Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ

http://abmmusic.edu.vn
Trang 3
L i gi i thi u
Hãy làm m t vi t bé nh , bình thư ng v i ñ u óc phi thư ng; hơn là làm m t
vi c phi thư ng v i ñ u óc t m thư ng và nh bé.
Trong xã h i hi n nay, ñ c bi t trong các lãnh v c văn hóa, ngh thu t, lo i ngư i
th hai chi m s lư ng không nh và ngày càng nhi u hơn. Khi vào các nhà sách, tìm
ñ n khu v c sách v Âm nh c, chúng ta d tìm th y các tuy n t p nh c nhưng l i khó
tìm th y nh ng tài li u d y h c v âm nh c nghiêm túc. N u có chăng, thư ng ch là
nh ng tuy n t p h n ñ n, nh ng tài li u d y nh c theo ki u “mì ăn li n” nhưng l i
ñư c in r t ñ p và bày bán tràn lan. Chính vì v y, sau khi nh n ñư c và ñ c xong b n
th o cu n sách “ð m ðàn Dành Cho Giáo Viên M m Non” c a tác gi Nguy n
Hương Thành cùng Ban biên t p (m t nh c sĩ ñã có nhi u năm kinh nghi m không
nh ng trong lãnh v c sáng tác, ph i khí mà còn trong vi c ñào t o, hu n luy n âm
nh c cho gi i tr ) chúng tôi ñã c m th y b t ng và thán ph c tác gi ñã dành tâm
huy t và s nghiên c u ñáng k ñ vi t v m t ñ tài tư ng ch ng ñơn gi n. V i n i
dung c a tài li u này, tác gi ñã không nh ng giúp cho vi c d y ñ m ñàn ñư c h
th ng hóa, phương pháp hóa mà còn nh m ñem l i cho ngư i h c ñ m ñàn s hi u bi t
r ng nhưng căn b n v nh c c . ðó là m t n l c l n góp ph n không nh vào vi c t o
nên nh ng “ngh sĩ ñ m ñàn” tương lai ch không ph i là nh ng ngư i “th chơi
ñàn”. Ngoài ra, vi c chuyên môn hóa các giáo viên m m non h t s c là c n thi t và
c n ñư c xem xét m t cách nghiêm túc như tác gi Hương Thành ñã làm. Vì có như
v y m i ñem l i cho n n giáo d c âm nh c nh ng viên g ch n n t ng ch c ch n.
Chúng tôi trân tr ng gi i thi u ñ n Quý ñ c gi , các nhà chuyên môn v giáo d c
âm nh c cu n sách b ích này và hy v ng s ñem l i nhi u k t qu th c t , giá tr .
Trung tâm âm nhạc Bình Minh
24B Ngõ 86 - Chùa Hà - Cầu Giấy Hà Nội

Th c hành ñ m ñàn ñơn gi n
Trang 4
L i m ñ u
Trong quá trình gi ng d y nhi u năm b môn “ organ” (electric keyboard) và ñ c
bi t các l p t p hu n s d ng ñàn, chúng tôi nh n th y ña s các giáo viên thu n túy
ch s d ng nh c c này như là m t nh c c ñ c t u (ñơn ñi u ch s d ng tay trái b m
h p âm, tay ph i ñàn giai ñi u) trong lúc nhu c u ñ s d ng cây ñàn này vào th c t r t
phong phú và ña d ng:
- S d ng ñ m ca khúc (tay trái ñàn h p âm ,tay ph i t o câu hoa mĩ). ðây là
công vi c r t c n thi t cho sinh h at ca hát c a l a tu i m m non, nâng cao
ñư c tính th m mĩ trong h c t p cũng như trong phong trào văn ngh c a
trư ng, l p h c…
- S d ng ñàn v i nh ng ch c năng công ngh m i (Tone with wave, phím sáng,
SD card, k t n i USB … ). Các phương ti n giúp ích cho s t rèn luy n, h c
ñ c t u, h c hát, h c ñ m ñàn…
Vì v y ban biên t p chúng tôi bư c ñ u biên so n cu n sách “ñ m ñàn ñơn gi n
dành cho Giáo viên m m non”. Chúng tôi c g ng s d ng nh ng thu t ng d hi u,
bình dân và phù h p v i nhu c u âm nh c cho m m non, trong quá trình th c hi n
chúng tôi luôn mong mu n s góp ý chân thành và b ích c a quý ñ ng nghi p, c a
quý th y cô m m non.
Ban biên t p

