SlideShare a Scribd company logo
1 of 8
Download to read offline
Energietransitie, impact op de Cluster Industrie
SPREKER:
Rogier
Bedaux
Peter
Oomens
AUTEUR:
Volker Energy Solutions achtergrond
Waarom & aanpak
Waarom?
Inzicht (wat er op ons af komt)
Gedachtenvorming over hoe we hierop gaan reageren
Aanpak
Informatieverzameling – IPCC, overheden, onderzoeks-
projecten en Koploperprogramma’s industrie
Rapportages – diverse voortgangsrapportages vanuit de
overheid en de EU
Initiatievenlijst
Samenvatting in tijd
Klimaatwet (1-7-2020):
- CO2 doel 2030: 49/55%
- CO2 doel 2050: 95/100%
- Opstellen klimaatplan
Klimaatakkoord (opgesteld in 2013,
goedgekeurd in 2019)
Klimaatwet
2019
2019
2020
2020
2021
2021
2022
2022
2023
Klimaatakkoord
INEK; Integraal National Energie- en klimaatplan 2030
(NL → EU, 2019, 2021, 5-jaarlijks):
- Klimaatakkoord, EU afspraken, lopend beleid, regeerakkoord 2017
INEK 2030
KEV; Jaarlijkse klimaatnota
Jaarlijkse voortgangsrapportage met de Klimaat- en
EnergieVerkenning (KEV)
Integrale
Infrastructuurverkenning
2050
RES 1.0
TIKI
Transitievisie
Warmte
(Regionale)
Systeemstudies
Programma
Energiehoofdstructuur
KLPI; Koploperprogramma s
Industrie
Rotterdam Moerdijk, Noordzeekanaalgebie, Zeeland (SDR),
Chemelot, Noord NL, Cluster 6
KLPI (6)
Energieakkoord
(2013)
Energiewet
PEH; Programma Energiehoofdstructuur
Omvat 3 nationale structuurvisies:
- Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (vanaf 110kV, grootschalige opslag en electrolyse)
- Structuurvisie Windenergie op Land
- Structuurvisie Buisleidingen
- Rijksvisie marktontwikkeling voor de transitie
Programma Energiehoofdstructuur heeft afstemming met:
- Programma Noordzee (IenW), inclusief opslag CO2
Barro (Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening → Besluit Kwaliteit Leefomgeving)
- Programma Bodem en Ondergrond (IenW), structuurvisie ondergrond
TIKI; Taskforce Infrastructuur Klimaatakkoord Industrie
Inventarisatie van de infrastructuurbehoefte van de industrieclusters
CES 1.0
CES; Cluster Energie Strategien
Rotterdam Moerdijk, Noordzeekanaalgebied
Zeeland (SDR), Chemelot
Noord NL, Cluster 6 RES; Regionaal EnergieSysteem
Regionale afstemming en invulling Energie
infrastructuur
Meerjarenprogramma
Infrastructuur Energie en
Klimaat (MIEK)
Integrale
Infrastructuurverkenning
2030
PIDI PIDI; Programma Infrastructuur Duurzame Industrie
Versneld uitvoeren van beleid omtrent infrastructuuruitbreidingen en optimalisatie
van de benutting van bestaande infrastructuur
Energiewet (2022)
Vervanger van de Gas- en Elektriciteitswet uit 1998.
Omvat een modern en geactualiseerd ordeningskader (1) de energietransitie ondersteunt
(2) bijdraagt aan het doel van een schone energievoorziening die ruimtelijk inpasbaar, veilig,
betrouwbaar en betaalbaar is.
MIEK; Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat
Het MIEK beschrijft die energie- en grondstoffen-infrastructuurprojecten die aan de versnelling
bijdragen van het verduurzamen van de industrie. De projecten komen voort uit de
energiestrategieën van de zes Nederlandse industriële clusters, de Cluster Energiestrategie
(CES)
Rijksvisie transitie
Omvat marktordening, regulering en bekostiging
infrastructuur warmte, waterstof en CO2
koploperprogramma’s
6 industrie clusters
Afkorting H2 als voor-
beeld
Transitiemogelijkheden Strategie Randvoorwaarden
R’dam/
Moerdijk
16 H2 projecten
>4 GW / ± 75PJ
Waterstof
Elektriciteit
Restwarmte
Circulariteit
Efficiëntie en infrastructuur
Nieuw energiesysteem
Nieuw grondstoffen brandstofsysteem
Infrastructuur en
grondstoffen
Regelingen & investeringen
Beleid en procedures
Aanbod duurzame
elektriciteit
NoordNL 11 H2 projecten
> 7GW / ± 10PJ
Andere energiebron
Groene grondstoffen
Circulariteit
CCU en CCS
De regio
Van nu naar 2030
Oplossingen voor CO2 emissievrije productie
Schaalbaarheid
Energie-efficiëntie
Biostoom netwerk
CCUS
NZKG 4 H2 projecten
GW en PJ
CO2 en Athos
Warmte
Circulair
Offshore activiteiten
CO2 als grondstof
Waterstofhub
Verduurzaming regio
(Milieu)ruimte
Financieel
Innovatie en Human capital
Zeeland 6 H2 projecten
>2,5GW / ±60PJ
CO2
Restwarmte
CO2-reductiepad NL
CO2-reductiepad Vlaanderen
Financiering
Chemelot 2 H2 projecten
>0,5GW / ±25PJ
Procesinnovatie
Circulariteit
Grondstoffen verduurzamen
Elektrificatie
CCUS en stikstof
Financiële instr.
Overig 3 H2 projecten Proces efficiëntie
Alternatieve brandstoffen
Duurzame energieopw.
Geothermie, warmte en
CCUS
Innovatieve technieken
Keramische industrie,
Levensmiddelenindustrie, Chemische
industrie, Metallurgische industrie, Papier- en
kartonindustrie, Glasindustrie, Afval- en
recycling sector, ICT bedrijven, Olie- en
gasexploitatie
R&D ondersteuning
Betrouwbare en betaalbare
duurzame energie
Financiering
Innovatieve technieken
Hoe verder?
En verder; een paar voorbeelden
• Alert op de ontwikkelingen per Cluster
• Initiatieven aan de proceskant binnen de industriële clusters zijn aan de industrie zelf.
Elektrificatie is zeer belangrijker voor de procestransformatie, alleen zijn deze initiatieven relatief
onzichtbaar.
• Focuspunt voor Volker-ES zijn infrastructuren voor elektriciteit en de mogelijke versnelling daarin
(via uitbouw eigen expertise en systemen)
• Verdere ontwikkeling van specifieke dienstverlening zoals IV-schap voor de industrie
BEDANKT
VOOR UW
AANDACHT
tot

