1. SỞ GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO VĨNH LONG
TRƯỜNG THPT VÕ VĂN KIỆT
LỚP 12C1

2. BÀI GI NG HÓA H C 2013Ả Ọ
Chương 1
ESTE - LIPIT
Bài 1
ESTE

3. I. KHÁI NI M, DANH PHÁPỆ
• Xét các phản ứng:
CH3COOH C2H5OH
to
,H2SO4
CH3COOC2H5 H2O
RCOOH R'OH
to
,H2SO4
RCOOR' H2O
Axit axetic Ancol etylic Etyl axetat

4. nh ngh aĐị ĩ
Khi thay theá nhoùm – OH ôû nhoùm –
COOH cuûa axit cacboxylic baèng OR’
thì cđượ este.
Danh pháp:
TTên este =ên este = Teân goác R’ + teân goác axit coùTeân goác R’ + teân goác axit coù
ñuoâi “at”ñuoâi “at”
Ví dụ:
CH3COOC2H5: Etyl axetat.
CH2=CH-COOCH3: Metyl acrylat.
C2H5COOCH3: Metyl propionat.
HCOOCH3: Metyl fomiat
CH3COOCH=CH2:Vinyl axetat

5. COOCmCn H2n+1
H2m+1
Công thức chung:
- Công thức chung của este đơn chức: RCOOR’ (R là
gốc hiđrocacbon hoặc H; R’ là gốc hiđro cacbon)
- Công thức chung của este no đơn chức:
Đặt x = n + m + 1, ta có CTPT là CxH2xO2 với x 2≥

6. II. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ
• Các este là chất lỏng hoặc chất rắn ở điều kiện
thường.
• Không tan trong nước, nhiệt độ sôi của este thấp
hơn nhiệt độ sôi của axit và ancol tương ứng rất
nhiều vì không tạo được liên kết hiđro giữa các
phân tử este.
• Ví dụ: HCOOCH3 (ts = 32o
C); CH3CH2OH
(ts= 78o
C); CH3COOH (ts= 118o
C).
• Có mùi thơm dễ chịu.

7. A. CH3COOH, CH3CHO, CH3CH2O B. CH3COOH, CH3CH2OH, CH3CHO
C. CH3CH2OH, CH3COOH, CH3CHO D. CH3CHO, CH3CH2OH, CH3COOH
Câu 1: Dãy các chất sau được sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi
tăng dần từ trái sang phải là:
Câu 2: Công thức tổng quát của este tạo bởi axit no đơn mạch
hở và ancol no đơn mạch hở có dạng:
A. CnH2n+2O2 (n ≥ 2). B. CnH2nO2 (n ≥ 2).
C. CnH2nO2 (n ≥ 3). D. CnH2n-2O2 (n ≥ 4).
Câu 3: Chất nào sau đây có tên gọi là vinyl axetat?
A. CH2=CH–COOCH3 B. CH3COO–CH=CH2
C. CH3COOC2H5 D. CH2=C(CH3)–COOCH3

8. III. TÍNH CH T HÓA H CẤ Ọ
1/ Phản ứng thủy phân trong môi trường axit
CH3-COO-C2H5+ H2O CH3-COOH + C2H5OH
- Tổng quát:
RCOOH R'OH
to
,H2SO4
RCOOR' H2O
0,
2 4t H SO
→¬ 

9. 2/ Phản ứng thủy phân trong môi trường bazơ
Còn gọi là phản ứng xà phòng hóa:
- Tổng quát:
OO- R' +NaOH OONa+R'OH
o
t
R C R C− → −

10. Ví dụ:
Sản phẩm của phản ứng thủy phân metyl axetat có 3,2 gam ancol
metylic. Biết rằng hiệu suất của phản ứng này là 80 %. Khối
lượng của metyl axetat đem thủy phân là bao nhiêu?

11. * CHÚ Ý:
Khi gốc hidrocacbon của rượu trong este không no, thì thủy
phân este sẽ thu được anđehit hoặc xeton.
◦ Ví dụ:
Khi este có gốc hidrocacbon không no thì sẽ có phản ứng
cộng (với H2, Br2, Cl2…) và phản ứng trùng hợp.
◦ Ví dụ:
CH3COO H2O
H2SO4, to
CH3COOH C2H5COCH3C=CH2
C2H5
CH3COO H2O
H2SO4, to
CH3COOHCH=CH2 CH3CHO
CH2=CH COOCH3n to
, P, xt
( CH CH2)
COOCH3
n

12. IV. ĐI UỀ CHẾ
• Đun sôi hỗn hợp gồm ancol và axit cacboxylic, có axit
H2SO4 đặc làm xúc tác (phản ứng este hóa).
• Tuy nhiên có một số este được điều chế bằng phương pháp
khác (ví dụ như: vinyl axetat, phenyl axetat…).
RCOOH R'OH
to
,H2SO4
RCOOR' H2O
CH3COOH CH CH to, xt
CH3COOCH=CH2
C6H5 (CH3CO)2O CH3COOC6H5 CH3COOHOH

13. V. NG D NGỨ Ụ
• Dùng làm dung môi tách, chiết chất hữu cơ.
• Dùng để sản xuất chất dẻo nhưpoli(vinyl axetat),
poli(metyl metacrylat), …
• Tạo hương trong công nghiệp thực phẩm, mĩ phẩm,
…

14. BÀI T P C NG CẬ Ủ Ố
• Bài 1: Ứng với công thức phân tử C4H8O2 có bao nhiêu este
đồng phân của nhau?
A. 2. B. 3. C. 4 . D. 5.
• Bài 2: Hợp chất X đơn chức có công thức đơn giản nhất là
CH2O. X tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác
dụng được với natri. Công thức cấu tạo của X là
A. CH3CH2COOH. B. CH3COOCH3.
C. HCOOCH3. D. OHCCH2OH.

15. • Bài 3: Một este có công thức phân tử là C4H6O2 khi bị
thủy phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. Công
thức cấu tạo thu gọn của X là:
A. CH2=CH- COOCH3
B. HCOOC(CH3)=CH2
C. HCOOCH=CH-CH3
D. CH3COOCH=CH2.

16. BÀI T P V NHÀẬ Ề
• Bài 1: Viết công thức cấu tạo và gọi tên các este mạch hở có
công thức phân tử C3H6O2, C4H6O2 được tạo ra từ ancol và axit
thích hợp.
• Bài 2: Thủy phân 8,8 g este X có công thức phân tử C4H8O2
bằng dung dịch NaOH vừa đủ thu được 4,6 g ancol Y và:
A. 4,1 g muối B. 4,2 g muối
C. 8,2 g muối D. 3,4 g muối
Bài tập: 2, 3, 4, 5, 6/ Trang 7 SGK