ĐIỆN TÂM ĐỒ BÌNH THƯỜNG VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ

1. ĐIỆN TÂM ĐỒ
BÌNH THƢỜNG VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ
Đối tƣợng: Y4 đa khoa
20.8.2012
ThS. BS. Phan Đình Phong
Bộ môn Tim mạch - Trƣờng ĐHY Hà nội
phong.vtm@gmail.com

2. Mục tiêu học tập
1. Đặc điểm các sóng điện tâm đồ bình thƣờng
2. Triệu chứng điện tâm đồ của dày thất, dày nhĩ
3. Đặc điểm điện tâm đồ của blốc nhĩ thất

3. ĐỊNH NGHĨA ĐIỆN TÂM ĐỒ:
“LÀ MỘT ĐƢỜNG CONG GHI LẠI CÁC
BIẾN THIÊN DÒNG ĐIỆN DO TIM PHÁT RA
KHI HOẠT ĐỘNG CO BÓP”

4. và máy ghi ĐTĐ
đầu tiên
Willem Einthoven
(1860 - 1927)

5. Máy ghi điện tâm đồ ngày nay

6. HỆ THỐNG DẪN TRUYỀN TIM
VÀ CƠ SỞ ĐIỆN SINH LÝ HỌC CỦA
ĐIỆN TÂM ĐỒ

7. HỆ THỐNG DẪN TRUYỀN TIM
Nút xoang
(SA Node)
• Là chủ nhịp tự nhiên của tim
- 60-100/ ph
NÚT XOANG

8. NÚT NHĨ THẤT
Nút xoang
(SA Node)
Nút nhĩ thất
(AV Node)
• Nhận xung động từ nút xoang
• Truyền xung động xuống hệ His
- Purkinje
• 40-60/ phút nếu nút xoang
không phát xung
HỆ THỐNG DẪN TRUYỀN TIM

9. BÓ HIS
Bó His
• Dẫn xung động xuống thất
• Nhịp thoát bộ nỗi nhĩ thất:
40-60/phút
Nút xoang
(SA Node)
Nút nhĩ thất
(AV Node)
HỆ THỐNG DẪN TRUYỀN TIM

10. Các nhánh bó His
Mạng Purkinje
• Dẫn xung động toả ra cơ thất
gây khử cực
• Nhịp thoát:
20-40/ phút
MẠNG PURKINJE
Nút xoang
(SA Node)
Nút nhĩ thất
(AV Node)
Bó His
HỆ THỐNG DẪN TRUYỀN TIM

11. Nhịp xoang bình thường

12. Xung động phát ra từ nút xoang…
D II

13. khử cực nhĩ…
D II

14. xung động (bị) trễ lại ở nút nhĩ thất…
D II

15. qua các nhánh bó His…
D II

16. rồi toả ra mạng Purkinje…
D II

17. khử cực thất…
D II

18. Cao nguyên tái cực
D II

19. Tái cực nhanh (pha 3)
D II

20. Trình tự hoạt hoá ĐTĐ bình thường

21. CÁCH GHI ĐIỆN TÂM ĐỒ

22. • Kiểm tra máy ghi điện tim
Điện áp, dây đất, khử nhiễu…
• Chuẩn bị bệnh nhân
Bệnh nhân nằm ngửa, thẳng ngƣời
trên mặt giƣờng, thoải mái
• Mắc các bản cực
Ở các chi và vùng trƣớc tim
Cách ghi điện tim

23. Cách ghi điện tim

24. … cũng giống nhƣ chụp hình quả tim ở
nhiều góc khác nhau nhằm đem lại một
hình ảnh đầy đủ.
Ghi điện tâm đồ với nhiều chuyển đạo

25. 3 chuyển đạo lƣỡng cực chi
DII = DI + DIII
Các chuyển đạo ngoại biên

26. Các chuyển đạo ngoại biên
3 chuyển đạo đơn cực chi tăng thêm
aVR, aVL, aVF

27. Các chuyển đạo trƣớc tim
V1, V2, V3, V4, V5, V6

28. Các chuyển đạo trƣớc tim

29. 12 chuyển đạo thông dụng
• 6 chuyển đạo ngoại biên “nhìn” dòng điện tim
trên mặt phẳng trán.
• 6 chuyển đạo trƣớc tim “nhìn” dòng điện tim
trên mặt phẳng ngang.

