Bào chế thuốc tán

1. *THUỐC TÁN

2. *Thuốc tán, còn gọi là thuốc bột, dùng uống trong hay
đắp ngoài. Thuốc tán có ưu điểm dễ bào chế, dễ
uống, hấp thu nhanh, công hiệu lại chóng, tiết kiệm
nhiều dược liệu hơn thuốc thang. Thường dùng trị
bệnh mới cảm hoặc bệnh tương đối cấp tính. Dùng
ngoài, có thể rắc vào chỗ đau để trị cục bộ.
Dược liệu thường dùng là thuốc phiến, sấy nhẹ cho
khô đem tán bột, rây lấy bột mịn, dùng rây số 22-24.
Các dược liệu phải tán riêng, khi hợp lại phải chú ý
trộn thật đều theo phương pháp trộn bột kép, lấy một
màu sắc nổi bật làm cữ. Thuốc tán dùng cho ngoại
khoa phải tán thật mịn, dùng rây nhỏ (số 22) thì tốt
hơn, có khi phải dùng cách thủy trị để khỏi kích thích
và đau nhức.

3. *Thuốc tán không nên bào chế nhiều
vì chóng mất chất và mốc, mọt. Đựng
trong lọ hoặc thùng kín.
Bài thuốc điển hình: khô trĩ tán.
Thành phần:
Bột phèn phi 500g Bột thần
sa 300g
Bột ô mai 200g Bột thạch
tín 40g

4. *Điều chế:
- Phèn phi: lấy 2kg phèn chua cho vào chảo
gang đun nóng cho đến khi chảy và khô hoàn
toàn. Chỉ tắt lửa khi nào chắc chắn miếng
phèn đã khô. Để nguội, cạo bỏ chỗ đen, tán
bột mịn rồi chà lại trên miếng vải phin căng
trên miệng cái bát.
- Ô mai: lấy 2 kg ô mai cho vào chảo gang,
vừa đun vừa đảo, tới khi thấy khói đen nhiều
thì lấy vung đậy lại rồi nhắc xuống, để nguội,
tán bột mịn chà lên vải phin.

5. *Thần sa: tán nhẹ với ít nước trong cối sứ thành bột
mịn, chà lên vải phin (thuốc này dùng ngoài nên
không cần thủy phi).
- Thạch tín: lấy 100g (một trăm) thạch tín cục cho
vào nồi đất đun bằng than củi trong 2 giờ, cử 15 phút
đảo một lần. Để nguội cạo bỏ chỗ bị cháy rồi tán bột
mịn, chà lên vải phin.
Bốn vị trên đây điều chế xong, cân đúng số lượng
trong công thức, trộn đều với nhau, trừ bột ô mai trộn
sau cùng (màu đen, để bảo đảm độ đều), rồi tất cả lại
rây nhiều lần (4 - 5 lần) để cho thật đều.
Đóng lọ kín, dán nhãn thuốc độc bảng A, thuốc bôi
ngoài không được uống, dùng theo chỉ dẫn của
lương y và bác sĩ.