2. Ang debate ay isang pakikipagtalong
may estruktura. Isinasagawa ito ng
dalawang grupo o pangkat na may
magkasalungat na panig tungkol sa
isang napapanahong paksa; ang
dalawang panig ay ang proposisyon (o
sumasang-ayon) at ang oposisyon (o
sumasalungat).
3. May isang moderator na magiging
tagapamagitan upang matiyak na
magiging maayos ang daloy ng debate
at igagalang ng bawat kalahok ang mga
tuntunin ng debate. Sa pagtatapos ng
debate ay may mga huradong
magpapasiya kung kaninong panig ang
higit na nakapanghikayat.
4. Ang mga hurado ay dapat walang
kinikilingan sa dalawang panig ng mga
nagde-debate at kailangang nakaupo
nang magkakalayo sa isa't isa at hindi
mag-usap-usap bago magbigay ng
kani-kanilang hatol upang maiwasang
maimpluwensiyahan ang hatol ng isa't
isa.
5. Di tulad ng mga karaniwang
argumento sa pagitan mo at ng iyong
pamilya o mga kaibigan, ang bawat
kalahok sa isang pormal na debate ay
binibigyan ng pantay na oras o
pagkakataon upang makapaglahad ng
kani-kanilang mga patotoo gayundin
ng pagpapabulaan o rebuttal.
6. May nakatalaga ring timekeeper sa
isang debate upang matiyak na
susundin ng bawat tagapagsalita ang
oras na laan para sa kanila.
Karaniwang ang paksa sa isang debate
ay ibinibigay nang mas maaga upang
mapaghandaan ng dalawang panig
ang kani-kanilang mga argumento.
8. Ang sumusunod ay mga
karaniwang pinagbabatayan ng
mga hurado sa pagiging
mapanghikayat kaya't
kailangang isaalang-alang ng
isang debater.
9. Nilalaman-Napakahalagang may
malawak na kaalaman ang isang
debater patungkol sa panig na
kanyang ipinagtatanggol at
maging sa pangkalahatang
paksa ng debate.
10. Kailangan niyang magkaroon ng sapat na
panahon upang mapaghandaan ang
sandaling ito at kasama sa paghahanda
ang malawakang pagbabasa,
pananaliksik, at pangangalap ng datos at
ebidensiya tungkol sa paksa upang
magbigay ng bigat at palunay sa
katotohanan ng kanyang ipinahahayag.
11. Estilo-Dito makikita ang husay ng
debater sa pagsasalita, sa o pagpili ng
tamang salitang gagamitin, at sa
kaangkupan ng pagbuo niya ng mga
pangungusap na kanyang babanggitin sa
debate. Papasok din dito ang linaw at
lakas o taginting ng kanyang tinig, husay
ng tindig, kumpiyansa sa sarili, at iba pa.
1.3.
12. Estratehiya-Dito makikita ang
husay ng debater sa pagsalo o
pagsagot sa mga argumento,
at kung paano niya matatawag
ng pansin ang kanyang
proposisyon.
13. Dito rin makikita kung gaano kahusay
ang pagkakahabi ng mga argumento ng
magkakapangkat. Mahalagang mag-
usap at magplano nang maigi ang
magkakapangkat upang ang
babanggiting patotoo o pagpapabulaan
ng isa ay susuporta at hindi kokontra sa
mga sasabihin ng iba.
15. Maraming iba't ibang uri ng
debate subalit ang
pinakakaraniwang ginagamit ng
mga mag-aaral ay ang mga
debateng may uri o pormat na
Oxford at Cambridge.
16. Sa Debateng Oxford, ang bawat kalahok ay
magsasalita lamang nang minsan, maliban lang sa
unang tagapagsalita na wala pang sasalaging
mosyon kaya't mabibigyan ng isa pang
pagkakataong magbigay ng kanyang
pagpapabulaan sa huli. Sa pagtindig ng bawat
kalahok upang magsalita ay magkasama na
niyang inilalahad ang kanyang patotoo
(constructive remark) at pagpapabulaan
(rebuttal).
