Endometrium kanseri

114 1
Endometrium
Kanseri
WWW.TİPFAKULTESİ.ORG

2114
Sunum içeriği:
1. Endometrium kanserinin önemi
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri
4. Endometrium kanser taraması
5. Klinik özellikleri
6. Patolojik alt tipleri
7. Tedavi öncesi değerlendirme
8. Evreleme (klinik/cerrahi)
9. Prognostik değişkenleri
10. Tedavisi ve sonuçları
11. Tedavi sorası takip
12. E.kanseri tedavisi sonrası östrojen replasman tedavisi

3114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

4114
Endometrim kanserinin önemi:
 Gelişmiş ülkelerde jinekolojik kanserler
içinde en sık rastlanan kanserdir.
-ABD’de jinekolojik kanserlerin yaklaşık
%50’si.
-Yılda yaklaşık 34000 yeni olgu tanısı
konulmakta ve 6000’den fazla ölüm meydana
gelmektedir.

5114
Endometrim kanserinin önemi:
 Endometrium ca;
-Meme,barsak ve Ac kanserlerinin ardından
kadınlarda dördüncü en sık rastlanan kanser
olup, kanser ölümlerinin yedinci en sık
sebebidir.
 Genel olarak bakıldığında kadınların yaşamları
boyunca %2-3’ ünde endometrium kanseri
gelişecektir.

6114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

7114
Epidemiyoloji:
 Ortalama 60-61 yaşlarında görülür
 % 5 i 40 yaş altında görülür
 % 20-25 i Menopoz öncesi görülür
 % 75-80 i postmenopozda görülür

8114
Epidemiyoloji:
 Endometriyum Ca’nın iki farklı patogenetik
tipi olduğu gözlenmektedir;
1.Östrojen bağımlı
2.Östrojen bağımsız

9114
1.Östrojen bağımlı tip:
 En sık rastlanan tipidir
 Endojen ya da eksojen karşılanmamış östrojene
maruz kalma öyküsü olan daha genç
perimenapozal kadınlarda görülmektedir.
 Bu kadınlarda tümör hiperplazik endometriyum
olarak başlamakta ve karsinoma ilerlemektedir.
 Bu östrojen bağımlı tümörler daha iyi
differansiye olma eğilimindedirler ve
hiperöstrojenizm ile birlikte olmayan tümörlere
oranla daha iyi prognoza sahiptirler.

10114
2.Östrojen bağımsız tip:
 Endometriyumu stimule edecek östrojen kaynağı
bulunmayan kadınlarda görülen tipidir.
 Kendiliğinden oluşan bu kanserler patolojik olarak
endometriyal hiperplazi ile birlikte değildirler fakat atrofik
endometriyum zemininde gelişebilirler.
 Bunlar daha az diferansiyedir ve östrojen bağımlı tm’lere
göre daha kötü prognozludur.
 Bu “östrojen bağımlı olmayan” tmler daha yaşlı
postmenapozal zayıf kadınlarda daha fazla
görülmektedir.

11114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

12114
RİSK FAKTÖRLERİ:
ÖZELLİKLER RÖLATİF RİSK
Nulliparite 2-3
Geç menapoz 2,4
Obezite (10-23kg)
>23kg
3
10
Diabetes mellitus 1,3-2,8
Karşılanmamış
östrojen tedavisi
2,8
Tamoxifen 4-8
Atipili endometriyum
hiperplazisi
2-3

13114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
5.Karşılanmamış östrojen
tedavisi
6.Tamoxifen
7.Atipili endometriyum
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
Bu risk faktörlerinin büyük
çoğunluğu
endometriumda uzun
süreli karşılanmamış
östrojen uyarısıyla
bağlantılıdır

14114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
Doğum yapmış kadınlara
göre nulliparlarda risk
2-3 kat artmıştır.
İnfertilite ve düzensiz adet
hikayesi: anovulatuar
sikluslara bağlı olarak
(yeterli progesteron
olmadan uzun süre
östrojene maruz kalma)
riski arttırır.

15114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
52 yaşından sonra doğal
menapoza giren
kadınlarda endometrium
kanseri riski 49 yaşından
önce menapoza giren
kadınlara oranla 2,4 kat
artmıştır;
Bu muhtemelen uterusun
uzun süre yetersiz
progesteronlu menstrüel
sikluslara maruz kalması
sonucu oluşmaktadır.

16114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
Endometrium kanseri
10-23kg fazla kilosu olan
kadınlarda 3 kat,
23kg üzerinde fazla kilosu
olan kadınlarda 10 kat
artmaktadır.
(Adrenal kaynaklı
androstenedionun yağ
dokusunda
aromatizasyonu sonucu
aşırı östron oluşumu
nedeniyle!)

17114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
Endometriyal kanser riskini
1,3-2,8 kat arttırmaktadır.

18114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
5.Karşılanmamış
östrojen tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
Menapozda östrojen
replasman tedavisinin
progestinsiz kullanımı
endometrial kanser riskini
4-8 kat arttımaktadır.
Uzun süreli ve yüksek doz
kullanımlarda risk daha
da artmaktadır.

