Ang Rebolusyon (Propaganda at Katipunan)

Magandang Resulta ng Propaganda
1. Naalis ang monopolyo sa tabako. (1882)
2. Naalis ang ‘tributo’ at pinalitan ng ‘cedula tax’. (1884)
3. Ang noong 40 araw na ‘polo y servicios’ ay nabawasan at naging 15
araw na lamang.

Masamang Resulta ng Propaganda
1. Inaresto ang mga miyembro ng Propaganda.
2. Maraming Pilipino ang nakulong dahil sa pag-aakusang sila’y
miyembro ng Propaganda.

3. Hindi nakumbinsi ng Propaganda ang
pamahalaan ng Espanya na magkaroon ng
mga malawakang reporma sa Pilipinas.
a. Ang Espanya ay mayroon ding mga suliraning pambansa kaya’t walang panahong
tumalakay sa suliranin ng kolonyang napakalayo sa Espanya.
b. Ang mga prayle ay may mga galamay sa Espanya na silang humahadlang na mapagtibay
ang Cortes ng mga batas na nagpapasok ng mga pagbabago sa Pilipinas.
c. Ang kakulangan sa salapi ng mga repormista na umaasa lamang sa mga ambag ng mga
makabayang Pilipinong nasa Pilipinas.
d. Ang mga repormista, bagaman may iisang layunin, ay hindi nagkakaisa bagkus ay nag-
iiringan.

4. Pinagbawalan ang mga Pilipino na basahin ang 2 nobela ni Rizal at
iba pang mga lathalain na isinulat ng mga repormista.
5. Hindi nakamit ng mga Pilipino ang kalayaan mula sa mga Espanyol.

Pagsisimula ng Katipunan
 Tagamasid si Andres Bonifacio ng La Liga
Filipina ni Rizal
 Pagkamatay ng La Liga Filipina ni Rizal
 “Sobra na!” – Andres Bonifacio
 Hulyo 7, 1892 sa bahay ni Deodato
Arellano sa Azcarraga, bilang 64 (ngayo’y
C.M. Recto), Binundok (ngayo’yTondo),
Maynila; sanduguan
 Andres Bonifacio at mga kaibigang
mahihirap
 Kataastaasan, Kagalanggalang na

Layunin ng Katipunan
1. Pag-isahin ang mga Pilipino upang maging isang bansang nagsasarili
2. Makamit ang kalayaan ng Pilipinas sa pamamagitan ng paghihimagsik
3. Pagtuturo at pag-aaral ng kagandahang-asal, kalinisan, at mabuting
pakikipagkapwa
4. Ipagtanggol ang mga naaapi at tulungan ang mga kasaping
naghihikahos

Organisasyon ng Katipunan
Kataastaasang
Sanggunian
Sagguniang Bayan
(sa bawat lalawigan)
Sangguniang Barangay
(sa bawat bayan)

Kataastaasang Sanggunian
Deodato Arellano
Pangulo Andres Bonifacio
Tagapamahala
Piskal - Ladislao
Diwa
Ingat-Yaman - Valentin Diaz
Kalihim - Teodoro Plata

Kataastaasang Sanggunian: Ikalawa
Pagpupulong nang Pebrero 1893
Pangulo - Roman Basa
Piskal (Tagausig) - Andres Bonifacio
Kalihim - Jose Turiano Santiago
Ingat-Yaman - Vicente Molina
Konsehal - Briccio Pantas
Restituto Javier
Teodoro Plata
Teodoro Gonzales
Ladislao Diwa

Kataastaasang Sanggunian: Ikatlo
Nang1985 na taon
Supremo - Andres Bonifacio
Piskal - Emilio Jacinto
Kalihim - Jose Turiano Santiago
Physician - Pio Valenzuela
Pataleon Torres
Konsehal - Aguedo del Rosario
Doroteo Trinidad

Kataastaasang Sanggunian: Ikaapat
Ika-31 ng Disyembre, 1895
Piskal at Physician - Pio Valenzuela
Kalihim - Emilio Jacinto
Konsehal - Enrique Pacheco
Pataleon Torres
Balbino Florentino
Francisco Carreon
Hermenegildo Reyes

Kataastaasang Sanggunian: Ikalima
Agosto 1896
Secretary of State - Emilio Jacinto
Secretary of War - Teodoro Plata
Secretary of Justice - Briccio Pantas
Secretary of Interior - Aguedo del Rosario
Secretary of Finance - Enrique Pacheco

