AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE HARMANLANMIŞ ÖĞRENME ORTAMLARI

1. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME
HARMANLANMIŞ ÖĞRENME
ORTAMLARI
HAVVA NUR ÖZDEMİR
DOÇ.DR. AĞAH TUĞRUL KORUCU

2. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME
Karma öğrenme, hibrit öğrenme, karışık
öğrenme olarak da bilinen harmanlanmış öğrenme en
sade tanımıyla geleneksel eğitim metodunun çevrimiçi
(online) eğitim materyalleriyle zenginleştirilmesi yani
harmanlanması olarak tanımlanmaktadır . Kullanılan
teknolojilerin yanı sıra farklı eğitim
felsefelerinin geleneksel öğrenme ortamında birlikte
kullanılması da harmanlanmış öğrenme olarak
tanımlanmaktadır.

3. Harmanlanmış
öğrenmedeki denge
çevrimiçi ağırlıklı
eğitim veren bir
kurumun verimliliği
arttırmak amacıyla
çevrimiçi eğitime ek
olarak yüz yüze ders
vermesi olarak da
düşünülebilir.

4. HARMANLANMIŞ ÖĞRETİM MODELLERİ
Yüz Yüze Model
Tüm karma öğrenme modelleri arasında yüz yüze
model tipik bir okul yapısına en yakın modeldir. Bu
yaklaşımla, online öğretimin verilmesine duruma
göre karar verilir. Yani, karma öğrenmenin herhangi
bir biçimine belli bir sınıftaki sadece belli öğrenciler
katılırlar. Yüz yüze yaklaşımı zorlanan veya
seviyelerinin üstünde çalışan öğrencilerin sınıfta
teknolojiyi kullanarak kendi hızlarında gelişme
kaydetmelerini sağlamaktadır.

5. Rotasyon Modeli
Karma öğrenmenin bu versiyonunda öğrenciler
belli bir programa göre farklı istasyonlar arasında
–online çalışarak veya öğretmenle yüz yüze vakit
geçirerek- dönüşümlü olarak çalışırlar. Rotasyon
model ilköğretim okullarında daha çok
kullanılmaktadır – Kaliforniya’daki karma öğrenme
yaklaşımı kullanan ilköğretim okullarının yüzde
80’i rotasyon modelini takip etmektedir.

6. İstasyon Rotasyon Modeli
İstasyon rotasyon modelinde öğrenciler belli bir derste
veya konuda belli sürelerde en az bir tanesi online olan
farklı öğrenme istasyonlarında çalışırlar. Diğer
istasyonlarda küçük grup veya tüm sınıf öğretimi, grup
projeleri, kişiye özel ders verme ve kalem-kâğıt
ödevleri gibi çalışmalar yapılabilir.
Bazı uygulamalarda tüm sınıf aktiviteler arasında
birlikte geçiş yaparken, bazı uygulamalarda da sınıf iki
küçük grup rotasyonuna ayrılır. İstasyon Rotasyon
Modelinde öğrenciler tüm istasyonlarda çalışırlar.

7. Laboratuvar Rotasyon Modeli
Laboratuvar rotasyon modelinde öğrenciler sınıf ile
bilgisayar laboratuvarı arasında belli sürelerle geçiş
yaparlar. Sınıf genellikle diğer öğrenme çalışmalarına
ayrılmıştır.
Laboratuvar rotasyon modeliyle İstasyon rotasyon
modeli arasındaki fark:
İstasyon rotasyon modelinde öğrenciler sınıf içindeki
istasyonlar arasında çalışırken, laboratuvar modelinde
online öğrenimlerini gerçekleştirdikleri sınıf dışındaki bir
öğrenme laboratuvarına giderek rotasyon
yapmaktadırlar.

8. Esnek Model
Geleneksel olmayan ve risk altında olan çok sayıda
öğrenciyi destekleyen okullar çoğunlukla esnek karma
öğrenme modelini tercih etmektedir. Bu yaklaşımda,
materyal önce online olarak verilir. Öğretmenler
gerektiğinde destek vermek için sınıftadır ancak,
öğrenciler bağımsız olarak öğrendikleri ve yeni
kavramların alıştırmasını dijital ortamda yaptıkları için
öğrenme öncelikle öğrencilerin kendi rehberliğinde
gerçekleşir.

