БОЛОВСРОЛЫН ГАЗРЫН МЭРГЭЖИЛТЭН С.МӨНХ-ЭРДЭНЭ

1. БАТЛАВ: БГ-ЫН ДАРГА Н. БААТАР-ОЧИР
10-Р АНГИЙН БИОЛОГИЙН ХИЧЭЭЛИЙН ДААЛГАВАР
1. Аль нь үнэн бэ? /1 оноо/
А.Эс бол амьд биеийн бүтэц, үйл ажиллагаа, үржил хөгжлийн анхдагч нэгж
Б. Эсүүд химийн найрлагаараа эрс ялгаатай
В. Ургамал, амьтны эсийн аль аль нь пласитидтай
Г. Ургамлын эсэд эсийн хуваагдалд чухал үүрэг бүхий центромер байдаг
2. Амьд бие махбодууд эсийн бүтэцтэй байгаа нь тэд .....................................-н
баталгаа юм. /1 оноо/
3. Тэмээ 10-20 хоног огт ус уухгүй байж чаддаг. Түүний учир шалтгааныг
биологийн ухааны үүднээс тайлбарлана уу? /1 оноо/
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
4. Хүснэгтийг гүцээж бичээрэй /1.5 оноо/
Эсийн хэлбэр Төлөөлөгч Онцлог шинж
Прокариот Бөөм нь бүрхүүлгүй
Амьтан, ургамал, мөөг
5. Зөв харгалзуулаарай /1 оноо/
1. Каталаза А. Бодисын солилцооны хорт бодис
болон устөрөгчийн хэт ислийг ус,
хүчилтөрөгч болгон задална
2. Инсулин Б. Цусан дахь глюкозын хэмжээг
зохицуулна
3. Гемоглобин В. Цусан дахь хүчилтөрөгчийг эс
эдэд хүргэх
4. Коллаген Г. Арьс, шөрмөс, ясыг бэхжүүлэхэд
оролцоно
А. 1а, 2б, 3г, 4вБ. 1б, 2а, 3г, 4в В. 1а, 2б, 3в, 4г Г. 1г, 2в, 3б, 4а
6. Хүснэгтийг гүйцээж бичээрэй /1 оноо/
Ургамлын эс Амьтны эс
Эсийн ханатай
Эс дэх шим бодисын хувьд уураг
зонхилно
Пластидтай
Бөөрөнхий, дугариг маягийн хэлбэртэй
Эсийн хуваагдалд чухал үүрэг бүхий
центриольтой
7. Хүний биеийн эс 46 хромосомтой бол сперматозоид хэдэн хромосомтой
байх вэ? /1 оноо/
Бодолт:
8. А ген нийт 2100 нуклеотидээс тогтох бөгөөд түүний 20 %-ийг Аденины
нуклеотид бүрдүүлдэг.
1. А генд агуулагдах Цитозины хэмжээг олно уу? /1 оноо/

2. 2. А генийн дагуу нийлэгжих уураг хичнээс аминхүчлээс тогтох вэ? /1 оноо/
Бодолт:
9. Болд өглөөний цайн дээрээ бяслагтай жигнэмэг, үдийн цайндаа маслотай
талх иджээ. Түүний өглөөний цайнд 10 гр уураг, 25 гр нүүрс ус агуулагдаж
байсан ба харин үдийн цайнд 10 гр өөх тос, 25 гр нүүрс ус агуулагдсан бол
Болд өглөө болон үдийн цайны алин дээр нь илүү кЖ энерги авсан бэ?
Бодолт хийж жишнэ үү. /1 оноо/
Бодолт:
10. Дараах зурагт биологийн ямар үзэгдлийг харуулсан байна вэ? зургийг
тайлбарлаж, үзэгдлийг химийн тэгшитгэлээр илэрхийлнэ үү? /1,5 оноо/
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
Нарны гэрэл
О2
СО2
Ус
11. Нэгэн гэр бүлийн аав нь 2-р бүлгийн цустай, хүүхдүүд нь ОО, АВ, ВО
бүлгийн цустай байна. Ээж ямар бүлгийн цустай байх вэ? /1 оноо /
12. Ургамал нь хүн, амьтны амьсгалах хүчилтөрөгчийг ялгаруулахаас гадна тав
тухтай, амьд орчинг илэрхийлэх бөгөөд хүмүүс ажиллаж, амьдарч буй орчиндоо
тасалгааны урагамал тарьдаг . Хэрвээ унтах үедээ унтлагын өрөөндөө цэцэг
байлгавал юу болох вэ? /1оноо/
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
...................................................................................................................................

3. 13. Сүүлийн жилүүдэд Улаанбаатар хотын агаар мандлын бохирдол аюултай
түвшинд хүрсэн бөгөөд нийслэлчүүд утаатай утаагүй зуухаар тэмцэж байгаа
билээ. Энэхүү шийдэл нь хамгийн сайн шийдэл мөн үү? Яагаад? /1 оноо/
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
14. 10, 12-р даалгавар болон түүнтэй холбоотой мэдлэгээ ашиглан байгаль дахь
хүчилтөрөгчийн эргэлтийн схемийг зохиомжилно уу. /1 оноо/
Нийт 15 оноо
Даалгаварын анализ
Даалгаварын
дугаар
Даалгаварын түвшин
Сэргээн
санах
Ойлгох Хэрэглэх Задлан шинжлэх Үнэлэх Бүтээх
1 1 оноо
2 1 оноо
3 1 оноо
4 1,5 оноо
5 1 оноо
6 1 оноо
7 1 оноо
8 1 оноо
9 1 оноо
10 1,5 оноо
11 1 оноо
12 1 оноо
13 1 оноо
14 1 оноо
Даалгаварын
2 6 2 3 1 1
тоо
Даалгаварын
эзлэх хувь
13% 40% 13% 20% 6% 6%