1º ESO: Tema 2

1. A XEOSFERA.
MINERAIS E
ROCHAS

2. A XEOSFERA
Parte rochosa e mineral da Terra.
Dividida en tres capas concéntricas: a codia, o
manto e o núcleo.

3. CODIA
Grosa e ríxida.
O grosor varía entre 30 e
70 km.
Formada por granito.
Delgada e densa.
Grosor de 10 km.
Formada por basalto e
gabro.
Continental Oceánica

4. O MANTO
O manto é a capa intermedia da Terra e chega
ata os 2900 km de profundidade.
Capa rochosa, quente e sólida, formada por
peridotita.

5. O NÚCLEO
O núcleo é a capa máis
interna da Terra.
Está constituído por
unha aliaxe de ferro e
níquel.
Diferéncianse dúas
rexións: o núcleo
externo (líquido) e o
interno (sólido).

6. TIPOS DE RELEVO
Situados sobre a codia
continental.
Escudos ou cratóns.
Cordilleiras.
 Canóns e rifts.
Plataformas continentais.
Noiros continentais.
Situados sobre a codia
oceánica.
Chairas abisais.
Dorsais oceánicas.
Guyots.
Fosas oceánicas.
Arcos de illa.
Illas volcánicas
Relevos continentais Relevos oceánicos

7. TIPOS DE RELEVO
1
3
3
2
4
5
1
2 4
5
Chairas abisais
Guyots
Dorsais oceánicas
Fosas oceánicas
Arcos de illas
Cordilleiras
Rifts
Plataformas
continentais
Noiros
continentais
Escudos
Relevos característicos da codia oceánica
Relevos característicos da codia continental

8. MINERAIS
Os minerais son
substancias puras,
naturais, sólidas e
inorgánicos.
Habitualmente os
minerais non se atopan
illados na natureza, senón
formando rochas.

9. MINERAIS
Poden presentar impurezas que alteran as súas
características e denomínanse entón variedades.

10. PROPIEDADES DOS MINERAIS
A mineraloxía estuda as propiedades físicas e
químicas dos minerais.
As propiedades máis útiles para a súa
identificación son: densidade, dureza, exfoliación,
brillo, cor e raia.

11. DUREZA
É a resistencia que ofrece o mineral a ser raiado por outro mineral
ou por outro obxecto.
Xeso
2
Topacio
8
Ortosa
6
Diamante
10
Talco
1
Calcita
3
Apatito
5
Cuarzo
7
Corindón
9
Fluorita
4
Dureza Mineral Comentario
1 Talco Pódese raiar facilmente coa uña
2 Xeso Pódese raiar coa uña con máis dificultade
3 Calcita Pódese raiar cunha moeda de cobre
4 Fluorita Pódese raiar cun coitelo de aceiro
5 Apatito
Pódense raiar cun anaco de vidro
6 Ortosa
7 Cuarzo
Raian o vidro8 Topacio
9 Corindón
10 Diamante
O mineral máis duro coñecido, raiado só por
outro diamante .

12. EXFOLIACIÓN
É a resistencia que ofrece un mineral a romper ao ser golpeado ou
presionado, de forma que os fragmentos que se obteñen forman
figuras xeométricas.
Se rompe con facilidade é fráxil e se non é tenaz.
COBRE MICA

13. COR
É o tipo de luz que reflicte un mineral cando é
iluminado con luz branca.
XOFRE GALENA
MALAQUITA
AMATISTA

14. COR DA RAIA
É a cor do po que se produce ao raiar un mineral.
OROPIMENTE
PIRITA
CINABRIO
MALAQUITA
AZURITA
HEMATITE

15. BRILLO
Forma en que se reflicte a luz.
Pode ser:
Metálico
Non metálico: (vítreo, graxo, nacarado, resinoso,
terroso...).
PIRITA
CUARZO TALCO

16. MINERAIS CRISTALIZADOS E
AMORFOS
Presentan caras
planas con formas
xeométricas chamadas
cristais.
Non presentan caras
planas, teñen formas
irregulares.
Cristalizados Amorfos

17. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 O silicio e o osíxeno son os dous elementos máis
comúns na codia da Terra.
 Constribuyen máis do 90% da codia terrestre.
 Os minerais que conteñen unha combinación destes
dous elementos denomínanse SILICATOS.
Cuarzo: característico das rocas graníticas.

18. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 O silicio e o osíxeno son os dous elementos máis
comúns na codia da Terra.
 Constribuyen máis do 90% da codia terrestre.
 Os minerais que conteñen unha combinación destes
dous elementos denomínanse SILICATOS.
Cuarzo.
Feldespatos: forma parte de rocas como o granito e
basalto.

19. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 O silicio e o osíxeno son os dous elementos máis
comúns na codia da Terra.
 Constribuyen máis do 90% da codia terrestre.
 Os minerais que conteñen unha combinación destes
dous elementos denomínanse SILICATOS.
Cuarzo.
Feldespatos.
Micas: abundantes en granitos e xistos.
BIOTITA
MOSCOVITA

20. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 O silicio e o osíxeno son os dous elementos máis
comúns na codia da Terra.
 Constribuyen máis do 90% da codia terrestre.
 Os minerais que conteñen unha combinación destes
dous elementos denomínanse SILICATOS.
Cuarzo.
Feldespatos.
Micas
Minerais de arxila. CAOLINITA
ARXILA

21. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 O silicio e o osíxeno son os dous elementos máis
comúns na codia da Terra.
 Constribuyen máis do 90% da codia terrestre.
 Os minerais que conteñen unha combinación destes
dous elementos denomínanse SILICATOS.
Cuarzo.
Feldespatos.
Micas.
Minerais de arxila.
Olivino: característica de rocas volcánicas.
OLIVINO

22. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 NON SILICATADOS: Poden conter osíxeno, pero non
en combinación co silicio.
Elementos nativos
GRAFITO
COBRE

23. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 NON SILICATADOS: Poden conter osíxeno, pero
non en combinación co silicio.
Elementos nativos
Sulfuros GRAFITO
CINABRIO
GALENA

24. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 NON SILICATADOS: Poden conter osíxeno, pero non
en combinación co silicio.
Elementos nativos
Sulfuros
Sulfatos
GRAFITO
XESO

25. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 NON SILICATADOS: Poden conter osíxeno, pero non
en combinación co silicio.
Haluros
HALITA
FLUORITA

26. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 NON SILICATADOS: Poden conter osíxeno, pero
non en combinación co silicio.
Haluros
Óxidos
HALITA
FLUORITA
LIMONITA

27. CLASIFICACIÓN DOS MINERAIS
 NON SILICATADOS: Poden conter osíxeno, pero
non en combinación co silicio.
Haluros
Óxidos
Carbonatos
FLUORITA
LIMONITA
ARAGONITO
MALAQUITA

28. AS ROCHAS
Unha rocha é un agregado de minerais que se formaron
durante un proceso xeolóxico.
Existen rochas formadas por un só mineral,
monominerais, e outras constituídas por diversos
minerais.
Clasifícanse en tres grandes grupos: sedimentarias,
magmáticas e metamórficas.
CUARCITA
GRANITO

29. ROCHAS SEDIMENTARIAS
Fórmanse por acumulación de
anacos de diferentes minerais e
rochas.
Unha vez acumulados prodúcense
dous procesos:
Compactación. Ao irse
colocando uns materiais sobre
outros, o peso fai que os minerais se
encaixen entre si e que se elimine a
auga e o aire que hai entre eles.
Cementación. Pouco a pouco os
materiais quedan adheridos uns a
outros, como se se unisen cun
pegamento.

30. ROCHAS SEDIMENTARIAS:
DETRÍTICAS
Conglomerado.

31. ROCHAS SEDIMENTARIAS:
DETRÍTICAS
Conglomerado.
Arenita.

32. ROCHAS SEDIMENTARIAS:
DETRÍTICAS
Conglomerado.
Arenita.
Arxila

33. ROCHAS SEDIMENTARIAS:
CALCARIAS
Están formadas polo mineral calcita.
CALCARIA BIOCLÁSTICA TRAVERTINO

34. ROCHAS SEDIMENTARIAS:
EVAPORÍTICAS
Fórmanse en lugares onde o clima é seco e caloroso
e ademais hai auga salgada.
XESO
SAL

35. ROCHAS SEDIMENTARIAS:
ORGÁNICAS
Carbón. Fórmase pola
acumulación de materia
vexetal.
Petróleo. Fórmase por
acumulación de materia
orgánica procedentes do
plancto mariño.
CARBÓN
PETRÓLEO

36. ROCHAS ÍGNEAS OU MAGMÁTICAS
As rochas magmáticas, ou ígneas, son as que se
forman a partir dun magma que se xera no interior
da Terra.
Clasifícanse en dous grandes grupos: as rochas
plutónicas e as rochas volcánicas.

