Cơ sở lý luận về cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong doanh nghiệp. Nền kinh tế càng phát triển thì việc tối ưu hóa cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ở các cấp, các ngành và đối với từng doanh nghiệp của nền kinh tế quốc dân càng đặt ra cấp thiết. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế-xã hội. Xuất phát từ vai trò quan trọng của bộ máy quản lý, bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn phát triển thì phải xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý cho phù hợp. Việc xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phải dựa trên khoa học của nó. Vì vậy, nghiên cứu một số khái niệm cơ bản về quản lý và cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong doanh nghiệp là rất cần thiết.
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
Cơ sở lý luận về cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong doanh nghiệp.docx
1. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ
TRONG DOANH NGHIỆP
1.1 Quản lý và những nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý
doanh nghiệp
Nền kinh tế càng phát triển thì việc tối ưu hóa cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ở các cấp,
các ngành và đối với từng doanh nghiệp của nền kinh tế quốc dân càng đặt ra cấp thiết. Cơ
cấu tổ chức bộ máy quản lý có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế-xã
hội. Xuất phát từ vai trò quan trọng của bộ máy quản lý, bất kỳ một doanh nghiệp nào
muốn phát triển thì phải xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý cho phù
hợp. Việc xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phải dựa trên khoa học
của nó. Vì vậy, nghiên cứu một số khái niệm cơ bản về quản lý và cơ cấu tổ chức bộ máy
quản lý trong doanh nghiệp là rất cầnthiết.
1.1.1.Một số khái niệm về quản lý và cơ cấu tổ chức bộ máy quảnlý
1.1.1.1 Quảnlý
Theo Mary Parker Follet thì: “Quản lý là nghệ thuật khiến cho công việc được thực hiện
thông qua người khác”.
Theo Robert Kreitner thì: “Quản lý là tiến trình làm việc với và thông qua người khác để
đạt được mục tiêu của tổ chức trong một môi trường thay đổi. Trọng tâm của tiến trình
này là kết quả và hiệu quả của việc sử dụng các nguồn lực giớihạn”.
Còn theo quan điểm của các nhà kinh tế thì: “Quản lý là sự tác động của chủ thể lên đối
tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường”.
Sơ đồ 1.1 Sơ đồ quản lý
(Nguồn: http://tailieu.vn.185650.html)
Hai bộ phận này có liên quan mật thiết với nhau, tạo lên một chỉnh thể thống nhất. Chủ thể
quản lý trên cơ sở các mục tiêu đã xác định tác động đến đối tượng quản lý bằng những
quyết định của mình và thông qua hành vi của đối tượng quản lý. Mối quan hệngược chiều
này có thể giúp chủ thể quản lý điều chỉnh các quyết định đưa ra.
Chủ thể
quản lý
Đối tượng
quản lý
Mục tiêu
quản lý
2. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Ngày nay, khoa học quản lý ngày càng trở lên quan trọng và có nhiều quan điểm khác
nhau tùy thuộc vào từng hoạt động của mỗi doanh nghiệp. Do vậy:
- Theo lĩnh vực sản xuất: quản lý được hiểu là quá trình tính toán, lựa chọn các biện
pháp để chỉ huy, phối hợp, điều hành quá trình sản xuất kinh doanh bằng những công cụ
quản lý như: kế hoạch, định mức, thống kê kế toán, phân tích kinh doanh, thông tin kinh
tế...để sản xuất đáp ứng được ba yêu cầu: yêu cầu của thị trường về số lượng, giá cả và thời
điểm; đảm bảo sản xuất kinh doanh có lãi; tôn trọng pháp luật nhànước.
- Theo lĩnh vực kinh doanh: quản lý là sự tác động có tổ chức, có tính hướng đích
của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý, nhằm duy trì tình trạng của hệ thống, sử dụng
một cách tốt nhất các tiềm năng cơ hội của hệ thống đó, để đưa hệ thống đó đến một mục
tiêu đã định trong điều kiện một môi trường luôn luôn biếnđộng.
1.1.1.2.Quản lý doanhnghiệp
Quản lý doanh nghiệp là quá trình vận dụng những quy luật kinh tế, quy luật xã hội,
quy luật tự nhiên trong việc lựa chọn xác định những biện pháp về kinh tế, xã hội, tổ chức,
kỹ thuật...để tác động đến các yếu tố vật chất của sản xuất kinh doanh để đạt được các mục
tiêu xácđịnh.
Quản lý doanh nghiệp còn được hiểu là tác động một cách có hệ thống, có tổ chức,
có hướng đích của bộ máy quản lý doanh nghiệp lên tập thể những người lao động trong
doanh nghiệp, nhằm sử dụng mọi tiềm năng và cơ hội để thực hiện một cách tốt nhất mọi
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nhằm đạt được những mục tiêu đề ra
theo đúng luật định và thông lệ xã hội.
1.1.1.3.Bộ máy quản lý doanhnghiệp
Bộ máy quản lý là với tư cách là cơ quan điều khiển hoạt động của toàn bộ công ty
bao gồm cả khâu sản xuất kinh doanh trực tiếp cũng như khâu phụ trợ, phục vụ, cả hoạt
động sản xuất tại công ty cũng như hoạt động tiếp thị ngoài dây truyền sản xuất, cả hệ
thống tổ chức quản lý cũng như hệ thống các phương thức quản lý của công ty.
Bộ máy quản lý là lực lượng vật chất để chuyển những ý đồ, mục đích, chiến lược
kinh doanh của công ty thành hiện thực, biến những nỗ lực chủ quan của mỗi thành viên
trong công ty thành hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Bộ máy quản lý thường được xem xét trên ba mặt: chức năng, nhiệm vụ của bộ
3. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
máy; cơ cấu tổ chức bộ máy và lực lượng lao động quản lý để thực hiện chức năng, nhiệm
vụ của bộmáy.
