This document discusses writing and its various dimensions and types from a pedagogical perspective. It defines writing as a system of interpersonal communication that uses symbols written on a surface. It identifies three dimensions of writing: the artistic and aesthetic appeal found in creative writings, the expressive purpose of using language to relay information, and the functional purpose as the most common dimension related to the appeal of writing. The document also discusses the nature, purposes, and types of writing which include personal, transactional, and creative writings. It encourages reflecting on how writing is used as a process and medium of expression.

1. ANG SINABI NG ISANG TAO AY MABILIS NA NAWAWALA, KAYA
HINDI GAANONG NABIBIGYANG-PANSIN ANG GRAMATIKA SAPAGKAT
WALANG TALA O DOKUMENTONG MAGPAPATUNAY SA KANIYANG
SINABI. SUBALIT, KAPAG ANG TAO AY NAGSUSULAT , ISANG
PAMPUBLIKONG DATOS ANG NILILIKHA NA NAGPAPATUNAY NG ATING
KAALAMAN, OPINYON, AT KAHUSAYAN SA PAGGAMIT NG WIKA.
KAILANGANG GAWIN NANG TIYAK, MAY PUWERSA, AT MAY KATAPATAN
ANG PAGSUSULAT.
SA PUNTONG PEDAGOHIKAL, ANG MGA PAHAYAG ( STATEMENT )
AY ANG PAGGAMIT NG WIKA BILANG INSTRUMENTO SA MABISANG
PAGLALAHAD NG NAIISIP O NADARAMA, SALOOBIN, AT REAKSIYON SA
ISANG NATURAL NA PARAAN ( KAKAYAHANG KOMUNIKATIBO ). ANG
WIKA AY ISA LAMANG SA MARAMING MIDYUM NG KOMUNIKASYON SA
PAGPAPAHAYAGSA DAIGDIG NG SINING, MARAMING KAPARAANANG
GINAGAMIT SA PAGPAPAHAYAG NG MARAMING KARANASAN.
HALIMBAWA, MUSIK, PAGPINTA, PAGLILOK, SAYAW, DULA, AT IBA PA.
PINAKAGAMITIN ANG PARANG PASULAT.

2. MGA DIMENSIYON NG PAGSULAT
KUNG SUSURIIN ANG PAGPAPAHAYAG SA WIKANG
FILIPINO BILANG ISANG ANYO NG SINING, MARAPAT LAMANG
NA BIGYANG-PANSIN NATIN ANG TATLONG DIMENSYON NG
PAGSULAT.
-- ANG MASINING AT ESTETIKONG HIKAYAT ( ARTISTIC AND
AESTHETIC APPEAL ) NG MGA MALIKHAING SULATIN NA
PINAKATAMPOK SA BAHAGDAN KUNG SAAN TINUTUKLAS AT
MINAMALAS NATIN ANG “ HIWAGA” SA GAMIT NG WIKA.
EXPRESSIVE PURPOSE AYON KAY (SAMUEL, 1998)–
KASUNOD NG BAHAGDANG ITO AY ANG PAGGAMIT NG
WIKA KUNG NAIS NATING MAGBIGAY NG ULAT KATULAD NG
URI NG WIKANG GINAGAMIT SA MGA PAHAYAGAN.

3. Functional Purpose
-- ANG PINAKAGAMITING DIMENSIYON HINGGIL
SA HIKAYAT NG PAGSULAT. KABILANG SA DIMENSIYONG ITO
ANG PAGSULAT NG LIHAM SA PATNUGOT NG ISANG
PAHAYAGAN. ANG MGA KUMBENSIYONG GINAGAMIT SA
GANITONG URI NG PAGSULAT AY MGA PANIMULANG
GAWAING MAGAGAMIT NG GURO SA PAGLINANG NG MGA
KASANAYAN HINGGIL SA PAGLALAHAD NG MGA DETALYE,
PAKIUSAP, PAGSUSUMAMO, AT IBA PA. LAGING ISAISIP NA
PALAGAY ANG SINUMANG TAO KUNG ALAM NIYANG
TINATANGGAP NG BALANA ANG WIKANG KANIYANG
GINAGAMIT.