19114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
Meme kanseri tedavisi için
antiöstrojen tamoksifenin
kullanımının endometrium
kanseri gelişim riskini 2-3
kat arttırdığı tespit
edilmiştir.

20114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
*Polikistik over sendromu ve
fonksiyone over tmleri
gibi uzun süreli östrojene
maruz kalmaya yol açan
diğer faktörler de
endometrial kanser riskini
arttırırlar

21114
Endometrial hiperplaziler:
 Endometrial hiperplazi; Endometrial stroma ve
bezlerin, fizyolojik durumun abartılı şekli ile
karsinoma in situ arasında değişiklik gösteren
biyolojik ve morfolojik farklılaşma spektrumunu
yansıtır.
 Klinik olarak ciddi hiperplaziler sıklıkla progestin
etkisi yokluğunda uzun süre östrojen uyarısı
sonucu oluşan proliferatif endometrium
zemininde gelişir.

22114
 Endometrial hiperplaziler:
1.Anormal uterus kanamasına sebep
olabilmeleri,
2.Östrojen üreten tümörlerle birlikte
görülebilmeleri,
3.Hormonal tedavi sonucu oluşabilmeleri,
4.Endometrial kanser ile birlikte ya da
öncesinde bulunabilmeleri,
nedeniyle klinik olarak önemlidirler.

23114
Endometrial hiperplazilerin
sınıflandırılması
Hiperplazi tipleri Kansere dönüşüm(%)
Basit (atipisiz kistik) 1
Kompleks (atipisiz
adenomatöz)
3
Atipik
Basit atipili kistik
Kompleks atipili adenomatöz
8
29

24114
1.Nulliparite
2.Geç menapoz
3.Obezite (10-23kg)
>23kg
4.Diabetes mellitus
tedavisi
6.Tamoxifen
hiperplazisi
8.Diğer
RİSK FAKTÖRLERİ
1.Hayvansal yağ kullanımı
2.Östrojen salgılayan tümör
‘de riski arttırır.
1.Oral kontraseptif kullanımı
2.Sigara kullanımı
3.Fazla doğum sayısı
ise riski azaltan faktörlerdir

25114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

26114
Endometrial kanser taraması:
 Mortaliteyi azaltan, kabul edilebilir, uygun
ve iyi maliyet-etkinlik oranı bulunan bir
testin mevcut olmaması nedeniyle
endometrial kanser taraması risk faktörü
olmayan bireyler için yapılmamalıdır.

27114
Endometrium kanserinde
tarama yöntemleri
1.Progestin çekilme kanaması testi
2.Pap test
3.Sitoloji
4.Endometrial biyopsi
5.Histeroskopi
6.Transvajinal USG

28114
1.Progestin çekilme
kanaması testi
2.Pap test
3.Sitoloji
4.Endometrila biyopsi
5.Histeroskopi
6.Transvajinal USG
Endometrium kanserinde tarama yöntemleri
Progesteron çekilme testi
endometriumun
östrojenle uyarılıp
uyarılmadığını
göstermekte ancak
endometrial patolojiyi
belirtmemektedir.

29114
kanaması testi
2.Pap test
3.Sitoloji
4.Endometrila biyopsi
5.Histeroskopi
6.Transvajinal USG
 Yüksek riskli bir
populasyun da dahil,
rutin papanicolaou test
(Pap test) yetersiz olup,
endometrial sitolojik
değerlendirme ise
endometrial kanser
taramasında kullanmak
için duyarlı ve özgül
değildir.

30114
kanaması testi
2.Pap test
3.Sitoloji
4.Endometrial
biyopsi
5.Histeroskopi
6.Transvajinal USG
 Uterusun transvajinal
ultrason ile
muayenesi,
histeroskopi ve
endometrial biyopsi
ise tarama için
çok pahalı
yöntemlerdir.

31114
 Endometrium kanseri için birçok risk
faktörü belirlenmiş olmasına rağmen
yüksek riskli bireylerin taranması ile en iyi
koşullarda bile tüm endometrial kanser
olgularının sadece %50 si
saptanabilecektir.

32114
Kimlerde tarama yapılabilir ?
 Östrojen alan postmenopozal hastalar
 Obez postmenopozaller
 Ailede endometrium, over, meme ca
öyküsü olanlar
 Geç menopoz(>52 yaş)
 Premenopozal anovulatuar hastalık

33114
 Ama neyse ki endometrial kanseri olan
hastaların çoğunda hastalığın gelişiminin erken
dönemlerinde, henüz tümör uterusta sınırlıyken
anormal perimenapozal ya da postmenapozal
kanaması ile hastalık kendini göstermektedir.
 Bu durumda uygun ve etkin bir tanı testi
uygulanması sıklıkla erken tanı, zamanında
tedavi ve yüksek kür oranları ile
sonuçlanmaktadır.

