Tema 5

1. A BIOSFERA

2. A BIOSFERA
 A biosfera é o conxunto de todos os seres vivos
que habitan a Terra.

3. CARACTERÍSTICAS DOS SERES
VIVOS
• Nacen e morren.
• Teñen unha composición
química similar.
Formados por
substancias
orgánicas, propias dos
seres vivos.
• Están formados por
células.
• Realizan tres funcións
vitais: nutrición,
relación e reprodución.

4. COMPOSICIÓN QUÍMICA
 Dos máis de 90 elementos
químicos presentes na natureza
unicamente uns 30 son esenciais
para os seres vivos.
 Son os chamados bioelementos
que poden ser principais ou
secundarios.
 Principais: son o carbono,
hidróxeno, osíxeno e nitróxeno.
 Secundarios: son o fósforo, o xofre,
calcio, sodio, potasio, magnesio e
cloro.

5. COMPOSICIÓN QUÍMICA
 Os bioelementos clasifícanse
formando moléculas, chamadas
biomoléculas, que se clasifican en:
 Inorgánicas: auga e sales minerais.
 Orgánicas: hidratos de carbono,
lípidos, proteínas e ácidos nucleicos.
 Algunhas biomoléculas orgánicas,
como as proteínas, os ácidos nucleicos
e algúns hidratos de carbono son moi
grandes e denomínanse
macromoléculas.

6. AUGA
 De media supón o 75 % da masa dos
organismos.
 Funcións:
 Medio onde se producen reaccións
químicas.
 Función transportadora: Sangue,
savia.
 Reactivo en reaccións bioquímicas.
 Termorreguladora: Suor.
 Esqueleto hidráulico debido á presión
osmótica.

7. SALES MINERAIS
 En estado sólido con función
esquelética (ósos, cunchas,
etc).
 Disoltas con diversas
funcións:
 Mantemento da presión
osmótica.
 Mantemento do pH.
 Transmisión impulso nervioso,
etc.

8. GLÍCIDOS
 Tamén chamados
azucres.
 Funcións:
 Enerxética:
proporcionan enerxía
aos seres vivos.
 Estrutural: forman
parte de estruturas
dos organismos
(paredes celulares,
etc.)

9. LÍPIDOS
 Forman parte das membranas
celulares (fosfolípidos,
colesterol).
 Dan consistencia e protección
(ceras e graxas).
 Son a reserva enerxética:
Graxas e aceites.

10. PROTEÍNAS
 Forman membranas, citoesqueleto,
pelo, uñas, etc.
 Son transportadoras como a
hemoglobina.
 Regulan as reaccións químicas no
organismo.
 Con actividade hormonal
(insulina), e inmunitaria
(anticorpos)

11. ÁCIDOS NUCLÉICOS
 Portador e transmisor da
información xenética.
 Dous tipos:
 ADN.
 ARN.

13. FUNCIÓN DE NUTRICIÓN
 Mediante a función de nutrición os organismos
vivos obteñen a materia e enerxía que necesitan
do medio que lles rodea.
 Hai dous tipos:
 Nutrición autótrofa
 Nutrición heterótrofa

14. NUTRICIÓN AUTÓTROFA
 Mediante este mecanismo os
seres vivos obteñen a materia e
enerxía que necesitan do Sol, o
dióxido de carbono e as
substancias minerais.
 É o que se coñece como
fotosíntese.
 Son autótrofos plantas, algas e
algunhas bacterias.

15. NUTRICIÓN HETERÓTROFA
 É a utilizada polos animais,
fungos e microorganismos que
utilizan como fonte de enerxía
e materia nutrientes que
proceden doutros seres vivos.
 É dicir nútrense de materia
orgánica.

16. FUNCIÓN DE RELACIÓN
 A relación consiste en captar os
cambios que se producen na
contorna e poder reaccionar
ante eles.
 Os cambios que se producen no
medio son os estímulos.
 As reaccións producidas polo
organismo son as respostas.

17. FUNCIÓN DE REPRODUCIÓN
 A finalidade da reprodución é a perpetuación das
especies, producindo individuos semellantes aos
seus proxenitores.
 Hai dous tipos:
 Reprodución asexual.
 Reprodución sexual.

18. REPRODUCIÓN ASEXUAL
 Intervén só un individuo do que se orixinan os
descendentes.

19. REPRODUCIÓN SEXUAL
 Dous individuos de distinto sexo.
 As células sexuais denomínanse gametos.
 A unión dos gametos por fecundación forma o
cigoto.

20. CICLO VITAL
 Conxunto de etapas polas que pasa un organismo
ao longo da súa vida.
Metamorfose da ra
Ra con cola. Ten
pulmóns para
respirar
Cágado con cola e
patas, respira por
branquias que ten
no interior
Cágado con cola,
respira por
branquias externas,
sen patas
Ovos
Ra adulta, termina o
seu ciclo,
novamente pon
ovos e iníciase un
novo ciclo

21. A CÉLULA
 Robert Hooke (século
XVII) observando ao
microscopio unha
lámina de cortiza
comprobou que nos
seres vivos aparecen
unhas estruturas
elementais ás que
chamou células.
Debuxo de R. Hooke
dunha lámina de
cortiza ao microscopio

22. A CÉLULA
 Estudos realizados posteriormente permitiron
establecer no século XIX o que se coñece como
Teoría Celular, que di o seguinte:
1- Todo ser vivo está formado por unha ou máis
células.
2- A célula é o máis pequeno que ten vida propia: é a
unidade anatómica e fisiolóxica do ser vivo.
3- Toda célula procede doutra célula preexistente.
4- O material hereditario pasa da célula nai ás
fillas.

23. ORGANIZACIÓN CELULAR
A estrutura básica dunha célula consta de:
MEMBRANA PLASMÁTICA: unha
membrana que a separa do medio externo,
pero que permite o intercambio de materia.
CITOPLASMA: unha solución acuosa no
que levan a cabo as reaccións metabólicas.
ADN: material xenético, formado por ácidos
nucleicos.
ORGÁNULOS CELULARES: estruturas
subcelulares que desempeñan diferentes
funcións dentro da célula.

24. Podemos atopar dous tipos de células nos seres vivos:
TIPOS DE CÉLULAS
CÉLULA PROCARIOTA
 O material xenético ADN está
libre no citoplasma.
 Só posúe uns orgánulos
chamados ribosomas.
 É o tipo de célula que
presentan as bacterias.
CÉLULA EUCARIOTA
 O material xenético ADN está
encerrado nunha membrana e
forma o núcleo.
 Posúen un gran número de
orgánulos.
 É o tipo de célula que presentan
o resto de seres vivos.

25. A CÉLULA ANIMAL E VEXETAL
 Recorda: que a célula vexetal caracterízase por:
Ter unha parede celular ademais de membrana
Presenta cloroplastos, responsables da
fotosíntesis
Carece de centriolos.
As célula vexetais caracterízanse por:
- Ter unha parede celular ademais de membrana.
- Presenta cloroplastos, responsables da fotosíntese.
- Carece de centríolos.
Célula animal Célula vexetal

26. ORGÁNULOS CELULARES
Núcleo
contén a instrucións
para o funcionamento
celular e a herdanza en
forma de ADN.
Vacuolas
vesículas cheas de
sustancias de reserva
ou refugallo.
Mitocondrias
responsables da
respiración celular, coa
que a célula obtén a
enerxía necesaria.
Cloroplastos
conteñen pigmentos
que permiten
realizar a
fotosíntese.
Parede celular
parede grosa e
ríxida composta de
celulosa

27. ORGANISMOS UNICELULARES
 Os seres unicelulares son os seres
de organización máis sinxela.
 Están formados por unha soa
célula. Son microscópicos.
 Poden ser procariotas (bacterias)
ou eucariotas (algas, protozoos e
algúns fungos).
 Poden agruparse para formar unha
colonia, que se orixina a partir
dunha soa célula que se divide. As
células fillas quedan unidas entre si
formando a colonia.

28. ORGANISMOS PLURICELULARES
 Os seres pluricelulares están
formados por gran número
de células.
 Existe diferenciación
celular. Cada forma celular
realiza unha función
específica.
 As células non poden
separarse do organismo e
vivir independentemente.
Necesitan das outras para
vivir.

29. NIVEIS DE ORGANIZACIÓN
Grupo de células
que realizan unha
determinada
función.
Grupo de células
ou tecidos que
realizan unha
determinada
función.
Grupo de células,
tecidos e órganos que
están organizados
para realizar unha
determinada función.

30. A BIODIVERSIDADE E AS
ADAPTACIÓNS
 Entendemos por biodiversidade o conxunto de
todas as formas de vida diverentes.
 Esta variedade é consecuencias das
adaptacións. Fisiolóxicas
Morfolóxica
s Etiolóxicas

31. A CLASIFICACIÓN DOS SERES VIVOS
Por que se necesita un sistema de
clasificación?
 Descubríronse máis dun millón
de especies de animais e máis
de 325.000 especies de plantas.
 A lista aumenta cada ano.
 Unha das tarefas dun científico
é buscar orde onde parece
haber desorde.
 Para iso, desenvolvéronse
sistemas para agrupar ou
clasificar os organismos.

32. TAXONOMÍA
 É a ciencia encargada da clasificación.
 Emprega dous criterios:
 Artificial: consideran características externas.
 Natural: consideran características externas e
composición xenética.

33. TAXONOMÍA NATURAL
 Establece unha clasificación
xerárquica baseada en
agrupar os individuos, de
forma que cada grupo inclúe
subgrupos máis pequenos
chamados taxóns.
 O grupo máis sinxelo é a
especie.
 A partir da especie,
fórmanse grupos de seres
vivos incluídos noutros
grupos cada vez máis
amplos: xénero, familia,
orde, clase, filo e reino.

34. ESPECIE
 Unha especie biolóxica é un
conxunto de individuos con
características comúns,
capaces de cruzarse entre si
e producir descendentes
fértiles.
 Cada especie identifícase
mediante dous nomes
escritos en latín: nome
xenérico e nome específico. É
a nomenclatura binomial.
 Homo sapiens (ser humano).
 Zea mays (millo).
 Phasianus colchicus (faisán).

35. OS CINCO REINOS
Móneras
Unicelulares
procariotas. Autótofos e
heterótofos. Son as
bacterias.
Protoctistas
Unicelulares e
pluricelulares
eucariotas. Autótrofos
e heterótrofos. Son os
protozoos e as algas.
Fungos
Unicelulares e
pluricelulares
eucariotas, sen
tecidos. Heterótrofos.
Mofos, lévedos e
cogomelos.

36. OS CINCO REINOS
Plantas
Pluricelulares eucariotas
con tecidos. Autótrofos.
Son os musgos, fentos e
plantas con flor.
Animais
Pluricelulares eucariotas
con tecidos. Heterótrofos.