BOWLING Sosyoloji lisans beden eğitimi ödevi̇

1. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

2. BEDEN EĞİTİMİ DERSİ ÖDEVİ
BOWLING
Hazırlayan:
YENER GÜL
(SOSYOLOJİ)

3. İÇERİK
1) GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BOWLING
2) TERMİNOLOJİ
3) BOWLING TEMELLERİ
4) KURALLAR
A) Oyun Kuralları
B) Genel Kurallar
C) Nasıl Oynanır
5) LİNKLER & KAYNAKÇA

4. 1.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE
BOWLING
Bowling Sporu oldukça basit yapıda görünse de aslında düşünüldüğünden daha zor, eğlenceli
ve köklü bir tarihe sahiptir.
Bowling basit anlamda dizilmiş 10 adet kuka'yı (Pin, Lobut) bir topla devirmeye çalışmak
olarak görülse de bugün 100 den fazla ülkede 120 milyondan fazla oyuncu ile hem
keyifle oynanabilen, hem de yarışma sporu olarak son derece ciddi bir çalışma
gerektiren bir strateji ve koordinasyon sporudur.

5. İngiliz antropolog, Sir Flinders Petrie'nin 1930'da Mısır'da
yaptığı araştırmalarda bir çocuk mezarında bowling
benzeri bir oyuna ait malzemeler bulması bu oyunun M.Ö.
5200 yıllarına uzanan (bazı kaynaklarda M.Ö. 3200 olarak
geçiyor) bir geçmişi olduğunu, en az 7000 yıllık bir oyun
olduğunu ispatlamıştır. Bu dönemde bu oyunun mermer
yarım daire şeklinde bir alandaki 10 adet taş kukayı taş
toplarla devrilerek oynandığı düşünülüyor
.
Eski Polonezyalıların oyandıkları “ula maika” adlı oyun da 60 feet mesafeden kukaların
devrilmesine dayanan bir oyun olarak bowling oyununun geçmişinde yer almakta. İşin ilginci
bu mesafe hala günümüzde de kullanılıyor.
Tüm bu dönemlerde avcı ve savaşçıların yeteneklerini geliştirmek için benzer oyunlar
oynadıkları ve bu oyunların bowlig'in temelini şekillendirdikleri biliniyor.
Alman tarihçi William Pehle M.S. 300 lü yıllarda bu oyunun Almanya'daki izlerine değinmekte.
3. ve 4. yüzyıllarda bu oyun pek çok kilisede günahlardan arınmanın bir simgesi olarak
kullanılıyordu. Tapınanlar “kegel” adındaki 9 ahşap kukayı devirerek günahlarından ne kadar
kurtulduklarını gösteriyorlardı. Bu testi başarı ile geçenler tamamen günahlarından da
kurtulmuş sayılıyordu. (Protestanlığın kurucusu Martin Luther tüm kukaları devirmesiyle
anılıyor) Bowlingçiler için kullanılan “kegler” deyimi bu döneme aittir.

6. Dinsel bir törenden tekrar bir spor haline dönüşen bowling tipi oyunların kayıtlarına Avrupa'da
14. yy.da rastlanıyor. Bu yıllarda oyun o kadar popüler oluyor ki ünlü 100 yıl savaşlarında
askerler ok talimleri yerine kendilerini oyuna kaptırınca King Edward III (1327-1377) ve King
Richard II (1377-1399) bu oyunun oynanmasını yasaklıyorlar. Daha sonra King Henry VIII oyunu
yasallaştırıyor ve hatta kendisi de oynuyor.
Bu dönemde pek çok bowlinge benzer oyun Avrupa'dan Amerika'ya göçmenlerle taşındı.
Bunların arasında İtalyanların bocce'si, Fransızların pentanque'si ve Ingilizlerin lawn bowling
denilen, kukasız oynanan bir bowling türü yer almakta. Modern bowlingin temelinin ise
Hollandalı göçmenlerin 1600'lü yıllarda taşıdıkları üçgen şeklinde dizilen ahşap kukalarla
oynanan “Dutch Pins” oyunundan geldiğine inanılmakta. Hollandalılar bu yıllarda bu oyunu
New York'ta hala aynı isimle bilinen “Bowling Green” yöresinde oynuyorlardı.
1841 yılında Connecticut eyaleti 9 kukalı bowling oyununu yaygınlaşan bahis ve kumar
yüzünden yasaklamış, bunu diğer eyaletler izlemiştir. Dünyada “Ten Pin Bowling” olarak bilinen
10 kukalı bowling'in bu 9 kuka yasağını delmek üzere oluşturulduğu düşünülmekte.

