www.doktorix.com

1. HBTCHBTC
Hasta Başı Test Cihazı (POCTHasta Başı Test Cihazı (POCT))
Kullanım,Temizlik,Kalibrasyon TalimatıKullanım,Temizlik,Kalibrasyon Talimatı
www.doktorix.comwww.doktorix.com

2. HBTCHBTC Kan gazıKan gazı cihazları vecihazları ve
GlukometreGlukometre yi içerir.yi içerir.

3. Glukometre Nedir?Glukometre Nedir?
 Bir laboratuar cihazı olmasına rağmenBir laboratuar cihazı olmasına rağmen
hastanenin servis katlarında veya evhastanenin servis katlarında veya ev
kullanıcılarının da kullandığı küçük cepkullanıcılarının da kullandığı küçük cep
tipi elektronik cihazlardır.Bu cihazlarıntipi elektronik cihazlardır.Bu cihazların
yanında şeker ölçüm stripleriyle birlikteyanında şeker ölçüm stripleriyle birlikte
bir adet kalibratör verilir ve o kutudakibir adet kalibratör verilir ve o kutudaki
şeker striplerinin ölçümleri bu kalibratörleşeker striplerinin ölçümleri bu kalibratörle
ayarlanır.ayarlanır.

4. DİKKAT EDİLECEKDİKKAT EDİLECEK
NOKTALARNOKTALAR
 Oysa bu aslında sadece elektronik birOysa bu aslında sadece elektronik bir
ayardır ve cihazın elektronik yöndenayardır ve cihazın elektronik yönden
doğru çalıştığının teyididir.Testdoğru çalıştığının teyididir.Test
sonucunun doğru olması için şekersonucunun doğru olması için şeker
stribinin de doğru çalışmalı yanistribinin de doğru çalışmalı yani
üretim hatası olmamalı, son kullanımüretim hatası olmamalı, son kullanım
süresi geçmiş olmamalı, kapağı açıksüresi geçmiş olmamalı, kapağı açık
ve nemli ortamda kalıp bozulmuşve nemli ortamda kalıp bozulmuş
olmamalıdırolmamalıdır

5. FARKLARFARKLAR
 Bu tip cihazla yapılan ölçüm ileBu tip cihazla yapılan ölçüm ile
laboratuar da yapılan ölçümdenlaboratuar da yapılan ölçümden
farklıdır. Farkın en önemli sebebifarklıdır. Farkın en önemli sebebi
glukometre ile parmak ucundanglukometre ile parmak ucundan
alınan tam kandaki seker düzeyininalınan tam kandaki seker düzeyinin
ölçülmesidirölçülmesidir

6. FARKLARFARKLAR
 Laboratuvarlar da ise kan genellikleLaboratuvarlar da ise kan genellikle
koldaki damardan alınır,kanınkoldaki damardan alınır,kanın
eritrosit,lökosit,trombosit dediğimizeritrosit,lökosit,trombosit dediğimiz
şekilli elemanları ayrılır ve sıvı kısmışekilli elemanları ayrılır ve sıvı kısmı
olan plazmadaki seker düzeyiolan plazmadaki seker düzeyi
ölçülür.Bulunan değerler evdeölçülür.Bulunan değerler evde
okunanlardan % 10-15 düzeyindeokunanlardan % 10-15 düzeyinde
daha yüksek olabilir, tokluk kanındadaha yüksek olabilir, tokluk kanında
bu fark daha da artabilirbu fark daha da artabilir

7. KONTROLKONTROL
 Acil olarak kan şekerini ölçen buAcil olarak kan şekerini ölçen bu
küçük cihazlarındaküçük cihazlarında
kalibrasyonları,merkez laboratuardakalibrasyonları,merkez laboratuarda
ki otoanalizör ile aynı kontrol kanıki otoanalizör ile aynı kontrol kanı
cross çalışarak yapılmalıdır . 15cross çalışarak yapılmalıdır . 15
GÜNDE BİR yapılan bu kontrolGÜNDE BİR yapılan bu kontrol
sonuçları sorumlu Biyokimya uzmanısonuçları sorumlu Biyokimya uzmanı
hekim tarafından kaşe/imza ile kayıthekim tarafından kaşe/imza ile kayıt
altına alınır.altına alınır.

8. KONTROLKONTROL
 Hastanemizde HBTC sorumlularıHastanemizde HBTC sorumluları
tarafından 15 günde bir cihaza bakımtarafından 15 günde bir cihaza bakım
yapılır.yapılır.
 15 günde bir cihaz laboratuvara15 günde bir cihaz laboratuvara
indirilerek biyokimya otoanalizörüyleindirilerek biyokimya otoanalizörüyle
kıyaslanılır.kıyaslanılır.
 6 ayda bir kalibre edilir.6 ayda bir kalibre edilir.

