สไลด์ประกอบรายงานเรื่อง "“ราคา” ของการปิดกั้นอินเทอร์เน็ตไทย: ประเภทต้นทุน และประเมินต้นทุนทางตรง (เบื้องต้น)" นำเสนอในงาน Tech+Rights ครั้งที่ 1, 31 กรกฎาคม 2555

1. “ราคา” ของการปิ ดกันอินเทอร์เน็ ต :
้
ประเภทต ้นทุน และผลการประเมิน
ต ้นทุนทางตรง (เบืองต ้น)
้
สฤณี อาชวานันทกุล
http://thainetizen.org/
31 กรกฎาคม 2555
งานนี้เผยแพร่ภายใต้สญญาอนุญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa)
ั
โดยผูสร้างอนุญาตให้ทาซา แจกจ่าย แสดง และสร้างงานดัดแปลงจากส่วนใดส่วนหนึ่งของงานนี้ได้โดยเสรี แต่เฉพาะใน
้ ้
กรณีทให้เครดิตผูสร้าง ไม่นาไปใช้ในทางการค้า และเผยแพร่งานดัดแปลงภายใต้สญญาอนุญาตแบบเดียวกันนี้เท่านัน
่ี ้ ั ้

2. ประเทศไทยปิ ดกันอินเทอร์เน็ ตสูงมาก
้
่
ในชวง 3 เดือน [ก.ย.-
พ.ย. 2554] รัฐบาลปิ ด
กันข ้อความไม่เหมาะสม
้
แล ้วกว่า 60,000 ยูอาร์
แอล จากทีรัฐบาลชุดที่
่
แล ้ว ดาเนินการตลอด 3
ปี ได ้ 73,000 ยูอาร์
แอล แสดงให ้เห็นว่า
รัฐบาลชุดนีเอาจริงเอา
้
จัง และสามารถปิ ดกัน ้
ได ้ ไม่วาจะเป็ นเว็บไซต์
่
ทีเปิ ดขึนในเมืองไทย
่ ้
และต่างประเทศ
“เสรีภาพสอ” ื่
อันดับที่ 137 จาก 179 ประเทศ น.อ.อนุดษฐ์ นาครทรรพ
ิ
ื่
รมว.เทคโนโลยีสารสนเทศและการสอสาร 2

3. การปิ ดกันอินเทอร์เน็ ตมีราคา หรือต ้นทุน
้
ต ้นทุน ต ้นทุน
ทางตรง ทางอ ้อม
้
ค่าใชจ่ายในการ ี
ความเสยหาย ต ้นทุน
ปิ ดกัน
้ ทางเศรษฐกิจ ั
ทางสงคม
ค่าตอบแทน ี
ความเสยหาย บันทอน “ภูมคุ ้มกัน
่ ิ
บุคลากร จากความเร็วลดลง ั
ตนเอง” ของสงคม
ื้
ค่าซออุปกรณ์ ลิดรอนเสรีภาพ
ื้
ค่าซอโปรแกรม
(hardware) (software) ในการเข ้าถึงข ้อมูล
นวัตกรรม/
บริการใหม่ๆ ไม่เกิด 3

4. นโยบาย/มาตรการเกียวกับการปิ ดกัน
่ ้
1. ปี 2551-2552 : โครงการศูนย์ปฏิบ ัติการเฝาระว ังภ ัย
้
คุกคามด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ โดยกระทรวงไอซทได ้ ี ี
ว่าจ ้างบริษัท ทีโอที จากัด (มหาชน) ติดตังระบบและอุปกรณ์ท ี่
้
ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา
2. ปี 2552-2554 : ศูนย์ความปลอดภ ัยทางอินเทอร์เน็ ต
(Internet Security Operation Center: ISOC) หรือ
ไอซ็อก ติดตามเฝ้ าระวังเว็บไซต์ทมการเผยแพร่ข ้อมูลทีไม่
ี่ ี ่
เหมาะสม รวมถึงประสานความร่วมมือระหว่างกระทรวงไอซทกบ ี ี ั
หน่วยงานต่างๆ ทีเกียวข ้อง โดยเปิ ดสายด่วน 1212 และอีเมล
่ ่
่
1212@mict.mail.go.th เป็ นชองทางรับเรืองร ้องเรียน
่
4