7. Tarihi boyunca dış mekanlarda oynanan bowling oyunu 1840
yılında New York'ta iç mekana inşa edilen ilk kulvarların yapılmasıyla 19. yy. da artık popüler
bir iç mekan oyunu haline geldi.
Tüm dünyada oynanmasına rağmen kuralları belirli olmayan bowling oyunu ilk
organizasyonuna 1875 yılında 9 kuka bowling oynatan 9 kulüp tarafından oluşturulan "National
Bowling Organisation" ile kavuştu. Bu organizasyon ve diğer kulüpler standartları belirlemek
için yıllarca çalıştı ve sonunda 1895 yılında New York'ta kurulan ABC - American Bowling
Congress ile tek bir çatı altında toplandı ve bugün de geçerli olan pek çok kuralı saptadılar. Bu
dönemden sonra bowling sporunda erkeklerin katılabildiği resmi karşılaşmalar başladı.
1917 yılında kurulan Women's International Congress ile kadınlar da kendi karşılaşmalarını
düzenlemeye başladılar. Bu organizasyon daha sonra Woman's National Bowling Association
olarak değiştirildi. 1971 yılında bu organizasyon Women's International Bowling Congress
(WIBC) olarak tekrar değişti.
20 yy.da bu sporda çok ciddi gelişmeler oldu. 1905 yılına kadar kullanılan sert ahşap topların
yanında plastik toplar kullanılmaya başlandı. 1914 yılında Brunswick “Evertrue” adında “gizli
plastik formülü” ile ürettiği ilk marka plastik topunu üretti (bu malzemeye Mineralite adını
verdi).
Belki hiç bir şey bowlingin tarihinde 1940 yılında American Machinery & Foundry (AMF)
tarafından üretilen otomatik “Pin Yerleştirme Makinesi”nin (Automatic Pinspotter) bulunması
kadar önemli bir değişiklik yapmadı. 1950'lerin başlarında artık pinleri yerleştiren “pinboy”
denilen çocukların yerini bu makinalar almaya başladı.

8. 1950'lerde ABC, kurallarında yer alan “sadece beyazlar için” kuralını değiştirdi.
1958'de PBA - Professional Bowlers Association'un, 1960 yılında Professional Women's Bowling
Association'un kurulması ile erkek ve kadınlarda profesyonel düzeyde üst düzey spor
karşılaşmaları organize edilmeye başladı. Kadınların organizasyonundaki başarısızlıklardan
dolayı buradan ayrılan bir grup 1974 yılında Ladies' Professional Bowlers Association adında bir
kuruluş kurdular. Daha sonra bu iki kurum 1978 yılında birleşerek Women's Professional
Bowlers Association (WPBA)u oluşturdular. 1981 yılında bu kuruluş Ladies Professional Bowlers
Tour adını aldı.
1982 yılında genç oyuncuların organizasyonu için YABA - Young American Bowling Alliance
kuruluyor.
1993 yılında ABC, kurallarında yer alan “sadece erkeklere mahsus” kuralını kaldırarak
kadınların da bu organizasyonda yer almasına olanak sağladı.
Günümüzde gelişen teknolojiler, otomatik skorlama makinaları ile gelişen bowling sporu tüm
dünyada 100 milyondan fazla oyuncusu ile bir Olimpiyat Sporu olma yolunda ilerliyor.

