžng. Nhng trong trĂȘng hĂźp n”y, nhĂ·ng chĂ· tr”n trÒ, lai lžng kh«ng thÓ thay thÕ nĂŠi v” cĂČng kh«ng thÓ so sžnh nĂŠi vĂ­i chĂ· nĂ„ng. L” bĂ«i Ă« trÂȘn, tžc gi¶ Âźang nĂŁi ¼Õn mĂ©t vĂČ trĂŽ h©n hoan dĂ­i l”n hÂŹi Êm. M” chĂ· nĂ„ng cĂČng gĂźi ra sĂč Êm žp. Nh vËy, cži Âźang bao trĂŻm lÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn th× ŸÄng thĂȘi cĂČng d©ng ¼Çy Ă« lßng ngĂȘi. Ph¶i l” chĂ· nĂ„ng Êy th× mĂ­i cĂŁ thÓ Âźem ¼Õn cho ta c¶m gižc vÒ sĂč h”i hßa, giao c¶m giĂ·a tiÓu vĂČ trĂŽ - tĂč nhiÂȘn. V” thi hĂžng trong lßng ngĂȘi. Do Ÿã, cĂČng tÂŹng Ăžng, cĂ©ng hĂ«ng, hßa ŸÄng vĂ­i thi hĂžng trong lßng trĂȘi ¼Êt. §Ò 6. T×m mĂ©t v”i c©u všn, c©u thÂŹ nĂŁi ¼Õn tÂŹng lai trong všn hĂ€c tĂ” ¼Çu nhĂ·ng nšm 30 ¼Õn cžch mÂčng thžng Tžm 1945. TĂ” Ÿã, anh (chÞ) thÊy dĂč c¶m tÂŹng lai cña Bžc HĂ„ trong chĂŻm thÂŹ Gi¶i Âźi sĂ­m cĂŁ g× Ÿéc Ÿžo ? CĂŁ thÓ nghÜ ¼Õn c©u quen thuĂ©c nhÊt, vÝ nh: TrĂȘi tĂši Âźen nh mĂčc v” nh cži tiÒn ŸÄ cña chÞ (Ng« TÊt TĂš - TŸt ¼Ìn) DÔ thÊy c¶m hĂžng cña Bžc HĂ„ gÇn gĂČi vĂ­i c¶m hĂžng cña nh” thÂŹ cžch mÂčng TĂš HĂ·u v” ŸÚi lËp vĂ­i Ăœ t- Ă«ng bi quan cña Ng« TÊt TĂš, v”o lĂłc bÊy giĂȘ cßn cha ph¶i l” nh” všn cžch mÂčng. SĂč khžc nhau Ă« Ÿ©y l” sĂč khžc nhau giĂ·a hai Ăœ thĂžc hÖ, hai quan niÖm vÒ x· hĂ©i - nh©n sinh, giĂ·a cžch mÂčng v” kh«ng cžch mÂčng. NĂŁ cho thÊy chØ cžc nh” cžch mÂčng mĂ­i cĂŁ kh¶ nšng nh×n nhËn Ÿóng tÂŹng lai. Tuy nhiÂȘn, cžch c¶m xĂłc vÒ tÂŹng lai cña Bžc HĂ„, so vĂ­i cžc thi nh©n cžch mÂčng khžc, cĂČng cĂŁ nhĂ·ng nÐt riÂȘng. Bžc nĂŁi ¼Õn tÂŹng lai nh nĂŁ Ÿ· l” hiÖn tÂči. Cži m” nh” thÂŹ khžc qu¶ quyÕt l” sÏ ¼Õn th× Bžc lÂči nh Âźang chĂžng kiÕn Ÿßc rĂ„i. Ph¶i l” ngĂȘi nŸm rÊt chŸc qui luËt vËn Ÿéng cña lÞch sö mĂ­i cĂŁ thÓ cĂŁ mĂ©t thi hĂžng cĂŁ tÝnh chÊt tiÂȘn c¶m, tiÂȘn tri nh thÕ. §Ò 7. NgĂȘi ta vÉn thĂȘng nĂŁi, NhËt kÝ trong tĂŻ tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t trÝ tuÖ lĂ­n, mĂ©t t©m hĂ„n lĂ­n v” mĂ©t dĂČng khÝ lĂ­n. ChĂžng minh r»ng, mĂ©t žnh sžng nh thÕ cĂČng cĂŁ thÓ nhËn thÊy tĂ” chĂŻm thÂŹ Gi¶i Âźi sĂ­m n”y. B”i l”m nÂȘu gĂ„m cžc Ăœ:  Gi¶i Âźi sĂ­m tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t trÝ tuÖ lĂ­n. TrÝ tuÖ Êy lĂ­n lao tĂ­i mĂžc Ÿ· cĂŁ thÓ vĂźt khĂĄi hiÖn tÂči ¼Ó tĂ” trong bĂŁng tĂši d”y ¼Æc cña h«m nay nh×n ra žnh sžng cña ng”y mai.  Gi¶i Âźi sĂ­m tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t t©m hĂ„n lĂ­n. T©m hĂ„n Êy bao la nh trĂȘi ¼Êt, chĂža ¼Çy vÎ ¼Ñp v« tËn cña tÂčo vËt, cña tršng sao, hßa c¶m vĂ­i mĂ€i rung Ÿéng trong vĂČ trĂŽ.  Gi¶i Âźi sĂ­m tĂĄa žnh sžng cña mĂ©t dĂČng khÝ lĂ­n. DĂČng khÝ lĂ­n Êy Ÿ· cĂŁ thÓ l”m cho con ngĂȘi ung dung trĂ­c thö thžch cña thiÂȘn nhiÂȘn khŸc nghiÖt v” cña nhĂ·ng gian khĂŠ Ă« ÂźĂȘng ÂźĂȘi, c¶m thÊy tinh thÇn thĂčc sĂč Ă« ngo”i lao dÉu th©n thÓ cßn Ă« trong vßng xiÒng xÝch. YÂȘu cÇu 1. HiÓu Ÿßc ho”n c¶nh sžng tžc cña b”i thÂŹ v” t×nh c¶m cao ¼Ñp, nghÞ lĂčc phi thĂȘng cña HĂ„ ChÝ Minh. 2. ThÊy Ÿßc nhĂ·ng nÐt phong cžch phong phĂł Âźa dÂčng cña thÂŹ HĂ„ ChÝ Minh:  CĂŠ ÂźiÓn v” hiÖn ÂźÂči  HiÖn thĂčc v” tĂźng trng  ThÐp v” t×nh - 10 -
  • 11. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n 1. XuÊt xĂž v” ho”n c¶nh sžng tžc  B”i thÂŹ Ÿßc in v”o cuĂši tËp NhËt kÝ trong tĂŻ nhng thĂčc ra nĂŁ Ÿßc l”m ngo”i nh” tĂŻ. §©y cĂČng kh«ng ph¶i l” b”i thÂŹ kÕt thĂłc tËp NhËt kÝ trong tĂŻ.  Ho”n c¶nh sžng tžc: ra khĂĄi nh” tĂŻ TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch sau 13 thžng bÞ giam cÇm, sĂžc khoÎ gi¶m sĂłt, Bžc tËp Âźi, tËp leo nĂłi rÌn luyÖn sĂžc khoÎ ¼Ó tiÕp tĂŽc hoÂčt Ÿéng cžch mÂčng. MĂ©t lÇn leo nĂłi, lÂȘn ¼Õn ŸØnh T©y Phong LÜnh, bžc sung sĂ­ng bĂ„i hĂ„i viÕt b”i thÂŹ n”y.  CÇn lu Ăœ r»ng: NÕu tÊt c¶ b”i thÂŹ khžc trong NhËt kÝ trong tĂŻ ¼Òu Ÿßc dÞch v” c«ng bĂš v”o nšm 1960 th× “T©n xuÊt ngĂŽc-hĂ€c Ÿšng sÂŹn” Ÿ· ¼Õn vĂ­i cžc ŸÄng chÝ Trung ÂŹng ngay lĂłc Ÿã. NĂŁ Ÿßc göi vÒ cĂŻng mĂ©t tĂȘ bžo tiÕng Trung QuĂšc cĂŁ ghi mÊy dßng ngĂŽ Ăœ nhŸn tin cña Bžc “ChĂłc ch huynh Ă« nh” mÂčnh khoÎ v” cĂš gŸng c«ng tžc, Ă« bÂȘn n”y vÉn b×nh yÂȘn”. 2. Hai c©u thÂŹ ¼Çu: “ V©n ñng trĂŻng sÂŹn, sÂŹn ñng v©n Giang t©m nh kÝnh tÞnh v« trÇn T¶ c¶nh thiÂȘn nhiÂȘn: BĂžc tranh sÂŹn thuĂ» hĂ·u t×nh, h”i ho”, c©n xĂžng, m”u sŸc tÂŹi sžng, ¼Ñp vÎ ¼Ñp cĂŠ kÝnh. NĂŁ gĂźi nhĂ­ c¶nh thiÂȘn nhiÂȘn trong cžc b”i thÂŹ §šng sÂŹn, C¶nh khuya, §i thuyÒn trÂȘn s«ng §žy Hai c©u thÂŹ nĂŁi lÂȘn t©m hĂ„n khoÎ khoŸn, trong sžng, Ÿ«n hËu cña nh” thÂŹ khi nh×n c¶nh vËt. “Giang t©m nh kÝnh tÞnh v« trÇn” t¶ c¶nh ¼Ñp cña lßng s«ng trong sžng, thanh khiÕt nhng cĂČng cßn cĂŁ Ăœ nghÜa ngĂŽ t×nh. §ã chÝnh l” tÊm lßng trong sžng, thanh bÂčch, kh«ng vÂŹng bĂŽi cña HĂ„ ChÝ Minh suĂšt mĂȘi ba thžng trong tĂŻ. 3. Hai c©u thÂŹ sau: “BĂ„i hĂ„i Ÿéc bĂ© T©y Phong LÜnh Dao vĂ€ng Nam thiÂȘn Ăžc cĂš nh©n TrĂčc tiÕp nĂŁi vÒ t©m trÂčng nh” thÂŹ: nçi lßng vĂ­i ¼Êt nĂ­c quÂȘ hÂŹng, t×nh bÂčn bÌ ŸÄng chÝ c¶m Ÿéng, cao ¼Ñp. LÂȘn nĂłi nhĂ­ bÂčn l” mĂ©t ¼Ò t”i quen thuĂ©c cña thÂŹ ca cĂŠ ÂźiÓn. NgĂȘi ta lÂȘn nĂłi nh mĂ©t thi sÜ, cĂŁ ngĂȘi lÂȘn nĂłi nh mĂ©t Èn sÜ. HĂ„ ChÝ Minh kh«ng rÂŹi v”o nhĂ·ng trĂȘng hĂźp n”y. Bžc lÂȘn nĂłi l” ¼Ó hoÂčt Ÿéng rÌn luyÖn th©n thÓ. §éc bĂ© l” tĂ” hay diÔn t¶ Ÿßc c«ng viÖc nÆng nhĂ€c ©m thÇm, kiÂȘn nhÉn cña Bžc cĂČng nh “bĂ„i hĂ„i” diÔn t¶ Ÿßc nhiÒu t©m trÂčng. 4. B¶n dÞch cña Nam Tr©n hay, khž sžt nghÜa. Tuy nhiÂȘn, dßng ¼Çu dÞch l” “NĂłi Êp «m m©y ” Ÿ· l”m sai lÖch chç ŸÞng, ÂźiÓm nh×n cña nh” thÂŹ. “BĂŽi kh«ng mĂȘ” kh«ng Ÿóng tinh thÇn cña nguyÂȘn tžc “tÞnh v« trÇn”. 5. MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi l” mĂ©t b”i thÂŹ ¼Æc sŸc cho thÊy t thÕ cao c¶, ung dung cña mĂ©t thi sÜ trĂ­c thiÂȘn nhiÂȘn bao la, vÎ ¼Ñp cña mĂ©t chiÕn sÜ gi”u nghÞ lĂčc v” lßng yÂȘu TĂŠ quĂšc, yÂȘu ŸÄng b”o. §Þnh hĂ­ng ¼Ò, gĂźi Ăœ gi¶i §Ò 1: Ph©n tÝch b”i thÂŹ MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi cña HĂ„ ChÝ Minh. (Xem gĂźi Ăœ ph©n tÝch Ă« phÇn II) §Ò 2: V©n ñng trĂŻng sÂŹn, sÂŹn ñng v©n - 11 -