5. นโยบาย/มาตรการเกียวกับการปิ ดกัน (ต่อ)
่ ้
3. ื
ปี 2553-ปัจจุบ ัน : โครงการสร้างลูกเสอบนเครือข่าย
อินเทอร์เน็ต (Cyber Scout) เว็บไซต์
่
http://www.cyberscout.in.th/ ดาเนินการสวนหนึงผ่าน
่
ี ี ุ
โครงการศูนย์ไอซทชมชน
4. ปี 2554-ปัจจุบ ัน : ศูนย์ปฏิบ ัติการความมนคงปลอดภ ัย
่ั
ทางไซเบอร์ (Cyber Security Operation Center:
CSOC) หรือซซ็อก ปรับเปลียนมาจากศูนย์ความปลอดภัยทาง
ี ่
็
อินเทอร์เน็ต (ไอซอก) เดิม โดยตังอยูทห ้องปฏิบตการความ
้ ่ ี่ ั ิ
มันคงปลอดภัยทางไซเบอร์ สานักงานใหญ่บริษัท ทีโอที จากัด
่
ั่
(มหาชน) เปิ ดทาการ 24 ชวโมง ด ้วยบุคลากร 20 คน
5

6. นโยบาย/มาตรการเกียวกับการปิ ดกัน (ต่อ)
่ ้
5. ปี 2554-ปัจจุบ ัน : ศูนย์ตดตามและเฝาระว ังการนาเสนอ
ิ ้
ข้อมูลข่าวสารทีผดกฎหมายหรือไม่เหมาะสมผ่านระบบ
่ ิ
เทคโนโลยีสารสนเทศ จัดตังโดยคณะกรรมการอานวยการ
้
กาหนดนโยบายการป้ องกันและปราบปรามการนาเสนอข ้อมูล
ข่าวสารทีผดกฎหมายหรือไม่เหมาะสมผ่านระบบเทคโนโลยี
่ ิ
่ื
สารสนเทศและการสอสาร คณะกรรมการมี 22 คน โดย ร.ต.อ.
เฉลิม อยูบารุง รองนายกรัฐมนตรี เป็ นประธานกรรมการ
่
หน่วยงานดังกล่าวบูรณาการเจ ้าหน ้าทีจากหลายหน่วยงาน รวม
่
ประมาณ 28 คน เพือติดตามตรวจสอบเนือหาในอินเทอร์เน็ต
่ ้
ตลอด 24 ชวโมง ั่
6

7. ้ ี
ประเมินค่าใชจ่ายของกระทรวงไอซท ี
ี ี
• กระทรวงไอซทไม่เปิ ดเผยงบประมาณทีเกียวข ้องกับการปิ ดกัน
่ ่ ้
แต่จากงบประมาณและเอกสารต่างๆ บนเว็บไซต์ ค่าใชจ่ายที่ ้
เกียวข ้องกับการปิ ดกันเน็ตน่าจะไม่ตากว่า 139 ล ้านบาทต่อปี
่ ้ ่
( )
CSOC (20 15,000 ) 3.60 2555
15.26 2553
15.26 2553
15.26 2553
15.26 2553
.. . 9.50 2555
.. . 19.00 2555
Cyber Scout 17.00 2554
5% 28.90 2553
139.04
่ ื้
ทีมา: เอกสารงบประมาณ, รายงานการจัดซอจัดจ ้าง, รายงานเปรียบเทียบผลการคานวนต ้นทุนผลผลิตระหว่างปี งบประมาณ พ.ศ 7
2553 และ ปี งบประมาณ พ.ศ 2554, และการคานวณของผู ้วิจัย

8. การสารวจต ้นทุนของผู ้ให ้บริการ
้ ี ่
• ผู ้วิจัยใชวิธออกแบบแบบสอบถามออนไลน์ สงลิงก์
แบบสอบถามทางอีเมลไปยัง ISP และเจ ้าของเว็บไซต์
2,000 แห่งทีมยอดผู ้มาเยือนสูงสุดในประเทศไทย ณ
่ ี
15 มิถนายน 2555 ตามการจัดอันดับของ
ุ
Truehits.net
่
• ผลการดาเนินการสอบถามในชวงระยะเวลา 20 วัน
เดือนกรกฎาคม 2555 มีผู ้ตอบแบบสอบถาม 38 ราย
- ไอเอสพี 1 ราย
- ผู ้ให ้บริการและเจ ้าของเว็บไซต์ 36 ราย
- เจ ้าของ Facebook Page 1 ราย 8