9. VİDEOLAR
Bowling Tarihçesi : http://www.iamistanbul.tv/haber/bowling-tarihcesi.html
The History of Bowling (http://www.youtube.com/watch?v=pPYUYoGgdck)

10. 2.
BOWLING
TERİMLERİ
LANE : Topun yuvarlandığı ahşap yada sentetik kulvar.
APROACH : Atışa hazırlanılan ve atışın yapıldığı zemin
FOUL ÇİZGİSİ : Lane ve Aproachı birbirinden ayıran siyah bant
PIN : Akça ağaçtan imal edilmiş ve dayanıklılığını arttırmak için üzeri plastik v.s ile kaplanmış lobut
STRIKE ( X ) : İlk atışta 10 pinin devrilmesi.
SPARE ( / ) : İkinci atışta,ilk atıştan kalan tüm pinlerin devrilmesi.
SPLIT : 1.Atış sonunda iki veya daha fazla pinin birbirinden uzak kalması.
FRAME : Bir set oyun 10 bölümden oluşur ve bunların her birine frame denir.
GUTTER veya CHANNEL : Lanelerin 2 yanındaki kanallar
BUMPER : Lanelerin iki yanında yükselerek gutterlara topun düşmesini önleyen sistem.
STRAIGHT : Düz atış.
HOOK : Falso
CURVE : Kavis
REVERSE /BACK-UP : Ters Falso.

11. 3.
BOWLING
TEMELLERİ
A)
BOWLING TOPLARI
Bowling sporunda kullanılmak üzere, kauçuk, üretan, plastik ve reçineden ya da
bunların karışımından yapılmış yuvarlak top.
Standart ağırlıkları 2,7-7,2 kg arasında ve çapları 8.5 inçtir (21.6 cm). Renkleri alaca
olabildiği gibi düz de olabilir. Falso alma özelliklerine göre strike topu ve spare topu
olarak adlandırılırlar

12. 10 pin bowling oyununda kullanılan toplara, biri baş parmak diğerleri orta ve yüzük
parmakları için olmak üzere üç delik deldirilir.

13. B) BOWLING PİSTİ
Üzerinde bowling oynanan pist. Bu pistin boyutları 22.88 x 1.7 m boyutlarında ve
sert tahtadan yapılmıştır.

14. C) BOWLING AYAKKABILARI
Bowling oynarken giyilmesi şart olan özel ayakkabılardır. Bowling ayakkabıları değişik sertlikte
yüzeylere ve farklı kayma özelliklerine sahiptir. Ayakkabı alırken hangi el ile top atıldığı
söylenmesi gerekir, çünkü bowling ayakkabılarının sağ ve sol tekleri farklı kayma ve durma
özelliklerine sahiptir.

15. 4.
BOWLING
A) OYUN KURALLARI
Kural 1- Oyun Tanımı
Bowling bir ‘on pin’ oyunudur ve on frame’den oluşur. Bir sporcu strike yapmadıkça, ilk dokuz
frame’in her biri için iki atış yapar. Onuncu frame’de, eğer bir strike veya spare olmuş ise üç
atış yapar. Her frame düzenli bir sırada atış yapan sporcu(lar) tarafından tamamlanır.

16. Kural 2- Skorlama Şekli
Bir strike olmadığı durumlarda, sporcunun birinci atışında devrilen pin’lerin sayısı, o frame’in
üst sağ köşesindeki küçük karenin yanına yazılır ve sporcunun ikinci atışındaki devrilen pin’lerin
sayısı küçük kareye yazılır. Eğer, bir frame’in ikinci atışında kalan pin’ler devrilemez ise, skor
tabelasına bir ( - ) yazılacaktır. Frame’deki iki atışın toplamı hemen kaydedilir.(Strike ve Spare
durumları hariç)
Kural 3- Strike
Bir frame’in birinci atışında, 10 pin’lik tam set devrildiği zaman strike olur. Hangi frame’de
yapılmış ise o frame’in üst sağ köşesindeki küçük kareye bir ( x ) yazılır. Bir strike’ın sayısı, 10’a
ilaveten sonraki iki atışta devrilen pin’lerin sayısının toplamıdır.
Kural 4- Double
Birbirini izleyen iki strike bir double’dır. Birinci strike’ın sayısı, 20’ye ilaveten, ikinci strike’dan
sonraki birinci atışta devrilen pin’lerin sayısının toplamıdır.

