Dutch Organizational Design is het manifest voor organisatieontwerp opgesteld door de organisatieontwerpers van Berenschot. Dit manifest is hardcopy te verkrijgen via Christiaan Gort. Stuur een mailtje naar c.gort@berenschot.nl of bel het secretariaat op (030) 291 6834, dan krijgt u een exemplaar toegestuurd. Kijk voor meer informatie op: http://www.berenschot.nl/expertise-diensten/organisatieontwerp/

1. het manifest voor organisatieontwerp
Dutch
Organizational
Design.

3. <3>eenmanifestvoororganisatieontwerp

4. Naam:
van Berenschot
Visitekaartje
Organisatie:
Geheugensteuntje:
ik besprak dit manifest met:
<4>eenmanifestvoororganisatieontwerp

5. Colofon
Kennis moet je delen. Alles uit deze uitgave mag je
daarom wat ons betreft (her)gebruiken. Graag zelfs. Doe er
vooral je voordeel mee (maar vermeld wel even de bron)!
Verrijken van de inhoud mag uiteraard ook. Sterker
nog, in co-creatie ontstaan vaak de mooiste inzichten,
ook voor goed organisatieontwerp. Dus maak vooral
aantekeningen, schets, kras, en leg die geniale ingeving
direct vast. De vormgeving van dit boekje biedt daar alle
ruimte voor.
Deze bijzondere vormgeving is overigens verzorgd door
Jeroen van der Liende van JVDL Design, en door Marco
van Leeuwen en Wouter Horstink van Bananagun.
De tekst voor deze uitgave is geschreven door Maarten
Spekschate, met hulp van collega’s Jeroen van Bree,
Dennis Eversdijk, Karin Galgenbeld en Christiaan Gort,
allen organisatieontwerpers bij Berenschot.
Wilt u naar aanleiding van dit manifest eens
van gedachten wisselen met ons over (uw)
organisatieontwerp? Dat kan natuurlijk! Laat het ons
weten via organisatieontwerp@berenschot.nl
Berenschot, oktober 2015
<5>eenmanifestvoororganisatieontwerp

6. <6>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Want het samenstellen van een organisatiestructuur en het tekenen
van het bijpassende‘harkje’lijkt wellicht een koud kunstje, maar de
principes en overwegingen die eraan ten grondslag liggen vormen
een - bijzonder mooi! - vak.
Een vak op zich. Het ontwerp moet namelijk waarde toevoegen aan
het primaire proces, in plaats van waarde verminderen doordat het
proces in de weg wordt gezeten. En dat gebeurt te vaak; omdat
het ontwerp van een organisatie in belangrijke mate bepaalt hoe er
gewerkt wordt. Ook in negatieve zin, als het ontwerp niet past.
Het ontwerpen van organisaties vergt daarom op een ander niveau
nadenken over het functioneren van de organisatie. Opdat de
structuur niet de strategie volgt - zoals vaak wordt gezegd - maar
deze mede realiseert. Je laat als organisatie het ontwerp dan
echt voor je werken, in plaats van het te zien als lapmiddel voor
praktische problemen.
Het manifest voor organisatieontwerp door Berenschot is
daar.
Dames en heren,
we zijn er uit!

7. <7>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Kort en bondig,
want
less
is
more.
Daarom in dit manifest alles én
het enige dat u moet weten
over het ontwerpen en daarmee
veranderen van organisaties.

8. <8>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Dutch Design noemen we dat. Een ontwerpaanpak passend bij het
nuchtere, oer-Hollandse bureau dat we zijn. Net als bij de beroemde
industriële vormgeving van Nederlandse bodem, met de juiste
combinatie van innovatie en functionaliteit, zowel praktisch als
onconventioneel.
Centraal in onze Dutch-Design-aanpak staat het ontwerp-ABC. Want
het ontwerpen of structureren van organisaties draait in de kern om
het maken van richtinggevende afspraken in antwoord op slechts
drie vragen:
Goed organisatieontwerp wordt volgens ons gekenmerkt
door enkele basiselementen, die het hart vormen van onze
ontwerpfilosofie.
Dutch Design

9. <7>eenmanifestvoororganisatieontwerp
A
C
B
Arbeidsverdeling: hoe worden taken verdeeld?
Besluitvorming: wie neemt welke besluiten, en op basis
van welke informatie?
Coördinatie: wie praat met wie en waarover?

10. <8>eenmanifestvoororganisatieontwerp

11. <9>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Een ontwerp is passend
Een ontwerper kijkt nuchter naar de nieuwste inzichten
Less is more
Een ontwerp is van de organisatie
Ontwerpen en veranderen gaan hand in hand
Ontwerpen is een werkwoord
Het hart van onze
ontwerpfilosofie wordt
gevormd door de volgende zes
basiselementen:

12. <12>eenmanifestvoororganisatieontwerpEen ontwerp
is passend
01 <10>eenmanifestvoororganisatieontwerp

13. <11>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Een organisatieontwerp weerspiegelt de strategie van een
organisatie. Structuur is niet volgend, maar mede realiserend, en
maakt als het ware zichtbaar welke doelen nagestreefd worden.
Bovendien sluit het ontwerp naadloos aan op de omgeving, intern
Een ontwerp is passend
én extern. Dit klassiek bedrijfskundige contingentie-denken blijft
essentieel.
Vanuit deze contingentiefactoren ontstaan ontwerpcriteria; de eisen
waaraan het ontwerp moet voldoen. In feite het programma van
eisen voor het ontwerp.