Panitikan ng Katipunan
 “Kartilla” – Emilio Jacinto
 “Mga Katungkulang Gagawin ng mga Anak
ng sssBayan” – Andres Bonifacio
 “Catwiran?” – Dr. Pio Valenzuela
 “Kalayaan” – pahayagan ng Katipunan

Panitikan ng Katipunan:
“Kartilla” – Emilio Jacinto
 Ang dapat nating asalin sa kabuhayan
 Kailan naging kabaitan ang gawang
magaling
 Ang tunay na kabanalan
 Ang mga tao’y magkakapantay-pantay
 Ang may kaloobang dakila
 Dapat magkaroon ng isang pangungusap
 Ang panahon ay ginto

 Dapat sumapiling ng inaapi
 Ang matalino’y mahinahon
 Ang ama ay siyang pinaparisan ng anak
 Ang katungkulan ng lalaki sa babae
 Ang ayaw mong gawin sa iyo…
 Ang tunay na kamahalan ng tao
 Ang katumbasan ng buhay na ginugol

 Tinaguriang “Utak
ng Katipunan”
 Mahirap lamang
ngunit nakapag-aral
sa San Juan de
Letran at UST
 18 gulang nang
sumapi sa
Katipunan
 Matalik na kaibigan
ni Bonifacio at
Emilio Jacinto

Panitikan ng Katipunan: “Mga
Katungkulang Gagawin ng mga Anak ng
Bayan”
1. Sumampalataya sa Maykapal nang taimtim sa puso.
2. Gunam-gunamin sa sarili tuwina na ang matapat na pagsampalataya
sa Kanya ay ang pag-ibig sa lupang tinubuan sapagkat ito ang tunay
na pag-ibig sa kapwa.
3. Ikintal sa puso ang pag-asa na malabis na kapurihan at kapalaran na
kung ikamamatay ng tao’y magbubuhat sa pagliligtas sa kaalipinan
ng bayan.

Bayan”
4. Sa kalamigan ng loob, katigasan, katiisan at pag-asa sa ano mang
gagawin nagbubuhat ang ikagaganap ng mabuting ninanais.
5. Paingat-ingatan gaya ng puri amg mga bilin at balak ng K.K.K.
6. Sa isang nasasapanganib sa pagtupad ng kanyang tungkol, idadamay na
lahat, ang buhay at yaman, upang maligtas yaon.
7. Hangarin ang kalagayan ng isa’t-isa, maging huwaran ng kanyang
kapwa sa mabuting pagpapasunod at pagtupad ng kanyang tungkol.

Bayan”
8. Bahaginan ng makakaya ang alin mang nagdaralita.
9. Ang kasipagan sa paghahanapbuhay ay pagmamahal din sa sarili, sa
asawa, anak at kapatid o kababayan.
10. Lubos na pagsampalataya sa parusang inilalang sa balang suwail at
magtaksil, gayon din sa pala na kakamtan ukol sa mabuting gawa.
Sampalatayanan din naman ang mga layong tinutungo ng K.K.K. ay
kaloob ng Maykapal, sa matuwid na ang hangad ng bayan ay hangad
din Niya.

“Catwiran?” – Dr. Pio Valenzuela
Ang Katwiran? Ay isang sanaysay
na isinulat ni Dr. Pio Valenzuela.
Sumulat din siya ng iba pang mga
makabayang tula, akda at
artikulo.

“Kalayaan”
– pahayagan
ng
Katipunan

“Kalayaan” – pahayagan
 Francisco del Castillo at Candido Iban
 Limbagan ng Bazar El Cisne (ni Antonio Salazar)
 Oroquieta, Sta. Cruz, Maynila (bahay ni Bonifacio)
 Mga tipo (pinangutang ni Jacinto [patnugot] at ang iba’y nakaw mula sa
Diario de Manila)
 35 Lavezares, San Nicolas, Maynila (bahay ni Dr. Pio Valenzuela)

“Kalayaan” – pahayagan
 Ulpiano Fernandez at Faustino Duque
 Marso 1896
 Marcelo del Pilar, ika-18 ng 1896 sa Yokohama, Japan – pekeng patnugot,
petsa at lugar ng pinaglilimbagan
 Iisang bilang (volume)
 Sagisag: Agap-ito Bagumbayan – Bonifacio, Dimas-Ilaw – Jacinto at
Madlang-Away – Pio Valenzuela
 Daang Clavel, San Nicolas, Maynila

Pagsapi sa Katipunan
1. Pipiringan at papasok sa isang lihim na silid (na may lampara,
rebolber, bungo at bolo).
2. Pagkapasok ay tatanggalin ang piring at tatanggap ng pagsusulit
tungkol sa kasaysayan ng Pilipinas.
1. Ano ang kalagayan ng Pilipinas noong unang panahon?
2. Ano ang kalagayan ngayon?
3. Ano ang magiging kalagayan sa hinaharap?
3. Kailangang makapasa sa iba pang “mabalasik” na pagsusulit tungkol
sa pagkamakabayan, tapang at katapatan.

