οκ

1. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 18
Νηθεθόξνπ Άλλα
Σκήκα Α3

2. ΟΙ ΑΓΙΕ΢ ΕΙΚΟΝΕ΢, ΕΚΦΡΑ΢Η ΣΗ΢
ΠΙ΢ΣΗ΢


3. Α) Ζ Αλαζηεισζε ησλ
εηθνλσλ

 Μπαίλνληαο ζ' έλα λαό καδί κε ην θεξί πνπ αλάβνπκε,
πξνζθπλνύκε θαη ηηο άγηεο εηθόλεο. Δίλαη απαξαίηεηεο ζηε
ζεία ιαηξεία, γηαηί παξηζηάλνπλ ηα πξόζσπα ηεο νπξάληαο
Δθθιεζίαο. Ο πηζηόο ηηο έρεη θαη ζην εηθνλνζηάζη ηνπ
ζπηηηνύ ηνπ.

4. 
 ΢ηα βπδαληηλά ρξόληα, επί Ηζαύξσλ, ε ζέζε ησλ εηθόλσλ
ζηε ιαηξεία θαη ζηε δσή ησλ ρξηζηηαλώλ ακθηζβεηήζεθε.
Ο πόιεκνο πνπ μέζπαζε ελαληίνλ ηνπο είλαη γλσζηόο κε
ην όλνκα εηθνλνκαρία θαη θξάηεζε πάλσ από εθαηό
ρξόληα. Δπηθξάηεζε ηειηθά ε πίζηε ηεο Δθθιεζίαο, όπσο
ηε δηαηύπσζε, επί Δηξήλεο ηεο Αζελαίαο, ε Ε'
Οηθνπκεληθή ΢ύλνδνο (787), ε νπνία όξηζε θαη ηελ
ηηκεηηθή πξνζθύλεζε ησλ εηθόλσλ. Αξγόηεξα επί Λένληα
Δ' ηνλ Αξκέληνπ ε εηθνλνκαρία πξνθάιεζε θαη πάιη
πξνβιήκαηα. Σόηε, ε Σνπηθή ΢ύλνδνο ηνλ 843 επί
Θενδώξαο αλαζηήισζε νξηζηηθά ηηο εηθόλεο.

5. 
 Ζ Δθθιεζία καο γηνξηάδεη ηελ αλαζηήισζε ησλ εηθνλσλ
ηελ Α' Κπξηαθή ησλ Νεζηεηώλ, πνπ νλνκάδεηαη Κπξηαθή
ηεο Οξζνδνμίαο. ΢ηνπο λανύο γίλεηαη ιηηάλεπζε ησλ
εηθόλσλ θαη δηαβάδεηαη ην απόζπαζκα από ην «΢πλνδηθό
ηεο Οξζνδνμίαο». Φάιιεηαη αθόκε ην απνιπηίθην ,πνπ
ζπλδπάδεη ηελ εηθόλα ηνπ Κπξίνπ κε ηε ζσηήξηα ζάξθσζε
θαη ζηαύξσζή ηνπ.

6. ΑΗΣΗΑ ΣΖ΢
ΔΗΚΟΝΟΜΑΥΗΑ΢

 Παιαηόηεξα, νη ηζηνξηθνί ππνζηήξηδαλ πσο ηα αίηηα ηεο
εηθνλνκαρίαο ήηαλ κόλν πνιηηηθά θαη θνηλσληθά. ΢ήκεξα
επηθξαηεί ε νξζή άπνςε πσο ην θίλεκα ηεο εηθνλνκαρίαο
εθηόο από ηηο θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο ηνπ πηπρέο, πνπ
είλαη βέβαην όηη ππήξραλ θαη ην επεξέαζαλ, ήηαλ ζηελ
νπζία ηνπ έλα θίλεκα ζξεζθεπηηθό θαη πλεπκαηηθό, πνπ
θηλήζεθε γύξσ από ην Πξόζσπν ηνπ Υξηζηνύ. Σν
επηρείξεκα ησλ εηθνλνκάρσλ ήηαλ όηη ν Υξηζηόο σο Θεόο
δε δσγξαθίδεηαη. Ζ ζεόηεηα είλαη αζέαηε θαη ζπλεπώο
απεξίγξαπηε.

7. 

8. 

9. Αγηνγξάθνη κνλαρνί ζην Αγην Όξνο.