17. Kural 5- Triple(Üç’lü) veya turkey (Hindi)
Birbirini izleyen başarılı üç strike bir triple(üç’lü) veya turkey(hindi)’dir. Birinci strike’ın sayısı
30’dur. Maksimum skor olan 300’ü yapmak için, sporcu 12 strike yapmalıdır.
Kural 6- Spare
Birinci atıştan sonra kalan pin’lerin o frame’deki ikinci atışta devrilmesi ile spare yapılır.
Frame’in üst sağ köşesindeki küçük kareye bir ( / ) yazılır. Spare’in sayısı, 10’a ilaveten
sporcunun sonraki ilk atışındaki devrilen pinlerin sayısının toplamıdır.
Kural 7- Açık Frame – Open Frame (Hata-Error)
Birinci atıştan sonra kalan pin’ler bir split oluşturmadıkça, bir sporcunun bir frame’deki iki atışı
sonunda bütün pin’leri deviremediği zaman hata olarak adlandırılır.
Kural 8- Split
Birinci atıştan sonra 1 numaralı pin devrilmiş ve aşağıdaki şartları sağlayan pin seti kalmış ise
split olarak adlandırılır. 1 numaralı pin devrilmemiş ise kalan pin seti split olarak adlandırılmaz.

18. a)
İki veya daha fazla kalan pinlerin arasından en az bir pin devrilmiş olmalıdır; örnek, 7-9
veya 3-10.
b)
İki veya daha fazla kalan pinlerin hemen önündeki, en az bir pin devrilmiş olmalıdır;
örnek, 5-6.
NOT:
Bir split genellikle bir ( 0 - [ ] - s ) ile gösterilir, fakat başka bir sembol de kullanılabilir.

19. B) GENEL KURALLAR
Ahşap bölmelere bowling ayakkabısı dışında ayakkabılarla çıkmak yasaktır.
Topu atarken düşmemek için ayakkabılarınızın altlarının kuru ve temiz olmasına dikkat
etmelisiniz
ATIŞ KURALLARI:
Bowling nezaket kurallarına göre atış önceliği atış hazırlığını tamamlamış atış alanına ilk çıkmış
oyuncudadır. Eğer iki oyuncu aynı anda atışa çıktıysa öncelik sağ taraftaki oyuncudadır
Atışınızdan önce ve atışınızı tamamladıktan sonra diğer oyuncuların dikkatini dağıtacak
hareketlerden kaçınılması çok önemlidir.
Kesinlikle atış alanından ve oyuncuların önünden yürümeyiniz.
Diğer oyuncuların sizi beklediğini düşünerek atış sıranız geldiğinde hazır olmanız ve atıştan
önce çok uzun süre harcamamanız çok önemlidir.
TOP KURALLARI:
Eğer salondaki “house ball” toplarından kullanacaksanız lütfen kendinize uyan ağırlıkta ve
parmak boyunda tek bir top seçerek oynayınız. (tek top kullanmanız siz ve sizin gibi o topu
kullanan oyuncuların top bulmasını kolaylaştıracaktır) Ayrıca atış yaparken aynı topun
kullanılması daha dengeli ve başarılı bir stil edinmenizi kolaylaştıracaktır.
Mekanizmaların sağlıklı çalışması için lütfen ilk hakkınızda attığınız top geri gelmeden, ikinci
atışınıza başlamayınız.

20. Topları alırken iki elinizi kullanarak güvenli bir şekilde topu kanalından çıkarınız. Parmağınızı
topa takarak alma veya tek taraftan elinizle alma kanaldan gelen diğer toplar yüzünden
istenmeyen kazalara yol açabilir.
Top kanalında kullanmadığınız topları boşaltmanız, hem sizin rahat oynamanızı, hem de diğer
top arayan oyuncuların işini kolaylaştırarak, rahatsız edilmeden oynamanızı sağlayacaktır.
Başka top kanallarından top alırken lütfen sorarak alınız.
Sağınızda ve solunuzda oyuncu olduğunu unutmayınız.
Eğer solunuzdaki oyuncu topu sizden önce eline almış ise atış önceliği kendisine aittir.
Konsantrasyonun bozulmaması için aynı anda atışa hazır oyunculardan sağ lane'i kullanan
oyuncu atış önceliğine sahiptir.
Zeminin deforme olmaması ve kalitesinin devamlılığı için lütfen bowling ayakkabısı giyiniz.
Atışınızı yapmadan önce atılan topun geri dönmesini beklemeniz otomatik çalışan cihazların
çok daha verimli ve sorunsuz çalışmasını sağlayacaktır.
Kesinlikle atış pozisyonundaki bir oyuncuyu rahatsız etmeyiniz.
Geri dönen topları alırken elinizin ve parmağınızın sıkışmaması için topu mutlaka dikkatli bir
biçimde alınız
Topu mutlaka iki elle alınız ve taşırken atış yapmayan kolunuzda tutunuz. Böylece hem
parmaklarınızın incinmesini hem de bileklerinizin gereksiz yere zorlanmasını önlemiş
olursunuz.
Daima faul çizgisinin gerisinde durunuz.
İyi kaybeden , nazik kazanan olunuz.