Bộ máy quản lý doanh nghiệp là một hệ thống các bộ phận hợp thành gồm các
phòng ban có chức năng, có nhiệm vụ cơ bản giúp cho người đứng đầu doanh nghiệp quản
lý và điều hành quá trình sản xuất kinh doanh, đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh đạt
mục tiêu đề ra với hiệu quả caonhất.
Hệ thống các phòng ban chức năng tạo lên bộ máy quản lý doanh nghiệp. Nhưng
nếu để các bộ phận này riêng lẻ, không có mối quan hệ nào thì sẽ vô nghĩa, không đáp ứng
được yêu cầu nhiệm vụ của quản lý. Do vậy phải đặt các bộ phận này trên một tổ chức nhất
định, các bộ phận này phải hoạt động nhịp nhàng ăn khớp vớinhau.
1.1.1.4.Tổ chức bộ máy quảnlý
Tổ chức bộ máy quản lý là dựa trên những chức năng, nhiệm vụ đã xác định của bộ
máy quản lý để sắp xếp về lực lượng, bố trí về cơ cấu, xây dựng mô hình và làm cho toàn
bộ hệ thống quản lý của công ty hoạt động như một chỉnh thể có hiệu lực nhất. Tổ chức bộ
máy quản lý cũng đồng thời là việc tổ chức các khâu, các bộ phận quản lý, phân công
nhiệm vụ quyền hạn và chỉ rõ vị trí của từng nhà quản lý các cấp trong hệ thống quản lý
công ty. Nó là công việc đầu tiên đối với một công ty và là công việc thường xuyên đối
với công ty đang hoạt động sản xuất kinhdoanh
Trên thực tế, khó có thể phân biệt hai khái niệm bộ máy quản lý và tổ chức bộ máy
quản lý. Khi hình thành bộ máy quản lý cũng đồng thời là quá trình tổ chức các lực lượng
quản lý và phân chia chức trách theo ý đồ của bộ máy tham mưu công ty. Tổ chức bộ máy
quản lý xét về mặt trạng thái động, là sự vận động của hệ thống quản lý trong không gian
và thời gian, hướng vào những mục tiêu quản lý đã vạch ra. Tổ chức bộ máy quản lý chính
là sự bắt đầu sự vận hành của bộ máy quản lý, không tách rời mục tiêu và nhiệm vụ sản
xuất kinhdoanh.
1.1.1.5.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý doanhnghiệp
Cơ cấu tổ chức là sự phân chia tổng thể của một tổ chức thành những bộ phận nhỏ theo
những tiêu thức chất lượng khác nhau, những bộ phận đó có những chức năng riêng biệt
nhưng có quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm thực hiện những mục tiêu chung của tổ chức.
Trong cuốn quản trị học của mình, PGS.TS Lê Thế Giới đã viết:
4. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
“Cơ cấu tổ chức là một hệ thống chính thức về các mối quan hệ vừa độc lập vừa phụ thuộc
trong tổ chức, thể hiện những nhiệm vụ rõ ràng do ai làm, làm cái gì và liên kết với các
nhiệm vụ khác nhau trong tổ chức như thế nào nhằm tạo ra một sự hợp tác nhịp nhàng để
đáp ứng mục tiêu của tổchức”
Do đó, cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý có thể được hiểu là những bộ phận có trách nhiệm
khác nhau, nhưng quan hệ và phụ thuộc lẫn nhau được bố trí theo từng khâu, từng cấp quản
lý để tạo thành một chỉnh thể nhằm thực hiện mục tiêu và chức năng quản lý xácđịnh.
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý giúp cho nhân viên làm việc cùng nhau một cách hiệu quả.
Để đạt được mục tiêu của tổ chức, cơ cấu bộ máy tổ chức quản lý hoạt động dựa vào 4
nhân tố cơ bảnsau:
- Chuyên môn hóa là tiến trình xác định những nhiệm vụ cụ thể và phân chia chúng
cho các cá nhân hoặc đội đã được đào tạo để thực hiện nhiệm vụđó.
- Tiêu chuẩn hóa liên quan đến các thủ tục đồng nhất mà các nhân viên phải làm trong
quá trình thực hiện công việc củahọ.
- Phối hợp bao gồm những thủ tục chính thức và không chính thức hợp nhất những
hoạt động của những cá nhân, các đội và các bộ phận khác nhau trong tổchức.
- Quyền hành về cơ bản là ra quyết định và hành động. Những tổ chức khác nhau sẽ
phân bổ quyền hành khácnhau.
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp là một chỉnh thể hợp thành của các bộ phận
khác nhau, có mối quan hệ cơ hữu và phụ thuộc lẫn nhau, được chuyên môn hóa, có nhiệm
vụ và quyền hạn nhất định, được bố trí theo các khâu, các cấp đảm bảo chức năng quản lý
doanh nghiệp nhằm mục đích chung đã xác định của doanhnghiệp.
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý thực hiện trong doanh nghiệp là hình thức phân công lao
động trong lĩnh vực quản lý. Nó có tác động đến toàn bộ quá trình hoạt động của doanh
nghiệp. Nó một mặt phản ánh cơ cấu sản xuất, mặt khác tác động tích cực trở lại việc phát
triển sảnxuất.