More Related Content

What's hot

2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...
2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...
2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...Carmen Oude Wesselink
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...Els Brouwers
 
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?Congrestival
 
Ronde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaartRonde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaartCongrestival
 
Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)
Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)
Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)Renatuurlijk
 
Stefan Olsthoorn - Energy Storage NL
Stefan Olsthoorn - Energy Storage NLStefan Olsthoorn - Energy Storage NL
Stefan Olsthoorn - Energy Storage NLDutch Power
 
141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout
141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout
141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in TurnhoutGazet van Turnhout
 
Frits Verheij - TNO
Frits Verheij - TNOFrits Verheij - TNO
Frits Verheij - TNODutch Power
 
Icc15022011 Thermografie
Icc15022011 ThermografieIcc15022011 Thermografie
Icc15022011 ThermografieMerijn Jacops
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...Els Brouwers
 
Impact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein Dieperink
Impact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein DieperinkImpact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein Dieperink
Impact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein DieperinkAKD
 
Energieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziek
Energieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziekEnergieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziek
Energieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziekColt International
 
interactieve samenvatting routekaart Ede energieneutraal
interactieve samenvatting routekaart Ede energieneutraalinteractieve samenvatting routekaart Ede energieneutraal
interactieve samenvatting routekaart Ede energieneutraalPeter Scholtens
 
01. Teun Bokhoven - NVDE
01. Teun Bokhoven - NVDE01. Teun Bokhoven - NVDE
01. Teun Bokhoven - NVDEDutch Power
 
Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...
Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...
Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...Flevum
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas Limburg
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas LimburgWerelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas Limburg
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas LimburgEls Brouwers
 
Cp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm S
Cp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm SCp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm S
Cp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm SJan-Pieter den Hollander
 

What's hot (20)

2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...
2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...
2018 01-11 Twence: Transitie naar Euregionaal producent duurzame energie en g...
 
Groenregeling na update ubouw nieuwbouw en renovatie
Groenregeling na update ubouw nieuwbouw en renovatieGroenregeling na update ubouw nieuwbouw en renovatie
Groenregeling na update ubouw nieuwbouw en renovatie
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...
 