34114
Tanısal yöntemlerin hassasiyeti
1.Endometrial biyopsi % 90-95
2.Brush smear % 76
3.Brush + Biyopsi % 91
4.Pap test % 67

35114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri
1.Semptomlar
2.Belirtiler
3.Tanı

36114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Endometrial karsinom en sık kadınların 60’lı
ve 70’li yaşlarında ortaya çıkmaktadır,
ortalama yaş 60’tır; olguların %75’i 50 yaşın
üzerindeki kadınlarda oluşmaktadır.
 Endometrial karsinomlu kadınların yaklaşık
%90’ında tek şikayet olarak vajinal kanama
veya akıntı vardır.
 Kadınların büyük çoğunluğu bu belirtinin
önemini bilmekte ve üç ay içerisinde sağlık
kuruluşuna başvurmaktadır.

37114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Bazı kadınlar hastalığın uterus dışına
yayılmasının bir belirtisi olan pelvik bası ya da
rahatsızlık hissi ile başvurmaktadır.
 Özellikle yaşlı hastalarda servikal stenoz
nedeniyle kanama meydana gelmeyebilmektedir
ve hematometra veya piyometra ile birlikte
olabilmektedir.
 Bu durum ise pürülan vajinal akıntıya neden
olmaktadır.Bu bulgu sıklıkla kötü prognoz ile
birliktedir.

38114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Endometrium kanseri tanısı konulan
kadınların %5’inden daha azı
asemptomatiktir.
 Belirtilerin bulunmadığı durumlarda
endometrial kanser sıklıkla anormal Pap test
sonuçlarının araştırılması, başka nedenle
çıkarılan uterusta kanser saptanması yada
ilgisiz bir sebep için yapılan BT ya da pelvik
USG daki anormal bulguların araştırılması
sırasında tespit edilmektedir.
 Pap testte malign hücre saptanan kadınlarda
daha ileri evrelerde hastalık bulunma olasılığı
daha fazladır.

39114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Anormal perimenapozal ve postmenapozal
kanama ne kadar az ve kısa süreli olursa
olsun ciddiye alınmalı ve araştırılmalıdır.
 Sebepler genital olmayan, genital, uterus dışı
veya uterus’a ait olabilmektedir.
 Genital yollar dışındaki alanlar, idrarda ve
gaita da kan araştırma testlerini de içeren
muayene ve anamnezle değerlendirilir

40114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Serviks, vajina ve vulvanın invazif tümörleri
çoğunlukla muayenede bellidirler ve saptanan
tümörden biyopsi alınmalıdır.
 Atrofik vajinaya bağlı travmatik kanama, tüm
postmenapozal kanama sebeplerinin %15 ‘i
kadarını oluşturabilmektedir.
 Atrofik vajinaya bağlı kanama tanısı
inspeksiyonda ince, frajil bir vajina duvar
görülmesi ile düşünülebilir ,ancak öncelikle
uterus kaynaklı kanama olasılığı ortadan
kaldırılmalıdır.

41114
Postmenapozal uterus kanaması sebepleri
Kanama sebepleri Sıklık (%)
Endometrial atrofi 60-80
Östrojen replasman tedavisi 15-25
Endometrial polip 2-12
Endometrial hiperplazi 5-10
Endometrial kanser 10

42114
1.Endometrial atrofi
2.Östrojen replasman
tedavisi
3.Endometrial polip
4.Endometrial hiperplazi
5.Endometrial kanser
Postmenapozal kanması
olan kadılarıda en yaygın
olan endometrial bulgudur,
kanamaların %60-80 ‘inden
Sorumludur
.

43114
tedavisi
3.Endometrial polip
Endometrial atrofili kadınlar
çoğunlukla yaklaşık
10 yıldır menapozdadırlar,
Endometrial biyopsi sıklıkla
yetersiz doku ve yalnızca
kan ve mukus verir ve
biyopsi sonrası genellikle
kanama eşlik etmez

44114
tedavisi
3.Endometrial polip
Östrojen tedavisi
endometrial hiperplazi ve
kanser için bilinen bir risk
faktörüdür.
Karşılanmamış östrojen
alan postmenapozal
kadınlarda endometrial
kanser riski 4-8 kat
fazladır ve risk; süre ve
doza bağlı olarak artar.

45114
tedavisi
3.Endometrial polip
Risk östrojene siklik veya
kontinü olarak
progesteron eklenerek
azaltılabilir.
Endometrium biyopsisi,
gerektiğinde
beklenmeyen
kanamaların
değerlendirilmesi için ya
da progestin almayan
hastalarda yılda bir kez
yapılmalıdır.

46114
tedavisi
3.Endometrial polip
Postmenapozal kanmaların
%2-12 sinden
sorumludurlar.
Poliplerin, genellikle
endometrial biyopsi veya
küretaj ile saptanması
güçtür.
Histereskopi, transvajinal
ultrason veya her ikisinin
birlikte kullanılması
endometrial poliplerin
teşhisinde yararlı olabilir.

47114
tedavisi
3.Endometrial polip
Tanısı konulmamış ve
tedavi edilmemiş polipler
sürekli veya tekrarlayan
kanama kaynağı
olabileceklerinden
sonunda gereksiz
histerektomiye yol
açabilirler.

48114
tedavisi
3.Endometrial polip
Endometrial hiperplazi
postmenapozal kanaması
olan hastaların
%5-10’ unda görülür.