30. Nguyên tắc âm - dƣơng
• Mỗi chuyển đạo đều có một điện cực âm và một
điện cực dƣơng.
• Một dòng điện tim hƣớng từ cực âm tới cực dƣơng
của chuyển đạo nào sẽ dƣơng trên chuyển đạo đó

31. Các chuyển đạo khác
Chuyển đạo
thực quản
Chuyển đạo
trong buồng tim

32. CÁCH ĐỌC ĐIỆN TÂM ĐỒ

33. Giấy ghi ĐTĐ tiêu chuẩn
• Với tốc độ giấy
ghi 25 mm/s,
Mỗi ô vuông lớn
tƣơng ứng với
200 ms và mỗi ô
vuông nhỏ
tƣơng ứng với
40 ms.
• Với 10 mm = 1
mV, mỗi ô vuông
nhỏ ứng với 0.1
mV.
0.1
mV
0.5
mV

34. Xác định các sóng và khoảng dẫn truyền

35. Các tiêu chuẩn của nhịp xoang:
• Nhìn thấy sóng P tối thiểu 1 trong 12 CĐ
• Sóng P đứng trƣớc mỗi phức bộ QRS
• Khoảng PQ (PR) trong giới hạn bình
thƣờng
• Sóng P dƣơng ở D1, D2, aVF, V5, V6 và
âm ở aVR
• Khoảng các giữa các sóng P đều, tần số
từ 60 – 100/phút
Xác định nhịp xoang hay không?

36. Xác định nhịp xoang hay không?
Nhìn thấy sóng P tối thiểu 1 trong 12 CĐ
Sóng P đứng trƣớc mỗi phức bộ QRS
Khoảng PQ (PR) trong giới hạn bình
thƣờng
Sóng P dƣơng ở D1, D2, aVF, V5, V6 và
âm ở aVR
Khoảng các giữa các sóng P đều, tần số
từ 60 – 100/phút
Nhịp
xoang

37. • Đo bằng thƣớc đo điện tim
• Hoặc tính theo công thức:
Tần số tim = 60/ khoảng RR
(tính bằng giây)
Xác định tần số tim

38. Xác định tần số tim
• RR = 0.7 giây
• Tần số tim:
60/0.7 = 85 (ck/ph)

39. Xác định trục điện tim
• Tính góc 
• Ƣớc lƣợng
dựa vào hình
dạng R, S ở
D1 và aVF
aVF
DI

40. Xác định trục điện tim
• QRS ở D1: dƣơng
• QRS ở aVF: dƣơng
trục trung gian

41. DÀY THẤT, DÀY NHĨ

42. Dày nhĩ phải
P cao > 2.5 mm

43. Dày nhĩ trái
P rộng > 2.5 mm

44. Dày thất phải

45. Dày thất phải
RV1 > 7 mm
RV1+SV5 > 11 mm

46. Dày thất phải

47. Dày thất trái

48. Dày thất trái
RV5 > 25 mm
RV5+SV2 > 35 mm

49. Dày thất trái

50. RỐI LOẠN NHỊP TIM

51. Nhịp chậm
RỐI LOẠN NHỊP TIM

52. • Nút xoang phát xung nhƣng quá chậm
Nhịp chậm xoang

53. • Nút xoang không phát xung động
• Không thấy khử cực nhĩ trên ĐTĐ
• Vô tâm thu
Ngưng xoang

54. • Xen kẽ các giai đoạn nhịp nhanh và chậm
từ nút xoang hoặc tâm nhĩ.
• Chậm < 60 ck/ph
• Nhanh >100 ck/ph
Hội chứng nhịp nhanh-chậm

55. Blốc nhĩ thất cấp I
• Khoảng PR > 200 ms
• Do chậm trễ dẫn truyền qua nút nhĩ thất

56. • Khoảng PR dài dần ra cho đến khi một sóng P bị
blốc không dẫn đƣợc xuống thất.
Chu kỳ Wenckebach
Blốc nhĩ thất cấp 2 - Mobitz I