4. MGA KATUTURAN NG PAGSULAT
--- ISANG PANSARILING PAGTUKLAS NG KAKAYAHAN
--- PAMAMARAAN SA INTELLECTUAL INQUIRY
--- PARAAN NG PAGHUHUNOS NG NARARAMDAMANG
SALOOBIN O DAMDAMIN AT NAGPAPAALAB NG PUSO’T ISIP
--- MALIKHAING GAWAIN NA PINAGHUHUSAY SA PAPEL
--- PARAAN NG PAKIKIPAGKOMUNIKASYON SA KAPWA
--- ISANG PROSESO NG PAGBIBIGAY IMPORTANSIYA SA MGA
BAGAY NA PARA SA IBA AY WALANG KABULUHAN
--- ISANG PROSESO NG PAGTUKLAS ( DISCOVERY PROCESS )
KUNG SAAN ANG ISANG MALAYANG HAKBANG TUNGO SA
KATAPUSAN ( GENERATING ), PAG-AAYOS ( ARRANGING ),
PAGPAPAUNLAD ( DEVELOPMENT ), PAGHUHUGIS ( SHAPING
), PAGBABASA MULI ( RE-READING ), PAG-EEDIT ( EDITING ),
AT PAGREREBISIA ( REVISING ).

5. ANG PAGSULAT AY…
• ISANG SISTEMA PARA SA ISANG KOMUNIKASYONG
INTERPERSONAL NGA GUMAGAMIT NG SIMBOLO AT
ISINUSULAT/INUUKIT SA ISANG MAKINIS NA BAGAY TULAD
NG PAPEL, TELA, O DI KAYA’Y ISANG MALAPAD AT
MAKAPAL NA TIPAK NA BATO.
• ISANG PAGPAPATULOY ( CONTINUUM ) NG MGA GAWAIN
SA PAGITAN NG MEKANIKAL O PORMAL NA ASPEKTO NG
PAGSULAT SA ISANG BANDA AT NG HIGIT NA KOMPLEKS
NA GAWAIN NG PAGLIKHA SA KABILANG DULO.
• ISANG GAWAING NAG-UUGAT MULA SA PAGTATAMO NG
KASANAYAN ( SKILL-GETTING ) HANGGANG SA ANG MGA
KASANAYANG ITO AY AKTUWAL NA MAGAGAMIT ( SKILL-
USING ). (RIVERS, 1975 )

6. MGA URI NG SULATIN
--- PERSONAL NA SULATIN- IMPORMAL, WALANG TIYAK NA BALABGKAS,
AT PANSARILI. ITO AY PINAKAGAMITING URI NG SULATIN NG MGA BATA
DAHIL NAGAGAWA NILANG IUGNAY ANG ANUMANG PANINIWALA,
DAMDAMIN, PAG-IISIP, O DI KAYA’Y TUNGKULING TAGLAY NILA SA
KANILANG SARILI.
--- TRANSAKSIYONAL NA SULATIN-PORMAL- MAAYOS ANG
PAGKAKABUO, AT BINIBIGYANG-POKUS ANG IMPORMASYON O
MENSAHENG NAIS IHATID DAHIL KOMUNIKASYON ANG PANGUNAHING
LAYUNIN NG GANITONG SULATIN.
---MALIKHAING SULATIN- MASINING NA PAGLALAHAD NG NAIISIP O
NADARAMA AT KARANIWANG NININIGYANG-PANSIN ANG WIKANG
GINAGAMIT SA SULATIN. ITO’Y GINAGAWA NG ILANG TAO BILANG
MIDYUM SA PAGLALAHAD NG KANILANG SARILING PANANAW SA MGA
BAGAY SA PALIGID O DI KAYA’Y ISANG LIBINGAN.

7. PERSONAL NA
SULATIN
TRANSAKSIYO
NAL NA
SULATIN
MALIKHAIN
SULATIN
SHOPPING (
GROCERY LIST )
TALA
TALAARAWAN
DYORNAL
DIYALOGO
LIHAM
MENSAHE
LIHAM-
PANGANGALAK
AL
PANUTO
MEMO
PLANO
PROPOSAL
PATAKARAN/
TULA
MAIKLING
KUWENTO
AWIT
ANEKDOTA
BIRO
BUGTONG
LATHALAIN

8. GABAY NA TALAKAYAN
1. IPALIWANAG KUNG BAKIT MASASABING ANG PAGSULAT AY
ISA RING SISTEMA O PROSESO.
2. PAANO MO GINAGAMIT ANG KAKAYAHAN MO SA PAGSULAT?
3. MATAPOS MONG MABATID ANG IBA’T IBANG PAKAHULUGAN
SA PAGSULAT, MAKABUBUO KA BA NG IYONG PANSARILING
KATUTURAN PARA DITO? SUBUKIN MO
LIKHAIN MO NA!
PAGBASA NG TEKSTONG ANG PAG-IBIG NI EMELIO JACINTO
TUKUYIN KUNG ANONG URI ITO NG SULATIN. PAGKATAPOS,
GUMAWA NG PANSARILING REPLEKSIYON AT PAGSUSURI SA
DIWANG NAIS IPARATING NITO.

9. ANG PAG-IBIG
NI EMILIO JACINTO