1. Hititler, tarihte Anadolu'da devlet kurmuş bir uygarlıktırr. Hint-Avrupa dil
ailesi'ne dahil bir dil konuştukları için Hint-Avrupa kökenli bir topluluk olduğu
kabul edilmektedir. (Kaynak?) M.Ö. 2000 yıllarında Anadolu'ya göç ederek
yerli Hatti Beylikleri üzerinde hakimiyet kurdukları bilinmektedir.
.
2. Anadolu'ya geliş yönleri arasında, Kafkasya üzerinden, Çanakkale Boğazı'ndan
ya da Karadeniz'den olmalıdır. En genel kabul gören görüş, Kafkasya
üzerinden Anadolu'ya indikleri yönündedir.
Bir Süper Gücün Öyküsü – ya da – Kısa Hitit Tarihi
Hititler, M.Ö. 2000 – 1200 yılları arasında Anadolu’nun büyük bir
kesiminde ve Kuzey Suriye’de hüküm sürmüşlerdir. Hititlerin
konuştukları dil Hint - Avrupa ailesine aitti ve Anadolu’ya olasılıkla
Kafkasya’dan gelmişlerdi. Krallıklarının kuruluşundan birkaç yüzyıl önce
Anadolu’ya geldiler ve yerli halk olan Hattiler arasında zamanla güç
kazanarak Hitit devletini kurdular. Hititler Orta Anadolu’da, yani Hatti
ülkesinde varolan köklü birikime sahip çıkarak ve di ğer yakındoğu
uygarlıklarından etkilenerek yeni bir kültür bireşimi oluşturdular.
3. Alacahöyük Sfenksli Kapı
M.Ö. 1650 / 1600’lerde, adı Hattuşa’lı anlamına gelen Hattuşili, bugünkü
Çorum sınırları içinde kalan Boğazköy / Hattuşa’da ilk Hitit krallığını
kurdu. Ardılı I. Murşili zamanında krallığın sınırları Anadolu dışına
taştı; güneyde Halep alındı, Babil’e dek inildi. Bu tarihten sonra inişli
çıkışlı bir politik başarı sergileyen Hititler, M.Ö. 14. yy.’ın ortalarında
tahta çıkan genç ve dinamik I. Şuppiluliuma döneminde en parlak
dönemlerini yaşadılar.
M.Ö. 13. yy.'da yakındoğunun önemli imparatorluklarından biri haline
gelen Hitit devleti, Doğu Akdeniz’de gücünü kanıtlamak isteyen Mısır ile
bir sürtüşme içine girdi. Bu sürtüşme, M.Ö. 1285 yılında Kuzey
Suriye’deki Kadeş kenti yakınlarında Muvatalli yönetimindeki Hitit
ordusuyla, II. Ramses yönetimindeki Mısır ordusunun giriştikleri savaşla
doruğa ulaştı. Kesin bir yengi olmasa da, Hititler bu savaşı kazandılar.
Kadeş savaşından sonra M.Ö. 1269 yılında imzalanan barış antlaşması,
günümüze dek gelen en eski resmi yazılı antlaşmadır. Bu tarihte
dünyanın önemli devletleri Babil, Asur ve belki de Miken federasyonu
idi. Hititler ve Mısırlılar ise dünyanın süper güçleri idi.
Bu parlak dönemden yüzyıl kadar sonra M.Ö. 1200’lerde Hitit
İmparatorluğu, batıdan gelen Deniz Halklarının istilasıyla yıkıldı ve
başkent Hattuşa terk edildi.
4. Merkezi Hitit devletinin çöküşünden sonra, tunç çağlarının bitip demir
çağının başladığı bu dönemde, Orta Anadolu’da yarı göçebelerin yaşadığı
ve Karanlık Çağ adı verilen bir dönem başladı. Anadolu’nun
güneydoğusunda ise M.Ö. 1100 –700 arasında Geç Hitit Krallıkları adı
verilen küçük kent devletleri varlıklarını sürdürdüler. Ancak bu bölgede
merkezi bir Geç Hitit devleti kurulmadı.
Hititler Anadolu’ya Kafkasya üzerinden geldiler. Anadolu’nun yerli kavmi Hattileri
egemenlikleri altına aldılar. Hattuşaş (Boğazköy) başkent olmak üzere “Labarna” adlı bir
kral Hitit devletini kurdu.
Hititler Anadolu’nun ilk büyük ve merkezi devletini kurdular. Anadolu’nun büyük kısmına
egemen oldular. Hititler bir çok krallığın birleşmesiyle oluşan Feodal bir devlettir.
Hititlerle Anadolu tarih çağlarına girdi(yazı kullanıldı).
Hititler Güney Anadolu üzerinde Mezopotamya’ya inerek “Babil” kentini ele geçirdiler. Bu
fetih Anadolu’nun yüksek Mezopotamya uygarlığını tanımasına sebep oldu. Hititler en çok
Mezopotamya uygarlığının etkisi altında kaldılar.
Hitit tarihinde Kuzey Suriye’nin egemenliği için Mısırla yapılan savaşlar önemli bir yere
sahiptir. M.Ö. 1296 tarihinde başlayan savaşlara Asurluların her iki devleti de tehdit edecek
güce ulaşması üzerine M.Ö. 1280 tarihinde imzalanan “Kadeş” antlaşması ile son verildi.
