1. Phân tích bài 25: HỌC THUYẾT LAMAC VÀ HỌC THUYẾT ĐACUYN
 CẤU TRÚC LOGIC
Lamac là nhà sinh học người Pháp (1744 – 1829) đã công bố học thuyết tiến
hóa đầu tiên vào năm 1809. Ông là một trong những người đầu tiên có được
những bằng chứng chứng minh các loài sinh vật có thể biến đổi dưới tác động của
môi trường chứ không phải các loài là bất biến. Ông là người đặt tiền đề cho tiến
hóa.
I. Học thuyết Đacuyn
1. Sơ lược tiểu sử Đacuyn.
Đacuyn sinh năm 1809 tại vương quốc Anh và mất năm 1882. Năm 22 tuổi
ông đã tham gia chuyến hành trình vòng quanh thế giới với mong muốn khám phá
những bí mật của thế giới sống. Những quan sát từ chuyến đi này đã giúp ông rất
nhiều trong việc hình thành nên học thuyết tiến hóa sau này.
2. Những quan sát của Đacuyn
Tất cả các loài sinh vật luôn có xu hướng sinh ra một số lượng con nhiều hơn
rất nhiều so với số con có thể sống sót đến tuổi sinh sản.
Quần thể sinh vật có xu hướng duy trì kích thước không đổi trừ những khi có
biến đổi bất thường về môi trường.
Các cá thể của cùng một bố mẹ mặc dù giống với bố mẹ nhiều hơn so với cá
thể không có họ hàng nhưng chúng vẫn khác biệt nhau về nhiều đặc điểm (
Đacuyn gọi là các biến dị cá thể). Phần nhiều, các biến dị này được di truyền lại
cho các thế hệ sau.
3. Nội dung của học thuyết Đacuyn
- Thế giới sinh vật thống nhất trong đa dạng.
+ Các loài sinh vật có nhiều đặc điểm giống nhau là do chúng được tiến hoá từ
một tổ tiên chung.
+ Sinh vật đa dạng là do có được những đặc điểm thích nghi với các môi
trường sống khác nhau.
- Cơ chế tiến hoá dẫn đến hình thành loài là do CLTN.

2. + CLTN là qúa trình đào thải các sinh vật có các biến bị không thích nghi và
giữ lại các biến dị di truyền giúp sinh vật thích nghi.
+ Kết qủa cuả CLTN là hình thành nên các quần thể , loài có đặc điểm thích
nghi với môi trường.
- Chọn lọc nhân tạo giữ lại những cá thể có biến dị phù hợp với nhu cầu của
con người và loại bỏ những cá thể có biến dị không mong muốn đồng thời có thể
chủ động tạo ra các sinh vật có các biến dị mong muốn.
4. Ý nghĩa học thuyết tiến hóa của Đacuyn
Nêu lên được nguồn gốc của các loài.
Giải thích được sự thích nghi của sinh vật và sự đa dạng của sinh giới.
Các quá trình chọn lọc luôn tác động lên sinh vật làm phân hóa khả năng sống
sót và khả năng sinh sản của chúng qua đó tác động lên quần thể.
5. Ưu điểm và hạn chế của học thuyết Đacuyn
a. Ưu điểm
- Phát hiện ra 2 đặc tính cơ bản của sinh vật là di truyền và biến dị làm cơ sở
cho tiến hoá.
- Giải thích thành công sự hình thành các đặc điểm thích nghi của sinh vật.
- Xây dựng được luận điểm về nguồn gốc các loài, chứng minh được toàn bộ
sinh giới ngày nay là kết qủa tiến hoà từ một gốc chung.
b. Hạn chế
- Chưa hiểu rõ về nguyên nhân phát sinh biến dị và cơ chế di truyền biến dị.
 TRỌNG TÂM BÀI
Vì bài này dạy học sinh phương pháp nghiên cứu của một nhà khoa học nên con
đường tìm ra học thuyết tiến hóa của Đacuyn là phần trọng tâm mà chúng ta cần
nhấn mạnh.
 PHƢƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Kể chuyện
Trực quan – SGK – hỏi đáp
Mở đầu: trước đây các nhà khoa học đã đặt ra rất nhiều vấn đề về tiến hóa không
chỉ của xã hội loài người mà của tất cả các sinh vật đang tồn tại hiện nay trên trái đất

3. và có rất nhiều nhà khoa học đã đi vào hướng nghiên cứu này. Và người làm tiền đề
nổi tiếng giống như khi nhắc đến di truyền học là nhắc đến Mendel đó chính là
Đacuyn. Trong bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về Đacuyn và học thuyết
tiến hóa của ông.
Trước tiên ta tìm hiểu đôi nét về Lamac, người đặt tiền đề cho tiến hóa.
Giới thiệu cho HS đôi nét về Lamac
I. Học thuyết Đacuyn
1. Sơ lược tiểu sử Đacuyn
(?) Thông qua báo, đài, sách các em có biết một nhà khoa học lỗi lạc tên là
Đacuyn không?
(?) Ông ta nghiên cứu lĩnh vực nào là nổi bật?
(?) Nêu tên một tác phẩm nào đó của Đacuyn.
 Kể về chuyến đi của Đacuyn vòng quanh thế giới đặc biệt là quần đảo
Galapagos.
Đacuyn (1809 – 1882)
Được sự khuyến khích mạnh mẽ của ông nội, vốn là một nhà khoa học tự nhiên,
Đacuyn từ bỏ y học và thần học (bất chấp sự giận dữ của cha ông vốn là một bác sĩ),
ông mãi mê nghiên cứu thế giới sinh học.
Năm 1931, khi vừa mãn khóa Trường Đại Học Cambridge, một sự kiện quan
trọng đã làm Đacuyn sau này trở thành nhà khoa học vĩ đại. Đacuyn được giới thiệu
chuyến tham quan vòng quanh thế giới trên tàu Beagle do Bộ Hàng Hải Anh tổ chức
với nhiệm vụ nghiên cứu tỉ mỉ bờ biển phía Đông và phía tây của Nam Mĩ, châu Đại
Dương và một số hòn đảo ở Thái Bình Dương, xây dựng bản đồ hàng hải, góp phần
đo chu vi Trái Đất. Tàu Bigơn đã hoàn thành cuộc hành trình trong 5 năm (27-12-
1831 đến 2-9-1836).
Trong thời gian tàu đỗ lại, Đacuyn đã đi sâu vào đất liền, tiến hành các khảo sát
địa chất và sinh vật, khai quật các hóa thạch, thu thập các mẫu khoáng và động vật,
thực vật tiêu biểu…
Trở về nước Anh vào năm 1836, Đacuyn đã nghiên cứu các ghi chép và mẫu vật

4. được thu thập trong cuộc hành trình và hình thành quan niệm về sự tiến hóa từ từ
của sinh vật.
Đacuyn ghi các ý tưởng của mình trong 240 trang giấy vào năm 1844. Chúng trở
thành đề tài bàn tán sôi nổi trong các giới học thức. Sao lại có thể như vậy được?
Con người không có xuất xứ thần thánh mà tiến hóa từ loài khỉ ư?
Năm 1859 ông xuất bản quyển "Nguồn gốc các loài", quyển sách này vẫn có giá
trị to lớn đến ngày hôm nay.
Với cống hiến to lớn cho sinh vật học, Đacuyn được mời làm thành viên của
nhiều viện khoa học, được bầu làm viện sĩ của nhiều viện Hàn lâm trên Thế giới.
2. Những quan sát của Đacuyn
(?) Thông qua chuyến đi Đacuyn đã quan sát được những gì?
Tất cả các loài sinh vật luôn có xu hướng sinh ra một số lượng con nhiều hơn rất
nhiều so với số con có thể sống sót đến tuổi sinh sản.
Quần thể sinh vật có xu hướng duy trì kích thước không đổi trừ những khi có
biến đổi bất thường về môi trường.
Các cá thể của cùng một bố mẹ mặc dù giống với bố mẹ nhiều hơn so với cá thể
không có họ hàng nhưng chúng vẫn khác biệt nhau về nhiều đặc điểm ( Đacuyn gọi
là các biến dị cá thể). Phần nhiều, các biến dị này được di truyền lại cho các thế hệ
sau.
(?) Những điều này có đúng với hiện nay hay không?
(?) Trong một gia đình con cái sinh ra có hoàn toàn giống với bố mẹ không?
(?) Đacuyn hiểu về các biến dị của sinh vật như thế nào?
 Đưa ra khái niệm biến dị cá thể.
(?) Biến dị này theo quan niệm di truyền học hiện đại gọi là biến dị gì?
3. Nội dung học thuyết tiến hóa của Đacuyn
(?) Bằng những quan sát của mình Đacuyn đã đưa ra những kết luận như thế nào?
 Đó là giả thuyết khoa học của Đacuyn
Nghiên cứu SGK cho biết:

5. (?) Chọn lọc tự nhiên là gì?
(?) Quá trình CLTN diễn ra như thế nào? Kết quả của nó?
Hãy cho 1 ví dụ về chọn lọc tự nhiên.
Để chứng minh cho giả thuyết của mình Đacuyn đã dựa trên quá trình chọn lọc
giống vật nuôi, cây trồng của con người, từ đó khẳng định tính đúng đắn của giả
thuyết chọn lọc tự nhiên mà ông đưa ra
(?) Quan sát hình 25.1: Vật nuôi, cây trồng có chịu tác động của chọn lọc không?
Kết quả của quá trình chọn lọc này như thế nào?
(?) Cho biết thế nào là chọn lọc nhân tạo?
Cho VD.
(?) Nội dung của học thuyết tiến hóa Đacuyn?
(?) Quan sát hình 25.2 và cho biết hình này phản ánh nội dung gì?
(?) Đacuyn đã giải thích nguồn gốc và quan hệ các loài trên trái đất như thế nào?
(?) Tại sao từ 1 nguồn gốc chung ban đầu lại hình thành nên thế giới sống đa
dạng và phong phú như ngày nay ?

