harmanlanmış öğrenme

1. HARMANLANMIŞ
ÖĞRENME
A D : B E R I TA N
S O YA D : Ç A Ğ ATA N
N O : 1 8 3 1 0 4 0 1 0 0 8
D A N I Ş A M A N : D O Ç . D R . A Ğ A H T U Ğ R U L KO R U C U

2. • Karma öğrenme, hibrid öğrenme, karışık öğrenme olarak da bilinen harmanlanmış
öğrenme en sade tanımıyla geleneksel eğitim metodunun çevrimiçi (online) eğitim
materyalleriyle zenginleştirilmesi yani harmanlanması olarak tanımlanmaktadır .
Kullanılan teknolojilerin yanı sıra farklı eğitim felsefelerinin geleneksel öğrenme
ortamında birlikte kullanılması da harmanlanmış öğrenme olarak tanımlanmaktadır.
• Online : Bu kısım daha çok öğrenmeye yönelik ilk kısımlardır ki bunlar bilgi ve kavrama
olarak düşünülebilir. Ayrıca bilginin kazanılması, tekrara ve bilgiye yönelik egzersizlere
bağlı olduğu söylenebilir.

3. • Yüz yüze : Bu kısım ise öğrenmeye yönelik daha ileri basamakları kapsamaktadır.
Sentez, analiz ve değerlendirme öğrenmenin ileri basamakları olarak sayabiliriz. Bu
kısım etkileşimlerle desteklenmelidir.
• Harmanlanmış Öğrenme : Harmanlanmış öğrenme geleneksel eğitimi desteklemek
amacıyla teknolojik materyallerin kullanılması olarak düşünülmemelidir. Harmanlanmış
öğrenmedeki denge çevrimiçi ağırlıklı eğitim veren bir kurumun verimliliği arttırmak
amacıyla çevrimiçi eğitime ek olarak yüz yüze ders vermesi olarak da düşünülebilir[3].

5. • Keller, Gagné , Bloom , Merrill, Clark ve Gery’ nin teorilerine bakarak harmanlanmış
öğrenme yönteminin 5 temel bileşeninin şunlar olduğu söylenmektedir:
• Eşzamanlı etkinlikler
• Öğrenci merkezli öğrenme
• İşbirliği
• Değerlendirme
• Performans destekleyici materyaller

7. • Eşzamanlı etkinlikler
Tüm öğrencilerin aynı anda kullanabileceği “sanal sınıflar” bu kategoriye örnek gösterilebilir.
Sanal sınıf uygulaması için öncelikle bir sunucu üzerinde ad alınması gereklidir. Sanal sınıfa
üye başvurularının kontrolü öğretmen tarafından yapılabildiği gibi bir sunucusu üzerinde sanal
sınıf açan bir eğitim kurumu için hocanın kontrolüne gerek kalmadan, kayıt kabul işleri
tarafından da yapılabilir. Katılımı ve sanal sınıfta yapılacak tartışmaların kalitesini dolayısıyla
dersin kalitesini artırmak amacıyla tartışma konuları önceden belirlenip, öğrencilere sene
başında iletilen ders içeriklerinde tartışma zaman aralığı da belirtilerek bildirilebilir. Sanal
sınıfta tartışmalara katılım gerçek sınıf ortamından daha fazla olmaktadır.
Uygulama sonucundaki avantajlar özetlenecek olursa sanal sınıf uygulaması:
Öğretmen-Öğrenci iletişimini artırır.
Öğrenciler arasındaki iletişimi artırır ve karşılıklı fikir alışverişleriyle öğrenme süreci hızlandırır.
Sanal sınıfa üye olan öğrenci, öğretmen ve diğer öğrencilerle sürekli etkileşim içinde
olabileceğinden derse daha iyi motive olur.
Öğrenimin etkinliğini artırır

8. • Öğrenci merkezli öğrenme
Öğrencinin kendi zamanını ve hızını kendisinin ayarlayabileceği etkinlikler bu kategoriye
dâhildir. Örneğin; etkileşimli internet tabanlı eğitim ya da eğitim CD-leri.
Genel amaç doğrultusunda hazırlanan bu programın yaklaşımları şunlardır;
Öğrencinin, mevcut ve gelecekteki eğitsel gereksinimlerinin farkına varmasına yardımcı
olmak.
Kendi fiziksel ve zihinsel yeteneklerini, sınırlarını, yani “öğrenme profilini” keşfetmesine
yardımcı olmak.
Belirlenecek eğitsel ihtiyaçlarının gerektireceği bilgi, beceri, ve tutumlara yönelik
davranışların, öğrenme profiline uygun yollarla ve bizzat kendisince kazanılmasına
yardımcı olmak.Yani “öğrenmeyi öğrenme” ye dayalı bir yaklaşımdır ki bu yönüyle
oluşturmacı bir yaklaşım sergilemektedir.
Öğrenciye farklı metaryellar sunarak öğrenciye seçme özgürlüğü sunmak