Bu antlaşma tarihin ilk yazılı antlaşmasıdır.
Hitit devleti M.Ö. 1200 yıllarında başlayan ve Ege-Trakya üzerinden gelen kavimlerin
saldırısı ile yıkıldı. Anadolu üç yüzyıl karanlığa gömüldü. Hititler 9. yüzyılda Güney
Anadolu da “Geç Hitit şehir devletleri”’ni kurdular. Bu devletlere Asurlular son verdiler.
ÖMRİYE KARATAŞ TARİH ÖĞRETMENİ GEBZE
5.
6.
7.
8. Hitit Savaşçısı
İNCELENECEK SİTELER
http://www.corumkulturturizm.gov.tr/TR/belge/1-65395/hitit-tarihi--mo-
1650---1200-.html
Bu site İncelenebilir.
http://yazarlikyazilimi.meb.gov.tr/Materyal/corum/hititler/index.html
Hititler ile ilgili Yazarlık Yazılımı MEB
http://www.anadoluuygarliklari.com/hititler
9. Başkentleri:Hattuşa
Anadolu'da ilk kez organize devlet kuran Hititleri'in başkenti olan Boğazköy (Hattuşa),
dağlık-engebeli bir arazi kurulmuş olup Çorum,a uzaklığı 82 km'dir.
Boğazköy'ün gerçek tarihi M.Ö. 1900'den az sonra başlar. Geç Hitit ve Asur
belgelerinden öğrendiğimize göre Boğazköy; Hattuştu ve Pijusti adlı krallarla son
bulan bir hanedanlığın merkezi idi. M.Ö. 19. ve 18. yy.'da Hitit öncesi'deki dönemde
Boğazköy'de, Hattiler ve Asurlu tüccarlar da konaklamaktaydılar. Şehirde Asurlu
tüccarların ticaret yaptıkları "karum" denilen bir pazar yeri bulunmaktaydı.
Boğazköy, M.Ö. 1200 yıllarına kadar Hititler'in başkenti olma özelliğini korumuştur. İlk
Hitit kralı olarak Hattuşa'lı anlamına gelen Hattuşili'yi görüyoruz.
Kentin asıl merkezini büyük kale teşkil eder. Büyük kalenin kuzeybatı yamacında Hitit
İmparatorluk dönemine ait özel evler ile Büyük Mabed'in yer aldığı "aşağı şehir"
bulunmaktadır. Şehrin güney kısmını teşkil eden "yukarı şehir"; M.Ö. 13. yy kralları
tarafından yapılmış sandık şeklindeki surlarla çevrilmiştir. Bu surda Kral Kapısı,
Potern, Sfenskli Kapı, Aslanlı Kapı yer almaktadır. Yukarı şehir içinde Yenice kale ve
Sarıkale tahkim edilmiş olarak yapılmıştır.
http://www.youtube.com/watch?v=WEs2cRLmtcY&feature=related
Başkent Hattuşa izlenebilir.
12. KADEŞ SAVAŞI
Mısır'ın üstünlüğünü yeniden kurmakta olağanüstü atılımlara girişen II. Ramses ve
eskiçağın bu en güçlü hükümdarının karşısına dikilmesi gereken de Muvattalis'ti. Yalnızca
piyadelerin savaştığı dönemler, İ.Ö. 2000. binyılın ortalarında kalmıştı, çünkü artık savaş
arabaları kullanılıyordu.
Mısırlıların hafif ve sürücü dışında yalnızca bir savaşçının binebileceği arabalarına karşı,
Hititlerin daha ağır ve sürücü dışında iki savaşçı taşıyabilen arabaları vardı. Bu arabalar,
Mısırkılarınkinden daha ağır olmakla beraber, üzerindeki savaşçı sayısı açısından orduya
üstünlük sağlıyordu. Mısır kaynaklarına göre Kadeş savaşına giden Hitit ordusunda 3 bin
500 araba, ve 17 bin yaya asker bulunuyordu.
14. KISA DERS NOTLARI
Anadolu'ya Kafkaslar'dan geldikleri tahmin edilmektedir.
Kızılırmak çevresinde kurulmuştur. Başşehirleri HATTUŞAŞ (Boğazköy)'dır.
Hititler Suriye toprakları için Mısır ile yaptıkları savaş sonucunda KADEŞ
ANTLAŞMASINI imzaladılar. Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk antlaşmadır.
Hititler'de asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı. Bu meclis kralın
yetkilerini kısıtlıyordu.
Hititlerde kraldan sonra en yetkili kişi TAVANANNA denilen kraliçeydi.
Hititler krallarının hayatlarını anlatan ANAL adını verdikleri yıllıkları hazırlayarak,
tarafsız TARİH YAZICILIĞI'nı başlatmışlardır.
Hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları yapmışlardır. ( İvriz ve Yazılıkaya
Kabartmaları Hititlere aittir.)
Hititler Asurlular tarafından yıkıldılar.
ÖMRİYE KARATAŞ/TARİH ÖĞRETMENİ GEBZE