9. KONTROLKONTROL
 Bu küçük mobil cihazlarBu küçük mobil cihazlar
numaralandırılarak takip edilmeli,numaralandırılarak takip edilmeli,
şayet ölçüm sonuçları arasında % 20şayet ölçüm sonuçları arasında % 20
den büyük fark var ise cihazden büyük fark var ise cihaz
“Kullanım Dışı” olarak tasnif edilerek“Kullanım Dışı” olarak tasnif edilerek
depoya kaldırılmalıdır.depoya kaldırılmalıdır.

10. REFERANS ARALIKLARIREFERANS ARALIKLARI
 Kabul Kriteri:Kabul Kriteri:
Koldan venöz kan alınarak bakılan plazmaKoldan venöz kan alınarak bakılan plazma
glikozu açlıkta 80-100 mg/dl normalglikozu açlıkta 80-100 mg/dl normal
değerler olarak kabul edilir.değerler olarak kabul edilir.
 2. saat tokluk değerleri 80-140 mg/dl2. saat tokluk değerleri 80-140 mg/dl
arasındaki değerler sağlıklı insan normalarasındaki değerler sağlıklı insan normal
değerleridir.değerleridir.
 Sağlıklı insanda kan sekerinin düşükSağlıklı insanda kan sekerinin düşük
olduğunun kabul edildiği değer 60 veolduğunun kabul edildiği değer 60 ve
altıdır. 60-80 aralığı güvenlik aralığıdır.altıdır. 60-80 aralığı güvenlik aralığıdır.

11. HBTC KURALLARIHBTC KURALLARI
 Klinikte her hasta bası test cihazı için bir klinikKlinikte her hasta bası test cihazı için bir klinik
yetkilisi belirlenmeliyetkilisi belirlenmeli
 Görev tanımı yapılmalıGörev tanımı yapılmalı
 Klinik yetkilisine eğitim;Klinik yetkilisine eğitim;
 Preanalitik, analitik ve post analitik evreler,Preanalitik, analitik ve post analitik evreler,
 Kalite kontrol değerlendirme kuralları,Kalite kontrol değerlendirme kuralları,
 Cihazın temizliği ve bakımı,Cihazın temizliği ve bakımı,

12. HBTC KURALLARIHBTC KURALLARI
 Hasta bası test cihazlarının kalibrasyon ve içHasta bası test cihazlarının kalibrasyon ve iç
kalite kontrol sonuçları saklanmalıkalite kontrol sonuçları saklanmalı
 Kalibrasyon ve kalite kontrol sonuçlarında birKalibrasyon ve kalite kontrol sonuçlarında bir
uygunsuzluk tespit ettiğindeuygunsuzluk tespit ettiğinde
 Arıza durumunda sorunun çözümlenmesi için ilgiliArıza durumunda sorunun çözümlenmesi için ilgili
firmayla iletişime geçmeli ve konu hakkındafirmayla iletişime geçmeli ve konu hakkında
labratuvarın hasta bası cihaz yetkilisinilabratuvarın hasta bası cihaz yetkilisini
bilgilendirmelibilgilendirmeli
 Çalışılmış olan tüm hasta sonuçları kayıt altındaÇalışılmış olan tüm hasta sonuçları kayıt altında
tutulmalıtutulmalı

13. HBTC KURALLARIHBTC KURALLARI
 Hasta Başı Test Cihazlarının (HBTC)Hasta Başı Test Cihazlarının (HBTC)
kullanımı düzenlenmelidirkullanımı düzenlenmelidir ..
 HBTC’nın kullanıldığı bölümlerdeHBTC’nın kullanıldığı bölümlerde
sorumlular belirlenmelidir.sorumlular belirlenmelidir.
 HBTC’nın envanteri tutulmalıdır.HBTC’nın envanteri tutulmalıdır.
 HBTC’nin bakımı ve temizliğiHBTC’nin bakımı ve temizliği
yapılmalıdır.yapılmalıdır.
 HBTC için kalibrasyon ve kaliteHBTC için kalibrasyon ve kalite
kontrol testleri çalışılmalı ve kayıtkontrol testleri çalışılmalı ve kayıt
altına alınmalı,altına alınmalı,

14. HBTC KURALLARIHBTC KURALLARI
 Kalite kontrol sonuçlarındaKalite kontrol sonuçlarında
uygunsuzluk tespit edilmesi halindeuygunsuzluk tespit edilmesi halinde
düzeltici önleyicidüzeltici önleyici faaliyetfaaliyet
başlatılmalıdır.başlatılmalıdır.