4. Panunumpa
“Sa ngalan ng Dios at ng aking bansa, nangangako akong ipagtatanggol
nang buong tapang at katapatan ang mga layunin ng Katipunan, na
iingatan ko ang mga lihim nito, na susundin ang mga kautusan nito, na
tutulog ako sa mga kasapi sa mga sandali ng panganib at
pangangailangan, na kikilalanin ko ang kapangyarihan ng mga pinuno
nito, at hindi ako magiging traydor sa mga tuntunin nito.
5. Sanduguan – Lalagdaan ang sumpaan (nasa ibaba) sa pamamagitan ng
sariling dugo.
6. Sagisag – Pagpili ng kanya-kanyang sagisag (hal. Bonifacio-Magdiwang,
Aguinaldo-Magdalo, Vibora-Antonio Ricarte, Pingkian-Emilio Jacinto)

Restituto Javier
Miguel Araulio
Aguedo del Rosario
Aurelio Tolentino
Guillermo Masangkay
Alejandro Santiago
Briccio Brigido Pantas
Jose Turiano Santiago
Calixto Santiago
Emilio Jacinto
Nicomedes Carreon
Francisco Carreon
Mariano Carreon
Ilan sa mga unang naging kasapi:

Mga Uri ng Kasapi ng Katipunan
 Pag-isahin ang mga Pilipino upang maging isang bansang nagsasarili
Bayani
Kawal
Katipon
Kontra-Senyas
Gomburza
Rizal
Anak ng
Bayan

Mga Uri ng Kasapi ng Katipunan

Pagpapalaganap ng Katipunan
‘Tatsulok’

KKK
B
A C
BS BT
AX AY CM CN
X1 X2 Y1 Y2 S1 S2 T1 T2 M1M2 N1 N2

 Gamit ang “Kalayaan”
 Mula sa 300 kasapi, halos umabot ng 30,000
San Juan del Monte
San Felipe Neri
Pasig
Pateros
Marikina
Kalookan
Malabon
Kabite
Laguna
Batangas
Bulakan
Nueva Esiha
Kapampangan

Paano nagkakakilanlan ang mga
miyembro ng Katipunan?
Tinatagop o pinapatong ang kanang kamay sa dibdib sa tapat ng
puso.
Kung nakagapos sila, tinitiklop ang mga daliri, maliban lamang ang
hintuturo at ang kalingkingan na paraparang inauusli.

Katipunan Codes
Unang set ng code
Abakada ng̃ kastilà (Spanish alphabet)
A B C D E F G H I J K L LL M N O P Q R S T U V W X Y
Abakada ng̃ "Katipunan" ("Katipunan" alphabet)
Z B O D Q H G F Ñ L K J N V I C P E R S S X M W U Y

Katipunan Codes
 Ikalawang set ng code
 Nadecode ng mga Espanyol
 Andres Bonifacio
 Balintawak, ika-21 ng Agosto, 1896
A B C D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V W X Y Z
+ 23 22 21 - 20 19 18 X 17 16 15 14 13 12 11 : 10 9 8 7 6 = 5 4 3 2 1

Katipunan Codes
 Ikatlong set ng code
 Pagitan ni Jacinto (Laguna) at Bonifacio (Cavite, para mamagitan sa 2
grupo)
G F E D C B A - LL L K J I H S R Q P O Ñ N Z M X W V U T

Katipunan Codes
 Pagkatapos ng Kumbensyon sa Tejeros (Marso 22, 1897)
 Ginamit nina Jacinto at Bonifacio
D C B A H G F E L K J I Ñ N M LL R Q P O V U T - Z Y X W

Mga Naging Watawat ng Katipunan
 Unang opisyal na watawat ng katipunan
 Ginawa ni Benita Rodriguez (katulong si
Gregoria de Jesus)