37. ROCHAS ÍGNEAS OU MAGMÁTICAS
As rochas plutónicas fórmanse lentamente a gran
profundidade no interior da Terra.
GRANITO
(formado por feldespatos,
mica e cuarzo)
SIENITA (sen cuarzo)
PEGMATITA
(con cristais de gran tamaño)

38. ROCHAS ÍGNEAS OU MAGMÁTICAS
As rochas volcánicas fórmanse ao solidificarse
rapidamente lava expulsada polos volcáns.
BASALTO
(pesado, duro, pode
presentar olivino e tamén
buratos)
PUMITA
(espuma de lava,
esponxoso, pesa pouco)
OBSIDIANA
(semellante a un
fragmento de vidro)

39. ROCHAS METAMÓRFICAS
As rochas metamórficas
proceden da transformación
doutras rocas. O proceso que as
xera denomínase
metamorfismo.
Este proceso prodúcese por un
aumento da presión que
exercen outras rocas, da
temperatura ou por ambos os
factores.

40. ROCHAS METAMÓRFICAS
XISTO
(abundante mica e láminas
deformadas)
GNEIS
(bandeado irregular)
LOUSA
(certo brillo pola mica e
de fácil exfoliación)

41. ROCHAS METAMÓRFICAS
CUARCITA
(dura e resistente, non reacciona
con ácidos)
MÁRMORE
(reacciona con ácidos)

42. UTILIDADE DOS MINERAIS
Deles obtéñense materias primas para a industria e a construción,
así como recursos enerxéticos.
Obter metais: o chumbo obtense da galena; o cinc, da blenda; o mercurio,
do cinabrio; o ferro da hematita e a magnetita, etc.
Industrias cerámicas. Os minerais de arxila úsanse para fabricar cerámicas,
louzas, ladrillos, azulexos, etc.
Elaborar materiais. O xeso na construción; a calcita úsase para fabricar
cemento; o cuarzo, para fabricar vidro, etc.
A xoiaría. Hai minerais que se usan en xoiaría, coma o ouro, a prata, o
platino, o diamante, o rubí, a esmeralda ou o zafiro.
Os recursos minerais son finitos e non renovables.

43. USO DAS ROCHAS
Materiais de construción:
Cemento. Obtense de calcarias e arxilas.
Xeso e escaiola. Obtéñense da rocha xeso.
Materiais cerámicos. Obtéñense das arxilas.
Usos ornamentais. Para facer esculturas, mesas,
mobiliario urbano, encimeiras, etc. Moi apreciado o mármore.
Recipientes. Vaixelas, fontes, etc., modélanse con arxila
Combustibles. O carbón, o petróleo e os seus derivados
úsanse como fonte de enerxía.
Industria química. Para a elaboración de plásticos,
pinturas, fertilizantes, fibras sintéticas e outros produtos
obtidos do petróleo.

44. OBTENCIÓN DE MINERAIS E
ROCHAS
Denomínanse Xacementos minerais aos lugares onde se atopan
minerais aproveitables.
Existen distintos tipos de explotacións:
EXPLOTACIÓN A CEO ABERTO MINA GRAVEIRA

45. IMPACTO AMBIENTAL DE
EXPLOTACIÓNS MINEIRAS
Contaminación de regatos e
ríos.
Ruídos e contaminación do aire
e do solo.
Destrución da cuberta vexetal.
Formación de entulleiras.

46. IMPACTO AMBIENTAL DE
EXPLOTACIÓNS MINEIRAS
Medidas preventivas
Evitar un impacto
ambiental negativo.
Medidas paliativas
Minimizar os danos
Medidas correctoras
Devolver o medio natural
á situación inicial.

47. IMPACTO AMBIENTAL DE
EXPLOTACIÓNS MINEIRAS
Medidas previas
Estudo impacto ambiental.
Proxecto de explotación.
Medidas paliativas
Insonorización equipos.
Instalación de filtros en
chemineas.
Medidas correctoras
Evacuación de balsas de lodos.
Mobilización de terras.
Reforestación.

48. Rochas de galicia
Granitos prehercínicos xeralmente orientados
Granodioritas precoces
Granodioritas tardihercínicas
Granito hercínico de dous micas
Gabros
Rocas metamórficas básicas (anfibolitas,
serpentinas, granulitas...)
Gneis “ Ollo de sapo"
Rocas metamórficas acedas (cuarcitas, lousas,
xistos...)
Rocas calizas
Depósitos sedimentarios recentes