Trang 5
Hi u th nào là ñ m ñàn cho m t ca khúc?1
+ Chúng ta có th ví ñ m ñàn như m t chi c áo khoác 2
, trang trí cho ca khúc, tháp
tùng 3
cho ca khúc, làm n i b t cho ca khúc .
+ Khi th c hi n ñ m ñàn coi như chúng ta làm m t công vi c c a ngư i hòa âm 4
(ñ t h p âm), ngư i ph i khí 5
(s d ng nh c c h p lí ), ngư i sáng tác 6
(làm
câu d o ñ u, câu n i…).
+ Phân bi t v i ñ c t u m t ca khúc : tay ph i ta th c hi n b m h p âm 7
, và v i
ñàn ñ m t ñ ng c a ñàn organ, ta xem như là có m t ban nh c 8
ñ y ñ , ph n
tay trái ta ñàn giai ñi u ñư c xem như là l i hát c a 1 ca sĩ hay ñ c t u c a m t
nh c c riêng l .
+ Nhưng khi hát m t ca khúc m m non ta s d ng ph n ñ m tay trái và tay ph i ta
t o nh ng câu n i, t o bè,ph h a ti t t u, ch c ch n là không th ñàn giai ñi u
theo l i hát vì s ñơn ñi u và d g p “s c ” n u ta ñàn sai n t mà khi hát thì
ñúng (lúc y r t khó nghe, ñôi khi làm cho ngư i truy n ñ t m t bình tĩnh).
+ Và t t nhiên v i s c g ng c a chúng ta s làm ph n ñ m ñàn tr thành m t b
ph n không th thi u ñư c, tăng ph n ngh thu t cho ca khúc.
…Và nh ng bư c chu n b cho ph n ñ m ñàn :
+ H c thu c lòng các th b m c a h p âm th n n (và các th ñ o càng t t). S
không khó vì v i ph m vi “ñơn gi n” cu n t p này ch s d ng t hai ñ n ba
d u hóa.
+ Thư ng xuyên ôn t p các ki n th c nh c lí cơ b n, nâng cao 9
.
+ Nên trau d i và luy n tâp kĩ thu t ngón10
, ch y gam11
ñ chúng ta th c hi n ph n
n i câu lưu lóat hơn.
+ Luy n t p nhi u, nghe nhi u và hình dung nh ng âm s c phong phú c a các lo i
nh c c .
+ S d ng nh c c h p lý, r ti n, có ñ ch c năng phù h p v i m c ñích ñ m ñàn,
(ñàn phím sáng, b nh , th SD card giúp luy n t p ti n ích và mau chóng hơn)12
.
1
Chúng tôi s s d ng t CA KHÚC trong t p này thay cho các t : ti u ph m, bài hát, …
2
Thu t ng ñ m ñàn c a ti ng ð c (Bekleidung: m c áo ).
3
Thu t ng ñ m ñàn c a ti ng Ý, Anh, Pháp (Accompagnement: ñi theo, tháp tùng).
4
Arranger, Hamonic.
5
Instrumentation.
6
Composer
7
Ch c năng FINGERED, khi s d ng ph n này thì ñàn organ s t ñ ng ñ m theo nh p ñi u mình ñã ch n.
8
Tùy theo ñi u (RHYTHM) mà ta có nh ng ban nh c nh ( Jazz small band), các nhóm estrade: pop,
rock, bigband…
9
Chúng ta có th k t h p v a th c hành v a di n gi i lí thuy t, có l i cho s ti n b sau này.
10
Kĩ thu t lu n ngón, vươn ngón (finger action), tách r i, n y ngón (staccato), n i ngón, li n ngón
(legato), s c thái (dynamics and weight )…
11
Scale, rãi h p âm (arpeggio).
12
Hi n trên th trư ng có các lo i ñàn phù h p như: LK 55VN, LK200s, WK-500, CTK-5000…

Trang 6
ð t h p âm cho m t ca khúc.
1. Xác ñ nh b khóa:
Thông thưòng các ca khúc ph thông ñ u ñư c so n ñi u th c trư ng - th 13
,
nên ñ u tiên chúng ta c n xác ñ nh b khóa có nh ng d u hóa nào? Và ñi u xác ñ nh
vài hóa b trong t p này như sau:
+ B khóa không d u: Ca khúc gi ng C ( ñô trư ng ) ho c Am (la th ).
+ B khóa m t d u thăng (fa #): Ca khúc gi ng G (sol trư ng) ho c Em (mi th ).
+ B khóa 2 d u thăng (fa#,ñô#): D (rê trư ng) ho c Bm (si th ).
+ B khóa 3 d u thăng (fa#, ñô#, sol#): A (la trư ng) ho c F#m (fa thăng th ).
+ B khóa 1 d u giáng (si b): F (fa trư ng ) ho c Dm (rê th )
+ B khóa 2 d u giáng (si b, mi b): Bb (si giáng trư ng ) ho c Gm (sol th )
Các c p trư ng - th 14
ñư c xác ñ nh còn g i là h p âm song song 15
.
Như v y v i b khóa ta có th bi t 2 h p âm ch là 1 trư ng ho c 1 th .
C ho c Am
G ho c Em
D ho c Bm
A ho c F#m
F ho c Dm
Bb ho c Gm
13
Âm nh c ch ñi u (Homophone), ñ phân bi t khác v i âm nh c phân ñi u( Heterophone) và ph c
ñi u (Polyphone).
14
Các b n nên tìm hi u sâu hơn và hi u bi t ñ y ñ các hóa b trong các sách Nh c lí cơ b n. (Th t
các hóa b : D u thăng - Fa, ñô, sol, rê, la, mi, si. D u giáng - Si, mi, la, rê, sol, ñô, fa.)
15
Related key: gi ng song song , thang âm tương ng.

Trang 7
2. Xác ñ nh n t cu i c a ca khúc: (ho c n t cu i m i ño n nh c)
+ Khi ta bi t gi ng trư ng, th c a 1 ca khúc r i ta ch c n xác ñ nh n t cu i c a ca
khúc ñó (ho c n t cu i c a 1 ño n nh c) ta s bi t ch âm c a ca khúc này .
+ ðôi khi v n có nh ng trư ng h p n t cu i không n m trong b h p âm song song
(trư ng h p mang thang âm dân ca, các thang âm ñ c trưng c a các dân t c khác nhau).
+ V i trư ng h p này thì ta nên xác ñ nh m t s n t ñ u ô nh p ñ tìm ch âm c a bài.
3. H p âm ba chính và n n t ng I-IV-V
+ Chúng ta nghiên c u s d ng h p âm ch C ho c Am cho ñơn gi n (sau ñó chúng
ta có th suy ra t công th c này).
+ V i ch âm là ñô trư ng (C ) chúng ta có th t các b c sau 16
:
C – Dm – Em – F – G – Am – Bdim
I - II - III - IV – V – VI - VII
+ N n t ng h p âm ba chính ( I-IV-V ) là: C – F – G v i các h p âm này ta có th
áp d ng căn b n ñ ñ t h p âm cho m t ca khúc th trư ng.
+ V n ñ là chúng ta th c hi n theo cách :
- Quan sát n t nh c m i ñ u ô nh p và n t nh c này ph i có trong h p âm ñó.
- Ho c trong ô nh p có nhi u n t ch a trong h p âm ñó (trong trư ng h p các
n t hoa mĩ ñ u ô nh p)
- Và h p âm s ñư c ñ t ñ u ô nh p.17
Xem và th l ng nghe vài ví d :
16
ñây chúng ta ch p nh n các b c theo ñi u th c trư ng t nhiên, các b n có th xem l i lí thuy t
Quãng và hòa âm. Ho c Giáo viên s di n gi i t i l p h c.
17
S d ng cho các l ai nh p ñơn ( 2/4; 3/4; 3/8…), ng ai tr ta s d ng nh p kép (4/4; 6/8..) thì có th
ñ t h p âm phách m nh th 2 trong ô nh p. Cũng có m t s s an gi qu c t g i nh p 4/4 là nh p ñơn

