Presentación sobre a directora Chantal Akerman empregada no obradoiro "Mulleres cineastas" do Fórum Metropolitano.

1. Chantal
Akerman
(1950­2015)

2. Chantal Akerman
N: 6 de xuño de 1950, Bruxelas (Bélxica)
M: 5 de outubro de 2015, París (Francia)
Naceu en Bruxelas en 1950. Os
seus pais eran refuxiados polacos
que sobreviviron ao Holocausto: o
pai pasou a II Guerra Mundial
escondido, mentres a nai, Nelly,
estivo ano e medio no campo de
concentración de Auschwitz, onde
morrerían os seus pais e boa parte
da familia.

3. “A miña nai era totalmente
diferente das nais dos outros.
Nunca se separaba de min. En
certo sentido, a miña vida
pertencíalle a ela (...) Estaba
resentida por non poder
desenvolver unha carreira xa
que despois da guerra ela
quedou rota. Lembraba a nai
morta, que pintaba e debuxaba
e facía roupa, e ela viu en min
unha continuación dela”.
Nelly apoiou a independencia
creativa de Chantal, fronte ao
destino típico dunha muller do
seu tempo: atopar marido.
Imaxe: Kenneth Saunders

4. Aos 15 anos viu Pierrot le fou de
Jean­Luc Godard e decidiu que
quería facer filmes. Ingresou nunha
escola de cinema en Bélxica aos 18
anos, para deixala logo duns
meses: “non facíamos filmes,
estudabamos física, matemáticas.
Eu non quería aprender nada máis.
Quería traballar, facer e crear”.

5. A súa primeira curta data de 1971,
Saute ma ville. Marcha a Nova York
e alí fica marabillada co cinema
experimental e independente. Vive
“coma unha vagabunda” mais no
Anthology Film Archives coñece a
obra de Stan Brakhage, Jonas
Mekas, Michael Snow, Yvonne
Rainer, Andy Warhol: “descubrín
que non tes que contar unha historia
para facer un filme”.
A pegada destes cineastas é evidente
nos seus primeiros traballos, Hotel
Monterey, La chambre. News from
home recuperará a memoria deste
período neoiorquino.
News from home (1977)

6. A súa filmografía no sucesivo
moverase con naturalidade por
rexistros moi diversos, da ficción
máis convencional ­mesmo a
comedia romántica e o musical­ até
as pezas máis declaradamente
ensaísticas e experimentais.
En Je, tu, il, elle (1974) a directora
ponse tamén diante da cámara. A
fronteira entre a vida e a obra
dilúese nun filme que apunta o
interese de Chantal polos xestos e as
accións corporais.
Je tu il elle (1974)

7. Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce,
1080 Bruxelles, presentada na Quincena
dos Realizadores de Cannes en 1975,
representa a consagración crítica. Ao
longo de tres horas o filme explora a
rutina doméstica dunha muller, a
Jeanne Dielman do título, que se
prostitúe para gañar a vida e manter o
seu fillo. As accións repetidas e a
obsesión pola orde reforzan un vigoroso
estudo da alienación con perspectiva
feminista.

8. Ese gusto polo xesto acada a súa
sublimación en Toute une nuit
(1982), colección de estampas
nunha noite en Bruxelas que
amosan encontros e desencontros
de parellas diversas. Non hai
relato explícito; o “relato” queda
na imaxinación do espectador que
queira completar eses “romances”
apuntados a través de accións
mínimas fóra de contexto.

9. A súa curiosidade por xogar con
formas e formatos diferentes lévaa a
experimentar co musical en Golden
Eighties (1986) e coas novas formas
do documental en D'Est (1993),
viaxe pola Europa do Leste xusto
despois do colapso da Unión
Soviética.
O seu compromiso estético e
ideolóxico reaparece noutros
documentais coma Sud ou De l'autre
cotê.
Golden Eighties (1986)

10. O seu maior éxito comercial
obtívoo coa comedia Un divan à
New York, con Juliette Binoche e
William Hurt intercambiando
apartamentos en París e Nova
York e transformando así de
forma definitiva as súas vidas.
Estreouse en España en abril de
1997 e sumou 130 mil
espectadores.

11. Logo viñeron adaptacións de
Proust e Conrad ­La Captive (2000)
e La Folie Almayer (2011)­ até
chegar á emocionante No Home
Movie (2015), que recolle as
conversas da directora coa súa nai
nos meses previos á morte desta
última. Un retrato familiar mais
tamén unha exploración dos
espazos do fogar: Chantal Akerman
foi coherente até ao final.
No Home Movie (2015)

12. “(No documental I don't belong anywhere) Akerman afirma que moitos espectadores consideran que un
filme funciona cando senten que o tempo da proxección pasou de forma rápida. Ela oponse a esta idea e
reivindica a posibilidade de sentir o tempo, de vivilo e de explorar o que a imaxe esconde. Este desexo faise
evidente mediante o uso de non­lugares de tránsito ou de paisaxes desérticas que son coma unha
proxección dos desertos interiores.
(...) O tempo pode ser tamén un desafío á mirada e unha opción moral. En Sud (1999) Chantal Akerman
desafía o espectador ao obrigalo a mirar o traxecto da morte de James Byrd, un home negro que foi atado
polo Ku Klux Klan a unha furgoneta e arrastrado até morrer. Durante sete minutos, a cineasta amosa un
plano frontal da estrada. O tempo da mirada pode ser tamén o tempo da nosa confrontación ética fronte á
realidade e a morte.”
Àngel Quintana, Caimán Cuadernos de Cine – novembro de 2015