22. C) NASIL OYNANIR
TOP NASIL TUTULUR ?
Standart üç delikli top, 2 orta (orta ve yüzük parmağı) ve baş parmak sokulmak suretiyle
tutulur.Orta parmakları 2. ekleme kadar , başparmağı ise tamamen yerleştirmek gerekir.Dış
parmaklar (işaret ve küçük parmaklar), topun üstünde rahatça uzanır ve avuç içi topun yüzeyi
ile gevşek temas halinde olmalıdır.

23. DURUŞ
A- Omuzlar sağ açıda hedefe dönük
B-Atışta kullanılmayan el, topu desteklemeye yardım eder.
C- Bilek oldukça sağlam ve dik durur,geriye bükülmez.
D-Atış yapılan kolun dirseği kalçaya yakın tutulur.
E- Dizler hafifçe bükülür.
F- Ayaklar bitişik ve hedefe dönüktür.
HEDEFLEME VE STRATEJILER
Tüm sporlarda topu atacağınız hedefe bakarsınız, fakat deneyimli bowlingciler , hemen hiçbir
zaman labutlara bakmazlar.Hattın üzerinde yakın bir noktaya bakarak hedef saptamak çok
daha iyidir.Oklar veya telemetreler foul çizgisinden 15 feet öteye yerleştirilmiştirler.Bunlar
hedefi bulmak için yardım ederler.7 ok vardır.Ortadaki , baş labutun sırasında , hattın ortasına
yerleştirilmiştir.Öteki oklar da belli labutlara göre sıralanmıştır.Duruşunuzu ayarlamak için hat
üzerinde sıralanmış noktalar , direct olarak oklarla uyum halindedir.Hat üzerindeki orta
noktadan başlayıp ortadaki okun üzerinden geçerek baş labuta dik bir çizgi çizilebilir. Öteki
noktalar ve oklar da aynı şekilde hızalandırılır.
Hedefleme, bir başlama pozisyonu ve odak noktası seçmek ile yakından ilgilidir.Duruş yeriniz
ve Hedef noktanız , topun takip etmesini istediğiniz yol ile belirlenir.Noktaları ve okları rehber
olarak kullanmak , sıralanmanın daha kesin tespitini sağlar.Her atıştan sonra bu
koordinasyonun faydalı olup olmadığını ve gerekiyorsa nasıl değiştirilmesi gerektiğini
değerlendirin

24. TOPU SALLAMA VE ZAMANLAMA
Top elinizde öne ve arkaya serbestçe ve rahatlıkla hareket ettirebileceğiniz ağırlıkta olmalıdır.
Topu ileri ve geri hareket ettirirken eğer bileğiniz geriye doğru bükülürse veya omuzunuz aşağı
doğru düşerse top gereğinden ağır demektir.Eğer kolunuz çok rahat gidip geliyorsa o zaman da
top çok hafif demektir.
ADIMLAR
Yeni oyuncular dört adımda yaklaşma kuralını kullanmak için cesaretlendirilirler.Her adımı ileri
doğru düz atın.Adımlar,’sokak adımı’ gibi topuktan buruna atılır.Sadece kaymayı içeren son
adım değişiktir.Bu son adımda bowling ayakkabısı , ileri doğru kayar.Böylece durmak için fren
yapar gibi ağırlık arkaya topuğa geçer . 1. adım çok kısa, sonuncusu ise kaymayı da içerdiği için
en uzun adım olmalıdır.Sağ elini kullananlar için adım sırası sağ-sol-sağ-sol’dur.Solaklar ise solsağ-sol-sağ sırasını takip ederler.
Son adımdan önceki adım tamamlandığında kayan ayak ile geriye sallanmış olan kol birlikte
ileriye doğru hareket ederler.Bu gerçekleştiğinde zamanlama etkili olmuş demektir.Arkaya
sallamada top, en yüksek noktaya gelirken üç adım atılır.Bundan sonra artık aşağı sallanma
,kayma ve topu bırakma pozisyonundasınızdır.
İşin püf noktası topu doğru bir şekilde dışarı doğru hareket ettirmek, atmaktır.Bowling tabirleri
içinde bu ‘Push Away’ (ileri itmek) olarak adlandırılır.İlk adım atılırken başlama pozisyonunda
top , vücudun 12 ile 18 inch ilerisinde bir noktaya gelir.Bundan sonra 2. ve 3. adımlar atılırken
top, yay şeklindeki hareketine devam eder .