1.1.2 Những nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong doanh
nghiệp
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp là một loại hình pháp lý của doanh
nghiệp. Nó liên kết các mặt công tác của doanh nghiệp, phối hợp các yếu tố tổ chức quản
5. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
lý doanh nghiệp về mặt không gian, thời gian theo một hình thức kết cấu nhất định xoay
quanh mục tiêu chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nó chịu ảnh hưởng của
nhiều nhân tố như: môi trường kinh doanh và thị trường; quy mô của doanh nghiệp, địa
bàn hoạt động; đặc điểm quy trình công nghệ; đặc điểm chế tạo sản phẩm; tính chất và đặc
điểm sản xuất...nhưng ta có thể quy chúng thành 4 nhân tố chínhsau:
1.1.2.1.Nhân tố thứ nhất: “Chiến lược kinh doanh của doanhnghiệp”
Chiến lược kinh doanh là phương hướng hoạt động của doanh nghiệp, nó quy định
sản phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp đảm nhận, quy mô kinh doanh, các nguồn lực của
sản xuất, khả năng sinh lời cũng như triển vọng phát triển của doanh nghiệp. Chiến lược
kinh doanh là nhân tố quan trọng, tác động trực tiếp đến cơ cấu tổ chức bộ máyquản lý
doanh nghiệp. Các bộ phận khác phải căn cứ vào chiến lược kinh doanh để xây dựng và tổ
chức doanh nghiệp. Chiến lược kinh doanh có ý nghĩa lớn đối với hoạt động của doanh
nghiệp. Nó định ra được các mục tiêu lớn, theo đó cần phải huy động hợp lý các nguồn lực
cả ngắn hạn và dài hạn. Nó đảm bảo cho các kế hoạch không bị lạc hướng. Chiến lược kinh
doanh xây dựng tốt giúp cho doanh nghiệp thu được nhiều lợi nhuận, có chỗ đứng vững
chắc, an toàn trong kinh doanh, chủ động thích ứng với môi trường kinh doanh.
Chiến lược kinh doanh và cơ cấu tổ chức là hai mặt không thể tách rời trong công
tác quản lý hiện nay. Bất kỳ chiến lược mới nào cũng được lựa chọn trên cơ sở phân tích
những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và đe doạ của môi trường trong đó cơ cấu đang còn
tồn tại. Ngược lại, chiến lược kinh doanh còn là công cụ thể thực hiện các mục tiêu của tổ
chức, cơ cấu bộ máy phải được thay đổi khi có sự thay đổi về chiến lược kinh doanh. Mục
đích, chức năng hoạt động của doanh nghiệp quy định cơ cấu bộ máy. Ở các doanh nghiệp
sản xuất, chức năng sản xuất là quan trọng và do đó bộ máy phải hướng vào phục vụ tốt
nhất cho sản xuất. Ở các doanh nghiệp dịch vụ thì bộ phận tiếp xúc, phục vụ khách hàng
là quantrọng.
1.1.2.2.Nhân tố thứ hai: “Quy mô và mức độ phức tạp của doanhnghiệp”
Doanh nghiệp có quy mô càng lớn, càng phức tạp thì hoạt động của của doanh
nghiệp cũng phức tạp theo. Do đó các nhà quản lý cần phải đưa ra một mô hình cơ cấu
quản lý hợp lý sao cho đảm bảo quản lý được toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp đồng
thời phải làm sao để bộ máy quản lý không cồng kềnh và phức tạp về mặt cơ cấu. Còn đối
6. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
với các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì bộ máy quản lý phải chuyên, tinh, gọn nhẹ để dễ thay
đổi phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, tổ chức có quy
mô lớn, thực hiện những hoạt động phức tạp thường có mức độ chuyên môn hóa, tiêu
chuẩn hóa, hình thức hóa cao hơn, nhưng lại ít tập trung hơn các tổ chức nhỏ thực hiện
nhũng hoạt động không quá phứctạp.
1.1.2.3.Nhân tố thứ ba: “Côngnghệ”
Việc sử dụng công nghệ của doanh nghiệp cũng ảnh hưởng tới tổ chức bộ máy quản
lý. Những doanh nghiệp có công nghệ sản xuất, quy trình sản xuất phức tạp thường có cơ
cấu tổ chức nhiều bậc với đặc điểm là mức độ giám sát và phối hợp công việc được thực
hiện với cường độ cao. Cơ cấu phải được bố trí sao cho tăng cường được khả năng thích
nghi của tổ chức trước sự thay đổi nhanh chóng về công nghệ. Nếu các doanh nghiệp chú
trọng đến công nghệ thì thường có định mức quản lý tốt, bộ máy quản lý phải được tổ chức
sao cho tăng cường khả năng của doanh nghiệp và cần thích ứng kịp thời với sự thay đổi
công nghệ nhanh chóng. Một hệ thống cơ cấu tổ chức phải phù hợp với hệ thống công nghệ
và phải đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ trong việc ra quyết định liên quan đến công nghệ
của doanh nghiệp.
1.1.2.4.Nhân tố thứ tư “Môi trường kinhdoanh”
Đây là những yếu tố bên trong và bên ngoài tác động đến hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp. Tổ chức bộ máy quản lý hợp lý là điều kiện đủ cho doanh nghiệp thành
công trên thương trường. Do vậy những tính chất của môi trường như tính tích cực, tính
phức tạp và mức độ thay đổi có ảnh hưởng đến tổ chức bộ máy quản lý.
Trong điều kiện môi trường phong phú về nguồn lực, đồng nhất, tập trung và ổn định, tổ
chức thường có cơ cấu cơ học, trong đó việc ra quyết định mang tính tập trung với những
chỉ thị, nguyên tắc, thể lệ cứng rắn vẫn có thể mang lại hiệu quả cao.
Trong điều kiện khan hiếm nguồn lực, đa dạng, phân tán và biến động nhanh chóng thường
phải xây dựng cơ cấu tổ chức với những mối liên hệ hữu cơ, trong đó việc ra quyết định
có tính chất phân tán với các thể lệ mềm mỏng, linh hoạt, các phòng ban có sự liên hệ chặt
chẽ vớinhau.
1.2 Chức năng quản lý và vai trò của cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong doanh
7. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
nghiệp
1.2.1 Các chức năng quản lý trong doanh nghiệp
Khái niệm “chức năng quản lý” gắn liền với sự xuất hiện và tiến bộ của phân công
và hợp tác lao động trong hoạt động thực tiễn của một tập thể người lao động. Để đạt được
mục tiêu của doanh nghiệp, đòi hỏi phải có sự làm việc hợp lý, khoa học theo một tiến
trình nhất định. Đó là:
Sơ đồ 1.2 Các chức năng quản lý doanh nghiệp
(Nguồn: Tài liệu “Quản trị học đại cương” PGS.TS Lê Thế Giới)
Mỗi chức năng có một vai trò riêng nhất định, cụ thể như sau:
1.2.1.1 Chức năng dự kiến (hoạch định)
Thường được coi là chức năng đầu tiên trong tiến trình quản lý doanh nghiệp. Đó là việc
dự đoán trước có cơ sở khoa học, sự phát triển có thế xảy ra của các quá trình, các hiện
tượng, xây dựng thành chương trình hành động (một kế hoạch nhất định) nhằm xác định
rõ: sản xuất cái gì? sản xuất bằng cách nào? bán cho ai? với nguồn tài chính nào? Như vậy
hoạch định là việc xác định các mục tiêu và mục đích mà tổ chức phải hoàn thành trong
tương lai và quyết định cách thức để đạt mục tiêuđó.