49114
tedavisi
3.Endometrial polip
Aşırı östrojen kaynağı olarak
obezite, eksojen östrojen
alımı veya östrojen
salgılayan over kaynaklı
bir tümör varlığı
düşünülmelidir.
Postmenapozal kanaması
olan hastaların yalnızca
%10’unda endometrial
kanser vardır.

50114
tedavisi
3.Endometrial polip
Endometrial kanserli
premenapozal kadınlarda
değişmez bir şekilde
anoral uterus kanaması
vardır, bu sıklıkla
menometroraji,
oligomenore yada normal
menapoz yaşının
geçmesine rağmen
devam eden siklik
kanamalarla
karakterizedir.

51114
tedavisi
3.Endometrial polip
Kronik anovulasyon veya
obezitesi ya da
tekrarlayan veya sebat
eden anormal kanaması
olan premenapozal
kadınlarda endometrial
kanser düşünmek gerekir.

52114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Obezite ve hipertansiyon yapısal faktörler
olarak birlikte bulunmasına rağmen, fizik
muayene ile endometrial karsinom tanısı
nadiren ortaya konur.
 Metastazların sık rastlandığı bölgelere
özellikle dikkat edilmelidir
 Periferal lenf nodları ve meme özenle
değerlendirilmelidir.
 İlerlemiş olgularda karaciğer yada omentum
metastazlarının veya asidin palpe edilmesi
dışında abdominal muayene sıklıkla dikkate
değer değildir.

53114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Jinekolojik muayenede, vajen girişi ve
suburetral alanlar, aynı zamanda tüm vajen
ve serviks özenle inspekte ve palpe
edilmelidir.
 Bimanuel rektovajinal muayene uterus
büyüklüğü ve mobilitesi,adneksiyel kitleler,
parametrial endürasyon ve cul-de-sac
nodülaritesinin değerlendirilmesi için özellikle
yapılmalıdır.

54114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
 Poliklinik şartlarında yapılan endometrial
aspirasyon biyopsisi, endometrial patolojiden
şüphelenilen veya anormal uterus kanaması
olan hastanın değerlendirilmesinde ilk
basamaktır.
 Poliklinik şartlarında yapılan endometrial
biyopsinin tanısal doğruluğu, ardından
yapılan histerektomi veya dilatasyon ve
küretaj (D&C) bulgularıyla karşılaştırıldığında,
%90-98 ’dir.

55114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
İnce plastik kanüller:
 Rölatif olarak ucuz olup; tenakulum
kullanılmadan uygulanabilmekte ve daha az
uterin kramplara sebep olmakta, böylece
hastaların işlemi kabul etme oranı artmaktadır
ve olguların %95’inden fazlasında yeterli
doku örneklemesi elde edilebilmektedir.

56114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
Pap test:
 Endometrial kanserli hastaların yalnızca %30-
50’ si anormal Pap test sonucuna sahip
oldukları için Pap test güvenilir bir tanı
yöntemi değildir.

57114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
Histereskopi ve D&C:
 Servikal stenoz varlığında veya yeterli
değerlendirmeyi sağlayacak aspirasyon
biyopsisini tolere edemeyen hastalarda,
negatif endometrial biyopsi sonrası
tekrarlayan kanamayı açıklayacak kadar
yeterli materyalin elde edilemediği
durumlarda uygulanmalıdır.
 Histeroskopi: poliplerin ve submuköz
myomların tanısının konulmasında tek başına
endometrial biyopsi veya D&C’den daha
faydalıdır.

58114
Klinik özellikler
1)Semptomlar
2)Belirtiler
3)Tanı
Transvaginal USG:
 Anormal uterus kanamalarını
değerlendirilmesinde ve ek test
yapılacak hastaların seçiminde
endometrial biyopsiye ek olarak
transvajinal USG faydalı olabilir
 >5 mm den büyük bir endometriyal
kalınlık tespit edilmesi, polipoid bir
endometrial kitle veya uterus
içerisinde sıvı birikimi bulguları ileri
değerlendirmeyi gerektirir.

59114
Sunum içeriği:
1. Endometrim kanserinin önemi
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

60114
Patoloji
Endometrium ca histolojik tipleri
Endometrioid adeno ca %80
Musinoz adenokarsinom %5
Berrak hücreli karsinom %5>
Seröz papiller karsinom %3-4
Adenosquamoz
karsinom
nadir
Squamoz
adenokarsinom
nadir
Indiferansiye nadir

61114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri
4. Endometium kanser taraması

62114
Tedavi öncesi değerlendirme
 Endometrial kanserin tanısının konulmasının ardından en iyi ve en
güvenilir tedavi yaklaşımının saptanabilmesi için hastanın ayrıntılı
değerlendirilmesi gerekmektedir.
 Eksiksiz anamnez ve fizik muayene büyük öneme sahiptir.
 Endometriyal kanserli hastalar sıklıkla yaşlı ve obezdir ve
hipertansiyon, DM gibi cerrahi tedaviyi etkileyen medikal problemleri
vardır.
 Mesane ya da barsakla ilgili şikayetler gibi anormal her türlü belirti
araştırılmalıdır.