  • 12. (NĂłi Êp «m m©y, m©y Êp nĂłi) C©u ¼Çu tiÂȘn n”y cña b”i thÂŹ, nhÊt l” khi ŸÀc theo nguyÂȘn tžc, gĂźi cho anh (chÞ) nhĂ­ tĂ­i c©u thÂŹ n”o cña Bžc HĂ„ Ÿ· Ÿßc hĂ€c trong cžc tiÕt gi¶ng všn ? TĂ” Ÿã, anh (chÞ) cĂŁ nhËn xÐt g× vÒ sĂč rung Ÿéng v” cžch miÂȘu t¶ thiÂȘn nhiÂȘn cña Bžc ? H·y cĂš gŸng t×m thÂȘm vÝ dĂŽ ¼Ó l”m rĂą hÂŹn nhËn xÐt cña anh (chÞ). GĂźi Ăœ: C©u thÂŹ Êy chŸc chŸn sÏ gĂźi nhĂ­ ¼Õn c©u thÂŹ cĂČng mong chĂ· ñng: QuÇn tinh ñng nguyÖt thĂ­ng thu san (Chßm sao «m Êp vÇng tršng v” cĂŻng nhau vĂźt lÂȘn rÆng nĂłi thu). NhĂ·ng c©u thÂŹ cho thÊy Bžc lu«n nhËn ra sĂč quÊn quĂœt, hßa ÂźiÖu trong thiÂȘn nhiÂȘn, trong vĂČ trĂŽ. §Êy l” cži nh×n cña mĂ©t con ngĂȘi, giĂ·a mu«n v”n lao khĂŠ vÉn kh«ng th«i tr×u mÕn cuĂ©c ÂźĂȘi. §Êy cĂČng l” cži nh×n cña con ngĂȘi l”m chñ ho”n c¶nh, hßa hĂźp cĂŻng ho”n c¶nh. MĂ©t cžch nh×n thiÂȘn nhiÂȘn nh thÕ, ta sÏ cßn gÆp trong nhiÒu c©u thÂŹ khžc nĂ·a. VÝ dĂŽ nh: Tršng lĂ„ng cĂŠ thĂŽ, bĂŁng lĂ„ng hoa (C¶nh khuya)  Xu©n giang, xu©n thuĂ» tiÕp xu©n thiÂȘn (S«ng xu©n nĂ­c lÉn m”u trĂȘi thÂȘm xu©n) (R»m thžng giÂȘng)  Sao Âźa thuyÒn chÂčy, thuyÒn chĂȘ tršng theo ( §i thuyÒn trÂȘn s«ng §žy) §Ò 3. C©u thĂž hai cña b”i thÂŹ cĂŁ b¶n dÞch l”: Lßng s«ng gÂŹng sžng bĂŽi kh«ng mĂȘ Theo anh (chÞ), v× sao Bžc lÂči viÕt l” lßng s«ng chĂž kh«ng ph¶i dßng s«ng ? CĂČng theo anh (chÞ), dÞch l” bĂŽi kh«ng mĂȘ th× cĂŁ Ÿóng vĂ­i nguyÂȘn b¶n hay kh«ng ? V× sao ? NÕu hiÓu thËt Ÿóng theo nguyÂȘn b¶n th× c©u thÂŹ nĂŁi vĂ­i ta nhĂ·ng Ăœ tĂž ¼Ñp ¼Ï g× ? GĂźi Ăœ: a) Bžc kh«ng viÕt dßng s«ng m” viÕt lßng s«ng, cĂŁ thÓ bĂ«i:  MĂ©t cžch viÕt nh thÕ biÓu hiÖn rĂą hÂŹn c¶m gižc thÂŒm s©u cña s«ng, trong mĂ©t cži nh×n tĂ” trÂȘn cao xuĂšng.  MÆt khžc cĂČng ph¶i viÕt nh thÕ th× s«ng mĂ­i cĂŁ thÓ l” h×nh ¶nh cña mĂ©t tÊm lßng. MĂ©t nh” thÂŹ §- ĂȘng tĂ”ng vÝ m×nh nh “mĂ©t m¶nh lßng bšng trong b×nh ngĂ€c”. Lßng Bžc HĂ„ cĂČng trong trŸng thÕ. Nhng lßng Bžc HĂ„ lĂ­n lao hÂŹn nhiÒu nh thÕ. V× Ÿã l” c¶ mĂ©t “lßng s«ng gÂŹng sžng” Âźang tĂč gi·i b”y dĂ­i trĂȘi m©y. b) BĂŽi kh«ng mĂȘ l” cßn cĂŁ bĂŽi. NĂŁ trži vĂ­i tÞch v« trÇn l” tuyÖt nhiÂȘn kh«ng chĂłt bĂŽi mĂȘ. LĂȘi dÞch Êy cĂŁ phÇn ngĂźc vĂ­i tinh thÇn všn b¶n. C©u n”y, T.Lan dÞch Ÿóng hÂŹn nhiÒu: Lßng s«ng sÂčch chÂŒng m¶y may bĂŽi hĂ„ng HiÓu c©u thÂŹ Ÿóng vĂ­i tinh thÇn nguyÂȘn tžc, ta sÏ thÊy:  H×nh ¶nh mĂ©t thiÂȘn nhiÂȘn trong sžng tuyÖt vĂȘi  H×nh ¶nh mĂ©t cĂąi thanh tao, cao khiÕt nÂŹi con ngĂȘi, nh mĂ©t bËc tiÂȘn khžch, c¶m thÊy m×nh Ÿ· l©ng l©ng rĂČ sÂčch bĂŽi trÇn, vĂźt cao hÂŹn hÂŒn chĂšn tÇm thĂȘng, « trĂ€c. - 12 -
  • 13.  H×nh ¶nh mĂ©t tÊm lßng tuyÖt ŸÚi sÂčch trong. §Ò 4. ChĂžng minh r»ng Bžc HĂ„, ngay trong tËp NhËt kÝ trong tĂŻ, vÉn coi m×nh l” khžch tĂč do, khžch tiÂȘn, sžnh ngang vĂ­i tiÂȘn khžch trÂȘn trĂȘi rĂ©ng. Cßn Ă« b”i MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi n”y, Bžc kh«ng hÒ dĂŻng chĂ· tiÂȘn khžch hay tĂč do nh©n (ngĂȘi tĂč do), vËy m” vÉn thÊy - nhÊt l” c©u thĂž ba - tr”n ¼Çy khÝ vÞ tiÂȘn phong ÂźÂčo cĂšt. V× sao vËy ? GĂźi Ăœ: a) CĂŁ thÓ lÊy dÉn chĂžng tĂ” cžc c©u nh: M©y ma m©y tÂčnh, bay Âźi hÕt, Cßn lÂči trong tĂŻ khžch tĂč do (V”o nh” lao huyÖn TÜnh T©y) TĂč do tiÂȘn khžch trÂȘn trĂȘi, BiÕt chšng trong ngĂŽc cĂŁ ngĂȘi khžch tiÂȘn. (Quž tra) b) MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi kh«ng cĂŁ nhĂ·ng chĂ· nh tiÂȘn khžch, nh khžch tĂč do nh trong hai b”i thÂŹ vĂ”a dÉn. Nhng nĂŁ Ÿ· vÏ ra mĂ©t thÕ giĂ­i l©ng l©ng, cao khiÕt, nh chØ d”nh cho cžc bËc khžch tiÂȘn, v” con ngĂȘi dÂčo bĂ­c ung dung trong thÕ giĂ­i Êy cßn cĂŁ thÓ l” ai, nÕu kh«ng ph¶i l” tiÂȘn khžch, l” bËc ÂźÂčo cĂšt tiÂȘn phong ? §Ò 5: C©u thÂŹ cuĂši cĂŻng ŸÀc lÂȘn theo nguyÂȘn tžc, sÏ thÊy cĂŁ mĂ©t ©m ÂźiÖu nghe rÊt thÝch: Dao vĂ€ng Nam thiÂȘn Ăžc cĂš nh©n CĂŁ ngĂȘi tĂ” c©u thÂŹ n”y Ÿ· liÂȘn tĂ«ng ¼Õn nhĂ·ng c©u thÂŹ cĂŁ tĂ” thĂȘi §ĂȘng TĂšng: Dao tri huynh ¼Ö Ÿšng cao xĂž (Ă« nÂŹi xa cĂČng biÕt nÂŹi anh em Âźang lÂȘn cao ¼Êy) VÂŹng Duy, thi sÜ ÂźĂȘi §ĂȘng  VĂ€ng mÜ nh©n hÒ thiÂȘn nhÊt phÂŹng (NhĂ­ ngĂȘi qu©n tö ngĂŁng trong bÂȘn trĂȘi) T« §«ng Pha, thi sÜ ÂźĂȘi TĂšng, lĂȘi dÞch cña Phan KÕ BÝnh SĂč liÂȘn tĂ«ng Êy cĂŁ Ăœ nghÜa g× kh«ng ? SĂč liÂȘn tĂ«ng Ÿã l”m cho nçi bĂ„i hĂ„i trong hai c©u thÂŹ c”ng trĂ« nÂȘn v« hÂčn v× trong nĂŁ nh hiÖn vÒ, nh mÂŹ m”ng ŸÄng vĂ€ng tiÕng lßng nhĂ­ tri kĂ» cña cžc thi nh©n trÂȘn dĂ­i ngh×n nšm trĂ­c. §Ò 6: B”n vÒ chÊt thÐp cña NhËt kÝ trong tĂŻ, Ho”i Thanh nÂȘu Ăœ kiÕn: “... Khi Bžc nĂŁi trong thÂŹ nÂȘn cĂŁ thÐp, ta cĂČng cÇn ph¶i hiÓu thÕ n”o l” chÊt thÐp Ă« trong thÂŹ. CĂŁ lÏ ph¶i hiÓu rÊt linh hoÂčt mĂ­i Ÿóng. Kh«ng ph¶i cĂž nĂŁi chuyÖn thÐp, lÂȘn giĂ€ng thÐp, mĂ­i l” cĂŁ tinh thÇn thÐp”. B”i l”m nÂȘn nÂȘu cžc Ăœ: a) MĂ­i ra tĂŻ tËp leo nĂłi kh«ng hÒ cĂŁ chĂ· thÐp, c”ng kh«ng hÒ lÂȘn giĂ€ng thÐp. b) Nhng dĂŻ cĂŁ thÕ, hay Ÿóng hÂŹn, chÝnh v× thÕ, m” b”i thÂŹ mang chÊt thÐp tuyÖt vĂȘi. L” bĂ«i:  ChĂ· thÐp Ă« Ÿ©y Ÿßc dĂŻng ¼Ó chØ sĂžc mÂčnh cña tinh thÇn. - 13 -
  • 14.  MĂ©t ho”n c¶nh khĂŁ khšn nh cña Bžc HĂ„ lĂłc Êy, ph¶i cĂŁ mĂ©t tinh thÇn gang thÐp mĂ­i cĂŁ thÓ vĂźt qua. Nhng ngĂȘi ta, nÕu cĂŁ thÓ vĂźt qua, th× hÂŒn sÏ ph¶i coi sĂč vĂźt qua Ÿã xĂžng Ÿžng l” mĂ©t chiÕn c«ng lĂ­n lao, Ÿžng ¼Ó m×nh kiÂȘu h·nh.  ChÊt thÐp trong con ngĂȘi Bžc phi thĂȘng chÝnh v× Bžc Ÿ· vĂźt qua nhĂ·ng gian khĂŠ phi thĂȘng ¼Õn thÕ m” vÉn ung dung nh kh«ng, vÉn kh«ng tĂĄ ra ph¶i cĂŁ mĂ©t cĂš gŸng n”o, kh«ng cÇn vËn dĂŽng ¼Õn mĂ©t sĂžc mÂčnh ¼Æc biÖt n”o. V× thÕ, c”ng kh«ng lÂȘn giĂ€ng thÐp, b”i thÂŹ c”ng mang chÊt thÐp. T©m t­ trong tĂŻ MĂŽc ¼Ých yÂȘu cÇu:  Qua “T©m t trong tï” cña TĂš HĂ·u, c¶m nhËn Ÿßc mĂ©t phÂŹng diÖn rÊt ¼Ñp cña t©m hĂ„n ngĂȘi cžch mÂčng trÎ tuĂŠi: gŸn bĂŁ vĂ­i cuĂ©c ÂźĂȘi b»ng nhĂ·ng t×nh c¶m thiÕt tha trong sžng. §Äng thĂȘi hiÓu Ÿßc, tĂ” nhĂ·ng lĂȘi thÂŹ ch©n thËt cña TĂš HĂ·u cuĂ©c sĂšng quanh thËt v« cĂŻng gi¶n dÞ v” quen thuĂ©c, nhng khi thiÕu vŸng v” xa cžch nĂŁ mĂ­i thÊy ¼Ñp biÕt bao, quĂœ biÕt bao.  C¶m nhËn Ÿßc t©m hĂ„n tinh tÕ cña nh” thÂŹ khi lŸng nghe nhĂ·ng ©m thanh cña cuĂ©c sĂšng h”ng ng”y; thÊy Ÿßc kh¶ nšng cña thÂŹ ca, tĂ” nhĂ·ng chi tiÕt rÊt khĂŁ cĂČng Ÿ· tÂčo ra Ÿßc nhĂ·ng h×nh ¶nh, nhĂ·ng vÇn ÂźiÖu cĂŁ sĂžc lay Ÿéng lßng ngĂȘi.  B”i thÂŹ gĂ„m 3 phÇn: PhÇn thĂž nhÊt (tĂ” c©u 1 ¼Õn c©u 24); cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i nh” tĂŻ Ÿßc gĂźi lÂȘn tĂ” nhĂ·ng ©m thanh v” t”i tĂ«ng tĂźng cña nh” thÂŹ. PhÇn thĂž hai (tĂ” c©u tiÕp theo ¼Õn c©u 36): cuĂ©c biÖn luËn bÂȘn trong cña nh” thÂŹ vÒ mĂši quan hÖ thĂšng nhÊt giĂ·a ho”n c¶nh v” sĂš phËn nh©n d©n trong x· hĂ©i. PhÇn ba (ÂźoÂčn cßn lÂči) l” lĂȘi hĂža quyÕt t©m giĂ· g×n sĂč trong sžng cña lÂŹng t©m cžch mÂčng v” tinh thÇn chiÕn ¼Êu ¼Õn cĂŻng cho lĂœ tĂ«ng. Trong quž tr×nh «n tËp b”i n”y, hĂ€c sinh cÇn nŸm vĂ·ng phÇn thĂž nhÊt (tĂ” ¼Çu ¼Õn c©u: “HĂ­ng tĂč do thÂŹm ngžt c¶ ng”n ng”y) Ÿ©y l” phÇn kÕt tinh nghÖ thuËt ¼Æc sŸc nhÊt cña b”i thÂŹ, phÇn cßn lÂči chØ yÂȘu cÇu ŸÀc thÂȘm. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n I. VÒ tžc gi¶ TĂš HĂ·u, tËp thÂŹ “TĂ” Êy” v” ho”n c¶nh ra ÂźĂȘi cña b”i thÂŹ “T©m t trong tï”.  