9. • İşbirliği
Harmanlanmış öğrenmede, uygulamalar için hazırlanan çevre öğrencilerin birbirileri ile iletişim
kurmalarına imkân vermelidir. Bunu gerçekleştirmek için e-posta, tartışma grupları veya çevrim
içi sohbet imkânları kullanılabilir.
Bu yöntemle, kendi hızında öğrenme deneyimleri işbirliği imkânlarıyla daha verimli olmaktadır.
İşbirliğine dayalı öğrenme ortamları sosyal birer canlı olan öğrencilerin geleneksel bilgi sunuş
yöntemlerinde sahip olamadıkları avantajlar sunmaktadır. Çünkü; grup, bir kişinin tek başına
gösterdiği performanstan daha fazlasını gösterebilecektir. Harmanlanmış öğrenme
uygulamalarında öğretmen ve öğrencilerin eş zamanlı olarak internet üzerinden sohbet etme,
tartışma odalarında bilgi paylaşma veya e-posta aracılığı ile işbirliği yapmalarına imkân
verilmelidir. İşbirliği yapma öğrenci-öğrenci ve öğrenci-danışman arasında olabilmektedir.
Öğrenci-öğrenci işbirliği öğrencilerin kendi aralarında önemli konuları tartışmalarına imkân
vermekte ve birbirilerinden öğrenmelerine yardımcı olmaktadır.
Öğrenci-danışman işbirliğinde ise danışmanın öğrenciye konu ile ilgili olarak bire-bir soru
sorması, öğrencinin ihtiyacına göre onu yönlendirmesiyle mümkün olmaktadır.

10. • Değerlendirme
Öğrencinin konu hakkında bilgisi olup olmadığını sınayan ön değerlendirme ve öğrenme aşaması
sonrasında yapılan değerlendirmeler bu kapsamdadır: quizler gibi. Harmanlanmış öğrenme de
değerlendirmeyi 4 başlık altında toplayabiliriz.
Birincisi öğrencilerin tepkilerinin değerlendirilmesi, öğrencilerin tatmin seviyelerini ortaya çıkarır. Bunun iki
önemli nedeni vardır. Birincisi; öğretmenlerin genellikle öğrencilere fikirlerini sorarak onların daha etkin
çalışabilmeleri için nelere ihtiyaç duyduklarını öğrenip, gelen görüşler doğrultusunda eğitim ile ilgili
kararlar alması, ikincisi; Katılımcıları öğrenmeye teşvik etmek ve öğrenme ile ilgilenmelerini sağlamaktır.
İkincisi öğrenmenin değerlendirilmesi olarak sayabiliriz. Burada eğitim süreci içerisinde bilgi düzeyinin
arttırılması, yetenek ve davranışların geliştirilmesi ile ilgili değişmeler değerlendirilir.
Davranışların değerlendirilmesi bir diğer başlıktır. Bu aşamada iş performansınının değerlendirilmesi
yapılmaktadır. Öğrencilerin öğrendiklerini, ne oranda işinde uygulayabildiğini ölçmeye çalışmaktadır.
Son olarak sonuçların değerlendirilmesi öğrenme durumunun yüksekliği, daha yüksek oranda verimliliğe
ulaşması, eğitim süreci ile oluşacak sonuçların ölçümü yapılı

11. • Performans destekleyici materyaller
Öğrencinin öğrendiklerini pekiştirebileceği ya da öğrenmesine yardımcı olabilecek
materyaller bu gruba dahildir.
• Çalışma rehberi ve ders notları
• Kaynak dosyalar (PDF, doc, vb.)
• Görsel materyaler (Power Point, video, vb.)
• Ek bağlantı sayfaları

12. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME
MODELLERI
• Yüz Yüze Model
Tüm karma öğrenme modelleri arasında yüz yüze model tipik bir okul yapısına en yakın
modeldir. Bu yaklaşımla, online öğretimin verilmesine duruma göre karar verilir. Yani,
karma öğrenmenin herhangi bir biçimine belli bir sınıftaki sadece belli öğrenciler katılırlar.
Yüz yüze yaklaşımı zorlanan veya seviyelerinin üstünde çalışan öğrencilerin sınıfta
teknolojiyi kullanarak kendi hızlarında gelişme kaydetmelerini sağlamaktadır.