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
 
Ronde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaartRonde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaart
 
Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)
Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)
Jeroen de Joode: Rol van gas in het Nederlandse energiesysteem (2014)
 
Stefan Olsthoorn - Energy Storage NL
Stefan Olsthoorn - Energy Storage NLStefan Olsthoorn - Energy Storage NL
Stefan Olsthoorn - Energy Storage NL
 
141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout
141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout
141113 Eneco's plannen voor drie windmolens in Turnhout
 
Frits Verheij - TNO
Frits Verheij - TNOFrits Verheij - TNO
Frits Verheij - TNO
 
Icc15022011 Thermografie
Icc15022011 ThermografieIcc15022011 Thermografie
Icc15022011 Thermografie
 
Workshop Icopal
Workshop IcopalWorkshop Icopal
Workshop Icopal
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
 
Impact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein Dieperink
Impact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein DieperinkImpact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein Dieperink
Impact energietransitie en klimaatmaatregelen Marjolein Dieperink
 
Energieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziek
Energieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziekEnergieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziek
Energieneutraal bouwen in 2020: geen toekomstmuziek
 
interactieve samenvatting routekaart Ede energieneutraal
interactieve samenvatting routekaart Ede energieneutraalinteractieve samenvatting routekaart Ede energieneutraal
interactieve samenvatting routekaart Ede energieneutraal
 
01. Teun Bokhoven - NVDE
01. Teun Bokhoven - NVDE01. Teun Bokhoven - NVDE
01. Teun Bokhoven - NVDE
 
Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...
Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...
Presentatie | Industrie & Energie | Het ministerie van Energie Transitie | Aa...
 
Wetgeving uit Europa
Wetgeving uit EuropaWetgeving uit Europa
Wetgeving uit Europa
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas Limburg
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas LimburgWerelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas Limburg
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Energieatlas Limburg
 
Cp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm S
Cp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm SCp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm S
Cp Bdoorrekening Verkiezingsprogrammas2012 Bm S
 

Similar to Energietransitie, impact op de Cluster Industrie

Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)
Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)
Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)MVO Nederland
 
Gasnet & Waterstof-initiatieven
Gasnet & Waterstof-initiatievenGasnet & Waterstof-initiatieven
Gasnet & Waterstof-initiatievenDutch Power
 
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010bergk101
 
Scholt Energy - Powerful Partnership
Scholt Energy - Powerful PartnershipScholt Energy - Powerful Partnership
Scholt Energy - Powerful PartnershipDutch Power
 
Energietechnologieën Scenario’s tot 2050
Energietechnologieën Scenario’s tot 2050Energietechnologieën Scenario’s tot 2050
Energietechnologieën Scenario’s tot 2050GreenFacts
 
PNH presentatie 10 juni 2013
PNH presentatie 10 juni 2013PNH presentatie 10 juni 2013
PNH presentatie 10 juni 2013René Dronkers
 
Ken de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labeling
Ken de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labelingKen de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labeling
Ken de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labelingrcckoudeenluchtbehandeling
 
PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.
PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.
PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.Wouter de Heij
 
TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615
TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615
TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615Peter Fraanje
 
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)Significant
 
Presentatie train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie   train de trainer (klimaatgericht inkopen)Presentatie   train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie train de trainer (klimaatgericht inkopen)Significant
 
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)Significant
 
Webinar Decarbonisering - Noodzaak & Urgentie
Webinar Decarbonisering - Noodzaak & UrgentieWebinar Decarbonisering - Noodzaak & Urgentie
Webinar Decarbonisering - Noodzaak & UrgentieStork
 
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEFWorkshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEFDutch Power
 
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenEnergieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenNetherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 

Similar to Energietransitie, impact op de Cluster Industrie (20)

Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)
Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)
Bruggen bouwen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (Ecofys)
 
Gasnet & Waterstof-initiatieven
Gasnet & Waterstof-initiatievenGasnet & Waterstof-initiatieven
Gasnet & Waterstof-initiatieven
 
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010
 
Scholt Energy - Powerful Partnership
Scholt Energy - Powerful PartnershipScholt Energy - Powerful Partnership
Scholt Energy - Powerful Partnership
 
Energietechnologieën Scenario’s tot 2050
Energietechnologieën Scenario’s tot 2050Energietechnologieën Scenario’s tot 2050
Energietechnologieën Scenario’s tot 2050
 
Duurzaamheidswijzer
DuurzaamheidswijzerDuurzaamheidswijzer
Duurzaamheidswijzer
 
PNH presentatie 10 juni 2013
PNH presentatie 10 juni 2013PNH presentatie 10 juni 2013
PNH presentatie 10 juni 2013
 
Ken de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labeling
Ken de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labelingKen de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labeling
Ken de wetten, pak je kansen - Alles over ErP, Ecodesign en Energy-labeling
 
PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.
PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.
PBL mrt 2019 - Effecten ontwerp klimaatakkoord.
 
