Багш: Н. Отгондаваа /докторант/

1. Хүчин зүйлсийн зах зээл

2. Зах зээл
Бүтээгдэхүүн
үйлчилгээний
зах зээл
Хүчин
зүйлсийн зах
зээл
Хөдөлмөрийн
зах зээл
Капиталын
зах зээл
Газрын зах
зээл

3. Хүмүүсийн хязгааргүй өсөн
нэмэгдэх шинж чанартай
хэрэгцээг хязгаарлагдмал
нөөц-өөр хэрхэн оновчтой
хангах вэ гэдэгт ЭЗО-н гол
зорилго чиглэнэ.

4. Энэхүү нөөцөд дараах
зүйлс хамаарна.
• Хөдөлмөр ажиллах хүч
• Капитал
• Газар
• Аж ахуй эрхлэх ур чадвар
менежмент

5. Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн онцлог
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн
эрэлт нь түүнийг ашиглаж хийсэн
бүтээгдэхүүний эрэлтээс үүсмэл
шинжтэй. Хүчин зүйлсийн үнэ нь дараах
асуудлуудыг шийдэж байдаг. Үүнд:
- Зардал, өртгийн талаар баримтлах
бодлогыг зөв тогтоох
- Нөөцийг оновчтой хуваарилах

6. дд Хүчин зүйлс Үнэ
1 Хөдөлмөр Цалин
2 Капитал Түрээс
3 Газар Рент
4 Менежмент Ашиг

7. Хөдөлмөрийн зах зээл
Хөдөлмөрийн зах зээл дээр
нийлүүлэлтийг хувь хүн хийх ба
эрэлтийг пүүс, компаниуд үүсгэнэ.
Хөдөлмөрийн үнэ буюу ажиллах хүчний
өртгийг цалин гэнэ. Wage/ Salary
Хөдөлмөрийн зах зээлийн тэнцвэр
нь түүний эрэлт, нийлүүлэлтийн
харилцан үйлчлэлээр тодорхойлогдоно.

8. Цалин
• Х д лм рийн тоо чанарт нийцсэн рт г.ө ө ө ө ө
• Х д лм рийн хуулиар 7 хоногт 40 цагө ө ө
• Сахилгын шийтгэл:
• 1. сануулах
• 2.цалинг тодорхой хувиар тодорхой
хугацаагаар бууруулна
• 3. хална

9. Хөдөлмөрийн зах зээлийн онцлог
Хөдөлмөрийн үнэ буюу цалинг
авч үзэхээс гадна ажилчны
бүтээмжийг чухалчлан үздэг.
Хөдөлмөрийн бүтээмж нь нэгж
хугацаанд үйлдвэрлэсэн
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээгээр
тодорхойлогдоно.

10. цалин
Нэрлэсэн
цалин
Бодит
цалин

11. Хүний хөдөлмөрийг ашигласны
төлөө түүний тоо, чанарт нийцүүлэн
төлөх мөнгөн төлбөрийг цалин гэнэ.
Нэрлэсэн цалин гэдэг нь тодорхой
хугацаанд хийсэн хөдөлмөрийнхөө
төлөө авч буй мөнгөн төлбөрийн дүн юм
Бодит цалин гэдэг нь нэрлэсэн
цалингаараа худалдан авч чадах
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ юм.

12. Цалингаас суутгах суутгал
• 1. НДШ (Тэтгэвэр, тэтгэмж,
ЭМД,Ажилг йдэл, йлдвэрлэлийн осолү Ү )-
11%
• 2. ХХОАТ-10%
• 3.Бусад суутгал

13. Газрын зах зээл
Газрын зах зээлийн тэнцвэр нь
газрын эрэлтээс хамаарна. Газрын
эрэлтэнд доорх хүчин зүйлс нөлөөлнө.
- Газрын үржил шим
- Байршил
- Газрын хэвлийн нөөц
Газрын нийлүүлэлт тогтмол байна.
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_and_outlying_territorie
s_by_total_area

14. Газрын зах зээлийн онцлог
- Газрыг орлох нөөц байхгүй
- Газрын хэмжээг нэмэх боломжгүй
- Газар нь хөдөлгөөнт бус нөөц
- Газрыг хэн ч үйлдвэрлэн бүтээж чадахгүй
- Газрын хэсэг бүр нь чанараараа харилцан
адилгүй

15. Монгол улсын газрын нэгдмэл санг
зориулалтаар нь 6 хэсэгт хуваана. Үүнд:
- ХАА-н газар
- Хот, тосгон, бусад суурин газар
- Зам, шугам сүлжээний газар
- Ойн сан бүхий газар
- Усны сан бүхий газар
- Тусгай хэрэгцээний газар

16. Анхааран сонссон
та бүхэнд баярлалаа