 Ilang katipunero ang nagdisenyo ng kani-
kanilang watawat hango sa unang disenyo

 Bonifacio’s Flag
 Unang ginamit sa Sigaw ng Pugadlawin
 Ginamit rin sa labanan sa San Juan del
Monte noong Agosto 30, 1896

 “Bungo ni Llanera” – Bonifacio
 Ginamit ni Heneral Mariano Llaner nang
makipaglaban sa mga lalawigan ng
Bulacan, Tarlac, Pampanga at Nueva Ecija

 “Bandila ng Matagumpay”
 Ginamit ni Heneral Pio del Pilar
 Unang ginamit noong ika-11 ng Hulyo,
1895
 Unang watawat na ang araw ay may 8
sinag

 Ginamit ni Heneral Gregorio del Pilar
 Hango ang disenyo sa watawat ng Cuba,
na noo’y naghihimagsik laban sa Espanya

 Magdiwang group sa Cavite na
pinangungunahan nu Mariano Alvarez
(baybayin ‘ka’ sa gitna)

 Magdalo group sa ilalim ni Emilio Aguinaldo
 Baybaying ‘ka’ sa gitna at ang 8 sinag ay
nirerepresenta ang mga lalawigan ng
Maynila, Cavite, Laguna, Batangas,
Bulacan, Pampanga, Bataan at Nueva Ecija,
na nilagay ng Espanya sa ilalim ng martial
law

 Dinesenyo noong Marso 17, 1897
 Unang opisyal na watawat ng mga Pilipino
 Kulang-kulang isang taon lamang nagamit
dahil lumagda ang mga Pilipinong pinuno sa
kasunduan sa mga Espanyol (Disyembre 14-15,
1897)

Pagkabunyag sa Katipunan
1. Plano ng Katipunan
Kuweba sa San Mateo, Rizal (Abril 10,
1896)
Bonifacio, Jacinto, Aurelio Tolentino,
Guillermo Masangkay, Faustino Mañalac,
atbp
Lumagda sa pader, “Mabuhay ang
kasarinlan ng Pilipinas!”
Itinakda ang 7:00 ng gabi, Agosto 29, 1896
bilang oras at petsa ng paghihimagsik
Mula hangganan ng Maynila, papasok sa
Intramuros

2. Pagkakatuklas sa Katipunan
Teodoro Patiño kagalit si Apolinario dela
Cruz
Patiño sa kapatid niyang si Honoria na
nakatira sa ampunan sa Mandaluyong
Agosto 19, 1896 = sinabi ni Patiño kay
Padre Mariano Gil

Nang gabing iyon, nagtungo sina Padre Gil
sa tanggapan ng Diario de Manila kung saan
nakita nila ang isang batong panlitograpiya
na ginagamit sa paglilimbag ng mga resibo
ng Katipunan
Pinaalam ito ng padre sa mga awtoridad na
Kastila
Maraming Pilipino ang agad na hinuli,
pinahirapan at binilanggo sa Fort Santiago
at dahil mabilis na kumalat ang balita
tungkol dito, marami ring katipunero ang
nakatakas

Kababaihan sa Katipunan
 Naghinala ang mga babae sa gawain ng
kanilang asawa (pagkawala sa gabi at
bawas sa mga kita)
 Kalagitnaan ng 1893 nang buksan ang
katipunan para sa mga asawa, kapatid at
kamag-anak ng mga katipunero
 Nagbabantay sa mga dokumento ng
samahan
 Nagkukunwaring nagkakasiyahan habang
ang mga lalaki’y lihim na nagpupulong

Josefa Rizal
Pangulo
Marina Dizon
Kalihim
Angelica Lopez Rizal - Piskal

 Tinaguriang
“Lakambini ng
Katipunan”
 Asawa ni Bonifacio
 Binubuwis ang
buhay dahil laging
dala ang mga
dokumento ng
samahan kahit sa
panaahong siya’y
buntis
Gregoria de Jesus
Ikalawang Pangulo

 Kilala rin bilang
“Lola ng
Balintawak”
 Pinakain niya at
ginamot ang mga
katipunero sa
Caloocan
 Dinakip ng mga
awtoridad at
ipinatapon sa Guam
Melchora Aquino
“Tandang Sora”

 Siya ay lumaban sa Kawit kasama ang mga
sundalo ni Aguinaldo
Gregoria Montoya
“Joan of Arc ng Cavite”
Agueda Kahabagan
“Joan of Arc ng Sta. Cruz, Laguna”
 Siya ay lumaban naman sa Laguna.

