Bel Leerdammer, an important cheese producer in the Netherlands is working on the welfare of cows of farmers that deliver milk to them. To work on claw health they have initiated a claw health course for their farmers. A pilot version of that course is now being set up by Martien van Bostelen and Rinus van Wijck. They have asked me to do something on the economics of claw health. Besides the use of a calculation tool, I have explained the economics of claw health during a presentation. These are the slides I used during that presentation.

1. Economie van klauwgezondheid
Henk Hogeveen
Leerstoelgroep Bedrijfseconomie, Wageningen Universiteit
Departement Gezondheidszorg Landbouwhuisideren,
Universiteit Utrecht
@henkhogeveen
animal-health-management.blogspot.com
www.slideshare.net/henkhogeveen

2. Wat kunt u verwachten?
•
•
•
•
•
Economie van dierziektes
Kosten klauwproblemen
Een beetje praktijk
Tool
Kosten en baten maatregelen
Onderzoeksresultaten gebaseerd op:
Marielle Bruijnis (proefschrift)
Gert Jan Verhoef (praktijk)

3. Economie van diergezondheid

4. Economie van diergezondheid

5. Waarde van dit soort
berekeningen
• Het zijn gemiddeldes
• En uw bedrijf is ……..
• Vaak alleen faalkosten
• Aanleiding om na te denken
• Bedrijfsspecifieke maatregelen

6. Faalko
sten
Faalkosten vs
Introduction preventie
Preventieve maatregelen

7. Baten groter
Introduction dan kosten
Faal
kosten
Oude situatie
Baten
Nieuwe situatie
Kosten
Preventieve maatregelen

8. Kosten groter
Introduction dan baten
Faal
kosten
Oude situatie
Baten
Nieuwe situatie
Kosten
Preventieve maatregelen

9. Plek economie in management
Huidige situatie
Doel
Uitvoering
Data
verzameling
Evaluatie
probleem
Evaluatie
geen
probleem

10. Plek economie in management
Huidige situatie
• Incidentie/ernst
• Economische
schade
Doel
Uitvoering
Data
verzameling
Evaluatie
probleem
Stap 1. Hoe groot is
het probleem nu
Evaluatie
geen
probleem

11. Plek economie in management
Huidige situatie
Stap 2. Vaststellen van de
beschikbare
maatregelen
Doel
Uitvoering
Data
verzameling
Evaluatie
probleem
Evaluatie
geen
probleem

12. Plek economie in management
Huidige situatie
Doel
Stap 3. Inschatten van
verandering tgv
maatregelen
Uitvoering
Data
verzameling
Evaluatie
probleem
Evaluatie
geen
probleem
• Effectiviteit (vermindering
incidente)
• Vermindering schade (=
baten)

13. Plek economie in management
Huidige situatie
Doel
• Kosten maatregelen
Uitvoering
Data
verzameling
Evaluatie
probleem
Stap 4. Kosten mogelijke
maatregelen
Evaluatie
geen
probleem

14. Plek economie in management
Huidige situatie
Doel
• Er is meer dan geld
• Doelstellingen veehouder
Uitvoering
Data
verzameling
Evaluatie
probleem
Stap 5. Vergelijking kosten
en baten
Evaluatie
geen
probleem

15. • Economie is dus beslissings
ondersteunend
• Uitvoering hangt af van doelstellingen
• Wat als baten gelijk zijn aan kosten?

16. Wat kunt u verwachten?
•
•
•
•
•
Economie van dierziektes
Kosten klauwproblemen
Een beetje praktijk
Tool
Kosten en baten maatregelen

17. Wat kosten klauwproblemen nu?

18. Rekenen aan dierziektes
• In het echt
– Boekhouddata + ziektedata
– Verstrengeling
•
•
•
•
Dus rekenmodellen (bio-economisch)
Redelijk goedkoop
Gelijke effecten
Verschillende situaties

19. Modellen ……. zijn eenvoudiger
dan de realiteit

20. Modellen……. zijn soms ook te
mooi om waar te zijn

21. Het model
Gezond (H)
PSH
PHS
Subklinisch
probleem (S)
PHC
PSC
PCH
Klinisch probleem
(C)
PCUL
Afgevoerd
(Cul)

22. Best wel
ingewikkeld

23. De nodige aannames
• Nederlandse omstandigheden
– ligboxenstal
– betonnen vloer
– weidegang
– twee maal bekappen per jaar
• 7 verschillende klauwaandoeningen