9. วิธปิดกันเนือหาของผู ้ให ้บริการ
ี ้ ้
9

10. ประเภทเนือหาทีปิดกัน
้ ่ ้
10

11. ้
ค่าใชจ่ายในการปิ ดกันของผู ้ให ้บริการ
้
้ ่
• ผู ้ประกอบการทีระบุคาใชจ่ายโดยตรงสวนใหญ่มคาใชจ่ายไม่มาก
่ ่ ี ่ ้
้
นัก ถ ้าใชค่ากลาง ประเมินได ้ว่าผู ้ประกอบการทังหมดมีคาใชจ่าย
้ ่ ้
ไม่ตากว่า 1 ล ้านบาทต่อปี หรือ 26,000 บาทต่อรายต่อปี
่
1,001- 5,001- 10,001- 50,000
1-1,000
/ 5,000 10,000 50,000
ึ
(ฮ ) 11 2 0 2 4
ฟ 10 2 0 3 2
14 1 5 1 1
6 5 10 4 2
14 1 3 2 0
รวม (จำนวนรำย) 55 11 18 12 9 11

12. ั่ ่ ้
จานวนชวโมงทีใชในการปิ ดกันบางวิธ ี
้
่ ้ ่
• เนืองจากการปิ ดกันบางวิธ ี เชน การเขียนสคริปท์กรองคา และ
้ ้
การใชบุคลากรคอยตรวจสอบเนือหา อาจประเมินค่าใชจ่ายทีเป็ น
้ ่
ั่ ่ ้
ตัวเงินโดยตรงยาก ผู ้วิจยจึงสอบถามจานวนชวโมงทีใชไปกับวิธ ี
ั
ดังกล่าวประกอบด ้วย
: 6 55
2,657 22
16,045 27
12,919 20
31,621
12

13. ประเมินต ้นทุนของการปิ ดกัน
้
่ ้
• เมือใชฐานเงินเดือนตังต ้นของโปรแกรมเมอร์ในอุตสาหกรรมไอที
้
้ ่ ้
และเงินเดือนตังต ้นของพนักงานทัวไป ผู ้วิจัยพบว่าค่าใชจ่ายทังปี
้
้
ในกรณีเขียนสคริปท์ ให ้คนตรวจสอบ และผู ้ใชแจ ้งเนือหา อาจสูง
้
ถึง 4.1 ล ้านบาทต่อปี สาหรับผู ้ให ้บริการ 20-22 ราย
้ ้
• การให ้คนคอยตรวจสอบและให ้ผู ้ใชแจ ้งเนือหามีคาใชจ่าย
้ ่
ประมาณ 74,000-80,000 บาทต่อรายต่อปี ค่อนข ้างสูงเมือเทียบ
่
ิ์
กับค่าเซรฟเวอร์ประมาณ 30,000 บาทต่อปี
6 ฉ
2,657 22 15,000 498,188 22,645
16,045 27 10,000 2,005,625 74,282
12,919 20 10,000 1,614,875 80,744
31,621 4,118,688 13

14. ่
ข ้อจากัดและชวงต่อไปของงานวิจัย
• ตัวเลขประเมินต ้นทุนทางตรงของภาครัฐประเมินเฉพาะกระทรวง
ี
ไอซท ี ไม่รวมหน่วยงานอืนทีเกียวข ้องกับการปิ ดกันอินเทอร์เน็ต
่ ่ ่ ้
อาทิ กระทรวงยุตธรรม สานักงานตารวจแห่งชาติ กระทรวง
ิ
วัฒนธรรม เป็ นต ้น
• ตัวเลขประเมินต ้นทุนทางตรงของผู ้ประกอบการนับเฉพาะการปิ ด
กันด ้วยตัวเอง (self-censorship) ไม่รวมต ้นทุนการ “ให ้ความ
้
ี ี
ร่วมมือ” กับกระทรวงไอซทและตารวจ หรือต ้นทุนอืนในการ
่
่ ้
ปฏิบตตาม พ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ เชน ค่าใชจ่ายด ้านคดีความ
ั ิ
• ผู ้วิจัยจะขยายวงแบบสอบถาม ประเมินต ้นทุนทางตรงของ
หน่วยงานราชการอืน และประเมินต ้นทุนทางอ ้อมในลาดับต่อไป
่
14