Tžc gi¶ TĂš HĂ·u: (chØ nŸm nhËn xÐt chÝnh liÂȘn quan ¼Õn tžc phÈm) «ng sinh nšm 1920 tÂči ThĂ”a ThiÂȘn HuÕ, thuĂ« nhĂĄ hĂ€c trĂȘng QuĂšc hĂ€c HuÕ. BĂ­c v”o tuĂŠi thanh niÂȘn TĂš HĂ·u Ÿ· cĂŁ sĂč gÆp gĂŹ may mŸn v” ¼Ñp ¼Ï vĂ­i lÝ tĂ«ng cžch mÂčng. §ßc l«i cuĂšn v”o phong tr”o ¼Êu tranh, trĂ« th”nh ng- ĂȘi l·nh ÂźÂčo chñ chĂšt cña §o”n thanh niÂȘn D©n chñ Ă« HuÕ. CĂČng thĂȘi kĂș n”y «ng bŸt ¼Çu l”m thÂŹ. Con ÂźĂȘng thÂŹ ca cña TĂš HĂ·u gÇn nh ŸÄng thĂȘi vĂ­i con ÂźĂȘng hoÂčt Ÿéng cžch mÂčng.  TËp thÂŹ “TĂ” Êy” bao gĂ„m cžc sžng tžc trong kho¶ng 10 nšm (tĂ” 1937- 1946) cña TĂš HĂ·u. “TĂ” Êy” ghi lÂči kho¶nh khŸc ¼Ñp ¼Ï nhÊt, Ên tĂźng s©u ¼Ëm nhÊt cña mĂ©t t©m hĂ„n trÎ khao khžt lÏ sĂšng Ÿ· gÆp žnh sžng cña lĂœ tĂ«ng v” quyÕt t©m d©ng hiÕn cuĂ©c ÂźĂȘi m×nh cho lĂœ tĂ«ng Êy. “TĂ” Êy” Ÿ· Âźa ¼Õn cho cuĂ©c ÂźĂȘi mĂ©t kiÓu ngĂȘi, mĂ©t mÉu ngĂȘi mĂ­i: MÉu ngĂȘi Ÿßc ch©n lĂœ soi sžng, sĂšng cĂŁ Ăœ thĂžc, cĂŁ mĂŽc ¼Ých, t©m hĂ„n phong phĂł ¼Ëm Ÿ”, gŸn bĂŁ vĂ­i tËp thÓ nhng kh«ng tan biÕn v”o sĂš Ÿ«ng vÉn l” “t«i”.  Ho”n c¶nh hoÂčt Ÿéng trong phong tr”o hĂ€c sinh sinh viÂȘn Ă« HuÕ tĂ” nšm 1938, v”o §¶ng nšm Ÿã. Giai ÂźoÂčn n”y, TĂš HĂ·u l”m nhiÒu thÂŹ lu truyÒn trong hĂ€c sinh sinh viÂȘn, tÂčo ra Ÿßc mĂ©t d luËn tĂšt. TĂš HĂ·u bÞ theo dĂąi v” thžng 4/1939 bÞ mËt thžm Phžp bŸt v” giam Ă« nh” lao ThĂ”a ThiÂȘn. §Àc nhĂ·ng dßng cuĂši cĂŻng ghi phÝa dĂ­i b”i thÂŹ: “X” lim sĂš 1, lao ThĂ”a ThiÂȘn 29/4/1939, ta biÕt Ÿßc ¼Þa ÂźiÓm, thĂȘi gian cĂŽ thÓ tžc gi¶ Ÿ· viÕt b”i thÂŹ. Nhng ¼Þa ÂźiÓm v” thĂȘi gian Êy cßn nĂŁi vĂ­i ta nhiÒu ÂźiÒu khžc - 14 -
  • 15. nĂ·a. Khi viÕt b”i thÂŹ n”y, TĂš HĂ·u cßn rÊt trÎ - mĂ©t ch”ng trai cßn rÊt trÎ, lßng ¼Çy nhiÖt huyÕt, tuĂŠi 20 l” tuĂŠi bĂŻng nĂŠ cña nhĂ·ng Ă­c mÂŹ v” khžt vĂ€ng, cña niÒm tin tĂ«ng say mÂȘ v” bĂ„ng bĂ©t, ¼Ëm m”u sŸc l·ng mÂčn. B”i thÂŹ ghi lÂči nhĂ·ng c¶m xĂłc, t©m trÂčng cña tuĂŠi trÎ Êy, t©m hĂ„n Êy khi Ÿét ngĂ©t bÞ nÐm v”o bĂšn bĂžc tĂȘng ngĂŽc tĂši, chÞu c¶nh tĂŻ ¼Çy. BÞ tĂŻ Ÿ”y trÂȘn chÝnh quÂȘ hÂŹng, khi ngo”i kia l” bÂčn bÌ, l” phong tr”o cžch mÂčng, l” tÊt c¶ cĂĄ c©y v” ¼Êt trĂȘi quen thuĂ©c II. Ph©n tÝch 1. PhÇn 1  Khi ŸÞng lÂči sau cžnh cöa x” lim khÐp chÆt, cĂŁ lÏ thÊm thÝa nhÊt, Ên tĂźng nhÊt trong lßng ngĂȘi tĂŻ l” nçi c« Ÿn. Ă« ngĂȘi tĂŻ trÎ tuĂŠi n”y cĂČng vËy, phÇn ¼Çu b”i thÂŹ tËp trung khŸc hĂ€a t©m trÂčng c« Ÿn b»ng mĂ©t bĂłt phžp l·ng mÂčn ¼Æc sŸc. C« Ÿn thay l” c¶nh th©n tĂŻ ! MĂ©t tiÕng kÂȘu than nh vËy ŸÞng ¼Çu hai khĂŠ thÂŹ liÂȘn tiÕp, cho ta hiÓu ngĂȘi tĂŻ Âźang rÊt c« Ÿn. C”ng c« Ÿn hÂŹn khi m” Ă« ngo”i kia l” “tiÕng ÂźĂȘi lšn nžo nĂžc”; l” “vui sĂ­ng biÕt bao nhiÂȘu” . mĂ©t thÕ giĂ­i khžc, mĂ©t kh«ng gian khžc ho”n to”n tÂŹng ph¶n.  NÕu so sžnh vĂ­i mĂ©t ngĂȘi cĂŻng c¶nh ngĂ© l” HĂ„ ChÝ Minh lĂłc bÞ giam trong nh” lao cña bĂ€n TĂ«ng GiĂ­i ThÂčch th× TĂš HĂ·u lĂłc Êy cha cĂŁ Ÿßc cži b×nh tÜnh ung dung cña tžc gi¶ “NhËt kĂœ trong tï”. Tuy nhiÂȘn, ÂźiÒu Ÿã cĂČng thËt dÔ chÊp nhËn khi ta Âźi v”o t×m hiÓu nguyÂȘn nh©n cña t©m trÂčng n”y.  TuĂŠi hai mÂŹi l” tuĂŠi cña Ă­c mÂŹ v” khžt vĂ€ng, lßng phÂŹi phĂ­i yÂȘu ÂźĂȘi, bao nhiÂȘu dĂč ¼Þnh, bao nhiÂȘu ho”i niÖm, bao nhiÂȘu bÂčn bÌ th©n tĂ”ng ng”y vui chung, ŸÄng chÝ anh em kÒ vai chiÕn ¼Êu .ThÕ m” nay, trži tim trÎ trung Ÿã bÞ giam v”o bĂšn bĂžc tĂȘng, tžch biÖt, cžch ly hÂŒn vĂ­i ÂźĂȘi sĂšng. V× vËy m” nĂŁ c¶m thÊy c« Ÿn, cži c« Ÿn cña mĂ©t con ngĂȘi bÞ tžch khĂĄi cuĂ©c sĂšng s«i nĂŠi, chĂž kh«ng ph¶i cži c« Ÿn cña con ngĂȘi bÕ tŸc, kh«ng t×m thÊy sĂč xÎ chia trong ŸÄng loÂči. ChÝnh v× vËy, c¶m gižc c« Ÿn Ă« Ÿ©y cĂČng phÇn n”o thÓ hiÖn sĂč gŸn bĂŁ tha thiÕt vĂ­i cuĂ©c sĂšng, vĂ­i cuĂ©c ÂźĂȘi v” vĂ­i phong tr”o cžch mÂčng.  Nçi c« Ÿn trong c¶m xĂłc lÂči Ÿßc kh«ng gian nh” tĂŻ ¶m ÂźÂčm, vĂ­i “lÂčnh lÏo” cña “tĂȘng v«i khŸc khé” v” s”n lim “manh vžn ghÐp sÇm u” l”m tšng thÂȘm.  Ho”n c¶nh n”y dÔ dÉn lßng ngĂȘi ¼Õn chç chžn n¶n, ch×m ÂźÂŸm trong nçi c« Ÿn cña m×nh. Nhng kh«ng ph¶i, lßng ch”ng thi sÜ trÎ vĂ”a bÞ tžch ra khĂĄi cuĂ©c ¼Êu tranh, dÉu cĂŁ c« Ÿn nhng vÉn ngËp tr”n niÒm hĂ­ng vĂ€ng vÒ cuĂ©c ÂźĂȘi, yÂȘu cuĂ©c ÂźĂȘi b»ng mĂ©t t×nh yÂȘu m·nh liÖt. §Àc kĂŒ c¶ mÊy ÂźoÂčn thÂŹ ta thÊy cĂŁ c¶m gižc c« Ÿn nhng h×nh tĂźng vĂ·ng chŸc nhÊt, nĂŠi bËt nhÊt trong hai khĂŠ thÂŹ lÂči l” h×nh tĂźng ngĂȘi trai trÎ. “Tai mĂ« rĂ©ng v” lßng s«i rÂčo rĂčc T«i lŸng nghe tiÕng ÂźĂȘi lšn nžo nĂžc” “MĂ« rĂ©ng” v” “lŸng nghe” - hai h”nh Ÿéng Âźi cĂŻng vĂ­i nhau, nĂŁ thÓ hiÖn t×nh yÂȘu m·nh liÖt cña ngĂȘi tĂŻ vĂ­i cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i.  Trong ho”n c¶nh n”y, phÂŹng diÖn duy nhÊt ¼Ó tiÕp xĂłc vĂ­i cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i l” thÝnh gižc, v× cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i dĂ©i v”o b»ng mĂ©t lĂši duy nhÊt l” nhĂ·ng ©m thanh vĂ€ng qua lç cöa nhĂĄ, cña gian x” lim: 9 Ÿéng tĂ” nghe lÆp Âźi lÆp lÂči trong 24 c©u thÂŹ Ÿéng cña ÂźĂȘi. Trong b”i thÂŹ n”y, c¶m xĂłc thÝnh gižc Ÿ· Ÿßc huy Ÿéng mĂ©t cžch tĂši Âźa. B»ng sĂč lŸng nghe hÕt m×nh, thi sÜ Ÿ· lŸng nghe Âź- Ăźc nhĂ·ng ©m thanh rÊt gi¶n dÞ cña ÂźĂȘi sĂšng bÂȘn ngo”i.  KhĂŠ thÂŹ thĂž 2 v” thĂž 3 diÔn t¶ cĂŽ thÓ nhĂ·ng g× anh Ÿ· nghe. Ă« khĂŠ thÂŹ thĂž 2 TiÕng chim: - 15 -
  • 16. Nghe chim reo trong giĂŁ mÂčnh lÂȘn triÒu Kh«ng ph¶i mĂ©t tiÕng chim Ÿn lÎ m” l” mĂ©t tiÕng chim reo trong giĂŁ mÂčnh lÂȘn triÒu, h×nh ¶nh thÂŹ thËt mÂčnh mÏ v” dĂ· dĂ©i. TiÕng chim reo trong giĂŁ mÂčnh chÝnh l” biÓu tĂźng niÒm khžt khao tĂč do mĂ©t cžch m·nh liÖt trong lßng tžc gi¶.  TiÕng dÂŹi: Nghe vĂ©i v· tiÕng dÂŹi chiÒu ¼Ëp cžnh TiÕng dÂŹi vĂ©i v· ¼Ëp cžnh trong chiÒu gĂźi nÂȘn vÎ ¼Ñp thi vÞ v” gĂźi nhiÒu nçi niÒm xao xžc.  TiÕng lÂčc ngĂča: Nghe lÂčc ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng lÂčnh C©u thÂŹ thÓ hiÖn sĂč tinh tÕ nhÂčy c¶m v” sĂžc mÂčnh cña tĂ«ng tĂźng: TĂ” mĂ©t tiÕng lĂŽc lÂčc vang lÂȘn nh” thÂŹ h×nh dung thÊy chĂł ngĂča thÊm lÂčnh cuĂši ng”y, ŸÞng bÂȘn giÕng rĂŻng m×nh rÊt khÏ, tĂ” cži rĂŻng m×nh Ÿã l”m rung lÂȘn mĂ©t tiÕng lĂŽc lÂčc. C©u thÂŹ cĂČng h”m chĂža t©m trÂčng ngĂȘi viÕt: ThÊm thÝa cži lÂčnh cña sĂč c« Ÿn.  