13. • Rotasyon Modeli
Karma öğrenmenin bu versiyonunda öğrenciler belli bir programa göre farklı istasyonlar
arasında online çalışarak veya öğretmenle yüz yüze vakit geçirerek- dönüşümlü olarak
çalışırlar. Rotasyon model ilköğretim okullarında daha çok kullanılmaktadır –
Kaliforniya’daki karma öğrenme yaklaşımı kullanan ilköğretim okullarının yüzde 80’i
rotasyon modelini takip etmektedir.
• İstasyon Rotasyon Modeli
İstasyon rotasyon modelinde öğrenciler belli bir derste veya konuda belli sürelerde en az
bir tanesi online olan farklı öğrenme istasyonlarında çalışırlar. Diğer istasyonlarda küçük
grup veya tüm sınıf öğretimi, grup projeleri, kişiye özel ders verme ve kalem-kâğıt
ödevleri gibi çalışmalar yapılabilir. Bazı uygulamalarda tüm sınıf aktiviteler arasında
birlikte geçiş yaparken, bazı uygulamalarda da sınıf iki küçük grup rotasyonuna ayrılır.
İstasyon Rotasyon Modelinde öğrenciler tüm istasyonlarda çalışırlar.

14. • Laboratuvar Rotasyon Modeli
Laboratuvar rotasyon modelinde öğrenciler sınıf ile bilgisayar laboratuvarı arasında belli
sürelerle geçiş yaparlar. Sınıf genellikle diğer öğrenme çalışmalarına ayrılmıştır.
Laboratuvar rotasyon modeliyle İstasyon rotasyon modeli arasındaki fark:
İstasyon rotasyon modelinde öğrenciler sınıf içindeki istasyonlar arasında çalışırken,
laboratuvar modelinde online öğrenimlerini gerçekleştirdikleri sınıf dışındaki bir öğrenme
laboratuvarına giderek rotasyon yapmaktadırlar.

15. • Esnek Model
Geleneksel olmayan ve risk altında olan çok sayıda öğrenciyi destekleyen okullar
çoğunlukla esnek karma öğrenme modelini tercih etmektedir. Bu yaklaşımda, materyal
önce online olarak verilir. Öğretmenler gerektiğinde destek vermek için sınıftadır ancak,
öğrenciler bağımsız olarak öğrendikleri ve yeni kavramların alıştırmasını dijital ortamda
yaptıkları için öğrenme öncelikle öğrencilerin kendi rehberliğinde gerçekleşir.
Esnek modelde online öğrenme, öğrencileri bazen ofis çalışmalarına yönlendirse bile, bir
öğrencinin öğreniminin bel kemiğidir ve öğrenciler öğrenme deneyimlerini kendi spesifik
ihtiyaçlarına göre en iyi hale getirme amacıyla farklı öğrenme modelleri arasında geçiş
yapabilmektedirler. Aslında her öğrencinin öğrenme modelleri arasında kendine özgü,
akıcı bir programı vardır. Öğretmen sınıftadır ve öğretmen veya diğer yetişkinler
gerektiğinde küçük grup öğretimi, grup projeleri ve bireysel ders verme gibi çalışmalarla
esnek ve uyarlanabilir yüz yüze destek vermektedir. Bazı uygulamalar önemli ölçüde yüz
yüze destek içerirken bazıları minimal yüz yüze destek içermektedir.

16. • Online Laboratuvar Modeli
Okullar gittikçe daha katı kaynak kısıtlamalarıyla karşı karşıya oldukları için karma
öğrenme online laboratuvar modeli öğrencilerin okulda verilmeyen dersler de dahil
olmak üzere derslerini tamamlamalarına yardımcı olmaya yönelik uygulanabilir bir
seçenektir. Bu senaryoda, öğrenciler tamamen online öğrenirler ama dersle ilgili çalışmayı
tamamlamak için belli bir bilgisayar laboratuvarına giderler. Laboratuvar yetişkin
gözetimindedir ancak bu yetişkinler öğretmen değildir. Bu model, hem okulların
normalde okulda öğretmeni bulunmayan veya öğretmen sayısının yetersiz kaldığı dersleri
vermelerini sağlar hem de öğrencilerin başka öğrencilerin öğrenme ortamını etkilemeden
bir konuda kendi hızlarında çalışmalarını sağlar.