63114
 Fizik muayenede büyümüş ya da şüpheli gözüken lenf nodlarına,
abdominal kitlelere ve pelviste kanser yayılma olasılığı olan alanlara
dikkat edilmelidir.
 Uzak metastaz ya da bariz servikal tutulum gibi lokal yayılım tedavi
yaklaşımını değiştirebilir.
 Gaitada gizli kan araştırması yapılmalıdır.
 Pulmoner metastazları ekarte etmek ve hastanın kardiyopulmoner
durumunu değerlendirmek için akciğer filmi çekilmelidir.

64114
 Elektrokardiyografi, tam kan ve trombosit sayımı, serumda
biyokimyasal çalışmalar (karaciğer ve böbrek fonksiyon testlerini de
içerir), kan grubu, tarama testleri ve tam idrar tetkiki rutin preoperatif
tetkikler içerisinde yer almalıdır.
 Diğer preoperatif veya evrelemede kullanılan tetkikler endometriyal
kanserli hastaların çoğunda gerekli değildir.
 USG ve MRI myometriyal invazyonun preoperatif olarak yüksek
doğruluk derecesi ile saptanmasında kullanılabilmektedir.
 Bu bilgi cerrahi işlem planlanırken lenf nodu örneklemesi yapılıp
yapılmaması konusunda yardımcı olmaktadır.

65114
 İlerlemiş over kanserlerinin %80’ inde yüksek saptanan serum
CA125 düzeyi, ilerlemiş ya da metastatik endometrial kanserlerin
çoğunda da yükselmektedir.
 Preoperatif CA125 düzeyi cerrahi evrelemenin genişliğini saptama
konusunda yardımcı olabilmekte ve eğer yüksek bulunmuşsa
sonradan yapılabilecek kemoterapiye yanıtı değerlendirmede tümör
belirteci olarak faydalı olabilmektedir.

66114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

67114
Klinik evreleme:
 Hastanın medikal durumu ya da hastalığının yayılmış olması
nedeniyle cerrahinin uygun olmadığı hastalarda FIGO 1971
sistemine göre klinik evreleme yapılır
 Preoperatif ve postoperatif bakım, anestezi verme ve cerrahi
tekniklerdeki ilerlemeler sayesinde hemen hemen tüm hastalar için
operatif tedavi medikal yönden uygun hale gelmiştir.

68114
Endometriyal karsinomda FIGO’nun Klinik Evrelemesi(1971)
Evre Karakteristik
I Karsinom korpusa sınırlıdır
Ia G123 Uterus kavitesinin uzunluğu 8 cm veya
daha azdır
Ib G123 Uterus kavitesinin uzunluğu 8 cm’den
fazladır.
II Karsinom korpus ve serviksi tutmuştur
ancak uterus dışına yayılım yoktur
III Karsinom uterus dışına yayılmıştır ancak
küçük pelvis dışına çıkmamıştır.
IV Karsinom küçük pelvis dışına çıkmıştır ya
da belirgin mesane veya rektum mukozası
tutulumu vardır
IVa Komşu organlara yayılım
IVb Uzak organlara yayılım

69114
Cerrahi evreleme:
 Endometriyal kanserli hastaların çoğunda FIGO 1988 evreleme sistemine
göre evreleme yapılması gerekmektedir.
 Yapılacak cerrahi işlem minimum şekliyle
1.Sitolojik değerlendirme için batın sıvısı örneklemesi,
2.Abdomen ve pelvisin eksplorasyonu ile metastaz düşündüren lezyonların
biyopsisi ya da eksizyonu,
3.Ekstrafasyal histerektomi ve bilateral salpingo-ooferektomiyi içermelidir.
 Çıkarılan uterus açılarak tümör büyüklüğü, myometriyal tutulum derinliği ve
servikal yayılım açısından değerlendirilmelidir.
 Şüpheli tüm pelvik ve para-aortik lenf nodları patolojik inceleme için
çıkarılmalıdır.

70114
Endometriyal karsinomda FIGO’nun 1988 Cerrahi
Evrelemesi
EVRE BULGU
Ia G123 Tümör endometriumda sınırlı
Ib G123 Miyometriyumun yarısından azında invazyon
Ic G123 Miyometriyumun yarısından fazlasında invazyon
IIa G123 Endoservikste sadece glandüler tutulum
IIb G123 Servikal stromal invazyon
IIIa G123 Serozaya ve/veya adnekslere invazyon ve /veya
batın sitolojisi pozitifliği
IIIb G123 Vajinal metastaz
IIIc G123 Pelvik ve/veya paraaortik lenf nodu metastazı
IVa G123 Mesane ve/veya barsak mukozasında tümöral
tutulum
IVb İntraabdominal ve/veya inguinal lenf nodlarını
içeren uzak metastazlar

71114
 Belirtilen risk faktörlerinden biri veya daha fazlası
bulunan hastaların tümünde klinik olarak negatif olan
retroperitoneal lenf nodlarından da örnekleme
yapılmalıdır.
 Tümör histolojisi ve myometriyal invazyon derinliği lenf
nodu metastazı riskini belirleyen en önemli iki faktör
olarak gözükmektedir