TiÕng guĂšc: DĂ­i ÂźĂȘng xa nghe tiÕng guĂšc Âźi vÒ §©y l” ©m thanh duy nhÊt gÇn gĂČi vĂ­i con ngĂȘi, mang hÂŹi hĂ­ng con ngĂȘi. C©u thÂŹ kh«ng cĂŁ chĂłt dĂŽng c«ng nghÖ thuËt g× nhng lÂči cĂŁ sĂžc lay Ÿéng lĂ­n. NĂŁ gĂźi lÂȘn kh«ng khÝ vŸng vÎ cña mĂ©t ÂźĂȘng phĂš cÂčnh nh” lao. CĂŁ vŸng vÎ th× tiÕng guĂšc mĂ­i vĂ€ng lÂȘn nh thÕ. CĂŁ thÓ h×nh dung nhĂ·ng bĂ­c ch©n Âźi qua, xa dÇn theo tiÕng guĂšc nhĂĄ dÇn vĂ€ng lÂči, rĂ„i cĂŁ nhĂ·ng bĂ­c ch©n trĂ« vÒ TiÕng guĂšc l” biÓu tĂźng cña cuĂ©c ÂźĂȘi b×nh dÞ, cña cuĂ©c sĂšng thĂȘng ng”y, cña nhĂ·ng g× th©n thÂŹng vÒ cuĂ©c sĂšng. C©u thÂŹ bĂ©c lĂ© mĂ©t tÊm lßng khžt khao hĂ­ng vÒ cuĂ©c sĂšng, mĂ©t t©m hĂ„n nhÂčy c¶m rung Ÿéng trĂ­c nhĂ·ng ©m thanh b×nh dÞ nhÊt cña cuĂ©c ÂźĂȘi. CĂŻng thĂȘi gian n”y cĂČng cĂŁ mĂ©t thi sÜ l·ng mÂčn trÎ cĂŁ cži nghiÂȘng tai kĂș diÖu: “Nghe Âźi rĂȘi rÂčc trong hĂ„n NhĂ·ng ch©n xa vŸng, dÆm mßn lÎ loi” TiÕng ch©n ngĂȘi trong thÂŹ cña thi sÜ l·ng mÂčn chØ gĂźi lÂȘn sĂč chia l×a: “nghe Âźi” nÂȘn tÊt c¶ ¼Òu l” buĂ„n, c« Ÿn chØ thÊy nhĂ·ng ch©n xa vŸng, chØ thÊy nhĂ·ng dÆm mßn lÎ loi. BĂ­c ch©n ngĂȘi Ÿßc c¶m nhËn qua t©m hĂ„n ngĂȘi chiÕn sÜ cžch mÂčng th× cĂŁ c¶ Âźi v” vÒ, cĂŁ ra Âźi m” cĂČng cĂŁ xum hĂ€p, ¼Çm Êm th©n thÂŹng.  Trong 4 chi tiÕt trÂȘn h”nh Ÿéng lŸng nghe kh«ng chØ hiÓu theo nghÜa th«ng thĂȘng, Ă« Ÿ©y tžc gi¶ cßn nghe b»ng c¶ t©m tĂ«ng, tĂ«ng tĂźng, b»ng kĂœ Ăžc v” b»ng c¶ ho”i niÖm V× vËy, nhĂ·ng g× nghe Ÿßc vĂ”a cĂŽ thÓ, lÂči cĂČng rÊt mÂŹ hĂ„, tÝnh mÂŹ hĂ„ ng”y mĂ©t tšng cao hÂŹn trong khĂŠ thÂŹ thĂž ba: “T«i mÂŹ hĂ„ nghe tÊt c¶ bÂȘn ngo”i §ang rÝu rÝt giĂ·a mĂ©t trĂȘi rĂ©ng r·i” Nh” thÂŹ nĂŁi l” “nghe tÊt c¶” m” thĂčc ra kh«ng nghe cĂŽ thÓ mĂ©t ©m thanh g×, bĂ«i tÊt c¶ trong t©m hĂ„n tžc gi¶ l” mĂ©t b¶n hßa ©m vÒ sĂč sĂšng vui vÎ, h©n hoan, ¼Çy hÂčnh phĂłc th©n ži v” phÊn chÊn. Nghe giĂŁ xĂši trÂȘn c”nh c©y ngĂ€n lž Nghe mÂȘnh mang sĂžc khĂĄe cña tršm lo”i C¶nh vËt trĂ« nÂȘn rĂčc rĂŹ, dÂčt d”o, bĂ”ng nĂ« v” tÂŹi sžng, vÂčn vËt chan hßa trong cuĂ©c sĂšng ¼Çy mËt ngĂ€t: §ang hĂłt mËt cña ÂźĂȘi c©y hoa trži HÂŹng tĂč do thÂŹm ngžt c¶ ng”n ng”y - 16 -
  • 17. §ßc tËn hĂ«ng “¼ĂȘi c©y hoa trži” v” “hÂŹng tĂč do thÂŹm ngžt” trong thožng chĂšc th«i, ngĂȘi ta Ÿ· Ÿñ h”m ÂŹn cuĂ©c sĂšng, nhng Ă« Ÿ©y lÂči l” “c¶ ng”n ng”y” - con sĂš tĂźng trng cho sĂč v« tËn, vÜnh h»ng. HÂčnh phĂłc Êy lĂ­n lao biÕt bao nhiÂȘu, lÂči diÔn ra trong hiÖn tÂči: “¼ang hĂłt mËt”. SĂč ŸÚi lËp giĂ·a cuĂ©c ÂźĂȘi v” chĂšn lao tĂŻ d©ng lÂȘn cao Ÿé thÓ hiÖn khžt vĂ€ng hĂ­ng vÒ cuĂ©c ÂźĂȘi, lĂ­n lao ¼Õn khŸc kho¶i cña ngĂȘi chiÕn sÜ, thi sÜ trÎ tuĂŠi. 2. PhÇn hai v” ba:  DiÔn t¶ sĂč chuyÓn biÕn trong t©m hĂ„n tžc gi¶: Âźang phiÂȘu diÂȘu theo nhĂ·ng ¶o tĂ«ng cña hĂ„n ng©y t©m hĂ„n Êy Ÿ· trĂ« vÒ vĂ­i thĂčc tÂči, ngĂȘi tĂŻ Ÿ· Âźi ¼Õn nhËn thĂžc s©u sŸc vÒ x· hĂ©i, vÒ sĂš phËn cž nh©n trong sĂš phËn mu«n ngĂȘi: T«i chØ mĂ©t con chim non bÐ nhĂĄ VĂžt trong lĂ„ng con giĂ·a mĂ©t lĂ„ng to LĂ„ng con: chØ nh” tĂŻ thĂčc d©n; lĂ„ng to chØ chÕ Ÿé thĂčc d©n Âźang ¼Ì nÐn, ŸÀa Ÿ”y, giam h·m bao ŸÄng b”o ŸÄng chÝ Ă« bÂȘn ngo”i song sŸt. Trong chÕ Ÿé thĂčc d©n khi Ÿã, kh«ng ai Ÿßc hĂ«ng tĂč do, thi sÜ chØ l” mĂ©t giĂ·a mu«n ngĂȘi Âźau khĂŠ, th× nçi c« Ÿn n”o cĂŁ nghÜa g×.  NhËn thĂžc Ÿßc sĂš phËn cž nh©n trong sĂš phËn mu«n ngĂȘi, nh” thÂŹ ŸÄng thĂȘi cĂČng nhËn thĂžc Ÿßc vÞ trÝ cña m×nh trong cuĂ©c chiÕn ¼Êu chung: T«i chØ mĂ©t con trong mu«n ngĂȘi chiÕn ¼Êu. §Ó Âźi tĂ­i mĂ©t lĂȘi thÒ h”nh Ÿéng quyÕt liÖt nh dao chÐm Ÿž, kh«ng g× lay chuyÓn nĂŠi. T«i cha chÕt nghÜa l” cha hÕt hËn NghÜa l” cha hÕt nhĂŽc cña mu«n ÂźĂȘi NghÜa l” cßn tranh ¼Êu m·i kh«ng th«i Cßn trĂ” diÖt c¶ mĂ©t lo”i thĂł Ÿéc  C©u thÂŹ cuĂši cĂŻng: “CĂŁ mĂ©t tiÕng cßi xa trong giĂŁ rĂłc”, nh mĂ©t sĂč tËp hĂźp, khži qužt Ă« cÊp Ÿé cao tÊt c¶ nhĂ·ng t©m t t×nh c¶m, mÂŹ Ă­c, quyÕt t©m Ă« trÂȘn. TiÕng cßi nh mĂ©t biÓu tĂźng cña tĂč do, tung ho”nh; tiÕng cßi Êy l” tiÕng cßi xung trËn, tiÕng cßi tËp hĂźp Ÿéi ngĂČ, tiÕng cßi mĂ« ra mĂ©t thÕ giĂ­i, mĂ©t tÂŹng lai tĂšt ¼Ñp. §Þnh hĂ­ng ra ¼Ò v” gĂźi Ăœ gi¶i: §Ò 1: Ph©n tÝch t©m trÂčng v” c¶m xĂłc cña nh©n vËt trĂ· t×nh ngĂȘi thanh niÂȘn cžch mÂčng trong ÂźoÂčn thÂŹ sau Ă« b”i “T©m t trong tï” cña TĂš HĂ·u: “C« Ÿn thay l” c¶nh th©n tĂŻ Tai mĂ« rĂ©ng v” lßng s«i rÂčo rĂčc T«i lŸng nghe tiÕng ÂźĂȘi lšn nžo nĂžc Ă« ngo”i kia vui sĂ­ng biÕt bao nhiÂȘu ! §©y ©m u Ÿ«i žnh lÂčt ban chiÒu (....) HÂŹng tĂč do thÂŹm ngžt c¶ ng”n ng”y GĂźi Ăœ: Sö dĂŽng to”n bĂ© nĂ©i dung ph©n tÝch phÇn mĂ©t cña b”i thÂŹ trong phÇn kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n Ă« trÂȘn. §Ò 2. Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch hai c©u thÂŹ dĂ­i Ÿ©y trong b”i “T©m t trong tï” cña nh” thÂŹ TĂš HĂ·u: Nghe lÂčc ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng lÂčnh - 17 -
  • 18. DĂ­i ÂźĂȘng xa nghe tiÕng guĂšc Âźi vÒ GĂźi Ăœ: §©y cĂŁ thÓ coi l” hai c©u thÂŹ hay nhÊt trong b”i thÂŹ, thÓ hiÖn t©m hĂ„n nhÂčy c¶m tinh tÕ, sĂžc tĂ«ng tĂźng phong phĂł cña nh” thÂŹ. C©u thÂŹ ¼Çu: “Nghe lÂčc ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng lÂčnh” cĂŁ ©m thanh (tiÕng lÂčc ngĂča) cĂŁ h×nh ¶nh (con ngĂča rĂŻng ch©n bÂȘn giÕng) v” cĂŁ c¶ c¶m gižc vÒ sĂč lÂčnh lÏo cña mĂ©t buĂŠi chiÒu buĂ„n. C©u thĂž hai: “DĂ­i ÂźĂȘng xa nghe tiÕng guĂšc Âźi vÒ” cĂČng nĂŁi ¼Õn ©m thanh (tiÕng guĂšc). Âąm thanh n”y nh gĂźi Ÿßc vÎ vŸng lÆng, kh«ng khÝ lÆng lÏ cña th”nh phĂš HuÕ cĂŠ kÝnh. V× lÆng lÏ nÂȘn tiÕng guĂšc lĂłc xa, lĂłc gÇn mĂ­i vang vĂ€ng nh thÕ. §ã chÝnh l” biÓu tĂźng quen thuĂ©c cña cuĂ©c sĂšng thĂȘng nhËt. Hai c©u thÂŹ trÂȘn khiÕn ngĂȘi ŸÀc liÂȘn tĂ«ng ¼Õn h×nh ¶nh cña ngĂȘi thanh niÂȘn bÞ giam h·m trong bĂšn bĂžc tĂȘng lÂčnh lÏo cña nh” tĂŻ. V× khao khžt Ÿßc tĂč do, gŸn bĂŁ vĂ­i cuĂ©c sĂšng, ngĂȘi thanh niÂȘn n”y thÊm thÝa nçi buĂ„n c« Ÿn tËp trung trÝ lĂčc chšm chĂł lŸng nghe, Ÿãn nhËn tÊt c¶ nhĂ·ng ©m thanh cña cuĂ©c sĂšng bÂȘn ngo”i cĂŁ thÓ lĂ€t v”o trong tĂŻ. T×nh c¶m thiÕt tha ch©n th”nh cĂ©ng vĂ­i sĂč tinh tÕ cña tžc gi¶ khiÕn cho hai c©u thÂŹ cĂŁ sĂžc lay Ÿéng t©m hĂ„n ngĂȘi ŸÀc. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp. Ho”n c¶nh sžng tžc cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp 1. Ng”y 19 thžng 8 nšm 1945, chÝnh quyÒn Ă« H” NĂ©i vÒ tay nh©n d©n, Ng”y 26 thžng 8 nšm 1945, Chñ tÞch HĂ„ ChÝ Minh tĂ” chiÕn khu cžch mÂčng ViÖt BŸc vÒ tĂ­i H” NĂ©i. TÂči cšn nh” sĂš 48, phĂš H”ng Ngang. NgĂȘi biÂȘn soÂčn b¶n TuyÂȘn ng«n §éc lËp. Ng”y 2.9.1945, tÂči qu¶ng trĂȘng Ba §×nh, H” NĂ©i, NgĂȘi thay mÆt ChÝnh phñ l©m thĂȘi nĂ­c ViÖt Nam D©n chñ CĂ©ng hßa, ŸÀc b¶n TuyÂȘn ng«n §éc lËp trĂ­c h”ng chĂŽc vÂčn ŸÄng b”o. 2. TuyÂȘn ng«n §éc lËp l” mĂ©t všn kiÖn cĂŁ giž trÞ lÞch sö to lĂ­n: tuyÂȘn bĂš chÊm dĂžt chÕ Ÿé thĂčc d©n, phong kiÕn Ă« nĂ­c ta v” mĂ« ra mĂ©t kĂ» nguyÂȘn Ÿéc lËp, tĂč do cña d©n tĂ©c. TuyÂȘn ng«n §éc lËp l” mĂ©t b”i všn chÝnh luËn ngŸn gĂ€n, lËp luËn chÆt chÏ Âźanh thÐp, lĂȘi lÏ hĂŻng hĂ„n v” ¼Çy sĂžc thuyÕt phĂŽc. KiÕn thĂžc cÂŹ b¶n I. GiĂ­i thiÖu chung 1. ThÓ loÂči: Khžc Vi h”nh, NhËt kĂœ trong tĂŻ, TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp thuĂ©c loÂči všn chÝnh luËn mÉu mĂčc, nĂŁ thuyÕt phĂŽc ngĂȘi ŸÀc b»ng nhĂ·ng lÝ lÏ Âźanh thÐp, nhĂ·ng chĂžng cĂ­ kh«ng ai cĂŁ thÓ chĂši c·i v” hÖ thĂšng lËp luËn chÆt chÏ. 2. Ho”n c¶nh sžng tžc TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿßc viÕt trong mĂ©t ho”n c¶nh ¼Æc biÖt khžc thĂȘng: §Êt nĂ­c Ÿ· gi”nh Ÿßc Ÿéc lËp nh- ng bĂ€n ¼Õ quĂšc thĂčc d©n - ¼Æc biÖt l” thĂčc d©n Phžp Âźang lšm le quay trĂ« lÂči. Ă« miÒn Nam, thĂčc d©n Phžp Ÿßc sĂč h” hÂŹi tiÕp sĂžc cña qu©n Ÿéi Anh tiÕn v”o §«ng DÂŹng vĂ­i danh nghÜa ÂźÂči diÖn phe §Äng minh v”o gi¶i gižp vĂČ khÝ phžt xÝt NhËt. Ă« miÒn BŸc 20 vÂčn qu©n T”u TĂ«ng mĂźn oai cña ¼Õ quĂšc MĂŒ Âźang žp sžt biÂȘn giĂ­i. §iÒu cĂčc kĂș nguy hiÓm l” chĂłng ©m mu cĂ­p lÂči ¼Êt nĂ­c cña chĂłng ta nh©n danh phe §Äng minh chiÕn thŸng vĂ­i chiÂȘu b”i: lÊy lÂči m¶nh ¼Êt b¶o hĂ© Ÿ· bÞ bĂ€n Phžt xÝt nhËt chiÕm Ÿãng trong chiÕn tranh. ChĂłng ta nhÊt thiÕt ph¶i chĂšng ThĂčc d©n Phžp - mĂ©t th”nh viÂȘn chñ chĂšt cña phe §Äng minh nhng lÂči nhÊt thiÕt kh«ng thÓ chĂšng §Äng minh. §©y l” mĂ©t vÊn ¼Ò cĂčc trĂ€ng yÕu v” cĂČng cĂčc kĂș tinh tÕ ¼ßi hĂĄi sĂč kh«n khÐo v” sžng suĂšt v” b¶n lÜnh cña ngĂȘi l·nh ÂźÂčo. - 18 -
  • 19. 3. §Úi tĂźng: TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp hĂ­ng tĂ­i kh«ng chØ ŸÄng b”o trong c¶ nĂ­c m” cßn l” nh©n d©n trÂȘn thÕ giĂ­i, trĂ­c hÕt l” nh©n d©n tiÕn bĂ© Ă« Phžp v” MĂŒ. NĂŁ kh«ng nh»m chØ khÂŒng ¼Þnh quyÒn tĂč do Ÿéc lËp cña d©n tĂ©c ViÖt Nam m” cßn bao h”m mĂ©t cuĂ©c tranh luËn ngÇm nh»m vÂčch trÇn luËn ÂźiÖu x¶o quyÖt cña kÎ thĂŻ trĂ­c c«ng luËn. 4. Ăœ nghÜa §©y l” mĂ©t všn kiÖn lÞch sö, chÝnh trÞ hÕt sĂžc quan trĂ€ng cĂŁ Ăœ nghÜa v« cĂŻng to lĂ­n. Všn kiÖn Êy Ÿ· trang trĂ€ng tuyÂȘn ng«n vÒ nÒn Ÿéc lËp cña tĂŠ quĂšc ViÖt Nam sau ngĂŁt tršm nšm ph¶i sĂšng dĂ­i xiÒng xÝch thĂčc d©n. Všn kiÖn Êy cßn tuyÂȘn bĂš sĂč cžo chung cña chÕ Ÿé qu©n chñ Ÿ· tĂ„n tÂči mÊy mÂŹi thÕ kØ.  TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” lĂȘi tuyÂȘn bĂš trÞnh trĂ€ng v” hĂŻng hĂ„n vÒ sĂč chÊm dĂžt kĂ» nguyÂȘn bĂŁc lĂ©t, žp bĂžc v” mĂ« ra mĂ©t kĂ» nguyÂȘn Ÿéc lËp tĂč do cho d©n tĂ©c.  TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” phžt sĂłng mĂ« m”n cho phong tr”o ¼Êu tranh gi¶i phĂŁng Ă« cžc nĂ­c thuĂ©c ¼Þa trÂȘn to”n thÕ giĂ­i. II. Ph©n tÝch 1. Giž trÞ nĂ©i dung: TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp kh«ng nhĂ·ng l” všn kiÖn chÝnh trÞ cĂŁ Ăœ nghÜa lÞch sö to lĂ­n m” cßn l” tžc phÈm všn hĂ€c, l” ŸØnh cao cña všn hĂ€c chÝnh luËn trong všn hĂ€c ViÖt Nam.  VĂ­i t cžch l” mĂ©t tžc phÈm všn hĂ€c chÝnh luËn th× TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” žng všn yÂȘu nĂ­c lĂ­n cña thĂȘi ÂźÂči, l” tžc phÈm chĂža ÂźĂčng t tĂ«ng nh©n všn: (YÂȘu nĂ­c trong tiÕng nĂŁi cña mĂ©t chiÕn sÜ cžch mÂčng, mĂ©t nh” ži quĂšc vÜ ÂźÂči. Nh©n všn trong tiÕng nĂŁi cña mĂ©t nh” nh©n ÂźÂčo chñ nghÜa). a. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” žng všn yÂȘu nĂ­c lĂ­n cña thĂȘi ÂźÂči. T tĂ«ng chñ ÂźÂčo xuyÂȘn suĂšt to”n bĂ© tžc phÈm l” t tĂ«ng Ÿéc lËp d©n tĂ©c, nguyÖn vĂ€ng thiÂȘng liÂȘng cao c¶ n”y cña nh©n d©n ViÖt Nam xuyÂȘn thÇm trong to”n bĂ© cžc phÇn cña tžc phÈm.  Ă« phÇn mĂ« ¼Çu tžc gi¶ Ÿ· khÂŒng ¼Þnh Ÿéc lËp d©n tĂ©c trÂȘn cÂŹ sĂ« c«ng lÝ phžp lĂœ, trÂȘn nhĂ·ng lÏ ph¶i kh«ng thÓ chĂši c·i.  Ngay tĂ” nhĂ·ng dßng ¼Çu tiÂȘn Bžc Ÿ· dÉn lĂȘi 2 b¶n tuyÂȘn ng«n nĂŠi tiÕng cña MĂŒ v” cña Phžp. B¶n tuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña MĂŒ (1776): “TÊt c¶ mĂ€i ngĂȘi ¼Òu sinh ra cĂŁ quyÒn b×nh ÂźÂŒng. TÂčo hož cho hĂ€ nhĂ·ng quyÒn kh«ng ai cĂŁ thÓ x©m phÂčm Ÿßc”. B¶n tuyÂȘn ng«n nh©n quyÒn v” d©n quyÒn cña Phžp (1791) cĂČng Ÿ· khÂŒng ¼Þnh: “NgĂȘi ta sinh ra tĂč do v” b×nh ÂźÂŒng vÒ quyÒn lĂźi...”. Hai b¶n tuyÂȘn ng«n n”y khÂŒng ¼Þnh nhĂ·ng lÏ ph¶i kh«ng thÓ chĂši c·i vÒ nh©n quyÒn. TrÝ tuÖ tÇm vĂŁc lĂ­n lao cña HĂ„ ChÝ Minh l” Ă« chç. TĂ” nhĂ·ng lÏ ph¶i vÒ nh©n quyÒn ngĂȘi suy rĂ©ng ra lÏ ph¶i vÒ quyÒn d©n tĂ©c. Suy rĂ©ng ra c©u Êy cĂŁ nghÜa l” “TÊt c¶ cžc d©n tĂ©c trÂȘn thÕ giĂ­i ¼Òu sinh ra b×nh ÂźÂŒng, d©n tĂ©c n”o cĂČng cĂŁ quyÒn sung sĂ­ng v” quyÒn tĂč do”. CĂšng hiÕn lĂ­n lao n”y cña Bžc Ÿ· Ÿßc chÝnh mĂ©t chÝnh khžch nĂ­c ngo”i khÂŒng ¼Þnh: “CĂšng hiÕn nĂŠi tiÕng cña HĂ„ ChÝ Minh l” ngĂȘi Ÿ· phžt triÓn quyÒn cña con ngĂȘi th”nh quyÒn cña d©n tĂ©c”. Nh vËy cĂŁ nghÜa l”: tÊt c¶ mĂ€i d©n tĂ©c ¼Òu cĂŁ quyÒn quyÕt ¼Þnh lÊy vËn mÖnh cña m×nh. B¶n tuyÂȘn ng«n cña Bžc khÂŒng ¼Þnh quyÒn d©n tĂ©c bĂ«i lÏ. VËn mÖnh d©n tĂ©c l” vÊn ¼Ò then chĂšt, vÊn ¼Ò cÂŹ b¶n nhÊt ŸÚi vĂ­i nh©n d©n ta. LĂłc bÊy giĂȘ Ă« mĂ©t nĂ­c thuĂ©c ¼Þa th× trĂ­c khi nĂŁi ¼Õn quyÒn con ngĂȘi, ph¶i ¼ßi lÊy quyÒn d©n tĂ©c. D©n tĂ©c cĂŁ Ÿéc lËp th× nh©n d©n mĂ­i tĂč do hÂčnh phĂłc. §éc lËp d©n tĂ©c l” ÂźiÒu kiÖn tiÂȘn quyÕt ¼Ó thĂčc hiÖn nh©n quyÒn.  Cžch lËp luËn cña tžc gi¶ vĂ”a kh«n khÐo vĂ”a kiÂȘn quyÕt  Cžch lËp luËn Êy kh«n khÐo bĂ«i v×: NgĂȘi vÉn t«n trĂ€ng nhĂ·ng danh ng«n nhĂ·ng ch©n lĂœ dĂŻ Ÿã l” cña MĂŒ hay cña Phžp. Ă« Ÿ©y kh«ng hÒ cĂŁ sĂč lÇm lÉn giĂ·a nh©n d©n MĂŒ, d©n tĂ©c Phžp vĂ­i bĂ€n x©m lĂźc MĂŒ, Phžp.  Tžc gi¶ Ÿ· sö dĂŽng thñ phžt nghÖ thuËt “gËy «ng ¼Ëp lng «ng”. Trong tranh luËn kh«ng g× thĂł vÞ hÂŹn, kh«ng g× thuyÕt phĂŽc l” dĂŻng chÝnh lĂȘi lÏ cña ŸÚi phÂŹng ¼Ó khož miÖng ŸÚi phÂŹng. Bžc Ÿ· dĂŻng lĂȘi lÏ b¶n tuyÂȘn ng«n cña MĂŒ, Phžp ¼Ó phñ nhËn chÝnh ©m mu x©m lĂźc cña hai cĂȘng quĂšc - 19 -