17. Sa debateng Cambridge, ang bawat
kalahok ay dalawang beses titindig
upang magsalita. Una ay para
ipahayag ang kanyang
pagtotoo(constructive remark) at sa
ikalawa ay para ilahad ang kanyang
pagpapabuluuan (rebuttal.)
19. Ang pagsasaling-wika ay ang
pagsasalin o paglilipat sa
pinakamalapit na katumbas na
mensahe o ideya ng tekstong
isinasalin sa wika o
diyalektong pinagsasalinan.
20. Sa pagsasaling-wika, kailangang
maipabatid nang tama ang mensahe
ng isinasalin kaya naman
mahalagang isaisip ng isang
tagapagsalin ang sumusunod na
paalala o pamantayan sa
pagsasaling-wika:
21. Alamin ang paksa ng isasalin.
Magbasá o magsaliksik upang
mapag-aralan ito at
magkaroon ng mas malawak
na kaalaman sa paksa ng
tekstong isasalin.
22. Basahin nang ilang beses ang tekstong isasalin.
Tiyaking nauunawaan mo ang nilalaman ng
teksto sa lebel na halos kakayanin mo nang
ipaliwanag o muling isalaysay kahit pa wala ang
orihinal sa iyong harapan. Gayumpama'y
tandaang hindi ka basta magpa-paraplırase
kundi magsasalin kaya hindi mo dapat baguhin,
palitan, o bawasan ang ideya o mensahe ng
iyong isinasalin.
23. Tandaang ang isinasalin ay ang
kahulugan o mensahe at hindi
lang mga salita. Makatutulong
ang malawak na kaalaman ng
isang tagapagsalin sa wikang
isasalin at sa wikang
pagsasalinan.
24. Hindi sapat na basta tumbasan lang
ng salita mula sa pinagmulang
teksto ng isa ring salita sa
pagsasalinang wika dahil literal lang
ang kalalabasan ng pagsasalin at
maaaring hindi mapalabas ang
tunay na diwa ng isinasalin.
25. Piliin ang mga salita at pariralang
madaling maunawaan ng mambabasa.
Mainam kung ang mga salitang
gagamitin ay lubos mong nauunawaan
ang kahulugan at tiyak na
mauunawaan din ng mga mambabasa
upang higit na maging natural o
malapit ang orihinal sa salin.
26. Ipabasa sa isang eksperto sa wikang
pinagsalinan o sa isang katutubong
nagsasalita ng wika ang iyong isinalin.
Makatutulong nang malaki ang pagpapabasa
ng isinalin sa isang taong eksperto o
katutubong nagsasalita ng wikang ito upang
mabigyang-puna niya ang paraan ng
pagkakasalin at masabi kung ito ba'y
naaangkop na sa konteksto ng isang taong
likas na gumagamit ng wika.
27. Isaalang-alang ang iyong kaalaman sa genre
ng akdang isasalin. Makatutulong sa
epektibong pagsasalin ang kaalaman ng
tagapagsalin sa genre na kinabibilangan ng
isasalin. Halimbawa, hindi basta
makapagsasalin ng isang tula ang isang taong
wala gaanong alam sa matatalinghagang
salita at mga tayutay na karaniwang ginagamit
sa isang tula.
28. Idagdag pa rito ang kaalaman ukol sa
magkakatugmang salita lalo na kung
may sukat at tugma ang tulang isasalin.
Kung tula ang isasalin, kailangang
lumabas pa rin itong isang tula at hindi
prosa. Kung ito'y may sukat at tugma,
kailangang pagsikapan ng tagapagsaling
mapanatili rin ito.
29. Isaalang-alang ang kultura at konteksto
ng wikang isasalin at ng pagsasalinan.
May mga pagkakataon kasing ang paraan
ng pagsasaayos ng dokumento sa isang
wika depende sa kanilang nakasanayan
ay naiiba sa wikang pagsasalinan kaya't
dapat din itong bigyang-pansin ng
magsasalin.