72114
Endometriyal karsinomda selektif pelvik ve paraaortik lenf nodu
disseksiyonu endikasyonları
Tümör histolojisi berrak hücreli veya grade 2-3 endometriod
Myometrial invazyon >1/2
İsthmus-serviks yayılımı
Tümör büyüklüğü >2cm
Ekstrauterin hastalık

73114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

74114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
4.Myometrial invazyon
5.lenfo-vasküler alan inazyonu
6.istmus-serviks yayılımı
7.Adneksiyal tutulum
8.Lenf nodu metastazı
İntraperitoneal tümör
9.Tümör büyüklüğü
10.Periton sitolojisi
11.Hormon reseptör yapısı
12.DNA ploidi/proliferatif indeks
13.Genetik/moleküler tm
markerları
Endometrial karsinomda prognostik değişkenler
Genel olarak endometrial
kanserli genç kadınlar
yaşlı kadınlardan daha iyi
bir prognoza sahiptirler.
Yaşlı hastalarda artmış nüks
riski, grade 3 tm sıklığının
ve kötü histolojik tiplerin
daha sık olmasıyla da
ilişkilidir, ancak yaş
bağımsız bir prognostik
değişken olarak
görülmektedir.

75114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Endometrioid dışındaki
histolojik tipler
endometrial kanserlerin
yaklaşık %10’ unu
oluşturur ve artmış nüks
riski ve uzak yayılım riski
taşırlar

76114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Endometrial tümörde
histolojik grade prognozla
kuvvetle ilişkilidir.
Tümörde anaplazi artışı,
derin myometrial
invazyon, servikal
yayılım, lenf nodu
metastazı nüks ve uzak
metastazla birliktelik
göstermektedir.

77114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Kanser myometrium dış
yarısına invaze
olduğunda lenfatik
sisteme geçiş arttığı için,
myometrial invazyon
derinliğindeki artış
ekstrauterin yayılım ve
nüks olasılığını
arttırmaktadır.

78114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Myometrial invazyonun sağ
kalım üzerindeki etkisinin
en hassas belirteci tümör-
myometrium sınırının
serozaya olan uzaklığıdır.
Serozaya 5 mm’den daha
az uzaklıktaki tümörlerde,
5 mm’den daha uzak
tümörlere göre nüks ve
ölüm riski çok daha
fazladır.

79114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
5.lenfo-vasküler alan
inazyonu
markerları
Lenfo vasküler saha
invazyonu (LVSI) nüks ve
ölüm açısından
endometrial kanserin tüm
çeşitleri için bağımsız bir
prognostik farktördür.

80114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Tümörün uterustaki lokalizasyonu
önemlidir.
Uterus istmusu, serviks ve
herikisinin birden tutulumu,
ekstrauterin hastalık, lenf nodu
metastazı ve nüks riskinin
artışı ile birliktelik gösterir.
Servikal tutulumu olan hastalar
aynı zamanda daha yüksek
grade’li, daha büyük ve derin
invazyonlu tümöre sahip olma
eğilimindedir ve şüphesiz bu
nüks artışına katkıda
bulunmaktadır.

81114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Adneksiyel yayılımı olan
hastaların çoğunda
bunları yüksek riski olan
gruba sokan diğer kötü
prognostik faktörlerde
vardır.
Hastaların %20 sinde
yüksek risk faktörü olarak
sadece adneksiyel
yayılım vardır, bu
hastalarda %85’ e varan
sağ kalım oranları
bildirilmiştir.

82114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
9,İntraperitoneal tümör
markerları
Lenf nodu metastazı klinik
olarak erken evre
endometrial kanserde en
önemli prognostik
faktördür.
Lenf nodu metastazı olan
hastalar, lenf nodu
metastazı olmayan
hastalardan hemen
hemen bir 6 kat fazla
rekürren kanser gelişimi
ihtimaline sahiptir

83114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Klinik evre 1 endometrial
kanserli hastaların
yaklaşık %4-6’ sında
peritoneal sitoloji ve lenf
nodu metastazı içeren
ekstrauterin metastaz
görülür.

84114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Tümör büyüklüğü ve lenf nodu
metastazı endometrial
kanserli hastalarda sağ
kalım için önemli bir
prognostik farktördür.
Bir çalışmada Tümörün
<2cm olduğu hastalar için 5
yıllık sağkalım oranı %98,
tümörün >2cm olduğu
hastalar için %84 ve
tümörün tüm uterin kaviteyi
kaplamış olduğu hastalar
için %64 bulunmuş.

85114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Endometrial kanserde malign
periton sitolojisinin önemi
konusunda çelişkili bulgular
vardır
Bir çalışmada pozitif periton
sitolojisinin derin myometrial
invazyon, servikal tutulum,
adneksiyal yayılım lenf nodu
metastazı ve intraabdominal
hastalık nüksü ile birliktelik
gösterdiği bulunmuştur.

86114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Birçok çalışmada östrojen
reseptör(ÖR) ve
progesteron reseptör(PR)
düzeyleri endometrial
kanserin grade’den
bağımsız prognostik
belirleyicisi olarak
gösterilmiştir.
Bir yada her iki reseptörün
pozitif olduğu tümörü olan
hastalarda sağ kalım
süreleri reseptörlerin
bulunmadığı karsinomu olan
hastalara göre daha
uzundur.WWW.TİPFAKULTESİ.ORG

87114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
Metastazı olan hastalarda bile
tümörde reseptör
pozitifliğinin prognozu
iyileştirdiği bildirilmiştir.
Progesteron reseptör düzeyi
ER’ üne göre sağ kalımı
belirlemede daha etkili
gözükmektedir.
Reseptörlerin mutlak değeri
arttıkça, prognoz daha iyi
olmaktadır.

