www.doktorix.com

1. Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi
www.doktorix.com

2. Temizlik / Hastane temizliği
 Temizlik insan hayatında temel bir ihtiyaç
 Hastane temizliği ise zorunluluktur
Hastanelerde “Temiz bir çevre ortamı”
enfeksiyonları önlemede önemli rol oynar.

3. Amaç
 Hastane ortamından kaynaklanabilecek
enfeksiyonları önlemek.
 Hasta, hasta yakını ve hastane çalışanları
için sağlıklı bir ortam oluşturmak.
 Temizlik kurallarını belirlemek ve
uygulanmasını sağlamak.

4. Alan Sınıflaması (Enfeksiyon
Risk Sınıflaması)
 Yüksek riskli alanlar
 Orta riskli alanlar
 Düşük riskli alanlar

5. Yüksek Riskli Alanlar
 Yenidoğan ünitesi
 Ameliyathane ve Yoğun bakım üniteleri,
 Acil ve Hemodiyaliz ünitesi
 Kemik iliği ve organ nakli üniteleri,
 İzolasyon ve nötropenik hasta odaları,
 Otopsi salonu, doğumhane,laboratuar,sterilizasyon
ünitesi
Temizlik + dezenfeksiyon

6. Orta Riskli Alanlar
 Hasta odaları,mutfak,radyoloji,poliklinikler,eczane
Düşük Riskli Alanlar
 Hemşire, doktor odaları, ofisler, kafeterya,
koridorlar ve depolar,idari bölümler
• Temizlik

7. Temizlikte Kullanılan
Malzemeler

8. Genel temizlik kuralları
 Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih
edilmelidir.
 Bez ve kova renkleri kullanım alanına göre
belirlenmelidir.
 Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez
değiştirilmelidir.
 Kirlenen bezler sıcak su ve dezenfektanlı
solüsyonla yıkanıp kurutulduktan sonra
kullanılmalıdır.

9. Genel temizlik kuralları
 Dezenfeksiyondan önce deterjanlı ılık su ile ön temizlik
yapılır.
 Temizleme ve dezenfeksiyon işlemi temiz alandan kirli
alana doğru yapılır.
 Kuru süpürge / elektrik süpürgesi kullanılmamalıdır.
 Islak mop kullanılmalıdır.

10. Genel temizlik kuralları
 Riskli alanların temizliğinde hazırlanan temizlik suyu
sık sık değiştirilir.
 Her paspaslama öncesi yeni temizlik solüsyonu
hazırlanır.
 Önce çöpler alınıp, görünen kirler temizlenir ve
tozlar alınır.

11.  Toz alma dışında her tür temizlik işlemi sırasında
uygun eldiven giyilmeli, işlem bitiminde eldiven
çıkarılıp el hijyeni sağlanmalıdır.
 Ellerinde yara, çizik, vb. bulunan temizlik
personeli toz alma işlemi sırasında steril olmayan
temiz eldiven giymelidir.

12. Genel temizlik kuralları
 Tuvalet, banyo ve lavaboların temizlik
malzemeleri ayrı olmalıdır.
 Amonyak ve klor içeren kimyasallar
karıştırılmamalıdır.
 Klorlu ovma ürünleriyle temizlendikten sonra bol
su ile durulanmalıdır.
 Dezenfektan kullanıldığında doğru
konsantrasyonda hazırlanmalıdır.

13.  Eldivenli ellerle kapı kolu, telefon, masa,
vb. yüzeylere temas edilmemelidir.

14. Hasta bakım alanlarında zemin
temizliği
 Zeminlerin dezenfeksiyonunun , düzenli
deterjanlı su ile yapılan temizliğe bir
üstünlüğü olmadığı ispatlanmıştır.
Çevrede dirençli bakterilerin olduğu tahmin
ediliyorsa DEZENFEKSİYON uygulanır.

15. Yüzey Temizliği ve Dezenfeksiyonu
 Her alan için ayrı solüsyon, ayrı renk
kova ve ayrı renk bez kullanılmalıdır.
 Bir alanda kullanılan solüsyon ve bezler
diğer odada kullanılmaz.