10. Β) Ζ ΒΑΘΤΣΔΡΖ ΔΝΝΟΗΑ
ΣΖ΢ ΔΗΚΟΝΑ΢

 Σα επηρεηξήκαηα ησλ εηθνλνκάρσλ αληέθξνπζαλ νη
νξζόδνμνη. ΢ηελ εηθόλα ηνπ Υξηζηνύ, απαληνύζαλ, δε
δσγξαθίδνπκε νύηε ηε ζεία αιιά θαη νύηε ηελ αλζξώπηλε
θύζε. Αλαπαξηζηάλνπκε ην ζαξθσκέλν Λόγν, θαη κε ηνλ
ηξόπν απηό πξνζθπλνύκε ην πξόζσπν ηνπ, ζην νπνίν
όκσο νη δύν θύζεηο είλαη αρώξηζηα ελσκέλεο. Σν δείρλνπλ
θαη ηα νλόκαηα πνπ γξάθνληαη ζηελ εηθόλα. Σν «Ηεζνύο
Υξηζηόο» ππνδειώλεη πσο είλαη άλζξσπνο θαη ην
άιιν, (=απηόο πνπ ππάξρεη αηώληα) πσο είλαη
Θεόο, δειαδή ν Ηεζνύο Υξηζηόο είλαη ζεάλζξσπνο.

11. 
 Οη εηθόλεο δελ είλαη ζαλ ηηο θσηνγξαθίεο. Γελ είλαη ε
θπζηθή απεηθόληζε ησλ πξνζώπσλ πνπ εηθνλίδνληαη. Γη'
απηό παξαηεξνύκε όηη γηα ηνλ ίδην άγην ή γηα ην Υξηζηό
ππάξρνπλ δηαθνξεηηθέο απεηθνλίζεηο. Σν ίδην ζπκβαίλεη
θαη κε ηα θηίξηα ή ην ηνπίν. Μπνξεί λα ππάξρνπλ κεξηθά
ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία, πνπ δείρλνπλ γηα πνην
εηθνληδόκελν πξόζσπν πξόθεηηαη, γηα πνην ηόπν ή επνρή.
Σα πξόζσπα θαλεξώλνπλ κηα "κπζηηθή"
πξαγκαηηθόηεηα, ηε δόμα ηνπ νπξαλνύ. Γη' απηό ε εηθόλα
κνηάδεη κε ην πξσηόηππν, αιιά θαη δηαθέξεη από απηό.

12. 
 Δπνκέλσο, νηαλ πξνζθπλνύκε ηηο άγηεο εηθόλεο, ε ηηκή δελ
απεπζύλεηαη ζην πιηθό από ην νπνίν είλαη
θαηαζθεπαζκέλεο, αιιά, όπσο έγξαςε ν Μ.
Βαζίιεηνο, «πξόο ηό πξσηόηππνλ δηαβαίλεη». Απηό ην
πξσηόηππν, δει. ην εηθνληδόκελν πξόζσπν, είλαη
ππαξθηό, ζε αληίζεζε κε ην είδσιν θαη ην μόαλν, όπνπ ην
πξσηόηππν είλαη θαληαζηηθό θαη αλύπαξθην.
Όκσο, ζύκθσλα κε ηελ νξζόδνμε πίζηε θαη ε ύιε
αγηάδεηαη θαη παίξλεη ηελ ελέξγεηα θαη ηε ράξε ηνπ
Θενύ, (όπσο ν ΢ηαπξόο ηνπ Υξηζηνύ, ην λεξό ηνπ
Αγηαζκνύ θ.ά).

13. Γ) Ζ ΔΗΚΟΝΑ ΢ΣΖΝ
ΟΡΘΟΓΟΞΖ ΠΑΡΑΓΟ΢Ζ.

 Οη παξαζηάζεηο ησλ
εηθόλσλ ζηελ αξρή ήηαλ
απιέο, άηερλεο, ζπκβνιηθέ
ο. Αξγόηεξα
πινπηίδνληαη, ηζηνξνύλ
θαη αθεγνύληαη ηε δσή
ηνπ Κπξίνπ, ηεο
Θενηόθνπ, ησλ
αγίσλ, εθθξάδνπλ ηηο
αιήζεηεο ηεο
Δθθιεζίαο, γίλνληαη
ηέρλε.

14. 
 Οη εηθόλεο είλαη έλαο
αδαπάλεηνο πλεπκαηηθόο
ζεζαπξόο ηεο Δθθιεζίαο.
΢ηε κνλή ηνπ ΢ηλά θαη
ζηηο κνλέο ηνπ Αγίνπ
Όξνπο, βξίζθνληαη νη πην
πνιιέο. Αιιά θαη ζε
πνιιά κέξε ηεο παηξίδαο
καο ππάξρνπλ λανί κε
αμηόινγεο εηθόλεο θαη
κάιηζηα ζαπκαηνπξγέο.