Trang 8
Bài t p ñ t h p âm: (gi i h n b c I,IV,V )18
18
Chúng ta nên dùng h p âm V7 thay vì b c V thì s nghe ñ y ñ n hơn, hay hơn, có k ch tính và
hư ng gi i quy t . Và ñây chúng ta s d ng h n ch k t n i t b c V v IV, ta ch dùng t m th i ñ
làm quen v i các âm chính .

Trang 9
Chúng ta cũng nên so n và th c hành nhi u b khóa khác nhau:

Trang 10
Nghiên c u các bài so n sau và t p ñ t h p âm ñơn gi n b c I-IV-V( ho c V7).
+ Tr l i v i n n t ng I-IV-V th Th , h p âm song song v i C là Am ta th y :
Am – Bdim - C - Dm – Em – F – G .
I - II - III - IV - V - VI - VII
+ Thông thư ng các ca khúc ph thông , nói ñ n ñi u th c th nghĩa là “th hòa âm”,
n t sol b c năm tăng n a cung. Ta cũng áp d ng n n t ng ñi u th c th
Am - Dm - E (ho c E7) .19
19
Các ca khúc m m non gi ng th thư ng có ít bài, nên chúng ta có th tham kh o thêm tài li u .

Trang 11
4. S d ng H p âm ba ph :
+ Sau khi chúng ta th c hành thành th o các h p âm ba chính, ta có th s d ng h p
âm ba ph , g i là “ph ” nhưng các h p âm này “b sung” “làm phong phú” “k t
n i”…làm cho ca khúc thêm cu n hút, h p d n hơn.
+ Nhìn l i các b c c a gi ng C 20
ngòai F, G thì các h p âm còn l i là h p âm ba
ph . (Am, Dm, Em, Bdim)
+ Tương t v i gi ng Am21
ngoài Dm, E h p âm ba ph s là C, F, G, Bdim.
+ Riêng h p âm Bdim là m t h p âm ngh ch nên ít ñư c dùng, nên ta ch chú tr ng
các h p âm kia.
+ Như v y khi k t n i h p âm ta c g ng so n cho chu n các h p âm ba chính, sau
ñó m i v n d ng các h p âm ba ph .
+ Có nhi u gi i pháp s d ng gi i k t 22
nhưng các b n nên chú tr ng k t b c V7 v I.
Bài t p so n h p âm : - V n d ng các h p âm ba chính và ph :
20
Thu t ng trong nh c vi n thư ng dùng là gi ng C-dur (ti ng ð c ), ho c Do Major (ti ng Anh).
21
Gi ng a-moll (ti ng ð c). La minor (ti ng Anh ).
22
Cadenza: Công th c k t thúc m t ñ an nh c ho c m t câu nh c g m giai k t chính qui (perfect
cadence), giai k t n a (half- cadence)… tìm hi u thêm các sách hòa âm. Ho c Giáo viên di n gi i
trong l p.

Trang 12
- Xem th m t s ca khúc ñã ñư c so n h p âm, chúng ta có th “thêm”, “b t”, ho c
“thay” h p âm khác trong n n t ng ñã h c, mi n là nghe hay, ñúng âm… ñ giúp ta t
tin hơn, và cho ta th y nhi u cách th c, nhi u v n ñ phong phú hơn.

Trang 13

Trang 14

Trang 15
- Có m t s ca khúc (mang âm hư ng Dân ca, ch t li u dân ca) do ñ t trưng c a
thang âm t ng vùng, mi n, nên khi ñ t h p âm ,chúng ta s d ng nh ng h p âm
vay mư n 23
, ho c nh ng h p âm ph c t p hơn (h p âm b y, chín ,mư i
m t…các h p âm ngh ch..).
- Và ñây là m t s ca khúc ñ tham kh o thêm:
23
Thí d như h p âm Trư ng Th Liên h p: ngoài Am – Dm – E7 (I – IV – V7 ) và C – F – G ( h.âm
ba ph ) c a gi ng a-moll, thì các h p âm liên h p là A – D – E và F#m – Bm – C#m.