1.2.1.2 Chức năng tổ chức:
Tổ chức là quá trình tạo ra một cơ cấu các mối quan hệ giữa các thành viên, thông qua đó
cho phép họ thực hiện các kế hoạch và hoàn thành các mục tiêu của tổ chức. Chức năng
này bao gồm việc thiết lập một cấu trúc của tổ chức, trang bị tất cả những gì cần cho hoạt
động của doanh nghiệp như vốn, máy móc, thiết bị, lao động, nguyên vật liệu,...kết hợp,
Kế hoạch
Thiết lập các mục tiêu và quyết định
cách tốt nhất thực hiện mục tiêu
Kiếm soát
Kiểm tra đánh giá các hoạt
động nhằm đạt được mục tiêu.
Tổ chức
Xác định và phân bố sắp
xếp các nguồn lực
Lãnh đạo
Gây ảnh hưởng đến người khác cùng làm
việc hướng tới mục tiêu của tổ chức
8. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
liên kết các yếu tố sản xuất, các bộ phận riêng rẽ trong doanh nghiệp với nhau thành một
hệ thống. Bằng cách thiết lập một tổ chức hoạt động hữu hiệu, các nhà quản lý có thể phối
hợp tốt hơn các nguồnlực.
1.2.1.3 Chức năng lãnh đạo
Lãnh đạo là một chức năng quan trọng của quản lý doanh nghiệp. Lãnh đạo là quá trình
tác động và gây ảnh hưởng đến người khác, làm cho nhân viên tự nguyện và nhiệt tình
phấn đấu để đạt được các mục tiêu của tổ chức. Lãnh đạo bao gồm các hoạt động nhằm
thúc đẩy mọi người thực hiện những công việc cần thiết để hoàn thành mục tiêu của tổ
chức. Khả năng lãnh đạo có hiệu quả là một trong những chìa khóa quan trọng để trở thành
một nhà quản lý giỏi. Thông qua chức năng lãnh đạo, các nhà quản lý giúp cho mọi người
thấy được rằng, con người (người lao động) có thể thỏa mãn được các nhu cầu riêng, sử
dụng tiềm năng của họ trong khi đồng thời đóng góp vào việc thực hiện mục tiêu của
tổchức.
1.2.1.4 Chức năng kiểm tra:
Kiểm tra là một chức năng có liên quan đến mọi cấp quản lý để duy trì hoạt động quản lý
đúng hướng, đo lường các sai lệch nảy sinh so với các mục tiêu và kế hoạch đã định và
đánh giá đúng kết quả của hệ thống. Mục đích của kiểm tra nhằm đảm bảo các kế hoạch
thành công, phát hiện kịp thời những sai sót, tìm ra những nguyên nhân và biện pháp sửa
chữa kịp thời những sai sót đó, bảo đảm cho quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra nhịp
nhàng, liên lạc và hiệuquả.
1.2.2 Vai trò của cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp
Cơ cấu tổ chức cho phép chúng ta tổ chức và sử dụng hợp lý các nguồn lực. Nó
cũng cho phép chúng ta xác định mối tương quan giữa các hoạt động cụ thể và những trách
nhiệm quyền hạn gắn liền với những cá nhân, phân hệ của cơ cấu. Nó trợ giúp cho việc ra
quyết định bởi các luồng thông tin rõ ràng. Nó giúp xác định cơ cấu quyền lực cho tổchức.
Một tổ chức muốn tồn tại và phát triển thì mỗi con người không thể hành động
riêng lẻ mà cần phối hợp những lỗ lực cá nhân để hướng tới những mục tiêu chung. Quá
trình tạo ra của cải vật chất và tinh thần cũng như đảm bảo cuộc sống an toàn cho xã hội
ngày càng được thực hiện trên quy mô lớn với tính phức tạp ngày càng cao đòi hỏi phải có
sự phân công hợp tác của những con người trong tổchức.
9. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Trong sản xuất kinh doanh cũng vậy, mỗi doanh nghiệp đều thực hiện những mục
tiêu nhất định, mà để thực hiện được các mục tiêu đó đòi hỏi phải có lực lượng điều hành
toàn bộ quá trình sản xuất. Đó chính là lực lượng lao động quản lý trong doanh nghiệp và
hình thành lên bộ máy quản lý. Để đảm bảo sự thống nhất trong điều hành sản xuất kinh
doanh thì mỗi doanh nghiệp ít nhất phải có một thủ trưởng trực tiếp chỉ đạo lực lượng quản
lý để thực hiện các nhiệm vụ: bố trí, sắp xếp nhân viên quản lý cho phù hợp với từng nhiệm
vụ cụ thể, nhằm đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong tổ chức, nhằm
khai thác khả năng chuyên môn sáng tạo của mỗi thành viên trong việc thực hiện các mục
tiêu đã đề ra như tăng năng suất lao động, hạ giáthành,…
Như vậy, trong mỗi doanh nghiệp nếu không có cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý thì không
có một lực lượng nào có thể tiến hành nhiệm vụ quản lý, và không có quá trình sản xuất
nào được thực hiện nếu không có cơ cấu tổ chức bộ máy quảnlý.