Rotterdamse groene gebouwen
Rotterdamse groene gebouwenRotterdamse groene gebouwen
Rotterdamse groene gebouwen
 
Duurzaamheidsmeter
DuurzaamheidsmeterDuurzaamheidsmeter
Duurzaamheidsmeter
 
TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615
TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615
TNO rapport Vervangende Nieuwbouw 170615
 
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
 
Presentatie train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie   train de trainer (klimaatgericht inkopen)Presentatie   train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie train de trainer (klimaatgericht inkopen)
 
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
Presentatie - Train de trainer (klimaatgericht inkopen)
 
Webinar Decarbonisering - Noodzaak & Urgentie
Webinar Decarbonisering - Noodzaak & UrgentieWebinar Decarbonisering - Noodzaak & Urgentie
Webinar Decarbonisering - Noodzaak & Urgentie
 
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEFWorkshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
 
ICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters maken
ICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters makenICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters maken
ICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters maken
 
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenEnergieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
 
Ervaringen bij de Rijksgebouwendienst
Ervaringen bij de RijksgebouwendienstErvaringen bij de Rijksgebouwendienst
Ervaringen bij de Rijksgebouwendienst
 

More from Dutch Power

Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular PlasticsDutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular PlasticsDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D EuropeDutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D EuropeDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo PeraniDutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo PeraniDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene nettenDutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene nettenDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwCDutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwCDutch Power
 
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroepDutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroepDutch Power
 
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneTDutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneTDutch Power
 
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRGDutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRGDutch Power
 
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdfDutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdfDutch Power
 
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdfDutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdfDutch Power
 
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMRDutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMRDutch Power
 
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdfDutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdfDutch Power
 
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFERPresentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFERDutch Power
 
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseurDutch Power
 
2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector Energie2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector EnergieDutch Power
 
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - EnexisDutch Power
 
4. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter84. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter8Dutch Power
 
5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info Support5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info SupportDutch Power
 
6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - Scalys6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - ScalysDutch Power
 
7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - Technolution7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - TechnolutionDutch Power
 

More from Dutch Power (20)

Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular PlasticsDutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D EuropeDutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo PeraniDutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene nettenDutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwCDutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
 
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroepDutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
 
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneTDutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
 
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRGDutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
 
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdfDutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
 
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdfDutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
 
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMRDutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
 
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdfDutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
 
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFERPresentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
 
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
 
2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector Energie2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector Energie
 
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
 
4. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter84. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter8
 
5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info Support5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info Support
 
6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - Scalys6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - Scalys
 
7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - Technolution7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - Technolution
 