Trang 16
Ph h a n n nh c b ng tay ph i.
+ ðây là công vi c làm ñ y thêm, ph h a cho ph n ñ m t ñ ng c a tay trái.
+ Công vi c này c n luy n t p tinh t ñ hi u qu hơn,phù h p v i công th c ñ m
c a ñàn, tránh ph n tác d ng ho c làm r i thêm.
+ Tùy theo tính ch t, ñ phát âm dài ng n c a nh c c mà chúng ta có nh ng th
pháp làm n n khác nhau.
+ Các nhóm phát âm có âm ngân lâu như: Strings, Organ, Choir…thì thư ng dùng
nh ng hình th c r p d u, có nghĩa là các h p âm này ñư c c t lên cùng m t lúc.
+ Các nhóm phát âm có âm ng n, không ngân lâu như: Piano, Marimba…
thì thư ng dùng nh ng hình th c tr i d u, có nghĩa là các h p âm này ñư c c t lên
th t t d u này ñ n d u kia, t dư i lên trên và ngư c l i.
+ Các nhóm phát âm có âm v a có th ngân lâu, v a có th ng n như: violin, trumpet,
guitar… tùy theo kĩ thu t s d ng mà dùng nh ng hòa thanh r p d u ho c tr i d u.
1. Luy n t p các h p âm r p d u:
+ Chúng ta c g ng th c t p và chú ý các h p âm ph i ñư c móc n i li n b c
(công vi c này ñòi h i chúng ta ph i quen v i các th ñ o c a h p âm).
+ Sau ñây là vài ví d d a trên h p âm ñô trư ng và m u liên k t (các b n nên t p
nh ng bài này):
+ Khi th c hi n các bài ñ m h p âm r p d u, chúng ta có th linh h at b b t n t trong
h p âm nào ñó, lúc y ta vô tình t o ra nh ng hòa thanh, ho c các bè ph nghe thú v hơn.
+ ð làm quen v i nh ng móc n i li n b c, và nh ng h p âm ñ o, chúng ta hãy
th c t p nh ng bài t p 24
v i tay ph i sau:
1/ G - C - D7 – G.
2/ G – Bm – Em – C – Am – D7 – G.
3/ Am – Dm – G – C – F – Dm – E7 – Am.
4/ F – Dm – Bb – C7 – F.
5/ Dm – F – C – Dm.
6/ D – A – Bm – F#m – G – D – G – A .
24
Các h p âm ñư c móc n i trong bài t p này thư ng là nh ng m u thông d ng ñ chúng ta s an câu
d o ho c gian t u sau này, nên các b n c n luy n t p nhi u càng t t.

Trang 17
• Các bài t p sau bu c chúng ta nên th c t p v a ñàn h p âm tay ph i v a hòa
ñ m r p d u tay trái, có th hát theo ho c nh ngư i khác hát cho ph n th c t p
linh h at và h ng thú hơn.

Trang 18

Trang 19
2/ Luy n t p các hòa thanh tr i d u :
+ Tùy theo các l ai nh p, tính ch t c a nh p mà ta có nhi u cách tr i d u khác nhau.
+ Các cách tr i d u trong cùng m t lo i nh p thì cũng vô vàn ki u m u.
+ Nhưng trong ñ m ñàn chúng ta nên có s ñ ng nh t trong thay ñ i ki u tr i
d u,(thay ñ i ki u ñ m khi ñ an nh c thay ñ i, ho c ý nh c thay ñ i) tránh tình tr ng r i
trong lúc ñ m.
+ Sau ñây là vài ví d , vài m u tr i d u các nh p 3/4 , 2/4, 6/8… (th hi n C )

Trang 20
+ Bây gi chúng ta có th áp d ng các bài t p ñ m b ng cách tr i d u và ph i h p:

Trang 21

Trang 22

Trang 23
+ Ngoài ra chúng ta cũng áp d ng các m u ñ m ti t t u, tương ng v i ph n ñ m
t ñ ng và phù h p v i ñi u nh c ñó, chú ý ph i dùng âm s c ñúng v i t ng trư ng h p.
+ Các lo i hình ti t t u trên tương ng v i s ch nh p và các ñi u nh c ph thông như:
2/4 : disco, country, march, polka, techno…và các ñi u nh p 4/4.
3/4 : waltz, vien waltz….
4/4 : pop, rumba, disco, rock, swing... và các ñi u nh p 2/4.
6/8 : slow, slowrock,…
+ Ho c d a vào nhóm t c ñ :
- Ti t t u nhanh: Disco, Rock, Techno, Cha cha cha, Samba…
- Ti t t u v a: pop, swing medium, rumba, Reggae …
- Ti t t u ch m Slow, Slowwaltz, 16 beatballade…

Trang 24
Th c hành n i câu
+ Trong m t ca khúc chúng ta nh n th y cu i m t ño n nh c, m t câu nh c
thư ng có nh ng d u ngân dài, ho c d u ngh , lúc ñó chúng ta s th c hi n m t chu i
các d u nh c g i là “n i câu”.
+ M c ñích c a ño n nh c n i câu t o thêm ph n hoa mĩ, làm ñ y, l p kín kho ng
tr ng c a d u nh c kéo dài. ð ng th i n i li n câu ñó v i câu nh c sau.
+ N i câu cũng giúp ngư i hát ñ nh lư ng d dàng s nh p ph i ngân (ho c ngh )
m t cách t nhiên. Và hư ng d n ngư i hát b t ñ u vào câu nh c sau tho i mái, chính xác.
+ Nh ng câu n i này ñôi khi tr thành b ph n ngh thu t không th thi u trong
ca khúc ñó.
+ Có nhi u cách n i câu, thông thư ng chúng ta dùng các cách sau :
• Dùng các d u nh c chuy n hành li n b c:
+ Trích ño n Ngày ñ u tiên ñi h c.
- Chúng ta c n lưu ý n t nh c ñ u ô nh p nên n m trong các n t ch a trong h p
âm ñó 25
, ví d như h p âm G ñ u ô nh p thì n t n i câu có th b t ñ u là n t
sol,ho c si, ho c rê.
- Và n t cu i câu cũng n m trong h p âm c a câu k ti p. Chúng ta cũng linh ho t
s d ng các hình n t thay ñ i làm phong phú cho câu n i:
25
ðây là cách th c t p ñ làm quen cách n i câu, v n có r t nhi u trư ng h p không theo nguyên t c
này là nh ng trư ng h p dùng các th pháp hoa mĩ ( n t vào trư c, n t ngòai h p âm, n t nh n…)

Trang 25
+ Trích ño n Trái ñ t này c a chúng mình:
• Th c hi n vi c tr i d u ñ n i câu:
- Trích ño n:
+ Chúng ta cũng k t h p nhi u cách cho phong phú, nhưng ph i ñ m b o tính ñ ng
nh t, không làm “r i” tinh th n c a ca khúc.