24. Gezonde
klauw

25. Verschillende aandoeningen
Zoolbloeding
en
Witte lijn defect
Stinkpoot
Zoolzweer
Tyloom
Mortellaro
Tussenteenflegmoon

26. Voorkomen problemen

27. Plus economie
Gezond (H)
PSH
PHS
Subklinisch
probleem (S)
PHC
PSC
PCH
Klinisch probleem
(C)
PCUL
Economische gevolgen:
- Melk productie lager
- Langere tussenkalftijd
Economische gevolgen:
- Melk productie lager
- Langere tussenkalftijd
- Arbeid veehouder
- Kosten bekapper
- Kosten dierenarts
- Behandeling
- Weggegooide melk
Afvoer
(Cul)
Economisch gevolg:
- RPO-waarden

28. Aannames
• Melkproductieverliezen klinisch: 8 %
• Melkproductieverliezen subklinisch: 3 %
• Tussenkalftijd
– 20 % of 60 % kans op extra cyclus
• Kosten
– productieverliezen € 0,12 per kg melk (quotum)
– langere tussenkalftijd € 0,99 per dag
– afvoer, hangt ervan af € 338 - 1287

29. Kosten
Per bedrijf (65 koeien) : €3,474 per jaar (€2,282 tot €4,965)
Per koe
: €53 per jaar
•
•
•
•
Kosten van subklinische problemen: 32%
Gemiddeld klinisch probleem: €67/geval
Gemiddeld subklinisch probleem: €13/geval
Hoogste kosten voor Mortellaro (komt veel voor (klinesch
en subklinisch))

30. Verdeling kosten

31. Na 2014 worden melkproductieverliezen
duurder (quotum)
 Nu:
0,12 per kg melk
 2015: 0,28 per kg melk (vgl melkprijs)

32. Effect
• Klauwenproblemen:
– Nu: € 53 per koe per jaar
– 2015: € 81 per koe per jaar

33. Wat kunt u verwachten?
•
•
•
•
•
Economie van dierziektes
Kosten klauwproblemen
Een beetje praktijk
Tool
Kosten en baten maatregelen

36. Problemen verschillen
Aandoening
Klinisch
Subklinisch
Zoolzweer
10.7 (4.6 – 15.4)
7.3 (3.1 – 10.3)
Mortellaro
19.7 (0.0 – 41.7)
19.7 (0.0 – 41.7)
Stinkpoot
5.8 (0.0 – 13.8)
24.4 (0.0 – 50.8)
Tyloom
2.8 (0.0 – 8.7)
7.4 (0.0 – 22.9)
Witte lijn aandoening
4.4 (0.0 – 11.4)
17.7 (0.0 – 45.7)
Zoolbloeding
3.6 (0.0 – 7.7)
19.7 (0.0 – 38.5)
Tussenteenflegmoon
7.3 (0.0 – 19.6)
0.0

37. Invoer verschilt
Input
Value
Kosten dierenarts (€/bezoek)
90.00 (30 – 150)
Dierenartsbezoeken (#/koe/jaar)
0.029 (0.00 – 0.05)
Behandeltijd veehouder, min/geval
20.2 (10 – 30)
Waarde arbeid veehouder, € / uur
16.50 (0 – 30)
Kosten per geval, € / geval
4.78 (0 - 10)
Verliezen afvoer, € / koe
8.38 (0 – 27.83)
Kosten van verminderde melkproductie, € / kg
0.13 (0.12 – 0.22)
Kosten weggegooide melk, € / kg
0.18 (0.17 – 0.27)

38. Onze schatting
(€/koe)
12 veehouders (€/koe)
14.57
19.70 (10.25 – 24.26)
Klinisch
11.10
14.04 (7.94 – 19.05)
Subklinisch
3.47
5.66 (2.32 – 12.43)
Weggegooide melk
1.92
0.27 (0.00 – 1.69)
Langere tussenkalftijd
7.53
7.24 (3.71 – 9.57)
Klinisch
4.53
4.55 (2.73 – 6.34)
Subklinisch
3.00
2.68 (0.98 – 4.01)
Te vroeg afgevoerde koeien
12.47
8.38 (0.00 – 27.83)
Behandeling
7.56
9.21 (0.98 – 18.16)
Totaal
40.05
44.79 (23.09 – 60.43)
Melkproductieverliezen