25. TOPU HATTA BIRAKMA
Top, kayan ayağın hizasından bırakılmalıdır. Solaklar , son adımlarını sağ ayakları ile atarken ,
sağ elini kullananlar sol ayakları ile kayarlar.Top ayak bileğine 2 inch uzaklıkta veya daha yakın
tutulmalıdır.
Topu kayan ayak bileğinin yanından geçirmek için biraz eğilmek gerekir.Son adımda dizi
kırmak, bunu mümkün kılar.Dizden biraz eğilmenin dışında , bedenin üst kısmı da alçalma
işlemine yardımcı olur.15-20 derece ileri eğilmek idealdir.En iyi denge için , atış
sonuçlandırılırken göğsün ortası kayan ayağın dizi hizasına gelmelidir.
Yaklaşmanın başından sonuna kadar baş, hep sabit kalmalıdır.Gözler bir hedefe odaklanıp kalır
.Atış yapmayan kol, yana uzanarak dengeyi sağlamak için yardım eder.
Yapılması gereken hareket dizisi topu atan kolun atıştan sonra omuz hizasına veya daha yukarı
kaldırılması ile tamamlanır.Kol, sağa veya sola değil, hedefe doğru dönük olmalıdır.Gerçi top
atılmış gitmiştir, ancak bu son hareketin de olması gerektiği gibi yapılması eğitim açısından çok
önemli bir faktördür.Dengeyi ve topu sallama fonksiyonunu geliştirir.

26. OYUN AÇILARI
Top, sağdan sola doğru 1-3 cebine girmelidir. Solaklar 1-2 cebine soldan sağa doğru
atacaklardır. Bir “STRIKE” vuruşunda açı önemlidir; topun bir labutun hizasında kendi yolunda
gitmesini sağlar. Aksi takdirde “STRIKE” yapmak ihtimali çok düşüktür.
Sağ elini kullanan bir oyuncu, bir kıvrılma olmadan da topu hattın sağ yanından cebe doğru
yönlendirerek, bir yan açı oluşturabilir. Bu durumda sağdan 2. ok bir hedef olarak önerilir. İyi
bir “STRIKE” topu, güçlü bir yan açıdan atağa geçer.

27. LİNKLER & KAYNAKÇA:
Türkiye Bocce, Bowling ve Dart Federasyonu http://www.tbbdf.gov.tr/
Wikipedia http://tr.wikipedia.org/wiki/Bovling
Hacettepe Üni. Bowling Topluluğu : http://www.hubow.hacettepe.edu.tr/index.htm
İTÜ Bowling Klübü : http://www.bowling.itu.edu.tr/index.html
http://www.rollingballbowling.com/page.php?ID=18
http://www.pinclubbowling.com/
http://www.rulesofbowling.com/
http://www.aktifbir.com/f170/bowling-sporu-tarihi-8482/
http://bowlinggalleria.blogspot.com/2010/11/bowling-tarihcesi.html
VİDEOLAR:
1) Bowling Tarihçesi : http://www.iamistanbul.tv/haber/bowling-tarihcesi.html
2) The History of Bowling (http://www.youtube.com/watch?v=pPYUYoGgdck)

28. HAZIRLAYAN:
YENER GÜL
24.12.2013