3. 1. Natutukoy ang magiging epekto sa kilos at pagpapasya ng
wasto at hindi wastong pamamahala ng pangunahing
emosyon. EsP8P-IIe-7.1
2. Nahihinuha ang angkop na emosyon sa bawat sitwasyon.
3. Nakapagtatala ng sariling karanasan na nakapagdudulot ng
iba’t ibang uri ng emosyon.
LAYUNIN
8. Ano ang iyong napansin sa iyong damdamin habang
pinagmamasdan mo ang mga larawan?
Bakit kaya nagbago ang iyong damdamin?
May kaugnayan ba ang iyong damdamin sa
iyong gagawing kilos?
10. Anu-anong emosyon ang lumabas sa iyo habang
pinapanood mo ang video?
Bakit mo kaya naramdaman ang ganyang
emosyon, kahit nanonood ka lamang?
Kung ikaw ang may-ari ng tindahan gagawin mo rin ba
sa pulubi ang ganung gawain? Bakit
11.
12. Emosyon.
Ito ay ang anumang nararamdaman ng tao dulot
ng mga panloob at panlabas na salik na
nakaaapekto sa kaniyang nararanasan.
May iba’t ibang karanasan ang taong tulad mo sa
pang-araw-araw na buhay. Ang mga ito ay
nakapagdudulot ng reaksiyon, kilos o aksiyon na
maaaring nagmumula sa sarili o sa ibang tao.
13. Ayon kay Scheler, (Dy, 2007) ang damdamin ang
pinakamahalagang larangan ng pag-iral ng tao. Ang aspetong
emosyonal ng tao, katulad ng pagdamdam, paggusto,
pagmamahal at pagkapoot ay hindi nababatay sa katwiran o
anupaman.
14. Mga uri ng damdamin ayon kay Scheler, sang-ayon sa
lohiko ni Pascal:
1. Pandama (sensory feelings).
Ito ay sa pamamagitan ng limang pisikal na sistemang
pandamdam ng tao. Kabilang dito ang
pang-amoy,
paningin,
pandinig,
panlasa
at pansalat.
15. 2. Kalagayan ng damdamin (state of feeling). Ito ay
tumutukoy sa umiiral na nararanasan ng tao—kung ano
ang aktuwal na kondisyon na mayroon siya.
16. 3. Sikikong damdamin (psychical feelings).
Ang reaksiyon ng tao ay nakabatay sa kung ano ang
kondisyon ng kaniyang damdamin. Ang tao ay may
taglay na kabutihan kaya’t ano man ang kaniyang tugon
sa kaniyang damdamin ay maaring mabago patungo sa
mas ikabubuti ng sarili at ng iba.
17. 4. Ispiritwal na damdamin (spiritual feelings).
Tungkol ito sa paghulma ng mga pagpapahalaga
na patungo sa katuwiran at kabanalan.
18. Mga Pangunahing Emosyon
Pagmamahal (Love)
Pagkamuhi (Hatred)
Paghahangad (Desire)
Pag-iwas (Aversion)
Pagkatuwa (Joy)
Pagdadalamhati (Sorrow)
Pag-asa (Hope)
Kawalan ng Pag-asa (Despair)
Pagiging matatag (Courage)
Pagkatakot (Fear)
Pagkagalit (Anger)
19. Suriin ang epekto ng emosyon sa kilos at pagpapasya.
Gunitain ang mga sitwasyon sa sariling buhay na naging
dahilan ng iba’t ibang emosyong iyong naramdaman.
a. Anong mahalagang pangyayari o sitwasyon sa iyong buhay
ang naging dahilan upang maramdaman ang mga pangunahing
emosyon?
Pagmamaha
l
Pinagluto ako
ng aking
nanay ng
paborito
kong
pagkain.
Bibigyan ko
siya ng
mahigpit na
yakap.
b. Ano ang magiging epekto ng iyong emosyon sa iyong kilos at
pagpapasya?