17. • Bireysel Model
Liselerde popüler olan bu karma öğrenme modeli öğrencilere okulda verilenlerin dışında
ders alma fırsatı vermektedir. Bu bireyler geleneksel bir okul ortamında bulunacaktır,
ancak aynı zamanda öğrenimlerini uzaktan verilen online derslerle de desteklemeyi
seçmektedirler. Bu karma öğrenme yönteminin başarılı olması için öğrencilerin öz
motivasyonunun çok yüksek olması gerekmektedir. Bireysel model Advanced Placement
dersleri almak isteyen veya okul programına dâhil olmayan bir alanla ilgilenen öğrenciler
için idealdir.
• Online Model
Yüz yüze modelin tam karşıtı, online modeldir. Bu karma öğrenme modeli öğrencilerin
uzaktan çalıştığı ve materyalin ilk önce online ortamda verildiği bir modeldir. Yüz yüze
katılım isteğe bağlıdır, ancak öğrenciler soruları olduğunda genellikle öğretmenleriyle
online ortamda görüşürler. Bu karma öğrenme modeli günlük programlarının daha esnek
ve bağımsız olmasını isteyen öğrenciler için idealdir.

18. • Ters-Yüz Edilmiş Sınıf
Ters-yüz edilmiş sınıf veya tersine öğrenme yöntemi teknolojinin sınıfta harcanan
geleneksel zamanı tersine çevirmek için kullanıldığı bir öğrenme yaklaşımıdır. Geçmişte
sınıf süresi öğrencilere ders anlatmak için kullanılıyorsa, artık tersine bir modelde bu süre
bireysel öğrenmeyi teşvik etmek ve öğrencilere birebir yardım etmek ve öğrenci-öğretmen
etkileşimini geliştirmek için kullanılmaktadır. Öğretim içeriği hala sınıfta verilebilir, ancak
bu içerik esas olarak sınıf dışında erişilecek şekilde tasarlanmıştır; bu da derste zorlanan
öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmeleri için harika bir yoldur.

19. ÖĞRENME DEĞİŞKENLERİ VE
HARMANLANMIŞ ÖĞRENME TASARIMI
• Harmanlanmış öğrenme ortamı tasarlarken uygun harmanlanmış öğrenme modeli
seçmek doğru tasarım için atılması gereken ilk adımdır. Diğer önemli adım ise hangi
elementlerin yüz yüze hangilerinin çevrimiçi olduğuna karar vermektir; çünkü bu karar
öğrencilerin ihtiyaçları , eğitimcilerin sahip olduğu bilge ve beceri , sunulacak içeriğin
doğası ve diğer birçok değişken göz önünde bulundurularak verilmelidir. Hew ve
Cheung öğrenme hedefi , içeriğin türü , pedegolojik yaklaşım türü , özel öğretim
etkinlikleri ve teknolojik araç ve kaynaklar gibi parametrelerin harmanlanmış öğrenme
ortamı tasarlarken planlanması gerektiğini belirtmektedir.

20. FARKLI ÖĞRENME DURUMLARI İÇİN
ÇEŞİTLİ ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
• Harmanlanmış öğrenme ortamlarını tasarlarken öğrenme değişkenleri doğru bir şekilde
analiz edilerek farklı öğrenme durumları için en uygun olan öğrenme etkinlikleri
belirlenmelidir. Öğrenme ortamları bu bağlama dayalı olarak geleneksel , eş zamanlı ya da
farklı zamanlı yaklaşımlar kullanılarak tasarlanabilir.
• 22 Yüz Yüze Canlı (Resmi):Eğitmen tarafından yönlendirilen sınıf , Atölye
,Koçluk/Danışmanlık, İş Başında Eğitim Yüz Yüze Canlı(Gayri resmi):Ortak bağlantılar ,iş
takımları ,rol modelleme Sanal İş Birliği/Eş zamanlı(Senkron):Canlı E-Öğrenme sınıfları, e-
danışmanlık. Sanal İş Birliği/Farklı Zamanlı(Asenkron):E-mail , çevrimiçi ilan panoları , liste
sunucuları, çevrimiçi topluluklar. Kendi Kendine Öğrenme :Web öğrenme modülleri ,
çevrimiçi kaynak bağlantıları , benzeşimler, senaryolar, video ve ses cd’leri/dvd’leri ,çevrimiçi
kendini değerlendirmeler , çalışma kitapları. Performans Desteği :Yardım sistemleri ,basılı
yardımcı iş kaynakları , bilgi veri tabanları , belgeleme, performans/karar destek araçları

21. KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRENME
• Kişiselleştirilmiş Öğrenmede ,tüm öğrencilere sunulan tek tip yaklaşımdan ziyade genel
yaklaşım ile öğrenmenin gerçekleşmediği öğrencileri de dahil eden tüm öğrencilerin
ihtiyaçlarına yönelik bir yol izleyebileceği, çok amaçlı ve çeşitli araçlar sunabilen bir
öğrenme ortamı sunmak amaçlanmaktadır. Öğrenme kişiselleştirilmiş öğrenme
ortamları ile kendi seviyelerine uygun, var olan ön bilgilerini ve yeteneklerini
destekleyen ,bilgiyi anlamlandırabilme ve gerçek hayatta kullanabilmelerini sağlayacak
,tercihlerini yansıtan materyallere başvurabilme şansı yakalayabilmektedir.
Kişiselleştirilmiş Öğrenme ortamlarının öğrencilerin bireysel öğrenmelerine katkıda
bulunabilmesi için bu ortamların uygun şekilde tasarlanmasının yanında öğrencilerin
öz-yönelim becerilerine de sahip olması gerekmektedir.

22. • Kişiselleştirilmiş Öğrenme ortamları öğrencilere; Arkadaşları ,öğretmenleri ve yüz yüze
eğitime dahil olmayan diğer paydaşlarla görüşebilme, Kendilerine sunulan ya da
kendilerinin ulaştıkları kaynakları paylaşma ve anlamlı hale getirme, İstedikleri öğrenme
etkinliklerini bireysel ya da grup olarak oluşturma ya da sunulan öğrenme etkinliklerine
dahil olabilme, Aynı dersin yüz yüze kısmında kazandığı ya da farklı öğrenme
ortamlarında edindiği deneyimleri bu öğrenme ortamlarında kazandıkları ile
birleştirebilme olanağı sunmalıdır.
• Kişiselleştirilmiş öğrenme ortamları kolaylıkla erişilebilen Web 2.0 teknolojileri ile
sunulabileceği gibi(Atwell,2007) son derece akıllı dijital teknolojiler kullanılarak
öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarının daha iyi analiz edilebildiğini dolayısıyla öğrencilere
daha uygun olabilecek öğrenme rotaları sunabilen ortamlar olarak da tasarlanabilirler

23. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME VE
TEKNOLOJİ
• Etkili harmanlanmış öğrenme ortamı yaratabilmek için verilmesi gereken diğer bir karar
hangi teknolojilerin ortama dahil edileceğidir .İlk olarak öğrencilerin derslerdeki tüm
çevrim içi öğeleri bulabilecekleri bir temel araç gerekmektedir.(Kipp,2013).Bu araç bir
blog Web sayfası ya da öğrenme yönetim sistemi olabilir. Öğrenme yönetim sistemleri
harmanlanmış öğrenme ortamlarında en çok başvurulan teknolojik araçlardandır .ÖYS
web sitelerine bağlantılar , bloglar , benzeşimler , podcastler gibi birçok kaynağa
öğrencilerin erişiminin sağlanabileceği bir ortamdır.
• 29 ÖYS’lerin Birçoğu Aşağıda Listelenen Özelliklere Sahiptir( Chapman,2009). Ders
kayıtlarını koordine etme becerisi, Zamanlamayı koordine etme özelliği, Öğrenme
programlarının takibi, Öğrenci başarısının takibi, Öğrenme değerlendirme, Öğrencilerin
hem sınıf hem de e-öğrenme ortamlarında test edilmesi Materyal Paylaşımı, Raporlama
ve değerlendirme

24. • Bununla birlikte Web ’in eğitim amaçlı kullanımı eğitimin paydaşları arasında iletişim ve
etkileşimin daha kolay kurulabilmesi için fırsat yaratmıştır. Web 2.0 araçlarının eğitimde
kullanılması ile birlikte bireysel , işbirlikçi ve yaratıcı öğrenmeyi beraberinde getirmesi
oldukça büyük avantaj sağlamıştır. Sağladığı avantajlardan dolayı Web 2.0 araçları
harmanlanmış öğrenme ortamlarının teknolojik kısmına etkili bir şekilde dahil
edilmektedir.
• Harmanlanmış öğrenme ortamlarında kullanılan Web tabanlı araçlara örnekler
verilmiştir. Podcasting ile kaydedilen ders materyallerine sürekli erişim(Muppala
vd,2010), Anında bilgi veren kullanıcı ara yüzleri(Desmarais,2010), Blog ile oluşturulan
öğrenme toplulukları(Denge- Yuen,2010), Araştırmaya dayalı öğrenme sunan
Webquest’ler(Chan vd,2010) Sanal sınıflar(Callaghan vd,2010) Web tabanlı
değerlendirme araçları(Kwan vd,2010)