Trang 26
• Di n l i câu nh c 26
, ph ng di n 27
, làm câu n i :
- Trích ño n Em yêu trư ng em :
Ho c :
+ Chúng ta c g ng luy n t p và l a ch n nhi u câu khác nhau, t o thói quen và
ph n x t t cho các bài t p sau này.
+ Xét v phương di n sáng tác, chúng ta c g ng dùng nhi u cách, nhi u bình di n
khác nhau nhưng ph i có tính ñ ng nh t v ý nh c, nh p ñi u và dòng ca.
+ Và quan tr ng không kém là chúng ta ph i s lí ñúng nh c c 28
, âm s c 29
,
âm v c nh c c 30
ñ n i câu.
26
N i câu theo ki u này th hi n ñư c s ñ ng nh t c a ca khúc, ñơn gi n nhưng hi u qu .
Th hi n s ñ i ñáp gi a gi ng ca và màu s c nh c c .
27
Variation: phát tri n nhi u cách t m t nh c ñ .

Trang 27
• Th c t p các bài t p n i câu:
28
Instrument
29
Timbre (music and phonetics), thu t ng trên ñàn: Tone ho c Voice.
30
Register . Chúng tôi s sơ lư c ng n g n các l ai nh c c và tính năng các trang sau.

Trang 28
+ ðây là m t s bài m u minh h a cho ph n th c hành n i câu, ñ m h p âm r p
d u, tr i d u, ñ m ti t t u…
+ Chúng ta tr n ñi u, sau ñó luy n t p theo dòng 2 (tay trái b m h p âm, tay ph i
ñàn theo ti t t u và n i câu theo bài so n).31
31
Chúng ta luôn chú ý l a ch n nh c c phù h p v i vi c r p d u ho c tr i d u…

Trang 29

Trang 30

Trang 31
Sơ lư c tính năng nh c c thư ng dùng: 32
* H dây - kéo vĩ ( strings - archi): G m có các l ai như : Violin, Viola, Cello, Contrabass.
+ VIOLIN: - âm v c cao nghe réo r c, ai oán, s c bén..33
- âm v c gi a nghe êm d u, du dương, ng t ngào...
- âm v c th p nghe thì th m, tr m bu n..
- Thích h p cho vi c ñ c t u.
+ VIOLA: - Âm thanh nghe bu n, có ph nm c m c, tr m ngâm…
- nh ng n t cao nghe r t chán chư ng…
+ CELLO ( ho c violoncell) :
- Âm thanh nghe l ng sâu, ñ m m…
- nh ng n t gi a nghe quy n rũ và ng t ngào…
+ CONTRABASS : - Th m nh c a ñàn này là
ti ng tr m, nghe ñ y ñ n. Thích h p cho công vi c
làm n n ( ñi bè tr m ).
32
Chúng tôi c g ng dùng thu t ng mô t c m giác, còn tùy thu c vào c m nh n c a t ng ngư i .
33
Chúng tôi t m chia 3 khu v c có tính cách tương ñ i trên ñàn organ-keybroard.

Trang 32
+ Thu t ng STRINGS trên ñàn organ là g m nhi u ñàn dây c t lên cùng lúc(ví d
như s k t h p c a nhi u violin, cello, viola ),do nhi u kĩ thu t s d ng ñàn mà ta có
nh ng ti ng như : PIZZICATO (b t dây), TREMOLO (rung dây).
+ SYNTH 34
STRINGS : là nh c c ñư c t o ra b i công ngh ñi n t cho ra
nh ng âm thanh t ng h p mô ph ng dàn dây nghe phong phú và ña d ng.
* H ð ng ( BRASS ) : - G m các l ai như: Trombone, Trumpet, Horn, tuba..
+ TRUMPET : - âm v c cao nghe chát chúa, ñôi khi nghe vang r n, thôi thúc…
- âm v c gi a nghe oai hùng ( khi th i m nh ), ng t ngào, thu hút
(khi th i nh ), ít s d ng âm v c th p (có th s d ng ñ di n t s
khôi hài, phóng túng…).
+ TROMBONE: - Thư ng dùng âm v c gi a và th p.
- âm v c gi a nghe vang d i,
huy hoàng (khi th i m nh),
nghe ñ y ñ n, êm ñ m (khi
th i nh ).
- Âm v c th p nghe u t i,
th ng thi t (khi th i nh ),
nghe d t n, d a n t (khi
th i m nh).
+ HORN :
- âm v c gi a nghe ñ y ñ n, tròn trĩnh…,
ñôi khi ng t ngào, lãng m n…
- th c hi n n t ngân dài nghe màu nhi m,
hi n hòa… n t ng n nghe như ti ng kèn
săn kêu g i...
- Th i m nh và nhanh t o c m giác lo s ,
gi n d … th i nh l i t o s bu n phi n,
não n , than khóc..
34
Nh c c t ng h p SYNTHESIZER.