20. 1. Ano ang maaaring maging epekto ng iyong naging
damdamin sa iyong mga kilos at pasya?
2. Ano ang iyong natuklasan pagkatapos
makapagbahagi ang lahat ng miyembro ng iyong
pangkat? Ipaliwanag.
3. Sakaling hindi mo napamahalaan nang wasto ang
iyong emosyon, ano ang posibleng idulot nito sa iyo at
sa iyong pakikipagkapwa?
4. Batay sa iyong mga sagot, napamahalaan mo ba
nang wasto ang iyong emosyon? Magbigay ng
halimbawa.
21. Kailangan mong ilabas ang iyong nararamdaman upang malaman
nila kung ano ang saloobin mo.”
Sang-ayon ka ba rito, lalo na ngayong panahon ng pandemic?
Ginagawa mo ba ito?
Paano naiimpluwensiyahan ng iyong emosyon ang iyong kilos at
pagpapasya?
22. Ang aspektong emosyonal ng tao, katulad ng pagdamdam, paggusto,
pagmamahal at pagkapoot ay hindi nababatay sa katuwiran o anupaman.
Ang damdamin, ibig sabihin, kagyat na may kaugnayan ito sa mga obhetong
tinatawag na mga pagpapahalaga. Kagyat na ibinibigay ang mga
pagpapahalaga sa atin sa mismong pagkilos ng paggusto, na ang
pinakapangunahing kilos ng pagmamahal at pagkapoot, at samakatuwid
hindi na nangangailangan ang mga ito ng isang kaisipang namamagitan sa
kanila. Nadarama muna ang mga pagpapahalaga bago nahuhusgahan ang
mga ito.
24. Sagutin ang mga sumusunod na mag tanong.
1. Sa tuwing tayo ay nakararanas ng krisis sa buhay dala ng
negatibong emosyon mahalaga na tayo ay mag-relax. Alin sa
sumusunod ang hindi magandang paraan ng pagre-relax?
a. Paglakad-lakad sa parke
b. Paninigarilyo
c. Pagbabakasyon
d. Panonood ng sine
25. 2. Nasaktan mo ang iyong kapatid dahil ginamit niya
ang iyong bag na walang paalam. Ano ang idinulot ng
iyong kilos?
a. Nailabas mo ang iyong sama ng loob
b. Hindi na niya inulit ang kanyang ginawa
c. Gumaan ang iyong loob dahil ikaw ay nakaganti
d. Nagkaroon ng suliranin sa ugnayan sa iyong
kapatid
26. 3. Paano ka makaiiwas sa pananakit ng taong dahilan ng iyong
galit?
a. Suntukin na lamang ang pader
b. Kumain ng mga paboritong pagkain
c. Huwag na lamang siyang kausapin muli
d. Isipin na lamang na sadyang may taong nakasasakit ng
damdamin ng iba
27. 4. Ito ay kagyat na tugon o reaksyon ng tao sa mga
bagay na kanyang nakita, naramdaman, naamoy,
nalasahan, at narinig na binibigyan ng
interpretasyon ng kanyang pagiisip.
a. Kilos
b. Mood
c. Emosyon
d. Desisyon
28. 5. Kinausap ng kanyang guro si Hilda na kailangan niyang dagdagan pa ang
kanyang pagsisikap upang makakuha ng mataas na marka sa susunod na
markahan. Ito ay dahil hindi naging kasiya-siya ang kanyang grado sa
nakaraan. Nag-aalala nanang lubos si Hilda dahil baka hindi siya makapasa. Sa
ganitong pagkakataon, anong pagpapahalaga ang dapat patibayin upang
mapagtagumpayan ang pagsubok na ito?
a. sumuko at umulit na lamang sa susunod na taon
b. tanggapin na lamang na sadyang may pangyayaring gaya nito
c. magkaroon ng katatagan ng loob at maniwala na kakayanin niya ito
d. humingi ng paumanhin sa guro sa naging pagkukulang sa klase