 Tinaguriang “Joan
of Arc ng Visayas”
 Lumaban siya sa
Iloilo
Teresa
Magbanua

 Siya ay lumaban sa
Bulacan at ginamot
ang mga sundalong
sugatan.
Trinidad Tecson
“Ina ng

 Ang kanyang asyenda ay ginawa niyang
ospital pang-militar para sa mga
rebolusyonaryo at ginamot sila.
Nazaria Lagos
“Florence Nightingale ng Panay”
Patrocinia Gamboa
“Bayani ng Jaro”
 Siya ang tumahi ng bandila para sa mga
rebeldeng Bisaya at nagbigay pondo at
gamot sa mga lumalaban para sa

 Asawa ng Pilipinong
diplomatiko na si
Felipe Agoncillo
 Siya ang tumahi sa
unang bandilang
Pilipino na ginamit
ni Pangulong
Aguinaldo noong
Hunyo 12, 1898.
Marcela Agoncillo

Sigaw sa Pugad-Lawin
 Matapos mabunyag ang Katipunan, iniutos
ni Bonifacio na magtungo ang mga
nakatakas sa Balintawak at magpulong sa
ika-24 ng Agosto
 Agosto 19 – nagtungo sina Bonifacio,
Jacinto, Procopio, Plata, Aguedo del
Rosario, at Pio Valenzuela (Agosto 20)
 Agosto 23 –bakuran ni Juan Ramos, anak ni
Melchora, 500-1000 katipunero ang
nagpulong at nagkasundong simulan ang
himagsikan
 “Kung gayon ay ilabas ang inyong mga

Kamatayan ni Rizal
 Si Rizal, habang nakakulong sa Dapitan, ay
dinalaw ni Dr. Pio Valenzuela, at pinayuhan
niya itong sabihan sa mga katipunero na
huwag munang ituloy ang himagsikan dahil
kulang sa gamit at paghahanda
 Nang matuklasan ang Katipunan, si Rizal ay
patungong Cuba (sakay ng Isla de Panay)
bilang boluntaryong doktor sa panig ng
Espanya
 Hinuli siya sa salang rebelsyon at sedisyon
 Ipinaaresto ni Gob.-Hen. Ramon Blanco
(hinala ni Rizal na naimpluwensiyahan

Kamatayan ni Rizal
 Nakarating si Rizal sa Barcelona noong ika-
3 ng Oktubre at isinailalim sa pangangalaga
ni Despujol
 Ibinalik sa Maynila at ikinulong sa Fort
Santiago noong Nobyembre 3
 Nilitis ng hukbong militar
 Sa ulat ni Col. Francisco Olive na si Rizal
ang pangunahing nagtatag sa himagsikan
 Binigyan ng abogado, Luis Taviel de
Andrade
 Sinikap ng mga Dominiko na mapalitan si
Gobernador-Heneral Blanco ni Camilio de

Kamatayan ni Rizal
 Nilitis noong Disyembre 26, at
kinahapuna’y hinatulan ng kamatayan
 Nilagdaan ang hatol noong Disyembre 28
 Madaling araw ng Disyembre 30, 1896, si
Rizal ay binaril ng firing squad sa
Bagumbayan (ngayo’y Luneta)

Si Andres Bonifacio
 Galing sa mahirap na pamilya
 Hindi nakapag-aral sa maayos na paaralan
 Likas na palabasa
 “Ama ng Katipunan”
 Sinulat ang Dekalogo ng Katipunan
 Namuno sa grupo ng Magdiwang

Si Emilio Aguinaldo
 Kabilang sa isang ilustradong pamilya sa
Cavite
 Nag-aral sa San Juan de Letran ngunit
huminto dahil namatay ang ama
 Edad na 25 – sumapi sa Katipunan at
ginamit ang ‘Magdalo’ bilang sagisag
 Gobernadorcillo ng Kawit nang lusubin ang
garrison ng Kastila sa Kawit at sunod sa
Imus
 Edad na 27 nang mamulaklak ang pangalan
sa Cavite dahil sa mga tagumpay na
nakakamit habang ang natatalo ang ibang