88114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
13.DNA ploidi/proliferatif
indeks
markerları
Akım sitometrisi
analizlerinde endometrial
adenokarsinomların
yaklaşık üçte ikisinde
DNA içeriği diploidi olarak
saptanmıştır.
Diploidi olmayan tümör
oranı: evre, tümör
differansiasyon eksikliği,
myometrial invazyon
derinliği ile artmaktadır.

89114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
13.DNA ploidi/proliferatif
indeks
markerları
Birçok çalışmada, DNA
içeriği hastalığın klinik
gidişi ile ilişkili
bulunmuştur;
aneuploid hüre popülasyonu
içeren tümörü ola
kadınlarda ölüm oranları
genellikle daha yüksek
olarak bildirilmektedir.
Proliferatif indeks prognozla
ilişkilidir.

90114
1.Yaş
2.Histolojik tip
3.Histolojik grade
markerları
K-ras onkogeninde kodon
12 ya da 13 ‘e ait
mutasyonlar, endometrial
adenokarsinomlarda
%10-20 oranında
bildirilmiştir.

91114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

92114
TEDAVİ
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
5. Destekleyici tedavi

93114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
a) ABDOMİNAL HİSTEREKTOMİ
b) VAJİNAL HİSTEREKTOMİ
c) LAPAROSKOPİK YAKLAŞIM
d) RADİKAL HİSTEREKTOMİ
TEDAVİ

94114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
-Endometrium karsinomundaki primer cerrahi
işlem abdominal histerektomi ve bilateral
salpingo-ooferektomidir.
-Adneksler mikroskobik metastaz yeri
olabilmeleri ve eş zamanlı yada daha sonra
oluşabilecek over kanseri riskinin endometrium
Karsinomlu hastalarda artmış olması
nedeniyle
çıkartılmaktadır
• VAJİNAL HİSTEREKTOMİ
• LAPAROSKOPİK YAKLAŞIM
• RADİKAL HİSTEREKTOMİ
TEDAVİ

95114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
-Aşırı derecede şişman hastalarda ve
medikal açıdan durumu kötü olan hastalarda
ya da ileri derecede uterovajinal prolapsusu
olan bazı seçilmiş hastalarda göz önüne
alınabilir
-Bu tür yaklaşımın istenmeyen yönü
adnekslerin çıkarılmasının teknik olarak
Güç olması ile abdominal lenf nodu
örneklemesinin yapılamamasıdır.
a) LAPAROSKOPİK YAKLAŞIM
b) RADİKAL HİSTEREKTOMİ
TEDAVİ

96114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
-Deneyimli ellerde uygulanan
hastalarda daha az komplikasyon,
az hastane de kalış süresi ve daha
düşük hastane maliyeti vardır.
a) RADİKAL HİSTEREKTOMİ
TEDAVİ

97114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
d) RADİKAL HİSTEREKTOMİ
-Parametriyumlar ve üst vajenin
çıkarılmasıyla beraber bilateral
pelvik lenfadenektomi klinik evre I
olgularda sadece ekstrafasyal
histerektomi ve bilateral salpingo-
ooferektomiye göre sağ kalımı daha
iyiye götürmektedir
-Radikal histerektomi aynı zamanda
intraoperatif ve postoperatif
morbiditeyi arttırması nedeniyle
erken evredeki endometriyum
karsinomu tedavisinde
uygulanmamalıdır
TEDAVİ

98114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
a) POSTOPERATİF ADJUVAN
TEDAVİ
b) VAJEN KUBBE IŞINLAMASI
c) EKSTERNAL PELVİS
IŞINLAMASI
d) GENİŞLETİLMİŞ ALAN
IŞINLAMASI
e) TÜM BATIN IŞINLAMASI
TEDAVİ

99114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
a) İNTRAPERİTONEAL 32P
b) PROGESTİNLER
c) SİTOTOKSİK KEMOTERAPİ
TEDAVİ

100114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
TEDAVİ

101114
1. Cerrahi
2. Radyoterapi
3. Kemoterapi
4. Kombine tedavi
TEDAVİ

102114
Tedavi sonuçları
 Klinik ve cerrahi evre ile ilişkili olarak sağ
kalım değişmekte
 Ortalama 5 yıllık sağ kalım %76’ dır
 Cerrahi evreleme yapılan hastalar tüm
evrelerde klinik olarak evreleme yapılan
hastalara göre daha iyi 5 yıllık sağkalım
oranına sahiptir;

103114
Korpus uteri karsinomu:
Evre Dağılımı ve Evreye Göre Gerçek Sağkalım (klinik ve cerrahi)
Tedavi edilen hasta Sağ kalım(%)
Evre sayı % 3yıl 5yıl
Cerrahi
I 3996 70 92 87
II 709 12 82 76
III 758 13 66 59
IV 231 4 23 18
Klinik
I 232 63 63 54
II 64 16 53 41
III 54 14 30 23
IV 33 8 12 12
toplam 6260 100 82 76WWW.TİPFAKULTESİ.ORG

