Dieu tri bang cac dong dien xung (thuc).pdf

§iÒu trÞ
b»ng c¸c dßng ®iÖn xung
BS. CÇm B¸ Thøc

I. Kh¸i niÖm
 Dßng ®iÖn xung lµ dßng ®iÖn do nhiÒu xung ®éng
®iÖn liªn tiÕp t¹o ra. Xung ®éng ®iÖn chØ tån t¹i
trong thêi gian xen kÏ gi÷a çc xung lµ çc
kho¶ng çch nghØ kh«ng cã dßng ®iÖn.
 Tªn cña dßng ®iÖn xung ®îc gäi theo tªn cña
çc dßng ®iÖn t¹o ra nã hoÆc tªn cña h×nh thÓ
xung ®iÖn.
 Cã dßng xung mét chiÒu vµ xung xoay chiÒu
 Cã dßng xung tÇn sè thÊp, dßng xung cã tÇn sè
trung b×nh

2.1. §Æc ®iÓm cña mét xung ®iÖn:
- H×nh thÓ: Gai nhän, ch÷ nhËt, h×nh lìi cµy, h×nh
sin.
- Thêi gian tån t¹i cña xung (®é réng xung); ký hiÖu t
- Biªn ®é xung (cêng ®é dßng) chiÒu cao xung; ký
hiÖu I
- Thêi gian nghØ: t0
- Chu kú: Thêi gian cña mét chu kú lÆp l¹i xung ®iÖn
(ký hiÖu T)
II. §Æc ®iÓm cña dßng ®iÖn xung

B C
A D E
(t1) (t2) (t3) (t0) (t)
T = t + t0
AB: Thêi gian lªn cña xung (tèc ®é t¨ng cña cêng ®é
dßng) = t1
BC: Thêi gian duy tr× xung ®iÖn = t2
CD: Tæ ®é gi¶m cêng ®é dßng = t3
DE: Thêi gian nghØ cho ®Õn lÇn ph¸t xung tiÕp theo = t0

2.2. Đặc điểm của một dßng điện xung:
 Tªn dßng ®iÖn xung: (theo h×nh d¹ng hoÆc dßng
®iÖn t¹o ra nã)
- Dßng xung gai nhän: (xung Faradie)
- Dßng xung ch÷ nhËt (xung Ledue)
- Xung lìi cµy (xung Lapic)
- Xung h×nh sin (xung Bernard)
- Biªn độ (cường độ I) lµ biªn độ trung b×nh của c¸c
xung trong dßng điện xung ®ã

 Tần số xung (F): số lần ph¸t xung trong một
đơn vị thời gian
 Dßng điện xung cã thể lµ: Liªn tục, ngắt qu·ng,
một chiều, xoay chiều
 Dßng điện xung cã thể biến điệu về:
+ Biªn độ (cường đé);
+ Tần số: Số lần ph¸t xung /đơn vị thời gian;
+ Chu kỳ: Khoảng thời gian giữa 2 lần ph¸t xung
hay chu kỳ ph¸t xung

2.3. Ph©n loại dßng điện xung:
* Dựa vµo tần số:
- Tần số thấp: 1 – 1000 hertz (Hz)
- Tần số trung > 1000 – 20.000 (Hz)
* Dựa vµo loại dßng điện:
- Dßng điện xung một chiều
- Dßng điện xung xoay chiều
* Dựa vµo chế độ ph¸t xung:
- Dßng điện xung liªn tục
- Dßng điện xung ngắt qu·ng
- Dßng điện xung biến điệu

III. T¸c dông sinh häc cña dßng ®iÖn xung
Khi t¨ng cêng ®é dßng ®iÖn lªn sÏ thÊy:
- Ngêi c¶m gi¸c: Kim ch©m kiÕn bß
- Ngìng xung: XuÊt hiÖn cã nhiÒu thí c¬
- Ngìng co c¬: Co c¬ g©y cö ®éng hoÆc c¶m gi¸c nh bãp chÆt
- Ngìng ®au: XuÊt hiÖn c¶m gi¸c ®au
(t¸c dông ®iÒu trÞ tõ ngìng c¶m gi¸c ®au ®Õn díi ngìng ®au)
3.1. T¸c dông co c¬:
 G©y co c¬, ®îc ¸p dông ®Ó tËp luyÖn, co c¬, chèng teo c¬
khi bÞ tæn th¬ng thÇn kinh,

 øng dông ®iÒu trÞ trong tæn th¬ng thÇn kinh ngo¹i vi: Dïng
c¸c xung gai nhän (Faradie); xung h×nh ch÷ nhËt (Ledue)
tÇn sè xung thÊp
3.2. Gi¶m co cøng c¬ (®au c¬):
- Dïng trong ®iÒu trÞ liÖt cøng,
- Co c¬ do chÊn th¬ng do l¹nh; do ®au;
- Thêng dïng dßng xung lìi cµy (lapic); xung h×nh sin
(bernard);

3.3. Gi¶m ®au:
- Theo c¬ chÕ cæng kiÓm so¸t cña Melzack – Wall;
- KÝnh thÝch sinh Endorphin néi sinh dßng xung ledue
(xung ch÷ nhËt)
3.4. T¨ng cêng tuÇn hoµn, chèng viªm gi¶m phï nÒ:
Dßng ®iÖn xung cã tÇn sè > 100Hz cã t¸c dông øc chÕ
giao c¶m dÉn ®Õn gi·n m¹ch, t¨ng cêng tuÇn hoµn, dinh
dìng, gi¶m phï nÒ, t¨ng cêng miÔn dÞch: (Xung nhän; ch÷
nhËt; lìi cµy; sin).