Từ những lập luận trên cho ta thấy rõ vai trò quan trọng của cơ cấu tổ chức bộ máy,
nó quyết định toàn bộ quá trình hoạt động của tổ chức. Cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, linh hoạt,
phù hợp với yêu cầu của tổ chức sẽ giúp cho việc thực hiện các nhiệm vụ một cách nhanh
chóng và đạt hiệu quả cao. Ngược lại nếu một tổ chức không phù hợp với điều kiện mới,
nhiều bộ máy chồng chéo nhau sẽ dẫn đến sự trì trệ, mâu thuẫn và kém hiệu quả. Chính vì
thế cần phải đánh giá mức độ hợp lý của một tổ chức, một cơ cấu tổ chức được coi là hợp
lý không chỉ đủ các bộ phận cần thiết để thực hiện các chức năng của tổ chức mà phải có
một tập thể mạnh với những con người đủ phẩm chất, năng lực để thực hiện các chức năng
nhiệm vụ đượcgiao.
Mặt khác, sự tồn tại của bộ máy quản lý còn thể hiện sự tồn tại của chính doanh
nghiệp đó. Nó như chất keo dính để liên kết các yếu tố sản xuất lại với nhau theo sự thống
nhất, có phương hướng rõ ràng; đồng thời làm cho hoạt động của doanh nghiệp ổn định,
thu hút được mọi người tham gia và có trách nhiệm với công việchơn.
Trong doanh nghiệp có rất nhiều chức năng quản lý đảm bảo cho quá trình quản lý được
thực hiện trọn vẹn và không bỏ sót. Để đảm nhiệm hết các chức năng quản lý đó cần có
sự phân công lao động quản lý, thực hiện chuyên môn hoá. Bộ máy quản lý doanh nghiệp
tập hợp những người có trình độ cao trong doanh nghiệp. Việc sử dụng hợp lý các kế hoạch
lao động của các cán bộ và nhân viên quản lý, sự phân chia công việc cho nhân viên quản
lý phù hợp và có trình độ thực sự sẽ góp phần hoàn thành nhiệm vụ sản xuất kinh doanh
10. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
của doanhnghiệp.
1.3.Những yêu cầu đối với cơ cấu tổ chức bộ máy quảnlý
Việc xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý phải bảo đảm những yêu cầu sau:
1.3.1.Tính tối ưu: Giữa các khâu và các cấp quản lý đều thiết lập các mối quan hệ hợp lý.
Thiết kế sao cho số lượng cấp quản lý là ít nhất không thừa, thiếu bộ phận nào,không chồng
chéo nhiệm vụ giữa các phòng ban sao cho nhiệm vụ quyền hạn phải tương ứng. Cấp quản
lý xử lý quá nhiều, thông tin sẽ bị sai lệch cồng kềnh nên yêu cầu bộ máy quản lý phải linh
hoạt, có khả năng thích ứng với thị trường và với doanh nghiệp. Trong kinh doanh ai đi
trước là thắng. Khi thị trường biến động thì nhiệm vụ của doanh nghiệp cũng thay đổi theo.
Nếu người quản lý không linh hoạt, khi cầu vượt quá cung mà doanh nghiệp mới sản xuất
thì tất yếu sẽ thualỗ.
1.3.2.Tính linh hoạt: Cơ cấu tổ chức quản lý phải đảm bảo tính chính xác của tất cả các
thông tin được sử dụng trong doanh nghiệp nhờ đó đảm bảo được sự phối hợp tốt các hoạt
động và nhiệm vụ của tất cả các bộ phận của doanhnghiệp.
1.3.3.Tính tin cậy lớn: Được coi là một hệ tĩnh cơ cấu tổ chức phải có khả năng thích ứng
linh hoạt với bất kỳ tình huống nào xảy ra trong doanh nghiệp cũng như ngoài doanh
nghiệp.
1.3.4.Tính kinh tế: Cơ cấu bộ máy quản lý phải sử dụng chi phí quản lý đạt hiệu quả cao
nhất. Tiêu chuẩn xem xét yêu cầu này là mối tương quan giữa chi phí dự định bỏ ra và kết
quả sẽ thu về.
1.3.5.Tính bí mật: Việc tổ chức bộ máy quản lý phải đảm bảo kiểm soát được hệ thống
thông tin, thông tin không được rò rỉ ra ngoài dưới bất kỳ hình thứcnào.
1.3.6.Thiết kế bộ máy quản lý phải bảo đảm nguyên tắc chế độ một thủtrưởng
Quyền quyết định về kinh tế kỹ thuật, tổ chức hành chính đời sống trong phạm vi
toàn doanh nghiệp và từng bộ phận phải được giao cho một người-Thủ trưởng. Người đó
có nhiệm vụ quản lý toàn bộ các hoạt động của đơn vị mình, được trao những trách nhiệm
và quyền hạn nhấtđịnh.
Thủ trưởng có thể sử dụng bộ máy cố vấn giúp việc tranh thủ ý kiến đóng góp của
cấp dưới, nhưng người quyết định cuối cùng vẫn là giám đốc (Thủ trưởng). Mọi giám đốc
có thể uỷ quyền cho cấp dưới nhưng phải chịu trách nhiệm liên đới. Mọi người trong doanh
11. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
nghiệp và từng bộ phận phải phục tùng nghiêm chỉnh mệnh lệnh của thủtrưởng.
` Tính tất yếu phải tiến hành chế độ một thủ trưởng là xuất phát từ nguyên tắc tập
trung dân chủ trong quản lý kinh tế và xuất phát từ chuyên môn hóa lao động càng sâu sát
thì hợp tác lao động sẽ xảy ra. Yêu cầu bất cứ sự hợp tác nào cũng phải có sự chỉ huy thống
nhất.