16.  Tuvalet temizliği için kullanılan eldivenler
ve malzemeler diğer alanların temizliğinde
kesinlikle kullanılmamalıdır

17. Mop Seçimi ve Kullanımı
Mop Tipi Kullanım Amacı
Mavi mop Kuru süpürme
Beyaz mop Nemli silme ve bakım
Saçaklı mop Islak silme

18.  Genel ilkeler
 Kirli mop ile temizlik yapılmamalı, kirlenen moplar
sıcak su ve deterjanla çamaşır makinasında
yıkanıp kurutularak saklanmalıdır.
 Gün sonunda tüm moplar mutlaka sıcak su ve
deterjanla çamaşır makinasında yıkanıp
kurutularak saklanmalıdır.
 Saçaklı mop kullanımında zemin ıslak
bırakılmamalı, kurulama işlemi yapılmalı ve
kirlenme, kayma ve düşmeleri önlemek için uyarı
levhaları konulmalıdır.

19. Çift Kovalı-Presli Paspas Arabası Kullanımı
 Paspas ilk kez kullanılıyor ise sıcak su ve
deterjanla çamaşır makinasında yıkanarak
havlarından arındırılmalıdır.
 Paspaslama için kullanılacak su ılık olmalıdır.

20. Çift Kovalı-Presli Paspas Arabası Kullanımı
MAVİ kova temiz suyun, KIRMIZI kova
kirli suyun simgesidir.
Presten akan kirli su her zaman kırmızı
kovaya akacağı için pres mutlaka kırmızı
kovaya takılı olmalıdır.
Pres asla mavi kovaya takılmaz.

22.  Genel ilkeler
 Kan ve vücut sıvıları ile kirlenme olmadığı sürece
temizlik su ve sıvı deterjanla yapılmalıdır
.
 Kapı kolları sıvı deterjanla yıkanmış bez ile silinmeli
ve kurulanmalıdır.
 Banyo ve tuvaletlerin temizliği en sona bırakılır.
 Kirli mop kat arabasındaki kirli bölümüne konulur ve
temiz bir mopla banyo/tuvalet zeminindeki atıklar
uzaklaştırılır.

23. EŞYA VE YÜZEY TEMİZLİĞİNDE BEZ, KOVA VE ELDİVENLERİN KULLANIM ALANLARINA GÖRE RENKLERİ
BEZ RENGİ KULLANIM ALANI KOVA RENGİ ELDİVEN
MAVİ
Masa, etejer, hasta yatak ve karyolası, cam önü, kapı kolları, sedye,
tekerlekli sandalye, tıbbi cihazlar, acil arabası, tedavi arabası, çamaşır
arabası
MAVİ PLASTİK
YEŞİL Tüm ıslak alanlar, banyo, duş, fayans, lavabo, çöp YEŞİL PLASTİK
SARI
Koridor, banko, doktor, hemşire, tedavi odaları, telefon, ilaç dolapları,
buzdolabı
SARI PLASTİK
PEMBE
WC, Klozet, sifon tankı, kan ve kan ürünleri temas etmiş yerler, enfekte
hasta odası (izolasyon odası) hasta kan alma koltukları, laboratuvar,
pnömatik sistemler
KIRMIZI PLASTİK
BEYAZ Mutfak, yemekhane BEYAZ LATEKS
NOT: * Her tür temizlik işlemi sırasında uygun eldiven giyilmeli, işlem bitiminde eldiven çıkarılıp eller yıkanmalı, *Eldivenli
ellerle kapı kolu, telefon, masa, asansör düğmeleri vb. yüzeylere temas edilmemelidir.
*Acil, anjio, çamaşırhane, endoskopi birimleri bez renklerini plandaki gibi kullanacaktır.
* Sterilizasyon hizmeti olan birimlerdeki hasta bakım alanlarında bez renkleri Merkezi Sterilizasyon Ünitesi tarafından
belirlenir.
KLOZET VE TUVALET TEMİZLİĞİNDE KULLANILAN FIRÇALAR KESİNLİKLE ZEMİN VE DUVARLARIN TEMİZLİĞİNDE
KULLANILMAMALIDIR.

25. El teması az olan yüzeyler
 Rutin hasta bakım
alanlarındaki yatay
yüzeyler (pencere kenarları
sert zemin)
 Düzenli şekilde
 Kirlenme ve sıçrama
olduğunda
 Hasta taburculuğunda
temizlenir

26. El teması az olan yüzeyler
 Rutin hasta bakım
alanlarındaki
 Duvarlar
 Pencere perdeleri
 Jaluzi
 Pencereler
 Kirlilik gözle görülür
olduğunda yıkanmalıdır

27. El teması fazla olan yüzeyler
 El temasının az olduğu yüzeylere oranla
daha sıklıkla temizlenmeli/dezenfekte
edilmelidir

28. Yüksek Riskli Alanlarda
 Yer ve yüzeyler her gün düzenli olarak kirlendikçe
ve hasta taburculuğunda temizlenir
 İzolasyon odaları için ayrı solüsyon hazırlanır
 Temizliğe ek olarak temizlik sonrası %1-2 (500-
1000 ppm) klorlu su ile dezenfeksiyon uygulanır.
 Dezenfeksiyon işleminde silme sonrası durulama
ve kurulama yapılmaz.

