1. Lớp Sinh 4A
Năm học 2011 - 2012

2. Các sinh vật hiện nay do đâu mà có?
- Trước thế kỉ XVIII, khoa học chưa phát triển, con người đã
giải thích sự tồn tại của muôn loài do thượng đế, chúa trời tạo ra
… Ngày nay khoa học hiện đại đã chứng minh: Các loài sinh vật
hiện nay có chung nguồn gốc và được phát sinh từ giới vô cơ.
Phần sáu: “Tiến hóa” - sẽ giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề
này.
Có hai loại bằng chứng tiến hóa: Bằng chứng trực tiếp (là
các hóa thạch – bài 33) và bằng chứng gián tiếp (bằng chứng
giải phẩu so sánh, phôi sinh học, địa lí sinh vật học, sinh học
phân tử và tế bào) – Hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu.

3. Thông qua báo, đài, phim ảnh em có thể kể một
vài bằng chứng tiến hóa mà em biết?
Bằng chứng tiến
hóa là gì?

4. Có mấy loại
bằng chứng
tiến hóa?
Bằng chứng • Là bằng chứng
trực tiếp hóa thạch
• Bằng chứng giải phẫu
Bằng so sánh, bằng chứng
phôi sinh học, địa lí
chứng gián sinh vật học, sinh học
tiếp phân tử và tế bào học

5. I. Bằng chứng giải phẫu so sánh
5

6. 1. Cơ quan tương đồng
Các em quan sát hình 24.1, trả lời câu lệnh trong
SGK/104.
Xương chi của
các loài động
vật trong hình
tương đồng với
nhau như thế
nào?

7. • Chi tiết các
• Đều có các xương biến
Giống nhau
đổi,
Khác nhau
hình
xương dạng bên
ngoài rất
cánh, cẳng, khác nhau
cổ, bàn, (rất rõ ở
xương bàn,
ngón. xương
ngón).

8. Ví dụ: tay người rất linh
Những biến đổi ở hoạt và chỉ có con người
mới có khả năng như
xương bàn tay
vậy, ngón cái choãi ra
giúp mỗi loài
90o có thể xoay chuyển
thích nghi như
nhiều hướng khác nhau,
thế nào? có thể cầm, nắm, chế tạo
công cụ lao động…

9. Cơ quan
tương
đồng
là gì?

10. Là các cơ quan ở các loài khác nhau nhưng
được bắt nguồn từ cùng một cơ quan ở loài tổ
tiên, mặc dù hiện tại chúng thực hiện các chức
năng khác nhau.
Ví dụ: Chi trước của mèo, vây trước cá voi,
cánh dơi, tay người đều bắt nguồn từ chi trước
của động vật tổ tiên

11. 1. Cơ quan thoái hóa
Cho học sinh quan sát
hình về răng khôn, ruột
thừa, xương cùng.

12. Các em có nhận xét gì về
chức năng của răng khôn,
xương cùng và ruột thừa ở
người?
Thế nào là cơ quan thoái hóa?
Cơ quan thoái hóa là cơ quan
tương đồng nhưng không còn chức
năng hoặc chức năng bị tiêu giảm.

13. Tại sao cơ quan thoái hóa đôi khi có
hại nhưng không bị mất đi?
Vì sinh vật sở hữu vốn gen từ tổ tiên
chung, gen vô hại hoặc là thời gian
không đủ dài để chọn lọc tự nhiên loại
bỏ hết những gen đó ra khỏi quần thể.

14. Amidan ảnh hưởng đến độ rung của
Amidan có
giọng phải có cơ dụng lớn giúp lọc
nói, là tác
quanbụi. Khi cắt amidan thì độ
và cản bớt thoái
hóa không?
rung của giọng nói chủ yếu do thanh
Vì sao?
quản phát ra. Vì vậy amidan không
phải là cơ quan thoái hóa.

15. Đối với 1 số sinh vật việc giữ lại các
cơ quan này có tác dụng như thế nào?
Ví dụ mí mắt thứ 3 ở chim, manh
tràng ở động vât ăn cỏ.

16. 3. Cơ quan tương tự
Thế nào là cơ quan tương tự?
 Những cơ quan thực hiện chức năng như
nhau nhưng không cùng được bát nguồn từ một
nguồn gốc.
Cho VD về cơ quan tương tự?

17. Cánh côn trùng: Cánh dơi
Hình thành từ các đốt ngực động vật Biến dạng của chi trước ở
không xương sống động vật có xương sống
Hàm Dế dũi Chân Chuột chũi

18. Qua nghiên cứu về cơ quan tương
đồng và cơ quan thoái hóa, các em
rút ra nhận xét gì về mối quan hệ
giữa các sinh vật hiện nay?

19. I. Bằng chứng tế bào học và sinh
học phân tử
1. Bằng chứng tế bào học
Tế bào của tất cả các loài sinh
vật hiện nay có những điểm tương
đồng nào?
 Từ đó rút ra kết luận gì?

20. 2. Bằng chứng sinh học phân tử
 Xem bảng 24 SGk/ 106, rút ra nhận xét gì về
sự sai khác trình tự các axit amin trong chuỗi
hemoglobin giữa các loài trong bộ linh trưởng?
Giải thích?

21.  Hãy đưa ra các bằng chứng chứng
minh ty thể và lục lạp được tiến hóa từ
vi khuẩn?
 Khi so sánh các bằng chứng thì bằng
chứng nào đáng tin cậy nhất?

22. Củng cố
Tại sao để xác định mối quan hệ họ
hàng giữa các loài về đặc điểm hình
thái thì người ta lại hay sử dụng các
cơ quan thoái hóa?

23. Dặn dò
Về nhà học bài xem trước bài 25 “Học thuyết Lamac
và học thuyết Đacuyn”.
Trả lời câu hỏi: nguyên nhân tiến hóa (làm chuyển
loài này thành loài mới).
Nội dung chính của học thuyết Đacuyn gồm những ý
tưởng nào?