III. T¸c dông sinh häc cña dßng ®iÖn xung:
3.5. G©y ngñ:
Dßng xung h×nh vu«ng tÇn sè 100 – 150Hz cho
®i qua n·o b»ng mét ®iÖn cùc ë tr¸n, mét ®iÖn
cùc ë g¸y nªn cã t¸c dông g©y ngñ (nay Ýt ®îc
øng dông trong ®iÒu trÞ).

IV. ChØ ®Þnh
4.1. ChØ ®Þnh:
 Gi¶m ®au do:
+ ChÊn th¬ng,
+ §au do viªm m¹n tÝnh (viªm khíp, rÔ thÇn kinh);
+ §au trong héi chøng cæ vai; héi chøng th¾t lng
h«ng;
+ §au thÇn kinh liªn sên;
+ BÖnh zona thÇn kinh.

IV. ChØ ®Þnh
 KÝch thÝch phôc håi thÇn kinh c¬: Teo c¬, b¹i liÖt,
liÖt do tæn th¬ng thÇn kinh ngo¹i vi
 Gi¶m phï nÒ sau chÊn th¬ng
 §iÒu hoµ thÇn kinh ngo¹i vi (do l¹nh, ø trÖ tim
m¹ch, héi chøng Raynaud)
 Chèng viªm trong c¸c viªm kh«ng do nhiÔm
khuÈn (viªm khíp, rÔ thÇn kinh, d©y thÇn kinh)

V. Chèng chØ ®Þnh tuyÖt ®èi
 Vïng ®ang cã ch¶y m¸u hoÆc ®e do¹ ch¶y m¸u
 Khèi u kÓ c¶ u lµnh vµ u ¸c
 Viªm cÊp do nhiÔm khuÈn, ®ang t¹o mñ
 Viªm lao
 Mang m¸y t¹o nhÞp

VI. Chèng chØ ®Þnh t¬ng ®èi
 TrÎ nhá (do kh«ng kiÓm so¸t ®îc)
 Rèi lo¹n t©m thÇn
 Vïng da ®Æt ®iÖn cùc bÞ s©y s¸t, cã bÖnh ngoµi da
 Phô n÷ cã thai, ®ang trong chu kú kinh nguyÖt th×
kh«ng ®iÒu trÞ nh÷ng vïng liªn quan trùc tiÕp

VII. Tai biÕn
 §iÖn giËt: Do m¸y háng
 C¶m gi¸c bÞ ®iÖn giËt: ChiÕt ¸p háng, t¨ng cêng ®é
dßng qu¸ nhanh nªn co c¬ lµm bÖnh nh©n sî h·i
 Báng: Ýt x¶y ra
 §á, næi mÈn vïng da ®iÒu trÞ: do dÞ øng víi dßng
®iÖn

Viii. C¸c lo¹i dßng ®iÖn xung
vµ øng dông trong ®iÒu trÞ
8.1. Dßng ®iÖn xung tÇn sè thÊp: (1 – 1000Hz)
8.1.1. Dßng Faradic (xung gai nhän)
- Dßng Faradic liªn tôc ®Òu:
- Dßng Faradic cã kho¶ng nghØ
- Dßng Faradic biÕn ®iÖu (biªn ®é)
øng dông: KÝch thÝch co c¬, thÓ dôc cho c¬ liÖt,
chèng teo c¬ trong c¸c trêng hîp tæn th¬ng thÇn kinh
ngo¹i vi.

viii. C¸c lo¹i dßng ®iÖn xung
8.1.2. Dßng xung Ledue (xung ch÷ nhËt)
- Dßng xung ledue ®Òu
- Dßng xung ledue cã kho¶ng nghØ
- Dßng xung ledue biÕn ®iÖu tÇn sè
(sè lÇn ph¸t xung/®iÒu trÞ thêi gian)
- Dßng xung ledue biÕn ®æi biªn ®é

viii. C¸c lo¹i dßng ®iÖn xung
øng dông:
+ KÝch thÝch co c¬, thÓ dôc cho c¬ trong tæn th-
¬ng thÇn kinh ngo¹i vi
+ An thÇn g©y ngñ cho bÖnh nh©n suy nhîc
thÇn kinh
+ Gi¶m ®au do viªm thÇn kinh, viªm khíp m¹n

vµ øng dông trong ®iÒu trÞ:
8.1.3. Dßng xung Lapic (lìi cµy)
- §é dèc xung lªn xuèng tõ tõ
- TÇn sè cã thÓ thay ®æi
- Cêng ®é (®é dèc) cã thÓ thay ®æi
- Cã çc dßng: Liªn tôc, biÕn ®iÖu biªn ®é, biÕn ®iÖu tÇn sè
¸p dông:
- ThÓ dôc cho c¬ trong ®iÒu trÞ çc trêng hîp c¬ bÞ tæn th¬ng
(tæn th¬ng t¹i c¬);
- Çc trêng hîp tÝnh kÝch thÝch cña c¬ bÞ gi·n

vµ øng dông trong ®iÒu trÞ:
8.1.4. Dßng xung Bernard (Diadynamic) = h×nh sin
- TÇn sè 50 – 100Hz
- Cã c¸c lo¹i dßng nh sau:
+ Xung h×nh sin 1 pha cè ®Þnh (Monophase
Fix/MF), tÇn sè 50Hz
+ Xung h×nh sin 2 pha cè ®Þnh (Diphase Fix/DF),
tÇn sè 100Hz

+ Dßng chu kú ng¾n: (Course period / CP): KÕt
hîp mét gi©y dßng MF vµ 1 gi©y dßng DF (Dßng
DF tÇn sè 50Hz; dßng DF tÇn sè 100Hz)
+ Dßng chu kú dµi (long period/LP): KÕt hîp 6 gi©y
dßng MF tÇn sè 50Hz vµ 6 gi©y dßng DF tÇn sè
100Hz.

Viii. C¸c lo¹i dßng ®iÖn xung vµ
øng dông trong ®iÒu trÞ
øng dông:
+ ThÓ dông cho c¬, phßng teo c¬: Dßng MF; CP
+ Gi¶m ®au: CP; LP
+ KÝch thÝch thÇn kinh - c¬, t¨ng cêng dinh dìng:
LP; CP
Lu ý: Cã thÓ g©y báng kiÒm/(-); báng axiat/(+) do
vËy cÇn cã tÊm lãt ®iÖn cùc; thêi gian ®iÒu trÞ
nªn tõ 5 – 7 phót.

8.2. Dßng ®iÖn xung tÇn sè trung b×nh (1000 – 20.000Hz)
8.2.1. Dßng giao thoa (dßng Nemec):
 Ngêi ta ®Æt hai cÆp ®iÖn cùc ©m/d¬ng chÐo nhau h×nh thíc
thî, cïng mét lóc cho vµo hai dßng ®iÖn xung cã tÇn sè kh¸c
nhau: (vÝ dô: CÆp 1 = 5000Hz; cÆp 2 = 5100Hz).
 Khi hai dßng nµy gÆp nhau ë tæ chøc s©u chóng sÏ giao
thoa t¹o nªn 1 dßng ®iÖn xung míi cã tÇn sè thÊp b»ng hiÖu
qu¶ cña hai tÇn sè nãi trªn (5100 – 5000 = 100Hz)

 §Æc ®iÓm cña dßng ®iÖn xung giao thoa: TÇn sè xung cã
t¸c dông ®iÒu trÞ ph¸t sinh trong tæ chøc chøa s©u nªn
kh«ng g©y kÝch thÝch da, cho phÐp ®iÒu trÞ chän läc ë tæ
chøc s©u nh x¬ng, c¬, khíp, thÇn kinh

 øng dông:
+ Gi¶m co cøng c¬ trong c¸c bÖnh lý: co cøng do
l¹nh, co cøng c¬ trong héi chøng th¾t lng (t thÕ
chèng ®au); héi chøng cæ vai
+ T¨ng cêng tuÇn hoµn, dinh dìng ë tæ chøc s©u
+ Gi¶m ®au: §au c¬, tho¸i ho¸ khíp, viªm sôn x-
¬ng, rèi lo¹n tuÇn hoµn ngo¹i biªn

8.2.2.Dßng TENS: (Transeutanous –Electric –Nerve –
Stimulation)
- Lµ dßng xung ch÷ nhËt xoay chiÒu, tÇn sè thÊp, ®é réng
xung ng¾n, thêi gian xung nghØ cã thÓ biÕn ®æi ®îc
- §Æc ®iÓm: §é dèc xung ®øng, ®¶o cùc nªn rÊt khã quªn,
tr¸nh ®îc t¸c dông phô nh dßng mét chiÒu (galranic)
- H×nh thÓ:
- TÇn sè: 80 – 100Hz

- øng dông:
 Gi¶m ®au trong tæn th¬ng thÇn kinh trung ¬ng vµ ngo¹i vi,
®au d©y thÇn kinh V, ®au sau phÉu thuËt; çc ®au x¬ng -
c¬ - khíp m¹n tÝnh, ®au thÇn kinh liªn sên.
 §iÒu trÞ çc liÖt thÇn kinh: LiÖt VII ngo¹i vi; liÖt ®¸m rèi
thÇn kinh; liÖt çc d©y thÇn kinh ngo¹i vi; kÝch thÝch sù håi
phôc thÇn kinh sau chÊn th¬ng.

Dieu tri bang cac dong dien xung (thuc).pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Dieu tri bang cac dong dien xung (thuc).pdf

Similar to Dieu tri bang cac dong dien xung (thuc).pdf (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Dieu tri bang cac dong dien xung (thuc).pdf