1. De Nieuwe Wereld op school?
Stichting Westelijke Tuinsteden Amsterdam
Dr. Carl H.D. Steinmetz, 3 februari 2016

2. Structuur
1. Super- en hyperdiverse grote westerse steden
2. De gevolgen hiervan voor het onderwijs
(wetenschappelijke inzichten)
3. Oplossingen (w.o. een nieuwe taal, inzet Grootfamilie
scholen, Superdivers personeel op scholen)
2

3. Super- en hyperdiverse westerse steden
3
Amsterdam (2015): 832.563 inwoners. 51% uit andere landen dan Nederland.
Grote groepen Marokkaans, Surinaams, Turks en Antilliaans.
Ongeveer 180 nationaliteiten. Nieuw groepen: India, VS, Ghana,
Egypte, Syrië en Oost-Europa

4. Gevolgen voor maatschappij en scholen
(wetenschap)
4
Bouchra Ftitache (Nederlands vergelijking niet-westerse
met westerse kinderen basisscholen):
 Slechtere resultaten Cito-toets. Oorzaak gebrek aan
cognitieve oefening en stimulatie thuisomgeving
 Meer psychologische- en sociale problemen (w.o.
oppositioneel–opstandig gedrag, antisociaal gedrag,
agressie, en relationele problemen met leeftijdgenoten)
 Pesterijen door leeftijdsgenoten
 Problemen aanwezig in groep 3 en niet verdwenen in
groep 8 (onzichtbaar voor leerkrachten en klasgenoten).
 Oorzaken onzichtbaarheid: culturele verschillen
expressie stress, externaliserend gedrag, er niet bij horen
en risicofactoren, zoals armoede, lage SES, discriminatie
en uitsluiting en beschikbaarheid steun grootfamilie

5. Gevolgen voor maatschappij en scholen
(wetenschap)
5
Professor Dr. Maurice Crul (2015): longitudinaal onderzoek TIES [Super-
diversity vs. assimilation: how complex diversity in majority–minority cities
challenges the assumptions of assimilation]:
 Kinderen van immigranten passen zich niet aan Hollanders aan maar aan
een mengelmoes van etnische groepen.
 Kinderen van het nieuwe cohort immigranten (Amsterdam West: Oost-
Europees) groeien op tussen de tweede en derde generatie ‘oude’ etnische
groepen (Marokko, Turkije, Suriname en Antillen).
 Oudere cohort (25-35 jaar) Marokkaanse en Turkse kinderen kennen veel
schooluitval, trouwen met schooluitvallers of halen partner uit moederland en
een deel beland in het MKB. Fors risico op geen werk.
 Jongere cohort (18-25 jaar) Marokkaanse en Turkse kinderen heten
succesvolle tweede generatie. Zij trouwen met andere succesvolle tweede
generatie, voltooien veelal HBO/ universiteit. Twee inkomens. Kinderen gaan
naar school in een middenklasse buurt.
 Oorzaken verschil tussen jongere en oudere cohort: a) meer kinderen
hebben een voorschool gevolgd en b) meer steun en begeleiding van
(groot)familie

6. Verschillen tussen westerse en niet-
westerse opvoeding
6
 Collectivisme (onderlinge afhankelijkheid en
verbondenheid) versus individualisme
(onafhankelijkheid en autonomie)
 Verschillen tussen moederlanden
 Opvoed verschillen tussen: a) platteland, b) bergen
en c) grote steden (leerstijl verschillen: leren door
gedrag te kopiëren of aanleren concepten)

7. Belangrijke opvoed-elementen (niet-westers)
7
 Kind maakt deel uit van een grootfamilie (uitleg wat is
een grootfamilie)
 Grootfamilie is een familiebedrijf. CEO = oudste man,
CFO = oudste vrouw, bankier = vrouw enz.
 De nadruk bij opvoeden ligt sterk op grootfamilie
bijeenkomsten en rituelen
 In de grootfamilie leert een kind dat het bij de groep
hoort

8. Belangrijke opvoed elementen (niet-westers)
8
 Kinderen leren eerbied te hebben voor ouderen (voorbereiding op
zorg voor ouderen)
 Kinderen leren goed en kwaad te onderscheiden. De richtlijnen voor
eerlijkheid, betrouwbaarheid en zuiverheid zijn haram (wat verboden
is) en hallal (wat toegelaten is). Een corrigerende klap hoort erbij
 Sterke nadruk op eer en continuïteit (toezicht op meisjes door broers
en volwassen mannen)
 Beste vrienden/ vriendinnen van kinderen zijn nichten en neven

9. School en opvoeden
9
 Voor opvoeders is school belangrijk want zo stijgen kinderen uit
boven het niveau van de opvoeders
 Opvoeden wordt tussen 08.00-16.00 uur aan school uitbesteed
 Scholen zijn niet streng genoeg
 Opvoeders willen geen opvoed-les van school
 School dwarsboomt opvoeding kind in grootfamilie
 Niet alle kinderen hebben IT-apparaten. Deze staan vaak op
plaatsen waar opvoeders geen toezicht kunnen uitoefenen

10. Oplossingen?
10

11. Macro: een Grootfamilie school boven op
een basisschool
11
 Zoek een basisschool bij de STWT
 Geef op die school ‘s avonds en in het weekend les aan de
Grootfamilie van de kinderen die op school zitten.
 Kern van de lessen:
 Ondersteunen en begeleiden kinderen door leden grootfamilie
 Opvoeden in drie culturen (moederland, thuis en school/ vrijetijd)
 Samen naar Sesamstraat kijken
 Opvoeding in de grootfamilie laten aansluiten op school
 Les geven in de geschiedenis van het moederland (doel is
versterken zelfbeeld)

12. Meso: maak de scholen Superdivers
12
 Zorg dat het personeel van school een goede
vertegenwoordiging is van de buurt (w.o. leeftijd, vrouw-
man, handicap en etnische afkomst)
 Ontwikkel ‘all-inclusive multiculturalism’. Ontwikkel
concrete voorbeelden. Laat dat uitvoeren door de
werkgroep Superdivers van STWT
 Geef het personeel les in opvoedpraktijken per land
(westers, niet-westers en Oost-Europees)

13. Micro: werk aan een nieuwe taal en nieuwe
methode
13

14. Micro: werk aan een nieuwe taal en nieuwe
methode van omgaan met elkaar
14

15. Conclusie
Ruimte voor 3 vragen
Oefenen in workshop met:
 Bellen met de familie om een afspraak te maken
 Bij de (groot)familie thuis langs gaan
 Zelf oefenen met een grootfamilie aanpak
15