39. Wat kunt u verwachten?
•
•
•
•
•
Economie van dierziektes
Kosten klauwproblemen
Een beetje praktijk
Tool
Kosten en baten maatregelen

44. Gegevens gastbedrijf
•
•
•
•
aantal koeien: 110
productie: 10.800 (305 dgn)
kreupelen per jaar: lastige definitie -> 50/jaar
kosten afgevoerde koe: ook lastig, goede vaars kost €1300, koe die weg gaat
vanwege benen brengt weinig op, want mager, zeg €300->verschil €1000
•
kosten tkt/dag: boven de 305 dgn geven de koeien bij mij 10 kg/dag minder dan de
rest, wel hogere gehalten en iets lagere voerkosten/kg. Toch al gauw €2/dag minder
saldo. Onder de huidige quoteringsomstandigheden kan je dat niet direct
doorvertalen naar bedrijfssaldo. Reken maar met €1 nu, na 2015 €2
Incidentie:
Zoolzweer: 20
Mortelaro: 40
Stinkpoot: 60
Thyloom: 10
Witte lijn defect: 20
Zoolbloeding: 60
•

45. Nog meer gegevens
•
•
•
•
•
•
Afgevoerd door klauwen: 3 (13% van afvoer)
Dierenartsbezoeken voor klauwen: 0
Geneesmiddelen per kreupele koe:niet veel, mogelijk €5
Tijd: 45 minuten (2 maal in box behandelen)
Waarde tijd: €30/uur
Kosten produktiederving: €0,26 (melkprijs €36
voerkosten: €0,10/kg extra melk)

46. Wat kunt u verwachten?
•
•
•
•
•
Economie van dierziektes
Kosten klauwproblemen
Een beetje praktijk
Tool
Kosten en baten maatregelen

47. Maatregelen
– Additional foot trimming
– Feeding management
– Feed supplements
– Floor hygiene (scraper, robot, manual)
– Foot bath
– Improved lying surface of cubicles (straw,
mattrass)
– Rubber flooring
– Reduce overstocking

48. Hoe effecten schatten
• De “wetenschappelijke” kennis (artikelen)
• Onze eigen kennis
• Navragen bij experts
• Kosten, afschrijving, rente, arbeid,
verbruik

49. Gebruik van eerder model
Gezond (H)
PSH
PHS
Subklinisch
probleem (S)
PHC
PSC
PCH
Klinisch probleem
(C)
PCUL
Economische gevolgen:
- Melk productie lager
- Langere tussenkalftijd
Economische gevolgen:
- Melk productie lager
- Langere tussenkalftijd
- Arbeid veehouder
- Kosten bekapper
- Kosten dierenarts
- Behandeling
- Weggegooide melk
Afvoer
(Cul)
Economisch gevolg:
- RPO-waarden

50. Kosten en baten
Kosten
Baten
Netto kosten
(€/koe/jr)
(€/koe/jr)
(€/koe/jr)
Extra bekappen
7
8
-1
Voer management
34
5
29
Voersupplementen
20
3
17
Schonere roosters (schuif)
25
12
14
Schonere roosters, mestrobot
39
12
27
Schonere roosters, handmatig
56
12
45
Voetbad
34
3
31
Ligbed, meer bedding
19
19
-1
Ligbed, koemattrassen
13
19
-7
Rubber op de vloer
28
11
17
Veedichtheid
16
17
0

51. Netto kosten vs welzijn

52. Tenslotte
• Klauwproblemen kosten geld
• Maatregelen ook
• Kosten verschillen tussen bedrijven
• Kijk eerlijk naar uw eigen bedrijf en neem
beslissingen (onderbouwd)

53. Dank voor uw
aandacht!
Huiswerk:
1. Bereken de kosten
van klauw
aandoeningen op uw
eigen bedrijf.
Tool komt beschikbaar
2. Bedenk een
maatregel om het te
verbeteren
3. Bereken kosten van
de maatregel
4. Stuur het naar mij op