  • 20. n”y. NgĂȘi viÕt Ÿ· sö dĂŽng c©y gËy Ÿéc lËp d©n tĂ©c ¼Ó ¼Ëp v”o lng kÎ Âźi x©m lĂźc m” miÖng vÉn rÂȘu rao tĂč do, b×nh ÂźÂŒng, bžc ži.  Khi dÉn lĂȘi hai b¶n tuyÂȘn ng«n cña Phžp v” MĂŒ tžc gi¶ Ÿ· cĂŁ Ăœ ¼Æt ngang h”ng cuĂ©c cžch mÂčng thžng Tžm cña ta vĂ­i hai cuĂ©c cžch mÂčng cña Phžp v” MĂŒ. Qu¶ thËt hai cuĂ©c cžch mÂčng nĂŁi trÂȘn mĂ« ra mĂ©t giai ÂźoÂčn mĂ­i trong sĂč phžt triÓn cña lÞch sö x· hĂ©i lo”i ngĂȘi th× cuĂ©c cžch mÂčng thžng Tžm cña ta cĂČng mĂ« ra mĂ©t kĂ» nguyÂȘn mĂ­i. §ã l” kĂ» nguyÂȘn d”nh Ÿéc lËp d©n tĂ©c Ă« cžc nĂ­c thuĂ©c ¼Þa, l” kĂ» nguyÂȘn sĂŽp ŸÊ cña chñ nghÜa thĂčc d©n.  Cžch lËp luËn cña Bžc kh«n khÐo nhng vÉn kiÂȘn quyÕt dĂȘng nh tžc gi¶ Ÿ· ngÇm c¶nh cžo nÕu Phžp x©m lĂźc ViÖt Nam th× chÝnh hĂ€ Ÿ· ph¶n bĂ©i lÂči truyÒn thĂšng tĂšt ¼Ñp cña d©n tĂ©c hĂ€ Ÿ· Ÿóc kÕt th”nh ch©n lĂœ ghi trong b¶n tuyÂȘn ng«n. HĂ€ sÏ vÊy bÈn lÂȘn lž cĂȘ tĂč do, b×nh ÂźÂŒng, bžc ži m” cha «ng hĂ€ tĂ”ng dÂŹng cao. VĂ­i ÂźoÂčn mĂ« ¼Çu tžc gi¶ Ÿ· tÂčo cÂŹ sĂ« lĂœ luËn vĂ·ng chŸc ¼Ó triÓn khai lËp luËn Ă« phÇn sau * PhÇn tiÕp theo cña tžc phÈm lßng yÂȘu nĂ­c, nguyÖn vĂ€ng Ÿéc lËp d©n tĂ©c cña nh©n d©n ta lÂči Ÿßc khÂŒng ¼Þnh chŸc chŸn trÂȘn cÂŹ sĂ« thĂčc tiÔn. ThĂčc tiÔn vÒ phÝa Phžp v” thĂčc tiÔn vÒ phÝa ViÖt Nam.  B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿ· phñ nhËn quyÒn cña Phžp ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam - cžch dĂčng lÂȘn b¶n cžo trÂčng Âźanh thÐp cña tžc phÈm.  NÕu Phžp nÂȘu chiÂȘu b”i Phžp cĂŁ c«ng khai hož ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam, ViÖt Nam vĂšn l” thuĂ©c ¼Þa cña Phžp th× b¶n TuyÂȘn ng«n vÂčch rĂą: Phžp chÝnh l” kÎ x©m lĂźc, g©y bao tĂ©i žc. B¶n TuyÂȘn ng«n tĂš cžo mĂ©t cžch to”n diÖn tĂ©i žc n”y vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ.  VÒ chÝnh trÞ: ChĂłng tuyÖt ŸÚi kh«ng cho d©n tĂ©c ta chĂłt quyÒn tĂč do d©n chñ n”o, chĂłng chia nĂ­c ta th”nh ba kĂș vĂ­i ba chÕ Ÿé khžc nhau. MĂŽc ¼Ých l” chia rÏ t×nh Âźo”n kÕt d©n tĂ©c, ngšn c¶n sĂč nghiÖp thĂšng nhÊt ¼Êt nĂ­c cña nh©n d©n ta. ChĂłng Ÿ”n žp nhĂ·ng ngĂȘi yÂȘu nĂ­c thÂŹng nßi, tŸm cžc cuĂ©c khĂ«i nghÜa cña ta trong nhĂ·ng bÓ mžu. ChĂłng thĂčc hiÖn chÝnh sžch ngu d©n, lËp nh” tĂŻ nhiÒu hÂŹn trĂȘng hĂ€c. ChĂłng ¼Çu Ÿéc nh©n d©n ta b»ng rĂźu cĂ„n v” thuĂšc phiÖn ¼Ó ta suy kiÖt giĂšng nßi. VÒ kinh tÕ: ChĂłng cĂ­p kh«ng ruĂ©ng ¼Êt, hÇm mĂĄ, nguyÂȘn liÖu, bĂŁc lĂ©t sĂžc lao Ÿéng, chĂłng thĂčc hiÖn chÝnh sžch thuÕ h” khŸc, v« nh©n ÂźÂčo khiÕn mĂ€i tÇng lĂ­p nh©n d©n kh«ng ngĂŁc ¼Çu lÂȘn Ÿßc.  TĂ©i žc lĂ­n nhÊt cña thĂčc d©n Phžp v” phžt xÝt NhËt l” Ÿ· g©y ra th¶m hoÂč nÂčn Ÿãi nšm 1945 l”m 2 triÖu ngĂȘi chÕt Ÿãi.  Tžc gi¶ cßn tĂš cžo tĂ©i žc cña Phžp Ÿ· ¼Çu h”ng NhËt mĂ©t cžch nhĂŽc nh·, bžn rÎ nĂ­c ta cho NhËt ¼Ó phñ nhËn chiÂȘu b”i cña Phžp cĂŁ c«ng ŸÞng vÒ phe §Äng minh chĂšng phžt xÝt b¶o vÖ ViÖt Nam. B¶n TuyÂȘn ng«n chØ rĂą: chØ trong vßng 5 nšm m” Ÿ· hai lÇn Phžp quĂș gĂši mĂ« cöa nĂ­c ta rĂ­c NhËt. TĂš cžo h”nh Ÿéng n”y cña Phžp mĂ©t lÇn nĂ·a b¶n tuyÂȘn ng«n Ÿ· phñ nhËn quyÒn cña Phžp ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam.  §oÂčn všn tĂš cžo tĂ©i žc thĂčc d©n Phžp l” mĂ©t ÂźiÓn h×nh mÉu mĂčc vÒ všn chÂŹng chÝnh luËn. NhĂ·ng dÉn chĂžng Âźa ra ¼Òu cĂŁ sĂč chĂ€n lĂ€c. §Æc biÖt lĂȘi všn vĂ”a xĂłc tÝch vĂ”a truyÒn c¶m Bžc kh«ng viÕt “chĂłng Ÿ”n žp cžc cuĂ©c khĂ«i nghÜa cña ta mĂ©t cžch d· man” m” viÕt: “chĂłng tŸm cžc cuĂ©c khĂ«i nghÜa cña ta trong bÓ mžu”. H”nh Ÿéng Ÿ”n žp Ÿ· Ÿßc diÔn ÂźÂčt b»ng h×nh tĂźng “tŸm”. MĂžc Ÿé d· man Ÿ· Ÿßc h×nh tĂźng hož th”nh “bÓ mžu”. Cžch diÔn ÂźÂčt h×nh tĂźng n”y vĂ”a lĂ©t trÇn Ÿßc bĂ© mÆt quĂ» sĂž khžt mžu ngĂȘi cña bĂ€n thĂčc d©n, vĂ”a diÔn t¶ Ÿßc nçi Âźau thÂȘ th¶m cña nh©n d©n ta, nhĂ·ng ngĂȘi d©n v« tĂ©i Âźang qu»n quÂči trong “vßng tö ¼Þa” (§ĂȘng Kžch mÖnh). §óng l” t tĂ«ng chÝnh trÞ Ÿ· Ÿßc thÓ hiÖn b»ng mĂ©t c©u všn miÂȘu t¶ tuyÖt vĂȘi cĂŁ sĂžc lay Ÿéng mÂčnh mÏ c¶ nhËn thĂžc v” t×nh c¶m cña ngĂȘi ŸÀc.  §éc lËp d©n tĂ©c cßn Ÿßc khÂŒng ¼Þnh trÂȘn cÂŹ sĂ« thĂčc tiÔn vÒ phÝa ViÖt Nam. Ă« Ÿ©y TuyÂȘn ng«n Ÿ· khÂŒng ¼Þnh “ViÖt Nam cĂŁ quyÒn v” thĂčc tÕ Ÿ· l” mĂ©t nĂ­c gi”nh Ÿßc tĂč do Ÿéc lËp”.  ThĂčc tÕ ViÖt Nam cĂŁ quyÒn hĂ«ng tĂč do Ÿéc lËp bĂ«i v× chÝnh nh©n d©n ViÖt Nam chĂž kh«ng ph¶i ai Ÿ· ŸÞng vÒ phe ŸÄng minh chĂšng phžt xÝt: “MĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc chĂšng žch Ÿ« hĂ© cña thĂčc d©n - 20 -
  • 21. Phžp hÂŹn 80 nšm nay, mĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc ŸÞng vÒ phe ŸÄng minh chĂšng phžt xÝt NhËt suĂšt mÊy nšm nay, d©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc tĂč do, d©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc Ÿéc lËp”. Trong mĂ©t ÂźoÂčn všn ngŸn hai lÇn xuÊt hiÖn tĂ” gan gĂŁc, bĂšn lÇn dĂŻng tĂ” d©n tĂ©c. Hai ÂźoÂčn všn cña b¶n TuyÂȘn ng«n lÆp lÂči nh hai nhžt dao chÐm xuĂšng mçi lĂłc mĂ©t mÂčnh hÂŹn. NgĂȘi ¼ßi quyÒn cho d©n tĂ©c nÂȘn 20 lÇn nhŸc tĂ­i chñ quyÒn trong nhĂ·ng c©u všn h”o hĂŻng Âźanh thÐp.  Kh«ng nhĂ·ng khÂŒng ¼Þnh quyÒn m” b¶n TuyÂȘn ng«n cßn khÂŒng ¼Þnh thĂčc tÕ ViÖt Nam Ÿ· gi”nh Âź- Ăźc Ÿéc lËp. Cžch lËp luËn cña tžc gi¶ Ă« Ÿ©y cĂČng thËt chÆt chÏ, sŸc s¶o Bžc chØ rĂą ViÖt Nam kh«ng cßn l” thuĂ©c ¼Þa cña Phžp v× Phžp Ÿ· bžn rÎ ViÖt Nam cho NhËt. NĂ­c ta cĂČng kh«ng cßn l” thuĂ©c ¼Þa cña NhËt v× sau khi NhËt ¼Çu h”ng ŸÄng minh th× nh©n d©n ta Ÿ· gi”nh lÂči nĂ­c tĂ” tay NhËt. HÂŹn nĂ·a ViÖt Nam Ÿ· cĂŁ ChÝnh phñ l©m thĂȘi ÂźÂči diÖn ch©n chÝnh cho nh©n d©n ViÖt Nam. §Ó khÂŒng ¼Þnh sĂč thËt n”y. NgĂȘi viÕt TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp lžy Âźi lžy lÂči hai lÇn chĂ· “sĂč thËt”. “SĂč thËt l”, sĂč thËt l”” v” cuĂši cĂŻng th× “NĂ­c ViÖt Nam cĂŁ quyÒn hĂ«ng tĂč do v” Ÿéc lËp, v” sĂč thËt Ÿ· th”nh mĂ©t n- Ă­c tĂč do Ÿéc lËp”. §©y l” nhĂ·ng ÂźiÖp khĂłc tiÕp nĂši nhau tšng thÂȘm ©m hĂ«ng hĂŻng biÖn cña b¶n tuyÂȘn ng«n.  PhÇn kÕt thĂłc b¶n tuyÂȘn ng«n tžc gi¶ tiÕp tĂŽc khÂŒng ¼Þnh lßng yÂȘu nĂ­c, nguyÖn vĂ€ng Ÿéc lËp d©n tĂ©c cña nh©n d©n ta vĂ”a trÂȘn cÂŹ sĂ« c«ng lĂœ vĂ”a trÂȘn cÂŹ sĂ« thĂčc tiÔn. VÒ mÆt c«ng lĂœ, nÕu tžc gi¶ Ÿ· c«ng nhËn quyÒn Ÿéc lËp d©n tĂ©c tĂč quyÕt tÂči hai hĂ©i nghÞ: TÂȘ hÂȘ ršng (1943) v” CĂču Kim SÂŹn (1945) th× hĂ€ nhÊt ¼Þnh sÏ ph¶i c«ng nhËn quyÒn Ÿéc lËp cña d©n tĂ©c ViÖt Nam. NÕu kh«ng th× nh©n d©n ta sÏ phžt huy truyÒn thĂšng yÂȘu nĂ­c bÊt khuÊt ¼Ó giĂ· vĂ·ng quyÒn tĂč do Ÿéc lËp Êy: “To”n thÓ d©n tĂ©c ViÖt Nam quyÒn tĂč do Ÿéc lËp Êy”. B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿ· kÕt thĂłc b»ng c©u všn khÂŒng ¼Þnh lßng yÂȘu nĂ­c b»ng lĂȘi thÒ quyÕt tö cho tĂŠ quĂšc quyÕt sinh. §Æt trong quž tr×nh phžt triÓn cña všn hĂ€c ViÖt Nam th× TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” ŸØnh cao cña všn hĂ€c yÂȘu nĂ­c tĂ” “Nam quĂšc sÂŹn h”” ¼Õn “B×nh ng« ÂźÂči cžo” ¼Õn TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” nhĂ·ng chÆng Âź- ĂȘng khžc nhau cña cĂŻng mĂ©t ch©n lĂœ “Kh«ng cĂŁ g× quĂœ hÂŹn Ÿéc lËp tĂč do”. b. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp kh«ng nhĂ·ng l” žng všn yÂȘu nĂ­c m” cßn chĂža ÂźĂčng t tĂ«ng nh©n všn cao ¼Ñp. MÆc dĂŻ b¶n tuyÂȘn ng«n kh«ng trĂčc tiÕp nĂŁi ¼Õn nh©n quyÒn, nhng yÕu tĂš nh©n quyÒn vÉn thÊm trong to”n bĂ© tžc phÈm. NgĂȘi viÕt TuyÂȘn ng«n tĂš cžo tĂ©i žc cña thĂčc d©n Phžp vĂ”a ŸÞng trÂȘn lËp trĂȘng d©n tĂ©c ¼Ó ¼ßi Ÿéc lËp tĂč do, vĂ”a xuÊt phžt tĂ” quyÒn con ngĂȘi ¼Ó khÂŒng ¼Þnh nhĂ·ng giž trÞ nh©n všn ch©n chÝnh ¼Ó lÂȘn žn h”nh Ÿéng ch” ÂźÂčp lÂȘn con ngĂȘi trži hÂŒn vĂ­i lÏ ph¶i v” nh©n ÂźÂčo. B¶n tuyÂȘn ng«n khÂŒng ¼Þnh Ÿéc lËp d©n tĂ©c nhng trong chiÒu s©u cña nĂŁ cĂČng l” ¼ßi vÊn ¼Ò nh©n quyÒn bĂ«i v× Ă« mĂ©t nĂ­c nh ViÖt Nam th× Ÿéc lËp d©n tĂ©c sÏ l” ÂźiÒu kiÖn tiÂȘn quyÕt ¼Ó thĂčc hiÖn nh©n quyÒn. B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp kh«ng nhĂ·ng khÂŒng ¼Þnh truyÒn thĂšng yÂȘu nĂ­c bÊt khuÊt m” cßn ¼Ò cao truyÒn thĂšng nh©n ÂźÂčo cña d©n tĂ©c ViÖt Nam. MÆc dĂŻ bĂ€n thĂčc d©n x©m lĂźc g©y bao tĂ©i žc ŸÚi vĂ­i ŸÄng b”o ta nhng nh©n d©n ViÖt Nam vÉn giĂ· mĂ©t thži Ÿé khoan hĂ„ng v” nh©n ÂźÂčo. “Sau cuĂ©c biÕn Ÿéng 9/3, ViÖt Nam Ÿ· giĂłp cho nhiÒu ngĂȘi Phžp chÂčy qua biÂȘn thuĂș, lÂči cĂžu cho ngĂȘi Phžp ra khĂĄi nh” giam NhËt v” b¶o vÖ tÝnh mÂčng, t”i s¶n cña hĂ€â€. NÂȘu cao truyÒn thĂšng ÂźÂčo lĂœ nh©n nghÜa, b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿ· phžt huy truyÒn thĂšng nh©n ÂźÂčo cña nh©n d©n ViÖt Nam trong b¶n ThiÂȘn cĂŠ hĂŻng všn “BN§C”: Ҥem ÂźÂči nghÜa ¼Ó thŸng hung t”n LÊy chÝ nh©n ¼Ó thay cĂȘng bÂčo”. 2. Giž trÞ nghÖ thuËt a. B¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cĂŁ kÕt cÊu chÆt chÏ lËp luËn Âźanh thÐp.  Tžc phÈm gĂ„m 3 phÇn cĂŁ mĂši quan hÖ hĂ·u cÂŹ bĂŠ sung cho nhau: phÇn 1 nÂȘu cÂŹ sĂ« phžp lĂœ, ¼Æt cÂŹ sĂ« lĂœ luËn: phÇn 2 soi sžng chĂžng minh b»ng thĂčc tiÔn: phÇn cuĂši rĂłt ra kÕt luËn. Cžc phÇn cßn lÂči liÂȘn hÖ vĂ­i nhau b»ng nhĂ·ng liÂȘn tĂ”, nhĂ·ng cĂŽm quan hÖ tĂ” chÆt chÏ nh nhĂ·ng mŸt xÝch. KÕt thĂłc phÇn ¼Çu chuyÓn sang phÇn hai, tžc gi¶ sö dĂŽng liÂȘn tĂ” “ThÕ m”” nh ¼Ó bžo trĂ­c nhĂ·ng h”nh Ÿéng Phžp Ÿßc dÉn ra tiÕp theo sÏ trži hÂŒn lÏ ph¶i v” nh©n ÂźÂčo. KÕt - 21 -
  • 22. thĂłc phÇn II chuyÓn sang phÇn 3 tžc gi¶ sö dĂŽng cĂŽm liÂȘn tĂ” “bĂ«i thÕ cho nÂȘn” nh ¼Ó khÂŒng ¼Þnh hai phÇn trÂȘn l” nguyÂȘn nh©n cßn phÇn cuĂši l” kÕt qu¶. Cžch lËp luËn cña tžc gi¶ l” dĂŻng lĂȘi lÏ cña ŸÚi phÂŹng ¼Ó bžc bĂĄ ŸÚi phÂŹng v” lu«n cĂŁ sĂč kÕt hĂźp giĂ·a lĂœ luËn v” thĂčc tiÔn. b. GiĂ€ng všn thay ŸÊi linh hoÂčt phĂŻ hĂźp vĂ­i ŸÚi tĂźng v” nĂ©i dung.  NĂŁi vĂ­i c«ng luËn quĂšc tÕ th× giĂ€ng všn uyÂȘn bžc, thÓ hiÖn mĂ©t trÝ tuÖ sŸc s¶o dÉn nhĂ·ng lĂȘi tuyÂȘn ng«n nĂŠi tiÕng l” cÂŹ sĂ« cho lËp luËn.ViÕt vĂ­i ŸÄng b”o c¶ nĂ­c th× lĂȘi všn t×nh c¶m thiÕt tha. VÒ ÂźiÒu n”y ChÕ Lan ViÂȘn Ÿ· nhËn xÐt thËt chÝnh xžc: “V× nĂŁi vĂ­i ŸÄng b”o lĂȘi všn cña b¶n TuyÂȘn ng«n xiÕt bao xĂłc Ÿéng sau 13 chĂ· “quyÒn” l” 14 c©u, c©u n”o cĂČng cĂŁ chĂ· chĂłng” MĂ« ¼Çu nÆng nh bĂła tÂč: “ChĂłng tuyÖt ŸÚi kh«ng cho”, “chĂłng thi h”nh nhĂ·ng luËt phžp d· man”, “chĂłng cĂ­p kh«ng ruĂ©ng ¼Êt” v” mçi chĂ· chĂłng Êy nh xiÕt xuĂšng chĂ· “ta” l”m xĂłc Ÿéng lßng ngĂȘi: “chĂłng cĂ­p ¼Êt nĂ­c ta, žp bĂžc ŸÄng b”o ta, tuyÖt ŸÚi kh«ng cho nh©n d©n ta chĂłt quyÒn tĂč do d©n chñ n”o c¶”. Khi khÂŒng ¼Þnh Ÿéc lËp, tĂč do th× lĂȘi všn trang trĂ€ng thiÂȘng liÂȘng. “ChĂłng t«i trÞnh trĂ€ng tuyÂȘn bù” khi tĂš cžo tĂ©i žc kÎ thĂŻ th× giĂ€ng všn bi thiÕt. Khi nÂȘu cao truyÒn thĂšng yÂȘu nĂ­c th× giĂ€ng všn h”o hĂŻng s¶ng khoži. c. Ng«n ngĂ· h×nh tĂźng nghÖ thuËt vĂ”a chÝnh xžc vĂ”a gĂźi c¶m, truyÒn c¶m. V× l” všn kiÖn chÝnh trÞ nÂȘn mçi chĂ· mçi lĂȘi cÇn ph¶i chÝnh xžc tuyÖt ŸÚi. V× l” tžc phÈm všn hĂ€c nÂȘn mçi chĂ· mçi lĂȘi lÂči cĂŁ sĂžc mÂčnh gĂźi c¶m truyÒn c¶m lĂ­n lao. Khi tžc gi¶ viÕt: “chĂłng tuyÖt ŸÚi kh«ng cho d©n ta chĂłt quyÒn tĂč do d©n chñ n”o” th× hai chĂ· “tuyÖt ŸÚi” vĂ”a nhÊn mÂčnh vĂ”a l”m chÝnh xžc thÂȘm Ăœ všn. ChØ b»ng chÝn chĂ· : “Phžp chÂčy, NhËt h”ng, Vua B¶o §Âči thoži vÞ” m” c©u všn Ÿ· khži qužt Ÿßc nhĂ·ng sĂč kiÂȘn chÝnh trÞ, nhĂ·ng biÕn cĂš quan trĂ€ng nhÊt cña lÞch sö lĂłc bÊy giĂȘ. NhĂ·ng sĂč kiÖn n”y ¼Æt liÂȘn tiÕp cÂčnh nhau trong c©u všn ngŸn gĂ€n Âźem ¼Õn sĂč c¶m nhËn vÒ sĂč thÊt bÂči th¶m hÂči, nhanh chĂŁng cña kÎ thĂŻ v” khÝ thÕ thÇn tĂšc cña cžch mÂčng thžng Tžm. NhĂ·ng t tĂ«ng chÝnh trÞ Ÿßc diÔn ÂźÂčt b»ng nhĂ·ng h×nh tĂźng vĂ”a gĂźi c¶m vĂ”a truyÒn c¶m tžc gi¶ kh«ng viÕt. Phžp ¼Çu h”ng NhËt mĂ©t cžch nhĂŽc nh· m” viÕt “thĂčc d©n Phžp quĂș gĂši mĂ« cöa nĂ­c ta rĂ­c NhËt”. C©u všn h×nh tĂźng Ÿ· diÔn t¶ Ÿßc thži Ÿé hÌn nhžt v” tĂč ti n« lÖ cña Phžp trĂ­c NhËt. TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” ŸØnh cao cña všn hĂ€c yÂȘu nĂ­c, ŸØnh cao cña všn chÝnh luËn. Trong c¶ cuĂ©c ÂźĂȘi, l”m všn viÕt všn cña Bžc th× hai lÇn ngĂȘi c¶m thÊy sung sĂ­ng v” s¶ng khoži nhÊt khi ¼Æt bĂłt viÕt Ÿã l” lÇn viÕt “B¶n žn chÕ Ÿé thĂčc d©n Phžp” ¼Ó lÂči b¶n cžo trÂčng Âźanh thÐp kÕt tĂ©i chĂłng” v” lÇn viÕt TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp ¼Ó tuyÂȘn bĂš cžo chung chÕ Ÿé thĂčc d©n Êy. §Þnh hĂ­ng ¼Ò gĂźi Ăœ gi¶i §Ò 1. H·y xžc ¼Þnh ranh giĂ­i v” mĂši quan hÖ giĂ·a cžc phÇn lĂ­n trong b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp GĂźi Ăœ PhÇn thĂž nhÊt cña b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña HĂ„ Chñ tÞch - phÇn nÂȘu ch©n lÝ - kÕt thĂłc Ă« c©u: “§ã l” nhĂ·ng lÏ ph¶i kh«ng ai chĂši c·i Ÿßc”. PhÇn thĂž hai cña b¶n TuyÂȘn ng«n nĂši liÒn vĂ­i phÇn trÂȘn b»ng hai chĂ· ThÕ m”. Trong tiÕng ViÖt, chĂ· m” Ÿßc dĂŻng ¼Ó biÓu thÞ quan hÖ kh«ng phĂŻ hĂźp cĂŻng nhau, trži ngĂźc vĂ­i nhau. Quan hÖ giĂ·a phÇn thĂž nhÊt v” phÇn thĂž hai cña b¶n TuyÂȘn ng«n chÝnh l” nh thÕ. VĂ­i hai chĂ· thÕ m” rÊt ngŸn gĂ€n v” ho”n to”n xžc Ÿžng, tžc gi¶ nh bžo trĂ­c: ÂźiÒu sŸp nĂŁi trong phÇn thĂž hai sÏ trži ngĂźc vĂ­i ÂźiÒu Ÿ· nĂŁi Ă« phÇn ¼Çu. ViÖc l”m cña thĂčc d©n Phžp Ă« ViÖt Nam chĂžng tĂĄ r»ng chĂłng Ÿ· ph¶n bĂ©i chÝnh ngay nhĂ·ng ÂźiÒu Ÿßc nÂȘu lÂȘn trong cžc b¶n TuyÂȘn ng«n cña nĂ­c MÜ v” nĂ­c Phžp. PhÇn kÕt thĂłc cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿßc gŸn vĂ­i hai phÇn trÂȘn b»ng chĂ· BĂ«i thÕ cho nÂȘn. BĂšn chĂ· Êy th«ng bžo rÊt rĂą r”ng: Hai phÇn trÂȘn l” cÂŹ sĂ« (cÂŹ sĂ« ch©n lÝ v” cÂŹ sĂ« thĂčc tÕ), l” nguyÂȘn nh©n, cßn phÇn thĂž ba n”y sÏ l” hÖ qu¶, l” kÕt qu¶ tÊt yÕu sinh ra tĂ” nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n Êy. §· coi quyÒn tĂč do, b×nh ÂźÂŒng giĂ·a cžc d©n tĂ©c l” lÏ ph¶i kh«ng thÓ chĂši c·i, Ÿ· coi viÖc chĂłng ta gi”nh lÂči Ÿßc ¼Êt nĂ­c tĂ” tay NhËt chĂž kh«ng ph¶i tĂ” tay Phžp l” thĂčc tÕ kh«ng thÓ n”o bžc bĂĄ, th× viÖc chĂłng ta thožt li hÂŒn cžc mĂši quan hÖ thĂčc - 22 -