9. Esnek modelde online öğrenme, öğrencileri bazen ofis
çalışmalarına yönlendirse bile, bir öğrencinin
öğreniminin bel kemiğidir ve öğrenciler öğrenme
deneyimlerini kendi spesifik ihtiyaçlarına göre en iyi
hale getirme amacıyla farklı öğrenme modelleri
arasında geçiş yapabilmektedirler. Aslında her
öğrencinin öğrenme modelleri arasında kendine özgü,
akıcı bir programı vardır. Öğretmen sınıftadır ve
öğretmen veya diğer yetişkinler gerektiğinde küçük
grup öğretimi, grup projeleri ve bireysel ders verme gibi
çalışmalarla esnek ve uyarlanabilir yüz yüze destek
vermektedir. Bazı uygulamalar önemli ölçüde yüz yüze
destek içerirken bazıları minimal yüz yüze destek
içermektedir.

10. Online Laboratuvar Modeli
Okullar gittikçe daha katı kaynak kısıtlamalarıyla karşı karşıya
oldukları için karma öğrenme online laboratuvar modeli
öğrencilerin okulda verilmeyen dersler de dahil olmak üzere
derslerini tamamlamalarına yardımcı olmaya yönelik
uygulanabilir bir seçenektir. Bu senaryoda, öğrenciler tamamen
online öğrenirler ama dersle ilgili çalışmayı tamamlamak için
belli bir bilgisayar laboratuvarına giderler. Laboratuvar yetişkin
gözetimindedir ancak bu yetişkinler öğretmen değildir. Bu model,
hem okulların normalde okulda öğretmeni bulunmayan veya
öğretmen sayısının yetersiz kaldığı dersleri vermelerini sağlar
hem de öğrencilerin başka öğrencilerin öğrenme ortamını
etkilemeden bir konuda kendi hızlarında çalışmalarını sağlar.

11. Bireysel Model
Liselerde popüler olan bu karma öğrenme modeli
öğrencilere okulda verilenlerin dışında ders alma fırsatı
vermektedir. Bu bireyler geleneksel bir okul ortamında
bulunacaktır, ancak aynı zamanda öğrenimlerini
uzaktan verilen online derslerle de desteklemeyi
seçmektedirler. Bu karma öğrenme yönteminin başarılı
olması için öğrencilerin öz motivasyonunun çok yüksek
olması gerekmektedir. Bireysel model Advanced
Placement dersleri almak isteyen veya okul
programına dâhil olmayan bir alanla ilgilenen
öğrenciler için idealdir.

12. Online Model
Yüz yüze modelin tam karşıtı, online modeldir.
Bu karma öğrenme modeli öğrencilerin uzaktan
çalıştığı ve materyalin ilk önce online ortamda
verildiği bir modeldir. Yüz yüze katılım isteğe
bağlıdır, ancak öğrenciler soruları olduğunda
genellikle öğretmenleriyle online ortamda
görüşürler. Bu karma öğrenme modeli günlük
programlarının daha esnek ve bağımsız olmasını
isteyen öğrenciler için idealdir.

13. Ters-Yüz Edilmiş Sınıf
Ters-yüz edilmiş sınıf veya tersine öğrenme yöntemi
teknolojinin sınıfta harcanan geleneksel zamanı tersine
çevirmek için kullanıldığı bir öğrenme yaklaşımıdır.
Geçmişte sınıf süresi öğrencilere ders anlatmak için
kullanılıyorsa, artık tersine bir modelde bu süre bireysel
öğrenmeyi teşvik etmek ve öğrencilere birebir yardım
etmek ve öğrenci-öğretmen etkileşimini geliştirmek için
kullanılmaktadır. Öğretim içeriği hala sınıfta verilebilir,
ancak bu içerik esas olarak sınıf dışında erişilecek
şekilde tasarlanmıştır; bu da derste zorlanan
öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmeleri için harika bir
yoldur.

14. Rossett ve Fraze harmanlanmış öğrenmenin
etkili bir şekilde kullanılabilmesi için 3 farklı
model önermektedir.
Çapa Harmanlama Modeli: Model,
tanımlayıcı ve somut bir sınıf etkinliği
ile başlayıp içinde çevrimiçi
kaynaklarla etkileşim, yapılandırılmış iş
yeri öğrenme faaliyetleri, çevrimiçi
öğrenme ve değerlendirme gibi
etkinliklerin yer aldığı daha bağımsız
deneyimler ile devam etmektedir.
Kitap Sonu Harmanlama Modeli:
Model, seminer öncesi Web üzerinden
planlama ve hazırlık, yüz-yüze seminer
ve seminer sonrası çevrimiçi
değerlendirme olmak üzere üç
bölümden oluşmaktadır.
Alan Harmanlama Modeli: Bu
modelde daha profesyonel bir
yaklaşımla çalışanların sürekli
erişebilecekleri ve kendilerini
geliştirebilecekleri bir öğrenme ortamı
sunulması hedeflenmektedir.