Trong trường hợp doanh nghiệp lớn thì thủ trưởng cấp dưới phải phục tùng nghiêm
chỉnh thủ trưởng cấp trên trước hết là thủ trưởng cấp trên trực tiếp, thủ trưởng từng bộ
phận có quyền quyết định những vấn đề trong bộ phận của mình và chịu trách nhiệm trước
thủ trưởng cấp trên, các cấp phó là người giúp việc thủ trưởng. Để làm rõ thêm về nguyên
tắc này ta có bảng sau:
12. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Bảng 1.1 Chức danh vị trí thủ trưởng và mối quan hệ giữa chúng trong Công ty
Chức danh thủ
trưởng
Vị trí từng chức
danh
Phạm vi phát
huy tác dụng
Giúp việc
thủ trưởng
Người dưới
quyền
Giám đốc
Thủ trưởng cấp cao
nhất trong doanh
nghiệp
Toàn doanh
nghiệp
Các phó
giám đốc
Mọi người
trong doanh
nghiệp
Quản đốc
Thủ trưởng cấp cao
nhất trong phân
xưởng
Toàn phân
xưởng
Các phó
quản đốc
Mọi người
trong phân
xưởng
Trưởng ca Thủ trưởng cấp cao Toàn ca làm Mọi người
trong
nhất trong ca làm
việc
việc ca
Tổ trưởng công
tác
Thủ trưởng cấp cao
nhất trong tổ Toàn tổ Tổ phó
Mọi người
trong tổ
Các trưởng
phòng ban chức
năng
Thủ trưởng cấp cao
nhất trong phòng
ban
Toàn phòng
ban
Phó phòng
ban
Mọi người
trong phòng
ban
(Nguồn:http://tailieu.vn/xem-tai-lieu/ly-luan-ve-bo-may-quan-li-cua-doanh-nghiep)
1.4.Các kiểu cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong doanhnghiệp
Quản lý có vai trò rất lớn trong hoạt động của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp
khác nhau lại có cách thức quản lý khác nhau do vậy mà hình thành lên các mô hình xây
dựng cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp khác nhau. Lý thuyết và thực tế quản
lý doanh nghiệp đã hình thành nhiều kiểu cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp. Mỗi hệ thống
tổ chức doanh nghiệp là một cách phân chia các cấp quản lý mà ở đó các bộ phận trong
doanh nghiệp liên kết với nhau theo quan điểm phân quyền ra mệnh lệnh. Cùng với sự
phát triển của các hệ thống, đã hình thành những kiểu cơ cấu tổ chức quản lý khác nhau.
Mỗi kiểu chứa đựng những ưu điểm, nhược điểm và được hình thành trong những điều
kiện nhất định. Sau đây là một số mô hình tổ chức bộ máy quản lý thường gặp ở doanh
nghiệp:
13. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Người lãnh đạo A
Người lãnh đạo B1 Người lãnh đạo B2
Người lãnh đạo
C2
Người lãnh đạo
C3
Người lãnh đạo
C4
1.4.1.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trựctuyến
Khái niệm: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến là một mô hình tổ chức quản lý,
trong đó nhà quản lý ra quyết định và giám sát trực tiếp đối với cấp dưới và ngược lại, mỗi
người cấp dưới chỉ nhận sự điều hành và chịu trách nhiệm trước một người lãnh đạo trực
tiếp cấp trên.
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến được thể hiện qua mô hình sau:
Sơ đồ 1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến
( Nguồn: Slide CĐTN “Lãnh đạo doanh nghiệp” Th.S Vương Thị Thanh Trì)
Đặc điểm cơ bản:
- Là mô hình quản lý đơn giản, mối quan hệ giữa các thành viên trong tổ chức bộ máy
được thực hiện theo trựctuyến.
- Người thừa hành chỉ nhận mệnh lệnh từ một người phụ trách trực tiếp. Tức là các
chức năng quản lý đều do một người thực hiện, cấp dưới chịu sự lãnh đạo quản lý trực
tuyến của cấptrên.
- Là một mắt xích trong dây chuyền chỉ huy, mỗi nhà quản lý với quyền hạn trực
tuyến có quyền ra quyết định cho cấp dưới trực tiếp và nhận sự báo cáo của họ. Người lãnh
đạo quản lý (thủ trưởng) chịu trách nhiệm hoàn toàn về mọi quy định trong tổ chức thực
hiện và kếtquả.
Ưu điểm: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến tạo thuận lợi cho việc áp dụng chế độ
thủ trưởng, tập trung, thống nhất, làm cho tổ chức nhanh nhạy linh hoạt với sự thay đổi
của môi trường và có chi phí quản lý doanh nghiệp thấp. Mặt khác theo cơ cấu này những
người chịu sự lãnh đạo rất dễ thực hiện mệnh lệnh vì có sự thống nhất trong mệnh lệnh
phátra.
Nhược điểm: Cơ cấu theo trực tuyến lại hạn chế việc sử dụng các chuyên gia có trình độ
Người lãnh đạo
C1
14. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Người lãnh đạo A
Khâu chức năng A1 Khâu chức năng A2
nghiệp vụ cao về từng mặt quản lý và đòi hỏi người lãnh đạo phải có kiến thức toàn diện
để chỉ đạo tất cả các bộ phận quản lý chuyên môn. Nhưng trong thực tế thì khả năng của
con người có hạn nên những quyết định đưa ra mang tính rủi ro cao. Do đó cơ cấu này
thường được áp dụng cho các đơn vị có quy mô nhỏ và việc quản lý không quá phứctạp.
1.4.2.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chứcnăng
Khái niệm: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chức năng là loại hình cơ cấu tổ chức trong đó
từng chức năng quản lý được tách riêng do một bộ phân một cơ quan đảm nhận. Cơ cấu
này có đặc điểm là những nhân viên chức năng phải là người am hiểu chuyên môn và
thành thạo nghiệp vụ trong phạm vi quản lý củamình.
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chức năng được minh họa như sau:
Sơ đồ 1.4 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chức năng
(Nguồn: Slide CĐTN “Lãnh đạo doanh nghiệp” Th.S Vương Thị Thanh Trì) Đặc điểm
cơ bản:
- Từng chức năng lãnh đạo quản lý được phân công cho một bộ phận, tổ chức riêng
biệt thựchiện
- Thủ trưởng (Giám đốc) không trực tiếp quản lý, điều hành đối tượng; điều hành
phối hợp các cơ quan chứcnăng.