Trang 33
+ TUBA : - Nghe ñ y ñ n âm tr m,
v a khoan thai v a ñ m m do tính ch t
phát âm ch m so v i l ai kèn khác.
+ BRASS: Ti ng phát âm cùng lúc c a nhi u l ai kèn. Tùy theo kĩ thu t và ph i h p
các l ai kèn mà có nh ng ti ng như BRASS SECTION, BRASS ENSEMBLE… Trên
ñàn organ còn có SYNTH BRASS (brass “ñi n t ” như ñã mô t trên ).
* B g ( Legni – Woodwind )35
: G m các l ai FLUTE, OBOE, PICCOLO,
HORN, CLARINET, FAGOTTO 36
…
+ FLUTE : - ðây là nh c c sáo có âm v c r ng, ña d ng , s lí các ño n nh c
nhanh r t t t, luy n láy thích h p v i dân ca .
- âm v c cao nghe réo r c , rõ ràng th u su t , trong tr o…
- Âm v c gi a nghe êm ái , du dương…
- Âm v c th p nghe m u nhi m , tôn nghiêm ..
35
Căn c vào v t li u ch t o các nh c c này b ng g , nhưng th c t hi n nay cũng dùng các ch t li u
khác mà v n ñ t hi u qu v ch t lư ng âm thanh.
36
Còn ñư c g i là BASSOON.

Trang 34
+ OBOE :
- Âm v c t th p ñ n cao ñ cho m t màu s c êm ñ m , lã lư t… thích h p v i
nh ng ño n nh c g i c m , uy n chuy n, tha thư t.
- ðôi khi di n t s th m thi t, bâng khuâng…
+ PICCOLO : - Âm v c cao nghe chói tai …
- Âm v c gi a nghe r c r , n i b t
(khi th i m nh).
- Âm v c th p nghe u o i…
- Thích h p v i nh ng quãng nh c
nhanh và l lư t.
+ FAGOTTO : Th
m nh c a nh c c
này âm v c th p,
nghe ñ y ñ n, kiêu
hùng. ðôi lúc di n t
s bi ai, bu n s u…
+ CLARINET : - Âm v c cao nghe m nh m nhưng thô thi n, thích h p v i s di n
t s chát chúa, thét gào, ho ng s …
- Âm v c gi a nghe êm ñ m, d u dàng, ngây thơ, say ñ m…
- Âm v c th p nghe bu n phi n, bi th m, kinh s (th i m nh),
tôn nghiêm (th i nh ).
+ ENGLISH HORN :
- Âm thanh có ñ c tính như oboe,
nhưng phát huy nh ng âm tr m
- Di n t s n ng n , bu n chán …

Trang 35
* H GUITAR: T guitar thông thư ng (còn g i Tây ban c m )37
, nh c c này phát
tri n theo các trào lưu âm nh c và ñư c s d ng phong phú theo t ng tính năng c a nó:
+ Tùy theo tính năng, vai trò trong Dàn nh c nên “h ”
guitar ñư c s d ng ña d ng .
+ BASS GUITAR: Cái tên cũng cho ta th y ñàn này ho t
ñ ng âm v c th p, âm thanh nghe ñ y ñ n, thư ng mang
nhi m v gi n n , ñôi khi ñ c di n m t ño n ng n nghe
r t thú v .
+ Các lo i guitar v i ch t li u
khác nhau và thi t b ph tr âm
thanh khác nhau 38
: STEEL
GUITAR (dây kim l ai). NYLON GUITAR (dây nh a).
JAZZ GUITAR, CLEAN GUITAR, MUTE GUITAR (s
d ng b khu ch ñ i âm thanh39
, … DISTORTION,
OVERDRIVE, FEEDBACK (s d ng v i thi t b ngoài).
Các âm v c ñ u nghe phong phú, di n ñ t ñư c m i tr ng
thái tình c m: Vui, bu n, ph n kh i, u t c, thanh th n,
thúc d c, v i vã, khoan thai…
37
ð t tên theo xu t x c a ñàn Tây ban nha.
38
EFFECT
39
Amplifier , Power amplifier.

Trang 36
* H SAXOPHONE: G m các lo i như: Soprano, Alto, Tenor, Baritone, …
+ Âm thanh Saxophone nghe g n gi ng ti ng ngư i hơn các lo i kèn khác.
+ Ti ng kèn c t lên nghe y u ñi u , quy n rũ…
+ Âm v c ñ t trưng và th m nh di n t phù h p v i tên g i c a các lo i kèn này,40
40
Tên g i Soprano tương ng v i gi ng cao ( khi s d ng organ - keyboard thì chú ý các âm v c này
thì nghe r t ñ p.). Th t gi ng cao ñ n th p: SOPRANO – ALTO – TENOR – BARITONE.
Tenor
Baritone
Soprano
Alto

Trang 37
* Nh c c ñàn phím và các nh c c khác:
Grand Piano.
Piano upright.
Melodion.

Trang 38
Accordeon Hamonica
Mandoline Harp
* Các nh c c GÕ ( DRUM – PERCUSION ) :

Trang 39
Timpani
Xilophone.
* Nh c d o ñ u 41
+ H u h t, khi th c hi n ñ m ñàn cho ca khúc, chúng ta thư ng b t ñ u b ng m t
câu nh c, m t ño n nh c, g i là ño n nh c m ñ u, ho c khúc nh c d o ñ u.
+ Nh c d o ñ u có ý nghĩa giúp ngư i hát l y ñư c gi ng, cung nh c m t cách
d dàng, ñ ng th i xác ñ nh ñư c t c ñ nhanh ch m, nh p ñi u c a ca khúc.
+ Nh c m ñ u có th là vài n t nh c, có khi là m t hòa thanh c t lên, và có khi là
m t ño n nh c xúc tích ng n g n, cho ta th y công vi c làm nên khúc d o ñ u r t quan
tr ng, phong phú và có th làm cho ñ an nh c ñó tr thành y u t ngh thu t c a ca
khúc, ñáp ng m c ñích v a giúp ngư i hát d dàng, v a là thành ph n ngh thu t c a
ca khúc.
+ ð i v i âm nh c m m non, khúc d o ñ u r t quan tr ng vì tính xác th c và s g n
gũi v i ch t li u dân ca mà các ñ an nh c d o trong ñàn organ không th có ñư c,
ho c không phù h p.
+ Có nhi u cách ñ th c hi n khúc nh c d o ñ u: d a vào phiên khúc, d a vào ñi p khúc,
d a vào các nhóm hòa thanh m u, d a vào các ý nh c, d a vào hòa thanh c a ca khúc,
th c hi n s tương ph n… và sau ñây là vài cách áp d ng ñ th c hi n khúc nh c d o ñ u:
41
Introduction