Andres
Bonifacio
Emilio
Aguinaldo

Katipunan sa Kabite
 Nahati ang Katipunan sa Kabite:
1. Magdiwang – Mariano Alvarez
(Nobeleta)
2. Magdalo – Baldomero Aguinaldo (Kawit)
 Matagumpay na nasalakay ng mga
katipunero sa pamumuno nina Aguinaldo,
Candido Tirona at iba pa ang halos buong
lalawigan ng Kabite
 Nakakuha sila ng 1,100 pisong ginto at 800
pisong pilak at ginawa itong “Fondo de
guerra” (salaping laan sa pakikidigma)
 Dahil dito, hindi na tinawag nang Heneral

Katipunan sa Kabite
 Setyembre 15 – Natalo ni Aguinaldo si
Heneral Aguirre na puno ng hukbong Kastila
sa Kabite at sa pagmamadali ng huli ay
naiwan ang sableng simbolo ng kanyang
kapangyarihang militar
 Patuloy ang pagkatalo ng mga Kastila
 Hinalihinan ni Camilio de Polavieja si
Blanco bilang gobernador-heneral, at
iniutos ng una ang patayin ang mga sibilyan
pagkat kasabwat ng mga rebelde
 Nagpalibot ng pahayagan si Bonifacio na
ihanda ang mga sarili sa labanan at si

Kapulungan ng Imus
 Hiniling nina Ricarte at Alvarez na
magtungo si Bonifacio sa Kabite upang
mamagitan sa Magdiwang at Magdalo
 Nagpulong noong Disyembre 31, 1896
 Magdalo: halinhan ang Katipunan ng
bagong pamahalaang makatutugon sa
mga bagong pangangailangan
 Magdiwang: manatili ang pamahalaan ng
Katipunan sapagkat mayroon na itong
konstitusyong kinikilala ng lahat

Kapulungan ng Teheros
 Nagpulong noong Marso 22, 1897 dahil sa
patuloy na pananalakay ng mga mga Kastila
sa Kabite at pagkakawatak-watak ng mga
rebelde sa Kabite
 Tagapangulo – Jacinto Lumbreras
(Magdiwang)
 Kalihim – Teodoro Gonzales (Magdiwang)
 Nagkaisang magtayo ng bagong pamahalaan
 Humaliling tagapangulo – Andres Bonifacio;
 Pinaalala ni Bonifacio na igalang ang
sinumang mahahalal

 Ang mga nahalal:
Pangulo - Emilio Aguinaldo
Pangalawa - Mariano Trias
Kapitan-Heneral - Artemio Ricarte
Patnugot-Digma- Emiliano Riego de Dios
Patnugot-Panloob - Andres Bonifacio
 Daniel Tirona – tumutol sa pagkahalal ni
Bonifacio sa kanyang posisyon dahil dapat
daw ay sa isang abogadong gaya ni Jose del
Rosario ito mapunta

 Hiniling ni Bonifacio na bawiin ang sinabi
ngunit hindi ginawa
 Nagalit si Bonifacio at muntikang barilin si
Tirona ngunit pinigil ni Ricarte
 Pinawalang bisa ni Bonifacio ang lahat ng
napagtibay sa pulong na iyon at saka
umalis

Ikalawang Kapulungan ng Teheros
 Si Aguinaldo ay kasalukuyang naghahanda
sa napipintong pagsalakay ng kalaban sa
Pasong Santol, Dasmariñas nang
mabalitaang nahalal bilang pangulo ng
bagong pamahalaan
 Iniwan ang pamumuno ng labanan kay
Crispulo Aguinaldo
 Nagtungo sa simbahan ng Santa Cruz de
Malabon (ngayo’y Tanza) at dito’y nanumpa
 Marso 23 nang lumagda sina Bonifacio na
hindi kikilalanin ang nakaraang halalan dahil
sa umano’y dayaan at hindi pasasailalim

Kasunduan ng Naik
 Noong Abril 19, 1897, sa bahay-asyenda ng
mga prayle sa Naik na nakaptura ng mga
rebelde
 Nagpulong sina Bonifacio at
napagkaisahang magtayo ng isang
pamahalaang may sariling hukbo at hiwalay
sa pamahalaang nabuo sa Teheros
 Nilagdaan ito ng mga 41 katao kabilang na
sina Bonifacio, Artemio Ricarte, Pio del
Pilar, at Severino de la Alas

Kasunduan ng Naik
1. Ang buong hukbo ay pipisanin sa
pamamagitan ng matuwid o sapilitan at
mapapasailalli ng pamamahala ni Hen.
Pio del Pilar.
2. Kikilalanin lamang na may kapangyarihan
ang mga taong una pa lamang ay nasa
posisyon na at mga opisyal na hindi
tinalikdan ang kanilang mga sinumpaang
tungkulin.
3. Sinumang magtaksil ay dapat agad na
maparusahan.
4. Ang sinumang gumamit ng kataksila sa

Umurong sa Biak-na-Bato
 Pinilitan ni Fernando Primo de Rivera si
Poliavieja bilang gobernador-heneral
 Pinag-utos na patatawarin ang sinomang
Pilipinong susuko sa pamahalaan ngunit bigo
ito
 Nagalit at nanalakay sa Batangas
 Umatras sina Aguinaldo at 500 sandatahang
tauhan, naglakad patungo sa Morong, tumawid
sa Ilog Pasig sa Malapad-na-Bato, namaybay sa
San Juan del Monte at Montalban, namahinga
sa Bundok Puray at nagtungo sa Biak-na-Bato
sa San Miguel de Mayumo, Bulakan
 Nakiisa sa mga tauhan ni Hen. Mariano Llanera

Pamahalaan ng Kapatagang Luson
 Mga rebelde sa Puray sa pamumuno ni
Heneral Licerio Geronimo
 Binubuo ng mga lalawigan ng Laguna,
Maynila, Morong (Rizal), Bulakan, Nueva
Ecija, Tarlac, Bataan at Pangasinan
Pangulo - Fr. Pedro Dandan
Pangalawang Pangulo - Anastacio Francisco
Kalihim ng Pananalapi - Paciano Rizal
Kalihim-Digma - Cipriano Pacheco
Kalihim-Panloob - Teodoro Gonzales
Kalihim ng Kagalingang-Bayan - Feliciano

Pagdakip at Pagpatay
kay Bonifacio

Pagdakip at Pagpatay kay Bonifacio
 Nabalitaan ni Aguinaldo ang kasunduan sa
Naik
 Pinadala ni Aguinaldo si Koronel Agapito
Bonzon at ilang mga sundalo upang himukin
sina Bonifacio na magbalik-loob sa
pamahalaang itinatag sa Teheros
 Sa halip na himukin, kinubkob nila ang
tirahan ni Bonifacio
 Nagkaroon ng labanan sa Limbon, Indang at
natalo at nasugatan si Bonifacio sa liig,
namatay ang kanyang kapatid na si Ciriaco,
nasugatan si Procopio, nabilanggo si

 Dinala si Bonifacio sa tribunal sa
Maragondon (Naik) at nilitis ng Sangguniang
Militar sa pamumuno ni Hen. Mariano
Noriel noong ika-4 ng Mayo
 Abogado ni Procopio – Teodoro Gonzales
 Abogado ni Andres – Placido Martinez
 Binaba ni Aguinaldo ang hatol noong Mayo 8
at ginawang pagpapatapon sa malayong
lugar
 Binawi ni Aguinaldo ang utos dahil
sinulsulan siya nina Hen. Mariano Noriel at
Hen. Pio del Pilar na ipapatay si Bonifacio

 Mayo 10 – inutos ni Hen. Noriel kay Kol.
Lazaro Makapagal na ilabas sa bilangguan
ang magkapatid sabay abot ng isang sulat
kung saan nakasulat ang dapat gawin sa
magakapatid
 Dinala ni Makapagal, kasama ang apat na
sundalo, ang magkapatid sa Bundok ng Tala
 Ang sulat ay naglalaman ng utos na
pagbabarilin ang magkapatid hanggang
mamatay
 Nilibing sa isang liblib na pook at naglagay
ng ilang tuyong sanga ng punong kahoy

Republika ng Biak-na-Bato
 Kautusang nilathala ni Fernando Primo de
Rivera noong Hulyo 2, 1897 na nagbabawal
sa mga Pilipinong umalis sa kanilang mga
bayan at baryo
 Lalong ikinagalit ng mga tao
 Mula sa Biak-na-Bato, ipinahayag ni
Aguinaldo ang kanyang mga kahilingan:
1. Pagpapalayas sa mga prayle at pagsauli sa
mga Pilipino ng mga lupang kinamkam nila
2. Pagbibigay ng representasyon at
lehislatura ng Espanya
3. Kalayaan sa paglalathala ng niloloob at ng

4. Pantay-pantay na bayad sa mga kawani
pamahalaan, maging ito’y Kastila o Pilipino
5. Pag-aalis sa kapangyarihan ng pamahalaan
na ipatapon ang sino mang mamamayan
6. Pantay-pantay na pagtingin sa lahat ng tao
sa harap ng batas
 Ipinagtibay ang isang konstitusyon (hango sa
Konstitusyon ng Himaguwayu sa Cuba) para sa
isang bagong pamahalaan
 Nagpapahayag ng paghihiwalay ng Pilipinas sa
Espanya at ng pagtatayo ng Republikang
Pilipino
 Tagalog ang wikang opisyal

 Naghanda ng konstitusyon ng Biak-na-Bato:
- Isabelo Artacho at Feliz Ferrer
 Mga opisyal ng itinatag na pamahalaan:
Pangulo - Emilio Aguinaldo
Pangalawang Pangulo - Mariano Trias
Kalihim-Panlabas - Antonio Montenegro
Kalihim-Panloob - Isabelo Artacho
Kalihim-Digma - Emiliano Riego de Dios
Kalihim ng Pananalapi - Baldomero Aguinaldo

Trus ng Biak-na-Bato
 Mayamang Pilipinong
nag-aaral sa Espanya
 Dumulog sa
gobernador-heneral
at nagsabing nais na
mamagita sa
naglalaban
 Pumayag ito ngunit
hindi dapat
ikumpromiso ni
Paterno ang
karangalan ng
Pedro A.
Paterno

 Tatlong kasulatan o dokumento ang
naging bunga ng pagpupunyagi ni Paterno:
1) ang kasulatan ng ika-18 ng
Nobyembre
2) ang kasulatan ng ika-14 ng Disyembre
3) ang kasulatan ng ika-15 ng Disyembre
1. Nangako si Aguinaldo na siya at mga
kasamang pipiliin niya ay kusang
tutungo sa ibang bayan bilang mga
tapon

2. Nangako si Primo de Rivera na
magbabayad kina Aguinaldo ng halagang
800,000 piso na huhulugan sa ganitong
paraan: (a)400,000 piso ang ibibigay kay
Aguinaldo pag-alis niya sa Biak-na-Bato,
(b)200,000 piso kapag lumampas sa 700
ang mga armas na isusuko ng mga
rebelde, at (c)ang nalalabing 200,000 piso
ay ibibigay matapos maawit ang Te Deum
sa mga simabahan at matapos na
maipahayag ng gobernador ang
pangkalahatang pagpapatawad sa mga

3. Nangako rin si Primo de Rivera na
magbabayad pa ng karagdagang 900,000
piso sa mga pamilyang hindi lumaban
ngunit napinsala ng labanan ng mga
Pilipino at Kastila
 Isinakamay nina Aguinaldo ang dalawang
heneral bilang bihag na panagot
 Disyembre 27 – Mula sa Biak-na-Bato ay
tumungo si Aguinaldo at 25
rebolusyonaryong lider sa Puwerto ng
Suwal sa Pangasinan; taglay ang tsekeng

Nabigo ang Trus ng Biak-na-Bato
 Tumigil ang labanan at nagkaroon ng
pagdiriwang sa Ayuntamiento (Sitihol),
karera ng bangka at kabayo, at
pagtatanghal sa Dulaang Zorilla
 Enero 23, 1898 – inawit ang Te Deum sa
Katedral ng Maynila at Palacio Real sa
Madrid
 Isinuko ng mga heneral ang mga armas
ngunit ang ilan ay naghinala sa mga Kastila
 Naghinala din ang mga Kastila kaya’t
nilusob ang mga tahanan ng mga Pilipino at
pinaghuhuli ang mga naroon

Nabigo ang Trus ng Biak-na-Bato
 Sa tingin ng Pilipino ay isa itong paglabag
ng kasunduan kaya sa kalagitnaan ng
Pebrero ay muling sumiklab ang labanang
Pilipino-Kastila
 Hen. Francisco Makabulos ng Tarlak –
pansamantalang itinatag ang Pamahalaan
ng Kapatagang Luson na may sariling
konstitusyon (“Konstitusyon ni Makabulos”)
na nagtadhana ng paglikha ng isang lupong
tagapagpaganap (executive committee) na
bubuuin ng pangulo, pangalawang pangulo,
kalihim-panloob, kalihim-digma, at kalihim

Ang Rebolusyon (Propaganda at Katipunan)

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Ang Rebolusyon (Propaganda at Katipunan)

Similar to Ang Rebolusyon (Propaganda at Katipunan) (20)

More from eldredlastima

More from eldredlastima (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Ang Rebolusyon (Propaganda at Katipunan)