15. HBTC’yi kullanacak çalışanlaraHBTC’yi kullanacak çalışanlara;;
 Çalışılacak testlerin preanalitik, analitik veÇalışılacak testlerin preanalitik, analitik ve
post analitik evrelerinde dikkat edilmesipost analitik evrelerinde dikkat edilmesi
gereken hususlar,gereken hususlar,
 Kalibrasyon ve kalite kontrol sonuçlarınınKalibrasyon ve kalite kontrol sonuçlarının
değerlendirilmesi,değerlendirilmesi,
 Cihazın temizliği ve bakımı hakkındaCihazın temizliği ve bakımı hakkında
eğitim verilmelidireğitim verilmelidir
 HBTC'de çalışılmış olan tüm testHBTC'de çalışılmış olan tüm test
sonuçları, hasta dosyasına kayıtsonuçları, hasta dosyasına kayıt
edilmelidir.edilmelidir.

16. Pre-Analitik(ÖlçümPre-Analitik(Ölçüm
öncesi) Evreöncesi) Evre
 Test istemiTest istemi
 Otomasyona kayıtOtomasyona kayıt
 Barkodun basılıp uygunBarkodun basılıp uygun
kap/tüplere etiketlenmesikap/tüplere etiketlenmesi
 Örneğin alınmasıÖrneğin alınması
 Laboratuara taşınmasıLaboratuara taşınması
 Örneklerin kabulüÖrneklerin kabulü
 Çalışma birimlerine göreÇalışma birimlerine göre
ayrılmasıayrılması
Analitik(Ölçüm) EvreAnalitik(Ölçüm) Evre
 Cihazın çalışmaya hazırlanmasıCihazın çalışmaya hazırlanması
 İç kalite kontrolünün, gerekirseİç kalite kontrolünün, gerekirse
kalibrasyonların yapılmasıkalibrasyonların yapılması
 Kontrol sonuçlarınınKontrol sonuçlarının
değerlendirilmesideğerlendirilmesi
 Örneklerin çalışılmasıÖrneklerin çalışılması
Post-
Analitik(Ölçüm
sonrası) Evre
 Sonuçların kontrolü veSonuçların kontrolü ve
onaylanmasıonaylanması
 Rapor edilmesiRapor edilmesi

17.  Pre-AnalitikPre-Analitik
HatalarHatalar
 Hastanın durumuHastanın durumu
(açlık,tokluk,ilaç(açlık,tokluk,ilaç
alımı,muayene öncesialımı,muayene öncesi
vs.)vs.)
 Hatalı/Eksik test istemiHatalı/Eksik test istemi
 Yanlış barkotlamaYanlış barkotlama
 Uygunsuz örnekUygunsuz örnek
alımı(infüzyon yapılanalımı(infüzyon yapılan
koldan)koldan)
 Yanlış tüpe kan alımıYanlış tüpe kan alımı
 Eksik yada fazla örnekEksik yada fazla örnek
alımıalımı
 UygunsuzUygunsuz
transfer(beklemiştransfer(beklemiş
örnekler)örnekler)
• Analitik Hatalar
 Personel hataları
 Hatalı ölçüm yapan pipet vs.
 Reaktiflerin bozulması
 Cihaz hataları
• Post-Analitik
Hatalar
 Yanlış/eksik raporlama
 Sonuçların gecikmesi
 Hatalı yorumlama
• Preanalitik hata : % 65
• Analitik hata : % 15
• Postanalitik hata : % 20

18. Kan Şekeri Cihazı GünlükKan Şekeri Cihazı Günlük
TemizliğiTemizliği
 Cihazın kısımlarını sıcak yüzeyle temasCihazın kısımlarını sıcak yüzeyle temas
ettirmeyiziniz.ettirmeyiziniz.
 Cihaz özel bir bakım gerektirmez.CihazaCihaz özel bir bakım gerektirmez.Cihaza
kan veya solüsyon bulaşmadıkça temizliktekan veya solüsyon bulaşmadıkça temizlikte
gerektirmez.gerektirmez.
 Cihaza ve test yerine kir,toz,kanCihaza ve test yerine kir,toz,kan
bulaşmasını önleyiniz.bulaşmasını önleyiniz.
 Her kullanım sonrası kabında muhafazaHer kullanım sonrası kabında muhafaza
ediniz.ediniz.

19. Kan Şekeri Cihazı GünlükKan Şekeri Cihazı Günlük
TemizliğiTemizliği
 Cihazın dışını nemli sabunlu bezleCihazın dışını nemli sabunlu bezle
silebilirsiniz.silebilirsiniz.
 Cihaz hassas olduğu için gerekenCihaz hassas olduğu için gereken
önemi gösteriniz.önemi gösteriniz.

20. DAİMADAİMA
GÜLÜMSEYİN.GÜLÜMSEYİN.
NE KADAR SOĞUKNE KADAR SOĞUK
OLSANIZ DAOLSANIZ DA
SICAKSICAK
GÖRÜNÜRSÜNÜZGÖRÜNÜRSÜNÜZ
TEŞEKKÜRLER…TEŞEKKÜRLER…