Trang 40
D a vào Phiên khúc:
- Th c hi n ngay câu nh c ñ u tiên nhưng có bi n c i ñôi chút b ng d u hoa mĩ 42
.
- S v n d ng các n t n i li n m t quãng nh c t o s êm ñ m, trong sáng, nh
nhàng, thanh thoát (ñánh d u vuông). Và các n t lư n lên, lư n xu ng (n t
thêu) cho c m giác duyên dáng, o l . Giúp cho ph n bi n c i câu d o thêm ña
d ng, phong phú. (ñánh d u tròn).
42
Xem l i lí thuy t v các n t nh c hoa mĩ ( ornament).

Trang 41
D a vào ñi p khúc:
- Công vi c so n khúc d o ñ u cũng v n d ng các n t hoa mĩ , và th c hi n ph ng
di n, tuy nhiên v i các ca khúc dành cho l a tu i m m non thư ng là m t ño n ñơn
nên ta có th d a vào vài câu cu i ñ t o khúc d o:
- Hình th c s an nh c d o như trên là m t cách v a thay ñ i ti t t u, v a dùng d u
lư n. (câu nh c b t ñ u t : b y chim…t i trư ng).
- Hình th c “d a vào” như trên là ki u ph bi n nh t , vì “s n ph m” t o ra có tính
ñ ng nh t v i ca khúc, d vào nh p và gi ng cho ngư i hát.
- V i cách bi n c i câu nh c 43
t o ti n ñ cho ta ng u h ng44
và bay b ng sau này.
D a vào các m u âm (s k t n i các h p âm có s n).
+ V i cách s an này ñòi h i chúng ta ng u h ng và y u t ñ ph n d o hay là kĩ
thu t ngón ñiêu luy n k t h p v i tư duy ñ ng nh t v i ca khúc.
+ S k t h p các m u âm nghĩa là k t n i các b c trong âm ch c a ca khúc.
+ Vì là ng u h ng nên có vô vàn cách bi n t u: nhanh, ch m, khoan thai, v i vã…
là do cách bi n hóa ti t t u và s d ng âm s c nh c c .
+ Sau ñây là m t s m u âm thư ng dùng ñư c minh h a theo B c (kèm theo ví d
th C và Am ).
1/ I - IV - V7 – I . ( C – F – G7 – C ) . ( Am – Dm – E7 – Am ) .
2/ I – III – IV – V7 . ( C - Em – F – G7 ) . ( Am – C – Dm – E7 ) .
3/ I – II – IV – V7 . ( C – Dm – F – G7 ) .
4/ I – VI – IV – V7. ( C – Am – F – G7 ) . ( Am – F – Dm – G7 ).
5/ I – V – VI – III – IV – I – IV – V – I . ( C – G – Am – Em – F – C – F – G – Am).
6/ I – IV – VII – III – VI – IV – V7 . ( Am – Dm – G – C – F – Dm – E7 – Am).
43
Bi n t u :Variation .
44
Improvised. Và t o ñư c Khúc tùy h ng : Fantasia.

Trang 42
+ C n chú ý các h p âm m u ph i g n v i hòa thanh c a ca khúc, ñ khi ng t u ta
có th lư t qua vài câu nh c c a ca khúc giúp ngư i hát d vào giai ñi u hơn.
+ Sau ñây là vài ñ an d o ñ u cho bài Ngày ñ u tiên ñi h c, gi ng C v i các m u âm
khác nhau:
1/ m u C- Am – F – G7 : ta có th d o quay l i l n 2 v i câu bi n t u khác.
2/ M u C – Em – F – G7 .
3/ V i gi ng khác ( b khóa 1#, 2# , 1b , 2b…. ) ta cũng d a vào các b c m u
như trên ( ch c n d ch cung t ng h p âm , công vi c này nên làm nhi u ñ
chúng ta quen d n và ph n x t t khi s lí ñ m ñàn ).

Trang 43
4/ ð c bi t các n t nh c bi n t u trong ca khúc dân ca 45
, chúng ta c n chú ý ñ n
thang âm 46
ñ c trưng c a t ng vùng, mi n. Khi ñó câu d o s g n gũi và ñúng v i
ch t li u 47
v i ca khúc ñó.
Và nhi u cách ñ th c hi n khúc d o ñ u:48
+ Có th ch trình bày công th c ñ m (cho các ñi u nh c ñ t trưng như: slow,
boston, tango, bolero….) ñơn gi n v i nh c c piano, ho c guitar…
+ S d ng nh ng hòa thanh ñ c bi t trong ca khúc.
+ Ho c tri n khai m t ý nh c ñ c bi t nào ñó trong ca khúc.
+ Trình bày hòa âm tương ph n ( t trư ng sang th và ngư c l i ).
+ Ch trình bày nh p ñi u ñ c bi t c a ca khúc…
- ðo n d o ñ u có th th c hi n dài hay ng n tùy vào chúng ta, mi n là t i ñư c
m c ñích d n ñư ng cho ngư i hát, có th g n gàng xúc tích, có th dài hơn
nhưng là ñ y ch t ngh thu t b sung cho ca khúc.
- Các v n ñ trên v n thư ng “xu t hi n” và th hi n do nhi u Nh c sĩ tài năng,
nhi u Nh c công tài năng. Chúng ta nên thư ng xuyên nghe nh c và tìm hi u
thêm nh ng ñ an d o c a nhi u th lo i ca khúc. Và t l a ch n cho mình
nh ng câu nh c phù h p v i tinh th n ph c v tr thơ.
* ðo n gian t u (d o gi a).
+ Thư ng thì các ñ an nh c d o ñư c th hi n sau khi k t thúc m t ca khúc và
chúng ta mu n quay l i ñ hát ca khúc ñó thêm l n n a.
+ Tinh th n c a ño n nh c này thư ng v n d ng các th pháp như so n câu d o ñ u,
nhưng có th bi n t u ñôi chút, ho c k t h p nhi u cách trong m t ca khúc.
+ Ví d như ta có th gian t u ph n phiên khúc ñ khi vào l i s hát ph n ñi p khúc,
ho c ngư c l i.
+ Có khi ph n gian t u ch th c hi n trên m t hòa thanh duy nh t, ho c hai hòa
thanh, khi y ph n kĩ thu t ngón ta c n ph i th t s ñiêu luy n, và khúc bi n t u th t s
bay b ng.
45
Folk song.
46
Scale.
47
Ch t li u dân ca Vi t Nam (B c b , nam b , Mi n trung ..) thư ng dùng thang âm Ngũ cung
(pentatonic).
48
Các ph n này có tính cách g i í , chúng ta có th th c hành khi làm khúc d o.