- Các cơ quan chức năng lãnh đạo quản lý điều hành đối tượng thực hiện mục tiêu
phạm vi chức năng củamình.
Ưu điểm: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chức năng thực hiện chuyên môn hóa các chức
năng quản lý, thu hút được các chuyên gia có kiến thức sâu về nghiệp vụ chuyên môn vào
công tác quản lý, tránh được sự bố trí chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các bộ phận.
Thúc đẩy sự chuyên môn hóa kỹ năng nghề nghiệp, nâng cao chất lượng và kỹ năng giải
quyết vấn đề. Các quyết định đưa ra có độ rủi ro thấp hơn so với cơ cấu trực tuyến.
Người lãnh đạo B2
Người lãnh đạo B1 Người lãnh đạo B3
15. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Nhược điểm: Cơ cấu theo chức năng làm cho cấp dưới phải phục tùng nhiều đầu mối chỉ
đạo khác nhau của cùng một cơ quan quản lý cấp trên do dễ làm suy yếu chế độ thủ trưởng,
các nhà quản lý trở thành các chuyên gia trong lĩnh vực hẹp. Các kênh thông tin chồng
chéo nhau, dễ dẫn đến tình trạng nhầmlẫn.
1.4.3.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-chứcnăng
Khái niệm: Cơ cấu này là sự kết hợp của cơ cấu theo trực tuyến và cơ cấu theo chức năng.
Theo đó, mối quan hệ giữa cấp dưới và cấp trên là một đường thẳng còn các bộ phận chức
năng chỉ làm nhiệm vụ chuẩn bị những lời chỉ dẫn, những lời khuyên và kiểm tra sự hoạt
động của các bộ phận trực tuyến
Cơ cấu bộ máy quản lý trực tuyến-chức năng được mô tả như sau:
Sơ đồ 1.5 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-chức năng
(Nguồn: Slide CĐTN “Lãnh đạo doanh nghiệp” Th.S Vương Thị Thanh Trì) Đặc điểm
cơ bản:
- Do đối tượng quản lý ngày càng phức tạp, yêu cầu quản lý mở rộng mà bộ phận
tham mưu được phân chia thành các cơ quan chuyên môn hóa theo chứcnăng.
- Căn cứ vào các lĩnh vực quản lý, chuẩn bị các phương án quyết định để người lãnh
đạo quản lý lựa chọn thông qua và hướng dẫn, kiểm tra thực hiện theo lĩnh vực chuyên
mônhóa.
Ưu điểm: Cơ cấu theo trực tuyến chức năng sẽ thu hút các chuyên gia vào việc giải quyết
các vấn đề chuyên môn, do đó giảm bớt gánh nặng cho nhà quản lý.
Nhược điểm: Cơ cấu này sẽ làm cho số cơ quan chức năng trong tổ chức tăng lên do đó
làm cho bộ máy quản lý cồng kềnh, nhiều đầu mối và đòi hỏi người lãnh đạo phải luôn
điều hòa phối hợp hoạt động của các bộ phận để khắc phục hiện tượng không ăn khớp, cục
bộ của các cơ quan chứcnăng.
Người lãnh đạo A
Khâu chức năng A1 Khâu chức năng A2
Người lãnh đạo B1 Người lãnh đạo B2
16. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
1.4.4.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-thammưu
Khái niệm: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-tham mưu là cơ cấu mà người lãnh
đạo ra mệnh lệnh và hoàn toàn chịu trách nhiệm về quyết định của mình, khi gặp các vấn
đề phức tạp người lãnh đạo phải tham khảo ý kiến của các chuyên gia ở bộ phận tham mưu
giúpviệc.
Sau đây là mô hình cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-tham mưu:
17. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Sơ đồ 1.6 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-tham mưu
(Nguồn: Slide CĐTN “Lãnh đạo doanh nghiệp” Th.S VươngThị Thanh Trì)
Đặc điểm cơ bản: Nhìn chung, gần giống mô hình lãnh đạo quản lý trực tuyến. Tuy nhiên,
người quản lý ở mô hình này có bộ phận tham mưu, tư vấn giúp việc trong việc ra quyết
định, quản lý điều hành.
Ưu điểm: Cơ cấu này cho phép người lãnh đạo tận dụng được những tài năng, chuyên môn
của các chuyên gia, giảm bớt sự phức tạp của cơ cấu tổ chức.
Nhược điểm: Đòi hỏi người lãnh đạo phải tìm và tuyển chọn được những chuyên gia giỏi
trong các lĩnh vực và đương nhiên chi phí để chọn được những chuyên gia này là rất lớn.
Người lãnh đạo sẽ mất nhiều thời gian làm việc với cơ quan tham mưu ảnh hưởng đến
việc điều hành đối tượng. Ngoài ra, khi quy mô doanh nghiệp lớn, nội dung và khối lượng
công việc tăng do đó phải sử dụng nhiều chuyên gia làm bộ máy cơ quan tham mưu lớn và
tương đối cồngkềnh.
Kết luận: Mô hình này giúp nhà lãnh đạo đưa ra quyết định sáng suốt hơn. Tuy nhiên đôi
khi việc tìm một chuyên gia tham mưu, trợ giúp là điều không dễ dàng. Người lãnh đạo dễ
rơi vào tình trạng mất tự chủ.
1.4.5.Cơ cấu trực tuyến-chức năng-thammưu
Khái niệm: Là sự phối hợp đặc điểm của tất cả các mô hình tổ chức lãnh đạo trong đó quản
lý trực tuyến là chủ đạo.
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trực tuyến-chức năng-tham mưu được mô tả như
Lãnh đạo
trực tuyến 1
Tham mưu
Lãnh đạo
trực tuyến 2
Lãnh đạo
trực tuyến 2
Tham mưu Tham mưu
18. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
sau:
Sơ đồ 1.7 Cơ cấu trực tuyến-chức năng-tham mưu
(Nguồn: Slide CĐTN “Lãnh đạo doanh nghiệp” Th.S Vương Thị Thanh Trì) Ưu điểm:
Phát huy ưu điểm của các mô hình tổ chức lãnh đạo, quản lý.