57. • Các khoảng PP vẫn đều và có những nhát bóp nhĩ (P)
không dẫn đƣợc xuống thất
– Ví dụ: Blốc 2:1 (2 P đi với 1 QRS)
Blốc nhĩ thất cấp 2 - Mobitz 2

58. • Xung động từ nhĩ không dẫn xuống đƣợc thất
– Nhịp thất = 37 ck/ph
– Nhịp nhĩ = 130 ck/ph
– Khoảng PR thay đổi, không còn liên hệ giữa P và R
Blốc nhĩ thất cấp 3

59. Tóm tắt
Rối loạn tạo xung Rối loạn dẫn xung
Phân loại nhịp chậm
• HC nhịp nhanh/chậm
• Nhịp chậm xoang
• Ngƣng xoang
• Blốc nhĩ thất cấp 3
• Blốc nhĩ thất cấp 2
• Blốc nhĩ thất cấp 1
• Blốc xoang nhĩ

60. Nhịp nhanh
RỐI LOẠN NHỊP TIM

61. Nhịp nhanh xoang
• Nguồn gốc: Nút xoang
• Tần số: 100-180 ck/ph
• Cơ chế: Tăng tính tự động

62. Nhịp nhanh nhĩ
• Nguồn gốc: ổ ngoại vị tâm nhĩ
• Tần số: >100 ck/ph
• Cơ chế: Tăng tính tự động

63. Ngoại tâm thu
Ngoại tâm thu nhĩ (PAC)
• Nguồn gốc: Tâm nhĩ (ngoài vùng nút xoang)
• Cơ chế: Bất thƣờng tính tự động
• Đặc điểm: Sóng P bất thƣờng đến sớm, theo sau
bởi phức bộ QRS giống nhƣ nhịp cơ sở

64. Ngoại tâm thu thất (PVC)
• Nguồn gốc: Tâm thất
• Cơ chế: Bất thƣờng tính tự động, vào lại
• Đặc điểm: Phức bộ QRS đến sớm, giãn rộng,
theo sau bởi một khoảng nghỉ bù
Ngoại tâm thu

65. Rung nhĩ
• Nguồn gốc: Nhĩ phải và/ hoặc nhĩ trái
• Cơ chế: Nhiều vòng vào lại nhỏ
• Tần số: 400 ck/ph
• Đặc điểm: Sóng f, tần số thất không đều

66. Tim nhanh kịch phát trên thất
• Cơ chế: Vòng vào lại
• Tần số: 140 - 240 ck/ph
• Đặc điểm: QRS thanh mảnh, tần số tim rất đều.

67. • Nguồn gốc: Tâm thất (một ổ ngoại vị)
• Cơ chế: Vào lại, bất thƣờng tính tự động,
hoạt động cò nẩy
• Đặc điểm: QRS giãn rộng và chỉ có một dạng
Tim nhanh thất đơn dạng

68. • Nguồn gốc: Tâm thất (nhiều ổ ngoại vị)
• Cơ chế: Vào lại, bất thƣờng tính tự động,
hoạt động cò nẩy
• Đặc điểm: QRS giãn rộng, nhiều hình dạng
khác nhau
Tim nhanh thất đa dạng, đa ổ

69. • Nguồn gốc: Tâm thất
• Cơ chế: Nhiều vòng vào lại nhỏ
• Đặc điểm: Không còn phức bộ QRS thay
bằng những sóng thất ngẫu nhiên
Rung thất (VF)

70. Phân loại nhịp nhanh
Tóm tắt
Rối loạn tạo xung Rối loạn dẫn xung
• Nhịp bộ nối gia tốc
• Ngoại tâm thu
• Nhịp nhanh nhĩ
• Nhịp nhanh xoang
• Nhịp tự thất gia tốc
• Rung nhĩ
• Cuồng nhĩ
• Tim nhanh trên thất
• Tim nhanh thất
• Rung thất

71. THỰC HÀNH
MỘT SỐ CA ĐIỆN TÂM ĐỒ

85. Cảm ơn sự chú ý!

86. Cảm ơn sự chú ý!