Trang 44
* ðo n k t thúc.
+ Là m t ño n nh c ng n có th là nh c l i dư âm c a ý nh c.
+ Tùy theo s tư ng tư ng c a chúng ta ñ cho câu nh c b ng lên trư c khi k t
thúc, ho c k t nh d n.49
ho c thay ñ i nh p ñ 50
k t ch m d n .
• Các bài t p th c hi n câu d o ñ u:
49
Fade out.
50
Tempo.

Trang 45
Thay l i k t
ð t ng k t th c hi n các ph n ñ m ñàn cho m t ca khúc chúng ta hãy th c hành theo
các trình t như b c c c a t p sách này, và luôn nh r ng “TH C HÀNH” là v n ñ
c n thi t nh t giúp cho ta hòan thành nghi p v c a mình . Và ph n quan tr ng không
kém là chúng ta luôn trau d i k thu t ngón, kĩ năng sáng tác, hòa âm, l ng nghe h c
h i các tác ph m kinh ñi n ,m u m c, tìm hi u không ng ng th gi i bao la c a âm
nh c (nh t là âm nh c dành cho l a tu i M m Nom ).
Ban biên t p chúng tôi luôn mong mu n ñem l i m t s gì ñó ñ ñóng góp nh nhoi
trong công vi c giáo d c âm nh c m m non. Và c g ng ngày càng hòan t t t t ñ p
hơn trong công vi c c a mình.
Ban biên t p

Trang 46
Tài li u tham kh o
+ Thu t ng âm nh c Anh - ð c - Vi t (Nguy n Bách, Nxb Âm nh c).
+ Hòa Âm (Nguy n Bách, Nxb TR ).
+ Ph i khí cho dàn nh c và ban nh c nh (B.Kianop & X.Vaxkrexemxki,
Nxb Văn Hóa).
+ B n ñ m ñàn (Ti n Dũng ).
+ Hòa âm hoa mĩ (Ti n Dũng).
+ Sách giáo khoa ph c ñi u (S.Grigoriev, d ch gi PGS-PTS N.Xinh, Nh c vi n
Hà N i).
+ 200 bài th c hành Organ và Piano nh c M m Non (Th S Thân tr ng Qu c,
Ns Tr n minh Phương ).
Website: http://amnhacbinhminh.com

Trang 47
M c l c
L i gi i thi u ...................................................... Error! Bookmark not defined.
L i m ñ u ......................................................... Error! Bookmark not defined.
Hi u th nào là ñ m ñàn cho m t ca khúc? ...........................................5.
Nh ng bư c chu n b cho ph n ñ m ñàn ........................................... 5.
ð t h p âm cho m t ca khúc....................Error! Bookmark not defined. 6.
- Xác ñ nh b khóa ...................................... 6Error! Bookmark not defined.
- Xác ñ nh n t cu i c a ca khúc .................................................................... 7.
- H p âm ba chính ........................................................................................ 7.
- H p âm ba ph ......................................................................................... 11.
Ph h a n n nh c b ng tay ph i........................................................... 16.
- Luy n t p các h p âm r p d u .................................................................. 16.
- Luy n t p các hòa thanh tr i d u .............................................................. 19.
- M t s m u ñ m căn b n ............................. Error! Bookmark not defined.
Th c hành n i câu .....................................Error! Bookmark not defined.
- Dùng các d u chuy n hành li n b c ......................................................... 24.
- Th c hi n tr i d u ñ n i câu ................................................................... 25.
- Di n l i câu nh c ..................................................................................... 26.
Sơ lư c tính năng nh c c thư ng dùng: ............ Error! Bookmark not
defined.
- B dây ...................................................................................................... 31
- B ð ng .................................................................................................... 32
- B G ........................................................................................................ 33
- H Guitar .................................................................................................. 35
- H Saxophone ........................................................................................... 36
- Nh c c ñàn phím ...................................................................................... 37
- Các nh c c gõ .......................................................................................... 38
Nh c d o ñ u ...........................................................................................39
- D a vào phiên khúc ................................................................................... 40
- D a vào ñi p khúc ..................................................................................... 41
- D a vào các m u âm ................................................................................. 41
- Và nhi u cách khác .................................................................................... 43
ðo n gian t u (d o gi a) ............................Error! Bookmark not defined.
ðo n k t thúc . ............................................Error! Bookmark not defined.
Thay l i k t ................................................................................................... 45.
Tài li u tham kh o ....................................................................................... 46.

Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ

Similar to Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