29. İzolasyon odası
Zeminler
 Her vardiyada en az iki kez ve
gerektiğinde daha sık temizlenip
dezenfeksiyonu sağlanır

30. İzolasyon odası
Bütün malzemeler
Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır + yüzey
dezenfektanı veya %1 sodyum hypoklorid ile
temizlenir.

31. İzolasyon odası
Şilteler, Yastıklar
 Plastik koruyucu kullanılır. Hasta aralarında ve
gerektiğinde deterjanlı su ile temizlenir. Yüzey
dezenfaktanı veya %1 sodyum hypoklorid ile
dezenfekte edilir

32. • En az günde bir kez temizlenir, zemini ıslak paspas ile
silinir
• Bulaşık süngeri/bezi, kesme tahtaları, tezgah yüzeyleri iş
bitiminde su/sabun/klorlu ürünlerle temizlenir ve kuru kalması
sağlanır
•Buzdolabı temizliği uygun aralıklarla yapılır. Bulaşık makinesi
kendini temizlemesi için belli aralıklarla boş çalıştırılır

33. Yer ve yüzeylere organik
madde bulaşı varlığında
Organik madde (kan, cerahat, idrar vb.) Döküldüğünde Yapılacak
Temizlik
 1. Koruyucu giysi ve eldiven giyilir.
 2. Kan ve diğer potansiyel riskli materyal ile bulaşı olan kirli alan
pamuk veya kağıt havlu ile yoğunlaştırılır, üzerine klor
solüsyonu % 10 (5000 ppm) dökülür. 10 dakika beklenir. Kırmızı
poşetli enfekte atık kovasına atılır ve sonra klor solüsyonu (500
ppm) ile ıslak paspas yapılır.
 3. Temizlikten sonra paspas başlığı değiştirilir.
 4. İşlem sonrası paspas dezenfekte edilir, eller yıkanır.
 5.Kullanılan kağıt havlu enfekte atık kutusuna atılır

35. Hastane Ortamında Bulunan Diğer
Yüzeylerin Periyodik Temizliği

36. Risk Düzeyi Hastane Bölümü Uygun Temizlik
Yüksek riskli
alanlar
Ameliyathane, yoğun bakım üniteleri,
hemodiyaliz, infeksiyon kontrol
komitesi tarafından belirlenen özel
alanlar (allojeneik/otolog kemik
iliği nakli yapılan hastaların
odaları, solid organ nakli yapılan
hastaların odaları, nötropenik
hasta odaları, izolasyon odaları,
otopsi salonu, vb.)
Temizlik +
dezenfeksiyon
Orta riskli
alanlar
Laboratuvarlar, hasta odaları (banyo
ve tuvaletler dahil), mutfak
Temizlik*
Düşük riskli
alanlar
Hemşire, doktor odaları (banyo ve
tuvaletler dahil), ofisler, kafeterya,
koridorlar ve depolar
Temizlik*
*Yüzeylerin vücut sıvı ve salgıları ile kirlenmesi durumunda temizliğe ek olarak
dezenfeksiyon sağlanmalı

37.  Gerekli görülen durumlarda periyot
beklenmeden temizlik yapılır.
 Yüzeylerde kan ve vücut sıvıları ile kirlenme
var ise temizliğe ek olarak dezenfeksiyon
yapılır.
 Kirli çamaşır arabaları günde en az bir kez
temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

38. Hastane Ortamında Bulunan
Diğer Yüzeylerin Periyodik
Temizliği

39. Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek?
Sedye
Tekerlekli sandalye
Acil arabası
Her hasta arasında ve
kirlendikçe
Temizlik+Yüzey dezen
fektanı veya %1’ lik klorlu
su ile
Çamaşır arabası
Serum askıları
Günde en az bir kez ve
kirlendikçe
Su ve deterjanla silinmeli
Mobilyalar Günde bir kez Toz alma
Camlar Haftada bir kez
Cam temizleme maddesi ile
silme ve kurulama
Perdeler
Ayda bir kez ve
Kirlendikçe Yıkama
Duvarlar ayda bir
Su ve uygun deterjanla
silinmeli
Tavanlar 3 ayda bir
Su ve uygun deterjanla
silinmeli

40. Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek?
Tavan lambaları Haftada bir kez Toz alma
Radyatörler Günde bir kez
Haftada bir kez
Toz alma
Fırçalama
Ahşap bölgeler Günde bir kez Toz alma
Zemin Kirlendikçe Su ve uygun deterjanla silinmeli
Halı Kirlendikçe Su ve uygun deterjanla silinmeli
Baca kapakları
Havalandırma boşlukları
Ayda bir kez Mekanik temizlik ve kuru
vakum uygulama
Teras ve çatı
Haftada bir kez Süpürme ve yıkama

41. Temizlik malzemelerinin
temizliği
 Kullanılan fırçalar, toz bezleri paspaslar ve moplar
yıkanıp 20 dakika %1’lik klorlu suda bekletildikten
sonra kuru bir şekilde muhafaza edilir
 Temizlik bezleri, mop ve paspaslar ayrı çamaşır
makinesinde yıkanır.

42. TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ
YÖNETMELİĞİ
Mevzuat
22/07/2005 tarih ve 25883 sayılı resmi
gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir

43.  Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan evsel, tıbbi
ve tehlikeli atıkların üretildikleri yerlerde ayrı
toplanması, geçici olarak depolanması,
taşınması ve bertaraf edilmesidir
Kapsam

44. Atık Yönetiminin Genel İlkeleri
 Tıbbi atıkların oluşumunun ve miktarının
kaynağında en aza indirilmesi esastır
 Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile
karıştırılmaması esastır
 Tıbbi atıkların kaynağında diğer atıklardan ayrı
olarak toplanması, biriktirilmesi, taşınması ve
bertarafı esastır
 Tıbbi atık üreticileri atıkların bertarafı için
gerekli harcamaları karşılamakla yükümlüdür

45. Atık Yönetiminin Genel İlkeleri
 Tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarının, belediyelerin
ve özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle
ilgili personellerinin periyodik olarak eğitimden ve
sağlık kontrollerinden geçirilmesi esastır
 Sağlık kuruluşları ve belediyeler, oluşan, taşınan ve
bertaraf edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına
almakla yükümlüdür

52. Temel İlkeler
 Evsel nitelikli atıklar ile tıbbi atıklar aynı taşıma
arabası ile aynı anda taşınmamalıdır.
 Tıbbi atık içeren çöp torbalarından birisinin
toplama veya taşıma sırasında patlaması halinde
bu torba hemen ikinci bir kırmızı çöp torbasının
içine konmalıdır.
 Patlama sonucu kirlenen yüzey temizlenir ve
dezenfekte edilir.

53. Temel İlkeler
 Kırmızı çöp torbaları normal servislerde ve
polikliniklerde tedavi odalarında,
 Yoğun Bakım Ünitelerinde, Ameliyathane ve
Hemodiyaliz Ünitesinde ofis alanları dışında tüm
alanlarda bulundurulmalıdır.
 Hasta bakım hizmeti verilen tüm alanlarda (hasta
odası, muayene ve tedavi odaları, ameliyathane,
hemodiyaliz, vb.) kesici-delici alet kutusu
bulundurulmalıdır.

54. Temel İlkeler
 Kırmızı çöp torbası bulunmayan bir alanda üretilen
tıbbi atık en yakındaki kırmızı torbalı çöp kovasına
veya kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır.
 Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah bir çöp
poşetinin içinde tıbbi atık bulunduğunun görülmesi
durumunda temizlik personeli bu çöp poşetini uygun
boyda kırmızı bir çöp poşetinin içine koyarak tıbbi
atık şeklinde ortamdan uzaklaştırmalıdır.
 Kesinlikle ayrıştırma yapma yoluna gidilmemelidir

55. Temel İlkeler
 Kırmızı çöp torbası bulunmayan bir alanda üretilen
tıbbi atık en yakındaki kırmızı torbalı çöp kovasına
veya kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır.
 Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah bir çöp
poşetinin içinde tıbbi atık bulunduğunun görülmesi
durumunda temizlik personeli bu çöp poşetini uygun
boyda kırmızı bir çöp poşetinin içine koyarak tıbbi
atık şeklinde ortamdan uzaklaştırmalıdır.
 Kesinlikle ayrıştırma yapma yoluna gidilmemelidir

56. İYİ ÇALIŞMALAR