104114
Cerrahi olarak evrelenmiş endometrial kanser:
Histolojik Grade ve Evreye göre gerçek
5 yıllık sağkalım
Grade
Evre 1 2 3
Ia 93 90 69
Ib 90 93 84
Ic 89 81 63
IIa 91 78 57
IIb 78 75 58
IIIa 79 69 44
IIIb 77 40 21
IIIc 61 61 44
IVa - - 19
IVb 35 27 7

105114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

106114
Tedavi sonrası takip
 Öykü ve fizik muayene endometrium kanseri nedneniyle tedavi
görmüş hastaların takibinde en etkin metod olma yerini
korumaktadır.
 Hastalar ilk 2-3 yıl 3-4 ayda bir, daha sonra 6 ayda bir görülmelidir.
 Nüks tümör saptanan hastaların yaklaşık yarısı semptom verirken,
nükslerin %75-80’ı ilk olarak fizik muayene ile saptanmaktadır.
 Periferik lenf nodlarına abdomene ve pelvise özellikle dikkat
edilmelidir.
 Her vizitte vaginal sitoloji alınmalıdır.
 Vajinal sitoloji ile çok az asemptomatik nüks tespit edilmekle
beraber, bu erken nüksler başarılı bir tedavi ile düzeltilebilir.WWW.TİPFAKULTESİ.ORG

107114
 Tedavi sonrası takipte her 6-12 ayda bir göğüs filmi çekilmesi
önemlidir.
 Semptom vermeyen nükslerin yaklaşık yarısı göğüs filmi ile
saptanmaktadır.
 Semptomsuz hastalarda rutin olarak intravenöz piyelografi, BT gibi
diğer görüntüleme yöntemlerine gerek yoktur.

108114
 Endometriyum kanseri tedavisi sonrası takibinde serum CA125
ölçümü önerilmiştir.
 Nüks tümör saptananlarda yüksek CA125 düzeyleri gösterilmiştir ve
düzeyler hastalığın klinik seyriyle korelasyon göstermiştir.
 Ancak küçük nükslerin varlığında CA125 düzeyi normal olabilmekte
ve bu da erken evre hastaların takibinde CA125 ölçümünün
kullanılmasını şüpheli yapmaktadır.
 CA125 ölçümü: tanı esnasında yüksek düzeyde olan hastada ve
bilinen ekstrauterin hastalığı olanlarda yapılmalıdır.

109114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

110114
Endometrial kanser tedavisi sonrası
östrojen replasman tedavisi:
 Gizli metastatik odakların östrojen ile aktive olacağı düşünülerek
endometriyal kanser hikayesi bulunması uzun süredir östrojen
replasman tedavisi için kontrendikasyon olarak değerlendirilmiştir.
 Ancak bunun boyutu hiçbir zaman ortaya konulamamıştır ve aslında
başarı ile tedavi edilmiş gözüken endometrium kanserinde östrojen
replasman tedavisinin nüksü arttırdığını gösteren hiçbir bulgu
yoktur.
 Endometriyum kanserinden dolayı başarıyla tedavi görmüş
hastaların bir çoğunda hem vazomotor instabilite, vajinal kuruluk ve
disparoni gibi östrojen yetersizliğine bağlı yan etkiler oluştuğu için
hemde osteoporoz ve atheroskleroz gibi östrojen eksikliğine bağlı
uzun dönem riskler söz konusu olduğundan dolayı östrojen tedavisi
arzu edilebilir.

111114
 ACOG (amerikan college of Obstetricians and
gynecologists) bu konuda şu görüşü belirtmiştir.
““endometrium kanseri hikayesi olan hastalarda
östrojen kullanım endikasyonları diğer
hastaların ki ile aynıdır.
Ancak burada hasta seçimi prognostik faktörlere
ve hastanın üstlenebileceği riske göre
yapılmalıdır””

112114
 Östrojen replasman tedavisinin erken postoperatif dönemde
başlaması ile hiç östrojen verilmemesi konusunda ara yol östrojenin
tedaviden sonra 1-3 yıl süreyle verilmemesi şeklinde bulunabilir.
 Bu sayede nükslerin çoğunun görüldüğü dönem atlatılmış olur ve
residiv kanserli hastaya östrojen verme riski ortadan kalkar.
 Bu zaman aralığında, sıcak basmaları günde 10 mg oral ya da 3
ayda bir 150mg i.m medroksiprogesteron asetat gibi gestagen ile
veya Bellergal, clonidine ve venlafaksin gibi non-hormonal ajanlar
kullanılabilir.

113114
TEŞEKKÜRLER…

114114
Sunum içeriği:
2. Epidemiyolojisi
3. Risk faktörleri

Endometrium kanseri

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (12)

Similar to Endometrium kanseri

Similar to Endometrium kanseri (20)

More from www.tipfakultesi. org

More from www.tipfakultesi. org (20)

Endometrium kanseri