Nhược điểm: Theo quy mô, nội dung hoạt động lãnh đạo bộ máy cồng kềnh, kém hiệu quả.
Người lãnh đạo quản lý cần nhiều thời gian điều hoà phối hợp hoạt động của các cơ quan
chức năng. Khó tập trung nguồn lực cho việc thực hiện mục tiêu ưu tiên, cấp bách.
Kết luận: Mô hình này không đòi hỏi người lãnh đạo quản lý phải có kiến thức toàn diện,
thường áp dụng với các doanh nghiệp có quy mô lớn, bộ máy quản lý cồng kềnh.
1.4.6.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý matrận
Khái niệm: Cơ cấu ma trận là kiểu cơ cấu quản lý hiệu quả, hiện đại. Cơ cấu này được xây
dựng bằng cách kết hợp cơ cấu trực tuyến và chương trình-mục tiêu. Việc quản lý theo
từng lĩnh vực hoạt động của tổ chức: nghiên cứu khoa học, khảo sát, thiết kế, sản xuất,
cung ứng ...được xây dựng phù hợp với cơ cấu trực tuyến. Việc quản lý các chương trình
được tổ chức phù hợp với cơ cấu chương trình-mục tiêu. Trong cơ cấu này, các cán bộ
quản lý theo chức năng và theo sản phẩm đều có vị thế ngang nhau. Họ chịu trách nhiệm
báo cáo cho cùng một cấp lãnh đạo và có thẩm quyền ra quyết định thuộc lĩnh vực mà họ
phụ trách.
Đặc điểm cơ bản: Trong cơ cấu ma trận nhân viên trong tổ chức chịu sự lãnh đạo của hai
người lãnh đạo: Giám đốc bộ phận chuyên môn và lãnh đạo chương trình. Trong chương
trình này người lãnh đạo chương trình làm việc với chuyên gia không dưới quyền mình,
họ trực thuộc quyền của người lãnh đạo trực tuyến. Người lãnh đạo chương trình quyết
định cái gì và khi nào phải làm theo chương trình cụ thể, còn những người lãnh đạo trực
tuyến thì quyết định ai sẽ thực hiện và thực hiện như thế nào công tác này hoặc công
Người lãnh đạo Tham mưu
Chức năng 1 Chức năng 2
Người thực hiện Người thực hiện Người thực hiện
19. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Tổng giám đốc
PTGĐ marketing
Trưởng phòng
cơ khí
Trưởng phòng
thiết kế
PTGĐ kỹ thuật PTGĐ tài chính PTGĐ sản xuất
A
B
táckhác.
Để hình thành cơ cấu tổ chức ma trận, khi xác định cơ cấu theo chiều ngang cần phải lựa
chọn và bổ nhiệm người lãnh đạo chương trình và cấp phó của họ theo từng quan hệ, phù
hợp với cơ cấu chương trình. Xác định và bổ nhiệm những người thực hiện có tinh thần
trách nhiệm trong mỗi bộ phận chuyên môn hóa, tổ chức phòng, ban chuyên môn hóa để
quản lý chương trình. Tổ chức các mối liên hệ và các luồng thông tin.
Sơ đồ 1.8 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ma trận
A: chủ nhiệm của đềán1 B: chủ nhiệm của đề án 2
(Nguồn: Slide CĐTN “Lãnh đạo doanh nghiệp” Th.S Vương Thị Thanh Trì)
Ưu điểm: Cơ cấu tổ chức theo ma trận giảm bớt công việc của người lãnh đạo cấp trên
bằng cách giao cho cấp quản lý trung gian quyền ra quyết định trong điều kiện duy trì sự
thống nhất giữa công tác phối hợp và kiểm tra những quyết định về tổ chức kỹ thuật chủ
chốt ở cấp trên. Bảo đảm tính mềm dẻo và linh hoạt để sử dụng các nguồn lực khi thực
hiện một số chương trình trong phạm vi tổ chức. Xóa bỏ những khâu và cơ cấu trung gian
trong việc quản lý các chương trình về mặt nghiệp vụ. Tăng cường trách nhiệm cá nhân
của người lãnh đạo đối với chương trình nói chung cũng như với từng yếu tố của chương
trình. Các nhà quản lý có thể linh hoạt điều động nhân sự giữa các bộ phận, đem lại kiến
thức chuyên sâu về các loại sản phẩm-dự án, thúc đẩy sự hợp tác giữa các bộ phận trong
tổ chức, cho phép tổ chức áp dụng các biện pháp quản lý hiện đại. Mặt khác cơ cấu ma
Trưởng
phòng
điện
Trưởng phòng
thuỷ lực
20. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
trận còn tạo điều kiện cho việc phân bổ một cách có hiệu quả các chuyên gia và tận dụng
được tính hiệu quả nhờ quy mô thông qua việc cung cấp cho tổ chức những người có tài
năng nhất và sử dụng họ nhằm mang lại hiệu quả cao.
Nhược điểm: Khi tổ chức áp dụng mô hình cơ cấu theo ma trận làm cho nhân viên dưới
quyền lâm vào tình trạng bối rối khi phải nhận những mệnh lệnh trái ngược nhau từ hai
cấp quản lý. Mặt khác khi có sự trùng lặp về quyền hạn và trách nhiệm của các nhà quản
lý sẽ tạo ra các xung đột. Hơn nữa đây là một loại hình cơ cấu phức tạp và không bền
vững, nó dễ bị thay đổi trước những tác động của môi trường.
Tóm tắt chương 1: Chương 1 trình bày lý luận chung về cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý
trong doanh nghiệp, trong đó đề cập cụ thể đến các quan điểm về quản lý, quản lý doanh
nghiệp, bộ máy quản lý doanh nghiệp, những nhân tố ảnh hưởng đến bộ máy quản lý doanh
nghiệp, các kiểu cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý và các cấp quản lý. Từ đó làm cơ sở để
hình thành phần thực trạng cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty TNHH Tam Thuận
Phát ở chương2.