15. ÖĞRENME DEĞİŞKENLERİ VE
HARMANLANMIŞ ÖĞRENME TASARIMI
Uygun harmanlanmış öğrenme modeli seçmek doğru
tasarım için atılması gereken bir adımdır. Atılması
gereken bir diğer adım ise, hangi elementleri yüz
yüze ortamda, hangilerinin çevrimiçi ortamda
sunacağına karar vermektir

16. Alberts, Murray ve Stephenson öne sürdükleri 8 pedagojik ilkenin
harmanlanmış öğrenme ortamını tasarlama da yardımcı olabileceğini
ve ortam tasarlanırken dikkate alınması gerektiğini düşünmektedirler.
 Kazanıma dayalı öğrenme
 Aktif öğrenme
 İşbirlikçi öğrenme
 Öğrenci merkezli öğrenme
 Geribildirim
 Bağımsız öğrenme
 Öğrenme stilleri
 Yansıtma

17. FARKLI ÖĞRENME DURUMLARI İÇİN ÇEŞİTLİ
ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
Öğrenme etkinlikleri bağlama dayalı olarak geleneksel, eş
zamanlı ya da farklı zamanlı yaklaşımlar kullanarak
tasarlanabilir. Geleneksel yaklaşımlar öğrenciler ile eğitmen
arasında daha dinamik bir etkileşim sağlarken, eşzamanlı
yaklaşımlar çalışanlar için öğrenme etkinliklerinin mekandan
bağımsız hale getirmektedir. Farklı zamanlı yaklaşımlar ise,
bireysel farklılıkların sorun olmasının önüne geçmede diğer
yaklaşımlara göre avantaj sağlamakta öğrenme etkinliklerini
hem zamandan hem de mekandan bağımsız hale
getirmektedir.

18. KİŞİLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRENME
Öğrenciler farklı ön bilgi, yetenek, tercih ve öğrenme
stillerine sahip oldukları için onların bireysel farklılıkları
göz önünde bulundurularak tasarlanan öğrenme ortamları
herkese uygun bir modele dayanan ortamlara göre daha
başarılı olacaktır. Kişiselleştirilmiş öğrenmede tüm
öğrencilere sunulan tek yaklaşımdan ziyade genel yaklaşım
ile öğrenmenin gerçekleşmediği öğrencileri de dahil eden
tüm öğrencilerin ihtiyaçlarına yönelik bir yol izleyebileceği
çok amaçlı ve çeşitli araçlar sunabilen bir öğrenme ortamı
sunmak amaçlanmaktadır..

19. Kişiselleştirilmiş öğrenmeyi destekleyen birçok
uluslararası eğitim kurumu kişisel öğrenme ortamları
ile ilgili 4 önemli boyutta dikkat çekmiştir:
1) Öğrenci profilleri
2) Kişisel öğrenme yolları
3) Esnek öğrenme ortamı
4) Bireysel yetenek ve beceriler.

20. Öğrencilerin, kişiselleştirilmiş öğrenme ortamlarında
başarılı olabilmeleri için öğrenme ortamını
şekillendirebileceğinin farkında olma, çeşitli araçlara
başvurarak kendi öğrenmelerini şekillendirebilir ve
başarılı bir öğrenme gerçekleşebilmesi için
kendilerine uygun kaynaklara ulaşabilme, öğrenme
ortamının paydaşları ile işbirliği yapabilme gibi öz
yönelimli öğrenme becerilerini kazanabilmeleri
önemlidir.

21. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME VE
TEKNOLOJİ
Öğrenme yönetim sistemleri harmanlanmış öğrenme
ortamlarında en çok başvurulan teknolojik araçlardandır.
Ücretsiz, kolay ve esnek kullanım, erişilebilirlik, tartışma
konusu oluşturma, quiz oluşturma ve notlandırma gibi
standart seçenekleri ile kullanışlı bir eğitim aracıdır.

22. Web 2.0 araçları öğrenci merkezli harmanlanmış
öğrenme ortamları tasarlanmasına katkıda
bulunmaktadır. Web tabanlı araçlar kullanılarak
harmanlanmış öğrenme ortamları daha çok
oluşturulmaya başlanmıştır. Mobil teknolojiler
sayesinde harmanlanmış öğrenme ortamları
öğrencilere mekandan bağımsız bir şekilde
öğrenebilme fırsatı sunmuştur.