14. <14>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Een ontwerper kijkt
nuchter naar de
nieuwste inzichten.
<12>eenmanifestvoororganisatieontwerp
02

15. <13>eenmanifestvoororganisatieontwerp
De bedrijfskunde en ook het vak organisatieontwerp ontwikkelen
zich voortdurend.
Een goed ontwerper maakt
gebruik van de waardevolle
nieuwe inzichten die dit
oplevert, maar laat hypes links
liggen.
Want er wordt veel oude wijn in nieuwe zakken verkocht. En wat in
de ene organisatie tot bijzondere prestaties leidt, kan in de andere
organisatie faliekant mislukken. Als toetssteen geldt telkens het
ontwerp-ABC: ga na of de vernieuwing, in verschillende contexten,
daadwerkelijk tot een nieuw antwoord op één of meerdere van de
drie vragen leidt.
Een ontwerper kijkt nuchter
naar de nieuwste inzichten

16. <16>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Less is
more.
03 <14>eenmanifestvoororganisatieontwerp

17. <15>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Ook bij organisatieontwerp
geldt dat eenvoud is te
prefereren boven overdaad. We
waken daarom voor‘overdesign’.
Less is more
Als een ontwerpelement geen waarde toevoegt kun je het beter
weglaten. Een ontwerp moet flexibel zijn, kunnen ademen en
leefruimte houden. Hoe meer ruimte, hoe beter het is voorbereid op
toekomstige ontwikkelingen. Een goed ontwerp heeft bovendien
weinig spelregels nodig om het te laten werken.
Het spreekt voor zich.

18. Aan het denken gezet over uw huidige organisatiestructuur?
Teken‘m hier eens uit…

19. Te weinig ruimte?
Vanaf pagina 24 vindt u nog meer ruimte voor (aan)tekeningen!

20. <20>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Een ontwerp
is
van de
organisatie.
<18>eenmanifestvoororganisatieontwerp
04

21. <19>eenmanifestvoororganisatieontwerp
We maken geen ontwerp voor maar van de organisatie. Niet van
achter de tekentafel, maar samen met betrokkenen. Want alleen
gezamenlijk kom je tot de beste fit, signaleer je bestaande misfits, en
kunnen consequenties tastbaar worden gemaakt. Omdat wat je op
papier ontwerpt, in de praktijk toch nog anders uit kan pakken.
Een ontwerp is van de
organisatie
Zo ontstaat beproefde kwaliteit.
En draagvlak bovendien, voor het
uiteindelijke ontwerp. Een cruciale
eerste stap voor de toepassing er van.

22. <22>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Ontwerpen
en veranderen
gaan hand in
hand
05<20>eenmanifestvoororganisatieontwerp

23. <21>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Een ontwerp vormt slechts het begin van een nieuwe of andere
manier van werken. Het maakt zichtbaar op welke manier het
werk vormgegeven zal worden, maar daarmee is dit nog geen
feit. Het ontwerp moet integraal worden vertaald naar aspecten
als besturing en leiderschap, naar functies en naar manieren
van werken en samenwerken. Medewerkers moeten bovendien
gestimuleerd en geholpen worden om in de praktijk invulling
te kunnen geven aan het nieuwe ontwerp. Een fundamentele
ontwerpwijziging vergt daarom een bijpassende veranderaanpak.
En dit begint al tijdens het ontwerp-
proces. Want een ontwerp moet van
het papier komen.
Ontwerpen en veranderen
gaan hand in hand

24. <24>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Ontwerpen
is een
werkwoord
06 <22>eenmanifestvoororganisatieontwerp

25. <23>eenmanifestvoororganisatieontwerp
In een logisch, eenvoudig en
passend ontwerp gaat tijd en
energie zitten.
Het is een proces van schetsen, toepassen in de praktijk, bijschaven,
opnieuw toepassen, onderhouden, en dat haast continu. Want
een ontwerp bewijst zich enkel in de praktijk. En deze praktijk staat
doorgaans niet stil. Doorlopend moet geprobeerd worden om het
gat tussen het gewenste ontwerp en de bestaande organisatie zo
klein mogelijk te houden.
Hard werken dus.
Ontwerpen is een werkwoord

26. <24>eenmanifestvoororganisatieontwerp
. …teken, schrijf, ontwerp hier rustig verder. Wat is bijvoorbeeld
sterk aan uw organisatieontwerp? Of wat moet echt beter?

27. <25>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Ontwerpcriteria beschrijven de eisen waar een ontwerp aan moet
voldoen. Welke criteria - vanuit onderstaande perspectieven -
gelden voor uw organisatie?
stakeholders
proces
toekomst organisatieanalyse &
bevindingen

28. <26>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Notities:

29. <27>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Ontwerpen betekent schetsen, uitproberen, bijschaven. En dus
ook geregeld gummen en deels opnieuw starten…

30. <28>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Notities:

31. <29>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Notities:

32. <30>eenmanifestvoororganisatieontwerp
Notities: