SlideShare a Scribd company logo
Ponemiko
Ponemiko
-ito ay estruktura at kabuuan ng mga tunog
-ito rin ang wastong pagsama-sama ng
mga indibidwal na tunog o segment sa
pagbuo ng mga salita upang mas
maintindihan at lubos na maunawaan ang
mga kahulugan ng mga salita
-ito ay paraan upang malaman
kung paano nauunawaan ng
nakikinig ang wastong wikang
sinasabi ng nagsasalita
Hinto o Antala
-bahagya o pangmatagalang
paghinto sa pangungusap at
sinisimbulo ng kuwit (,) o
tuldok (.)
Tono at intonasyon
-nagbabago ang
kahulugan sa
pamamagitan ng pag-
iiba ng tono
Diin (stress)
-binabago ang kahulugan
sa pamamagitan ng tono
ngunit isang pantig lang
ang binabago
Mga Suprasegmental
-tono at intonasyon
-diin o antala
-haba
Haba
Ang pagbibigkas ng ilang
katinig o patinig nang mas
mahaba ang kahulugan
Notasyong
Ponemiko ● Notasyong ponemiko ang simbolo sa pagsulat na
kakikitaan ng paraan ng pagbigkas.
● Muling inuulit rito na walang salitang nagsisimula o
nagtatapos sa a, e, i, o, u, kaya kung hindi sa katinig
nagsisimula ang salita nagsisimula ito sa /?/ at kung
hindi naman nagtatapos sa katinig nagtatapos ito sa /?/
o /h/ batay sa paraan ng pagbigkas. Nangangahulugan
ng paghahaba ng patinig ang /:/
tubo (pipe) - /tu:boh/
tubo (sugarcane)- /tuboh/
tubo-(interest)-/tu:bo?/
Halimbawa:
buhay (life) - /bu:hay/
buhay(alive) - /buhay/
aso (dog) - /?a:soh/
aso (smoke) - /?asoh/ baga (ember) - /ba:gah/
baga (lungs) - /ba:ga?/
pako (nail) - /pa:ko?/
pako (fern) - /pako?/
paso (pot) - /paso?/
paso (overdue) - /pasoh/
paso (burned)-/pa:so?/
gabi (yam) - /ga:bih/
gabi (night) - /gabih/
pako (nail) - /pa:ko?/
pako (fern) - /pako?/
Sa loob ng salitang magkasunod
ang patinig ay nagkakaroon ng /?/
sa pagitan ng mga ito. Halimbawa:
Kaibigan (friend) /ka?ibi:gan/
kaibigan(sweetheart) /ka?ibigan/
Kalayaan (freedom) /kalaya?an/
Pagtitiis (suffering) /pagtiti?is/

More Related Content

What's hot

Ang Pagtuturo ng Pakikinig
Ang Pagtuturo ng PakikinigAng Pagtuturo ng Pakikinig
Ang Pagtuturo ng Pakikinig
Micah January
 
Sintaks
SintaksSintaks
Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)
NeilStephen19
 
PALAGITLINGAN
PALAGITLINGAN PALAGITLINGAN
Banghay aralin sa filipino 10 rose
Banghay aralin sa filipino 10   roseBanghay aralin sa filipino 10   rose
Banghay aralin sa filipino 10 rose
RoseGarciaAlcomendra
 
Mga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wika
Mga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wikaMga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wika
Mga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wika
MaJanellaTalucod
 
Mga simulain sa pagtuturo ng pagsasalita
Mga simulain sa pagtuturo ng pagsasalitaMga simulain sa pagtuturo ng pagsasalita
Mga simulain sa pagtuturo ng pagsasalita
Louryne Perez
 
Pagsasalita
PagsasalitaPagsasalita
Pagsasalita
Jok Trinidad
 
Tuldik
Tuldik Tuldik
Tuldik
Sir Bambi
 
ANG PONOLOHIYANG FILIPINO
ANG PONOLOHIYANG FILIPINOANG PONOLOHIYANG FILIPINO
ANG PONOLOHIYANG FILIPINO
DONNA G. DELGADO-OLIVERIO, MATF, LPT
 
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang FilipinoMga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang Filipinoeijrem
 
Mga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraan
Mga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraanMga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraan
Mga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraan
Kareen Mae Adorable
 
Mga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyon
Mga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyonMga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyon
Mga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyon
Nylamej Yamapi
 
Filipino 9 Konotasyon at Denotasyon
Filipino 9 Konotasyon at DenotasyonFilipino 9 Konotasyon at Denotasyon
Filipino 9 Konotasyon at Denotasyon
Juan Miguel Palero
 
Paggamit ng Pahiwatig sa Akda
Paggamit ng Pahiwatig sa AkdaPaggamit ng Pahiwatig sa Akda
Paggamit ng Pahiwatig sa Akda
Arlyn Duque
 
Mga istratehiya safilipino
Mga istratehiya safilipinoMga istratehiya safilipino
Mga istratehiya safilipino
Albertine De Juan Jr.
 
ANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL
ANG PONEMANG SUPRASEGMENTALANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL
ANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL
DONNA G. DELGADO-OLIVERIO, MATF, LPT
 
PUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptx
PUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptxPUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptx
PUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptx
BenaventeJakeN
 

What's hot (20)

Pares minimal
Pares minimalPares minimal
Pares minimal
 
Ang Pagtuturo ng Pakikinig
Ang Pagtuturo ng PakikinigAng Pagtuturo ng Pakikinig
Ang Pagtuturo ng Pakikinig
 
Sintaks
SintaksSintaks
Sintaks
 
Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)Ponolohiya (FIL 101)
Ponolohiya (FIL 101)
 
PALAGITLINGAN
PALAGITLINGAN PALAGITLINGAN
PALAGITLINGAN
 
Banghay aralin sa filipino 10 rose
Banghay aralin sa filipino 10   roseBanghay aralin sa filipino 10   rose
Banghay aralin sa filipino 10 rose
 
Mga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wika
Mga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wikaMga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wika
Mga estratehiya ginagamit sa pagtuturo ng wika
 
Ponolohiya
PonolohiyaPonolohiya
Ponolohiya
 
Mga simulain sa pagtuturo ng pagsasalita
Mga simulain sa pagtuturo ng pagsasalitaMga simulain sa pagtuturo ng pagsasalita
Mga simulain sa pagtuturo ng pagsasalita
 
Pagsasalita
PagsasalitaPagsasalita
Pagsasalita
 
Tuldik
Tuldik Tuldik
Tuldik
 
ANG PONOLOHIYANG FILIPINO
ANG PONOLOHIYANG FILIPINOANG PONOLOHIYANG FILIPINO
ANG PONOLOHIYANG FILIPINO
 
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang FilipinoMga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
 
Mga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraan
Mga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraanMga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraan
Mga uri ng pagsusulit ayon sa pamamaraan
 
Mga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyon
Mga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyonMga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyon
Mga dulog at istratehiya sa paglinang ng komprehensyon
 
Filipino 9 Konotasyon at Denotasyon
Filipino 9 Konotasyon at DenotasyonFilipino 9 Konotasyon at Denotasyon
Filipino 9 Konotasyon at Denotasyon
 
Paggamit ng Pahiwatig sa Akda
Paggamit ng Pahiwatig sa AkdaPaggamit ng Pahiwatig sa Akda
Paggamit ng Pahiwatig sa Akda
 
Mga istratehiya safilipino
Mga istratehiya safilipinoMga istratehiya safilipino
Mga istratehiya safilipino
 
ANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL
ANG PONEMANG SUPRASEGMENTALANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL
ANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL
 
PUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptx
PUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptxPUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptx
PUNTO AT PARAAN NG ARTIKULASYON.pptx
 

Similar to Aralin 1-Ponemiko.pptx

Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino
Kakayahang  Lingguwistika ng mga PilipinoKakayahang  Lingguwistika ng mga Pilipino
Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino
RiceaRaymaro
 
Filipino_301 P O N E M A magandang araw
Filipino_301 P O N E M A  magandang arawFilipino_301 P O N E M A  magandang araw
Filipino_301 P O N E M A magandang araw
KarenPieza1
 
PONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptxPONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptx
JessireeFloresPantil
 
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptxG9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
RenanteNuas1
 
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint PresentationPonemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Jenita Guinoo
 
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdfponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
melliahnicolebeboso2
 
GramatikaPonemaPonolohiya.pptx
GramatikaPonemaPonolohiya.pptxGramatikaPonemaPonolohiya.pptx
GramatikaPonemaPonolohiya.pptx
claycelcervantes1
 
MGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptx
MGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptxMGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptx
MGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptx
EleoizaMercado1
 
Ponemang Suprasegmental.pptx
Ponemang Suprasegmental.pptxPonemang Suprasegmental.pptx
Ponemang Suprasegmental.pptx
LourenJoyGavadan2
 
Ponemang Supras-WPS Office (1).pptx
Ponemang Supras-WPS Office (1).pptxPonemang Supras-WPS Office (1).pptx
Ponemang Supras-WPS Office (1).pptx
JeanPaulynMusni1
 
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdfARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
LexterDelaCruzPapaur
 
Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01Noemi Morales
 
Mga ponemang suprasegmental
Mga ponemang suprasegmentalMga ponemang suprasegmental
Mga ponemang suprasegmental
shekainalea
 
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptxguape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
IsabelGuape1
 
429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx
429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx
429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx
MarwinArguilles
 
PONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptxPONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptx
LesterValdezPascua
 
Ponemang suprasegmental
Ponemang suprasegmentalPonemang suprasegmental
Ponemang suprasegmental
Abbie Laudato
 

Similar to Aralin 1-Ponemiko.pptx (20)

Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino
Kakayahang  Lingguwistika ng mga PilipinoKakayahang  Lingguwistika ng mga Pilipino
Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino
 
Filipino_301 P O N E M A magandang araw
Filipino_301 P O N E M A  magandang arawFilipino_301 P O N E M A  magandang araw
Filipino_301 P O N E M A magandang araw
 
PONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptxPONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptx
 
Ponema
PonemaPonema
Ponema
 
Ponema
PonemaPonema
Ponema
 
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptxG9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
G9-ponemang-suprasegmental-gr9-powerpoint-presentation.pptx
 
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint PresentationPonemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
Ponemang Suprasegmental, Gr.9-Powerpoint Presentation
 
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdfponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
ponemangsuprasegmentalpowerpoint-150909120649-lva1-app6891.pdf
 
GramatikaPonemaPonolohiya.pptx
GramatikaPonemaPonolohiya.pptxGramatikaPonemaPonolohiya.pptx
GramatikaPonemaPonolohiya.pptx
 
MGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptx
MGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptxMGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptx
MGA URI NG TULDIK AT TRANSKRIPSYON.pptx
 
Ponemang Suprasegmental.pptx
Ponemang Suprasegmental.pptxPonemang Suprasegmental.pptx
Ponemang Suprasegmental.pptx
 
Ponemang Supras-WPS Office (1).pptx
Ponemang Supras-WPS Office (1).pptxPonemang Supras-WPS Office (1).pptx
Ponemang Supras-WPS Office (1).pptx
 
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdfARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
ARALIN-4-PONOLOHIYA.pdf
 
Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01Ponema 110207003034-phpapp01
Ponema 110207003034-phpapp01
 
Mga ponemang suprasegmental
Mga ponemang suprasegmentalMga ponemang suprasegmental
Mga ponemang suprasegmental
 
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptxguape_ponemangsuprasegmental.pptx
guape_ponemangsuprasegmental.pptx
 
429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx
429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx
429711127-Ponemang-Suprasegmental-pptx.pptx
 
PONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptxPONOLOHIYA.pptx
PONOLOHIYA.pptx
 
PONEMIKO.pptx
PONEMIKO.pptxPONEMIKO.pptx
PONEMIKO.pptx
 
Ponemang suprasegmental
Ponemang suprasegmentalPonemang suprasegmental
Ponemang suprasegmental
 

Aralin 1-Ponemiko.pptx

  • 2. Ponemiko -ito ay estruktura at kabuuan ng mga tunog -ito rin ang wastong pagsama-sama ng mga indibidwal na tunog o segment sa pagbuo ng mga salita upang mas maintindihan at lubos na maunawaan ang mga kahulugan ng mga salita -ito ay paraan upang malaman kung paano nauunawaan ng nakikinig ang wastong wikang sinasabi ng nagsasalita
  • 3. Hinto o Antala -bahagya o pangmatagalang paghinto sa pangungusap at sinisimbulo ng kuwit (,) o tuldok (.) Tono at intonasyon -nagbabago ang kahulugan sa pamamagitan ng pag- iiba ng tono Diin (stress) -binabago ang kahulugan sa pamamagitan ng tono ngunit isang pantig lang ang binabago Mga Suprasegmental -tono at intonasyon -diin o antala -haba Haba Ang pagbibigkas ng ilang katinig o patinig nang mas mahaba ang kahulugan
  • 4. Notasyong Ponemiko ● Notasyong ponemiko ang simbolo sa pagsulat na kakikitaan ng paraan ng pagbigkas. ● Muling inuulit rito na walang salitang nagsisimula o nagtatapos sa a, e, i, o, u, kaya kung hindi sa katinig nagsisimula ang salita nagsisimula ito sa /?/ at kung hindi naman nagtatapos sa katinig nagtatapos ito sa /?/ o /h/ batay sa paraan ng pagbigkas. Nangangahulugan ng paghahaba ng patinig ang /:/
  • 5. tubo (pipe) - /tu:boh/ tubo (sugarcane)- /tuboh/ tubo-(interest)-/tu:bo?/ Halimbawa: buhay (life) - /bu:hay/ buhay(alive) - /buhay/ aso (dog) - /?a:soh/ aso (smoke) - /?asoh/ baga (ember) - /ba:gah/ baga (lungs) - /ba:ga?/
  • 6. pako (nail) - /pa:ko?/ pako (fern) - /pako?/ paso (pot) - /paso?/ paso (overdue) - /pasoh/ paso (burned)-/pa:so?/ gabi (yam) - /ga:bih/ gabi (night) - /gabih/ pako (nail) - /pa:ko?/ pako (fern) - /pako?/
  • 7. Sa loob ng salitang magkasunod ang patinig ay nagkakaroon ng /?/ sa pagitan ng mga ito. Halimbawa: Kaibigan (friend) /ka?ibi:gan/ kaibigan(sweetheart) /ka?ibigan/ Kalayaan (freedom) /kalaya?an/ Pagtitiis (suffering) /pagtiti?is/