Energietransitie, impact op de Cluster Industrie

  • 1. Energietransitie, impact op de Cluster Industrie
  • 4. Waarom & aanpak Waarom? Inzicht (wat er op ons af komt) Gedachtenvorming over hoe we hierop gaan reageren Aanpak Informatieverzameling – IPCC, overheden, onderzoeks- projecten en Koploperprogramma’s industrie Rapportages – diverse voortgangsrapportages vanuit de overheid en de EU Initiatievenlijst
  • 5. Samenvatting in tijd Klimaatwet (1-7-2020): - CO2 doel 2030: 49/55% - CO2 doel 2050: 95/100% - Opstellen klimaatplan Klimaatakkoord (opgesteld in 2013, goedgekeurd in 2019) Klimaatwet 2019 2019 2020 2020 2021 2021 2022 2022 2023 Klimaatakkoord INEK; Integraal National Energie- en klimaatplan 2030 (NL → EU, 2019, 2021, 5-jaarlijks): - Klimaatakkoord, EU afspraken, lopend beleid, regeerakkoord 2017 INEK 2030 KEV; Jaarlijkse klimaatnota Jaarlijkse voortgangsrapportage met de Klimaat- en EnergieVerkenning (KEV) Integrale Infrastructuurverkenning 2050 RES 1.0 TIKI Transitievisie Warmte (Regionale) Systeemstudies Programma Energiehoofdstructuur KLPI; Koploperprogramma s Industrie Rotterdam Moerdijk, Noordzeekanaalgebie, Zeeland (SDR), Chemelot, Noord NL, Cluster 6 KLPI (6) Energieakkoord (2013) Energiewet PEH; Programma Energiehoofdstructuur Omvat 3 nationale structuurvisies: - Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (vanaf 110kV, grootschalige opslag en electrolyse) - Structuurvisie Windenergie op Land - Structuurvisie Buisleidingen - Rijksvisie marktontwikkeling voor de transitie Programma Energiehoofdstructuur heeft afstemming met: - Programma Noordzee (IenW), inclusief opslag CO2 Barro (Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening → Besluit Kwaliteit Leefomgeving) - Programma Bodem en Ondergrond (IenW), structuurvisie ondergrond TIKI; Taskforce Infrastructuur Klimaatakkoord Industrie Inventarisatie van de infrastructuurbehoefte van de industrieclusters CES 1.0 CES; Cluster Energie Strategien Rotterdam Moerdijk, Noordzeekanaalgebied Zeeland (SDR), Chemelot Noord NL, Cluster 6 RES; Regionaal EnergieSysteem Regionale afstemming en invulling Energie infrastructuur Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) Integrale Infrastructuurverkenning 2030 PIDI PIDI; Programma Infrastructuur Duurzame Industrie Versneld uitvoeren van beleid omtrent infrastructuuruitbreidingen en optimalisatie van de benutting van bestaande infrastructuur Energiewet (2022) Vervanger van de Gas- en Elektriciteitswet uit 1998. Omvat een modern en geactualiseerd ordeningskader (1) de energietransitie ondersteunt (2) bijdraagt aan het doel van een schone energievoorziening die ruimtelijk inpasbaar, veilig, betrouwbaar en betaalbaar is. MIEK; Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat Het MIEK beschrijft die energie- en grondstoffen-infrastructuurprojecten die aan de versnelling bijdragen van het verduurzamen van de industrie. De projecten komen voort uit de energiestrategieën van de zes Nederlandse industriële clusters, de Cluster Energiestrategie (CES) Rijksvisie transitie Omvat marktordening, regulering en bekostiging infrastructuur warmte, waterstof en CO2
  • 6. koploperprogramma’s 6 industrie clusters Afkorting H2 als voor- beeld Transitiemogelijkheden Strategie Randvoorwaarden R’dam/ Moerdijk 16 H2 projecten >4 GW / ± 75PJ Waterstof Elektriciteit Restwarmte Circulariteit Efficiëntie en infrastructuur Nieuw energiesysteem Nieuw grondstoffen brandstofsysteem Infrastructuur en grondstoffen Regelingen & investeringen Beleid en procedures Aanbod duurzame elektriciteit NoordNL 11 H2 projecten > 7GW / ± 10PJ Andere energiebron Groene grondstoffen Circulariteit CCU en CCS De regio Van nu naar 2030 Oplossingen voor CO2 emissievrije productie Schaalbaarheid Energie-efficiëntie Biostoom netwerk CCUS NZKG 4 H2 projecten GW en PJ CO2 en Athos Warmte Circulair Offshore activiteiten CO2 als grondstof Waterstofhub Verduurzaming regio (Milieu)ruimte Financieel Innovatie en Human capital Zeeland 6 H2 projecten >2,5GW / ±60PJ CO2 Restwarmte CO2-reductiepad NL CO2-reductiepad Vlaanderen Financiering Chemelot 2 H2 projecten >0,5GW / ±25PJ Procesinnovatie Circulariteit Grondstoffen verduurzamen Elektrificatie CCUS en stikstof Financiële instr. Overig 3 H2 projecten Proces efficiëntie Alternatieve brandstoffen Duurzame energieopw. Geothermie, warmte en CCUS Innovatieve technieken Keramische industrie, Levensmiddelenindustrie, Chemische industrie, Metallurgische industrie, Papier- en kartonindustrie, Glasindustrie, Afval- en recycling sector, ICT bedrijven, Olie- en gasexploitatie R&D ondersteuning Betrouwbare en betaalbare duurzame energie Financiering Innovatieve technieken
  • 7. Hoe verder? En verder; een paar voorbeelden • Alert op de ontwikkelingen per Cluster • Initiatieven aan de proceskant binnen de industriële clusters zijn aan de industrie zelf. Elektrificatie is zeer belangrijker voor de procestransformatie, alleen zijn deze initiatieven relatief onzichtbaar. • Focuspunt voor Volker-ES zijn infrastructuren voor elektriciteit en de mogelijke versnelling daarin (via uitbouw eigen expertise en systemen) • Verdere ontwikkeling van specifieke dienstverlening zoals IV-schap voor de industrie