Diyetisyenlikte Etik İlkeler - Giriş -

1. DİYETİSYENLİKTE ETİK
YAKLAŞIM
Gizem ŞEBER
Diyetisyen ve Yaşam Koçu
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

2. NE KONUŞACAĞIZ?
•
•
•
•
•
•
•
•
Gizem ŞEBER
Etik Nedir?
Diyetisyenlik Nedir?
Diyetisyenliğin Standartları
Diyetisyenlikte Etik İlkeler (Türkiye)
Diyetisyenlikte Etik İlkeler (Dünya)
Eğitimde Etik İlkeler
Sosyal Medyada Etik İlkeler
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

3. ETİK NEDİR?
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

4. /diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

5. /diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

6. ETİK NEDİR?
• Yunanca kökenli kelime
• Felsefede: İyi – Doğru
• Toplumsal Bilimlerde: Ahlak Kuralları
• Mesleki Etik
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

7. ETİK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
• Etik Kural: Etik ilkelerin daha keskin kurallarla
belirlenmiş hali
• Etik kod: Belirli konudaki etik kurallar
kümesine verilen ad
Kadıoğlu S. Stomaterapi Sempozyum Kitabı, 2007; 86-88
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

8. /diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

9. MESLEK ETİĞİ NEDİR?
Bütün mesleki etkinliklerin;
- İyiye yönlendirilmesi konusunda düzenlemeler
getiren,
- Meslek üyelerinin kişisel arzularını sınırlayıp belli bir
çizginin dışına çıkmalarını önleyen,
- Mesleki idealleri geliştiren,
- İlkesiz üyeleri meslekten dışlayan
bir ilkeler ve kurallar sistemi olarak tanımlanmaktadır
Arda B. Etiğe kavramsal giriş ve temel yaklaşımlar. A.Ü Basımevi; 2004, s:21–36
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

10. DİYETİSYEN NEDİR?
- Beslenme ve diyetetik alanında lisans eğitimi veren fakülte
veya yüksekokullardan mezun;
- Sağlıklı bireyler için sağlıklı beslenme programlarını belirleyen,
- Hastalar için hekimin yönlendirmesi üzerine gerekli beslenme
programlarını düzenleyen,
- Toplu beslenme yapılan yerlerde beslenme programlarını
hazırlayan ve besin güvenliğini sağlayan sağlık meslek
mensubudur.
TDD Diyetisyenlik Mesleği Etik İlkeleri Yayını
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

11. DİYETİSYENLİĞİN STANDARTLARI
TSE TARAFINDAN NİSAN 2004’TE BELİRLENDİ.
TÜRK STANDARDI / TURKISH STANDARD –
TS 13114 - Nisan 2004 - ICS 03.040;
03.100.30 DİYETİSYEN
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

12. DİYETİSYENLİĞİN ETİK KURALLARI
TÜRKİYE DİYETİSYENLER DERNEĞİ TARAFINDAN
25 KURAL HALİNDE YAYINLANMIŞTIR.
• Onurlu, dürüst, adil, tarafsız
• Empati kurmak, objektif olmak
• Mesleki yeterliliğe sahip olmak
• İnsan Hakları Bildirgesi’ne uygun hareket
etmek
TDD Diyetisyenlik Mesleği Etik İlkeleri Yayını
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

13. DİYETİSYENLİĞİN ETİK KURALLARI
- Diyetisyen; mesleğini uygularken yanlış
ve/veya yanıltıcı reklam uygulamaları
yapmamalı, yanıltıcı ticari reklamlara aracı
olmamalıdır.
• Diyetisyen; hasta ve danışanların bütün
mahrem bilgilerini korumalı ve tam gizliliğin
garantilenmesini engelleyebilecek durumların
tümünü danışanına bildirmelidir.
TDD Diyetisyenlik Mesleği Etik İlkeleri Yayını
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

14. DİYETİSYENLİĞİN ETİK KURALLARI
• Diyetisyen; meslektaşlarına ve diğer
çalışanlara küçük düşürücü davranışlarda
bulunmamalıdır.
• Diyetisyen; meslektaşları arasında haksız
rekabete yol açacak mesleki uygulamalarda
bulunmamalıdır.
TDD Diyetisyenlik Mesleği Etik İlkeleri Yayını
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