6. 4. Ý nghĩa học thuyết tiến hóa của Đacuyn
(?) Nghiên cứu SGK và cho biết thuyết tiến hóa của Đacuyn mang lại những ý
nghĩa gì?
5. Ưu điểm và hạn chế của học thuyết Đacuyn
(?) Từ hiểu biết của mình em hãy nêu những ưu điểm và hạn chế trong Học
thuyết Đacuyn ?
 PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU CÓ TRONG BÀI
Phân tích và phƣơng pháp sử dụng
Bảng, hình
bảng, hình
Hình 25.1 SGK trang 110 thể hiện các
kiến thức:
Nội dung của chọn lọc nhân tạo.
Bằng chứng về sự tiến hóa.
Đưa ra ví dụ về chọn lọc nhân tạo trên
cây mù tạc hoang dại: từ 1 loài là mù tạc
hoang dại, nhờ có chọn lọc nhân tạo,con
người đã tạo ra nhiều loài cây trồng khác
nhau như: su hào, súp lơ, súp lơ xanh, cải
bruxen, cải xoắn, bắp cải.
Giới thiệu cho học sinh một loại cải
mới là cải bruxen.
 Cách sử dụng: Hỏi HS:
Quan sát hình 25.1: Vật nuôi, cây trồng
có chịu tác động của chọn lọc không?
Kết quả của quá trình chọn lọc này như
thế nào?
Cho biết thế nào là chọn lọc nhân tạo?
Cho VD.

7. Có em nào biết cải bruxen?
Hình 25.2: sơ đồ tiến hóa phân
nhánh theo thuyết ĐacuynSGK trang 111
thể hiện các kiến thức:
Các loài trên trái đất đều được tiến hóa
từ một tổ tiên chung, giống như các cành
trên một cây đều bắt nguồn từ một gốc.
Có những loài có quá trình phát triển
dài, không thay đổi. Có những loài chỉ
sống trong một khoảng thời gian ngắn sau
đó tuyệt chủng.
Số loài tuyệt chủng lớn hơn số loài hiện
nay còn tồn tại rất nhiều chứng tỏ chọn lọc
tự nhiên đã đào thải rất nhiều loài.
 Cách sử dụng hình 25.2: hỏi HS
Quan sát hình 25.2 và cho biết hình này
phản ánh nội dung gì?
Tại sao từ 1 nguồn gốc chung ban đầu
lại hình thành nên thế giới sống đa dạng và
phong phú như ngày nay ?
 KỸ NĂNG RÈN ĐƢỢC CHO HỌC SINH
Kỹ năng quan sát phân tích hình ảnh
Kỹ năng làm việc của một nhà khoa học
Kỹ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt
 CÁC KHÁI NIỆM CÓ TRONG BÀI
Biến dị cá thể:theo Đacuyn biến dị còn gọi là biến dị cá thể. Đó là những đặc
điểm sai khác giữa cá thể cùng loài, được phát sinh trong quá trình sinh sản.

8. Chọn lọc tự nhiên:là quá trình giữ lại những cá thể thích nghi hơn với môi trường
sống và đào thải những cá thể kém thích nghi
Chọn lọc nhân tạo: là quá trình giữ lại những cá thể có biến dị phù hợp với nhu
cầu của con người và loại bỏ những cá thể có biến dị không mong muốn đồng thời
có thể chủ động tạo ra các sinh vật có các biến dị mong muốn.
 XÂY DỰNG BÀI TẬP GIÁO VIÊN
Cho từng nhóm học sinh sưu tầm tư liệu
Nhóm 1: thu thập các hình ảnh về chuyến đi nghiên cứu vòng quanh thế giới
của Đacuyn trên tàu Beagle(bản đồ hành trình, các loài sinh vật như rùa ,chim sẻ
trên quần đảo Galapagos…)
Nhóm 2: các hình ảnh về chọn lọc nhân tạo
Nhóm 3: khái quát việc hình thành học thuyết của Đacuyn bằng sơ đồ
Nhóm 4: khái quát sự khác biệt giữa học thuyết Đacuyn và học thuyết Lamac
Tìm phim về quần đảo Galapagos cho học sinh xem.