  • 23. d©n vĂ­i Phžp ¼Ó trĂ« th”nh mĂ©t nĂ­c tĂč do Ÿéc lËp ph¶i l” mĂ©t sĂč Ÿng nhiÂȘn, chÝnh ÂźÂči quang minh nh trĂȘi ¼Êt, sžng tĂĄ nh nhËt nguyÖt. RĂą r”ng, TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp l” mĂ©t chØnh thÓ thĂšng nhÊt, vĂ­i cžc yÕu tĂš quan hÖ hÕt sĂžc chÆt chÏ vĂ­i nhau. §Ò 2. Anh (chÞ) chŸc ¼Ó Ăœ thÊy: Quž nöa ÂźoÂčn mĂ« ¼Çu cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp Ÿßc d”nh ¼Ó trÝch dÉn nhĂ·ng c©u viÕt trong cžc b¶n TuyÂȘn ng«n thĂȘi cžch mÂčng t s¶n. VËy m” ngĂȘi ta vÉn nhËn ra tĂ” ÂźoÂčn všn ngŸn gĂ€n n”y h×nh ¶nh mĂ©t HĂ„ ChÝ Minh Âźang giÂŹng cao bĂŁ ÂźuĂšc sžng ngĂȘi cña t tĂ«ng gi¶i phĂŁng d©n tĂ©c. V× sao vËy ? GĂźi Ăœ: NhĂ·ng c©u m” Bžc HĂ„ Ÿ· trÝch dÉn tĂ” TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña MÜ, TuyÂȘn ng«n Nh©n quyÒn v” D©n quyÒn cña Phžp ¼Òu l” nhĂ·ng c©u viÕt tuyÖt hay. Nhng xem xÐt kÜ th× sÏ thÊy: nhĂ·ng c©u viÕt Êy, dĂŻ hay tuyÖt, vÉn kh«ng chĂža ÂźĂčng cÂŹ sĂ« t tĂ«ng thĂčc sĂč cña b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña ViÖt Nam. V× nhĂ·ng c©u viÕt Êy chØ dĂ”ng lÂči Ă« viÖc nÂȘu lÂȘn quyÒn tĂč do, b×nh ÂźÂŒng giĂ·a nhĂ·ng con ngĂȘi. CÂŹ sĂ« t tĂ«ng thĂčc sĂč cña b¶n TuyÂȘn ng«n n»m trong c©u všn Bžc khiÂȘm tĂšn gĂ€i l” “suy rĂ©ng”. Trong c©u “suy rĂ©ng” Êy, Bžc HĂ„ Ÿ· giÂŹng cao ngĂ€n cĂȘ b×nh ÂźÂŒng, tĂč do giĂ·a cžc d©n tĂ©c trÂȘn trži ¼Êt. ThÕ l” Bžc Ÿ· chuyÓn tĂ” phÂčm trĂŻ nh©n quyÒn - nÒn mĂŁng t tĂ«ng cña cžch mÂčng t s¶n - sang phÂčm trĂŻ chĂšng thĂčc d©n - nÒn mĂŁng cña phong tr”o gi¶i phĂŁng d©n tĂ©c, phong tr”o rĂ„i sÏ trĂ« th”nh mĂ©t trong ba dßng thžc cžch mÂčng trÂȘn thÕ giĂ­i. Qu¶ l” trong ÂźoÂčn všn - Ÿóng hÂŹn chØ trong mĂ©t c©u všn ngŸn gĂ€n, ta vÉn nhËn ra mĂ©t HĂ„ ChÝ Minh nh ngĂȘi giÂŹ cao bĂŁ ÂźuĂšc sžng ngĂȘi cña t tĂ«ng gi¶i phĂŁng d©n tĂ©c. §Ò 3. CĂŁ bÂčn kh«ng hiÓu tÂči sao ÂźoÂčn všn tĂš cžo tĂ©i žc cña thĂčc d©n Phžp trong vßng 5 nšm trĂ­c Cžch mÂčng thžng Tžm 1945 lÂči Ÿßc Bžc viÕt d”i ngang vĂ­i ÂźoÂčn všn tĂš cžo tĂ©i žc cña chĂłng suĂšt 80 nšm. Anh (chÞ) sÏ gi¶i thÝch thÕ n”o vÒ ÂźiÒu Ÿã. GĂźi Ăœ: Trong phÇn thĂž hai cña TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp, ÂźoÂčn tĂš cžo tĂ©i žc vÒ chÝnh trÞ v” vÒ kinh tÕ cña thĂčc d©n Phžp trong hÂŹn 80 nšm Ÿ« hĂ© ViÖt Nam Ÿßc viÕt ngŸn gĂ€n, c« Ÿóc, trong khi ÂźoÂčn všn nĂŁi vÒ viÖc Phžp bžn nĂ­c ta cho NhËt, vÒ viÖc ta gi”nh lÂči nĂ­c tĂ” tay NhËt lÂči Ÿßc viÕt khž tØ mØ, kĂŒ c”ng. V× sao vËy ? V× v”o lĂłc Êy, trĂ­c c«ng luËn trong nĂ­c ta v” trÂȘn thÕ giĂ­i, tĂ©i žc cña bĂ€n thĂčc d©n Ă« thuĂ©c ¼Þa Ÿ· l” mĂ©t thĂčc tÕ quž hiÓn nhiÂȘn. Trong khu«n khĂŠ mĂ©t b¶n TuyÂȘn ng«n - mĂ©t loÂči h×nh všn b¶n rÊt cÇn sĂžc mÂčnh cña sĂč nÐn dĂ„n, c« Ÿóc, nhĂ·ng tĂ©i žc n”y ho”n to”n cĂŁ thÓ nÂȘu dĂ­i dÂčng nhĂ·ng lĂȘi kÕt žn gĂ€n g”ng, Âźanh thÐp. Nhng nhĂ·ng ÂźiÒu Bžc nĂŁi ¼Õn trong ÂźoÂčn všn sau lÂči khžc. §ã l” sĂč thËt, nhng l” mĂ©t sĂč thËt tÕ nhÞ, kh«ng tinh tĂȘng th× rÊt dÔ lÇm lÉn. Bžc HĂ„ Ÿ· sžng suĂšt lĂȘng trĂ­c Ÿßc r»ng sÏ kh«ng Ýt ngĂȘi v« t×nh hoÆc hĂ·u Ăœ cho r»ng chĂłng ta gi”nh Ÿéc lËp tĂ” tay thĂčc d©n v” phžt xÝt. Nhng Ÿ©y l” chuyÖn “sai mĂ©t li Âźi mĂ©t dÆm”. Cži ÂźiÒu thoÂčt nh×n dÔ tĂ«ng l” kh«ng quan trĂ€ng g× lŸm vÒ b¶n chÊt, lÂči cĂŁ thÓ g©y ra hËu qu¶ kh«ng sao lĂȘng hÕt. ThiÕu mĂ©t chĂłt sžng suĂšt, mĂ©t chĂłt kh«n khÐo Ă« Ÿ©y, ta dÔ cĂŁ thÓ bÞ quy l” chĂšng lÂči mĂ©t th”nh viÂȘn chñ chĂšt cña ŸÄng minh, chĂšng lÂči nhĂ·ng ÂźiÒu Ă­c cho nhĂ·ng nĂ­c thŸng trËn cĂŁ quyÒn thu lÂči nhĂ·ng m¶nh ¼Êt cĂČ cña m×nh. MĂ©t ÂźiÒu cĂŁ tÇm quan trĂ€ng sĂšng cßn ŸÚi vĂ­i nÒn Ÿéc lËp cña ¼Êt nĂ­c nh thÕ, kh«ng thÓ n”o coi nhÑ. NÂȘn dĂŻ l” TuyÂȘn ng«n, Bžc HĂ„ vÉn ph¶i dĂŽng c«ng ph©n gi¶i, b»ng h”ng loÂčt c©u všn chia th”nh cžc vÕ ph©n biÖt vĂ­i nhau, vĂ­i sĂč nhÊn rÊt mÂčnh trong ngĂ· ÂźiÖu. VÝ nh: “ThÕ l” chÂŒng nhĂ·ng chĂłng kh«ng “b¶o hĂ©â€ Ÿßc ta, trži lÂči, trong 5 nšm, chĂłng Ÿ· bžn nĂ­c ta hai lÇn cho NhËt”. - 23 -
  • 24. “SĂč thËt l” tĂ” mĂŻa thu nšm 1940, nĂ­c ta Ÿ· th”nh thuĂ©c ¼Þa cña NhËt, chĂž kh«ng ph¶i thuĂ©c ¼Þa cña Phžp nĂ·a”. “SĂč thËt l” d©n ta Ÿ· lÊy lÂči nĂ­c ViÖt Nam tĂ” tay NhËt, chĂž kh«ng ph¶i tĂ” tay Phžp”. CÇn thÊy, ¼Êy l” nhĂ·ng c©u všn mang Ăœ nghÜa sinh tö trong mĂ©t b¶n tuyÂȘn ng«n. §Ò 4. H·y ŸÀc lÂči nhĂ·ng c©u sau: ChĂłng t«i tin r»ng cžc nĂ­c §Äng minh Ÿ· c«ng nhËn nhĂ·ng nguyÂȘn tŸc d©n tĂ©c b×nh ÂźÂŒng Ă« cžc HĂ©i nghÞ TÂȘhÂȘršng v” CĂču kim sÂŹn, quyÕt kh«ng thÓ c«ng nhËn quyÒn Ÿéc lËp cña d©n ViÖt Nam. MĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc chĂšng žch n« lÖ cña Phžp hÂŹn 80 nšm nay, mĂ©t d©n tĂ©c Ÿ· gan gĂŁc ŸÞng vÒ phe §Äng minh chĂšng Phžt xÝt mÊy nšm, d©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc tĂč do ! D©n tĂ©c Ÿã ph¶i Ÿßc Ÿéc lËp ! Anh (chÞ) nhËn xÐt thÕ n”o vÒ cžch ¼Æt c©u v” tžc dĂŽng cña cžch ¼Æt c©u Ÿã ? GĂźi Ăœ NhĂ·ng c©u všn Ÿßc diÔn ÂźÂčt giĂšng nh l” ¼Þnh luËt, l” ¼Þnh lÝ vĂ­i ¼Çy Ÿñ c¶ gi¶ thiÕt v” kÕt luËn. §· chÊp nhËn gi¶ thiÕt Êy th× kh«ng thÓ kh«ng chÊp nhËn kÕt luËn Êy. MĂ©t cžch ¼Æt c©u nh thÕ giĂłp rÊt nhiÒu cho c©u všn v” cho sĂč lËp luËn trĂ« nÂȘn Âźanh thÐp, hĂŻng hĂ„n, kh«ng thÓ n”o bžc bĂĄ. §Ò 5. L” mĂ©t ngĂȘi nŸm vĂ·ng thÊu Ÿžo b¶n chÊt cña hiÖn thĂčc, Bžc HĂ„ tĂĄ ra cĂŁ biÖt t”i tĂŁm tŸt chØ trong mĂ©t c©u nhĂ·ng g× Ÿ· Ÿßc tr×nh b”y trÂȘn h”ng trang giÊy. Anh (chÞ) cĂŁ thÊy biÖt t”i Ÿã cña Bžc trong b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp n”y kh«ng ? NÕu cÇn ph¶i t×m trong b¶n TuyÂȘn ng«n n”y mĂ©t c©u všn chĂža ÂźĂčng ¼Çy Ÿñ hÂŹn c¶ nĂ©i dung cña to”n tžc phÈm th× anh (chÞ) sÏ chĂ€n c©u n”o ? GĂźi Ăœ CÇn ph¶i chĂ€n c©u: “NĂ­c ViÖt Nam cĂŁ quyÒn hĂ«ng tĂč do v” Ÿéc lËp, v” sĂč thËt Ÿ· th”nh mĂ©t nĂ­c tĂč Ÿéc lËp”. §Ò 6. ThÇy c« gižo yÂȘu cÇu anh (chÞ) viÕt mĂ©t b”i všn ¼Ó t×m hiÓu t tĂ«ng “kh«ng cĂŁ g× quÝ hÂŹn Ÿéc lËp tĂč do thÓ hiÖn trong b¶n TuyÂȘn ng«n Ÿéc lËp cña HĂ„ Chñ tÞch. Theo anh (chÞ), b”i všn Êy ph¶i gĂ„m cĂŁ nhĂ·ng Ăœ chÝnh g× ? GĂźi Ăœ:  §éc lËp tĂč do Ÿßc nĂŁi tĂ­i Ă« Ÿ©y l” cña d©n tĂ©c, chĂž kh«ng ph¶i cña cž nh©n.  QuyÒn Ÿéc lËp, tĂč do cña d©n tĂ©c l” mĂ©t ch©n lÝ thiÂȘng liÂȘng, mĂ©t lÏ ph¶i kh«ng thÓ n”o chĂši c·i.  MÊt quyÒn Ÿéc lËp, tĂč do Êy, d©n tĂ©c ph¶i chÞu mu«n v”n cay ÂźÂŸng.  SĂč quĂœ giž cña Ÿéc lËp tĂč do xĂžng Ÿžng ¼Ó d©n tĂ©c gan gĂŁc chiÕn ¼Êu trong nhiÒu nšm trĂȘng, bÊt chÊp mĂ€i gian khĂŠ hi sinh.  V” v× sĂč quÝ giž cña Ÿéc lËp tĂč do m” d©n tĂ©c ViÖt Nam sÂœn s”ng hi sinh tÊt c¶ ¼Ó giĂ· vĂ·ng nÒn Ÿéc lËp, tĂč do vĂ”a gi”nh Ÿßc. §Ò 7: Tham kh¶o ¼Ò 21 c©u 1 phÇn giĂ­i thiÖu ¼Ò thi TÂąY TIÂŁN YÂȘu cÇu NŸm Ÿßc nhĂ·ng Ÿn vÞ kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n sau: - 24 -