15. DİYETİSYENLİĞİN ETİK KURALLARI
(ABD)
•
•
•
•
•
18 maddelik etik kod
2009’dan bu yana 3 delegeli etik komite
Kim tarafından yapıldığı belirli olan imzalı şikayet
Şikayetin incelenmesi ve değerlendirilmesi
Yazılı uyarı, eğitimden men etme, kısa süreli
üyelikten men etme, 5 seneye kadar üyelikten ve
meslekten men etme
Code of Ethics for the Profession of Dietetics and Process for Consideration of Ethics
Issues — August 2009 Journal article
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

16. DİYETİSYENLİĞİN ETİK KURALLARI
(ABD)
“Guidelines Regarding the Recommendation
and Sale of Dietary Supplements”
Mayıs 2002
- En büyük eksiklerimizden biri
- ABD’de sıkı belirlenmiş kurallara bağlı
- A kalite bilimsel veri ile etkisi kanıtlanmış
ürünler
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

17. … MİNİK BİR PARANTEZ…
Randomize kontrollü çift kör çalışma
Randomize kontrollü çalışma
Kohort çalışmaları
Vaka Kontrol çalışması
Vaka serileri
Denek hayvanı çalışmaları
Editorials
In Vitro çalışmalar
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

18. DİYETİSYENLİĞİN ETİK KURALLARI
(ABD)
“Impact of Social Media Discussion Handout”
2012
• En önemli ikinci eksiğimiz
• Case-study çalışmaları yapıyorlar
Medya okur yazarlığını ve dijital medya okur
yazarlığını öğrenmeli, gelecekte oluşacak
haksız rekabete karşı önlem almalıyız
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

19. ETİK KODLAR – EFAD
EFAD = Diyetisyen Birlikleri Avrupa Konfederasyonu
•
•
•
•
Objektif ve dürüst olmak
Tüm insanlara ve ihtiyaçlarına inanmak
Diğerleri ile iş birliği yapmak
İnsanların pozitif beslenmesi için çaba
göstermek
• Zarar verecek bir aksiyon almamak
• İyi uygulamalar konusundaki kurallara sadık
kalmak
EFAD Resmi Web Sitesi
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

20. İYİ UYGULAMALAR - EFAD
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

21. ETİK KODLAR – ICDA
ICDA = Uluslararası Diyetetik Birlikleri Konfederasyonu
7 Eylül 2008 tarihinde ICDA üyeleri, ortak bir dil
oluşturmak adına;
Etik Kodları
Ve
İyi Uygulamalar Prosedürü’nü kabul etmişlerdir.
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

22. İLERİ KAYNAKLAR
• Dünya’da ve Türkiye’de Beslenm ve Diyetetik
Eğitim Öğretimi, Diyetisyenin Meslek Etiği
Doç. Dr. Muhittin Tayfur ve ark.
Hatiboğlu Yayınları
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

23. ETİK TARTIŞMALAR
Toplumsal Etik Derneği Başkanı Ahmet Akgün’ün
14 Mart 2011’de yaptığı açıklama:
“En çok etik ihlali tıp alanında”
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

24. ETİK TARTIŞMALAR
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

25. ETİK TARTIŞMALAR
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

26. ETİK TARTIŞMALAR
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

27. EN ÖNEMLİSİ…
• AKIMLARA KAPILMAYIN !
• ARAŞTIRIN… BİLİMSEL DAYANAK EDİNİN…
• SORGULAYIN… SORGULAYIN… SORGULAYIN…
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

28. BANA GÖRE ETİK…
• Bilimsel süzgeçten geçen bilginin;
Son karardan önce “VİCDAN” süzgecinden
geçirilmesidir.
Yaptığınız iş, aldığınız sorumluluk uykunuzu
KAÇIRMASIN…
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

29. …KISA BİR MOLA…
•
•
•
•
•
Sağlam temelli teorik bilginiz olsun.
Bilimsel yayınlardan kopmayın.
Bilim okur yazarlığınız olsun.
Medya okur yazarlığınız olsun.
İstediğiniz şeyden VAZGEÇMEYİN!
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

30. /diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem

31. DAVETİNİZ ve SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR
EDERİM…
Daha sonra aklınıza gelecek sorularınız için
sosyal medya hesaplarımı kullanabilirsiniz.
/diyetisyengizemseber
/diyetisyengizem