Η επικοινωνία στο Βυζάντιο (ιστορία ε' δημοτικού - γλώσσα στ' ενότητα 9 κατασκευές)

Η επικοινωνία στο Βυζάντιο
Λέων ο Μαθηματικός (ή
Φιλόσοφος)
Ωρονόμιο
η τάξη μας -
www.classroompalette.weebly.com

Φρυκτωρίες
• Συστηματική μέθοδος μετάδοσης
προσυμφωνημένων μηνυμάτων
με χρήση φωτιάς.
• Η λέξη φρυκτωρία είναι σύνθετη
και αποτελείται από τη λέξη
«φρυκτος» (πυρσός) και «ώρα»
(φροντίδα)

• Σύμφωνα με τον Αισχύλο, όταν το
1184 π.Χ καταλαμβάνεται η Τροία, ο
βασιλιάς των Μυκηνών Αγαμέμνων
πληροφορεί τη σύζυγό του
Κλυταιμνήστρα με δίκτυο από φωτιές
με την παρακάτω σειρά:
• Τροία- Ίδη – Έρμαιο Λήμνου – Άθως
Αγίου Όρους – Μάκιστο Εύβοιας –
Μεσσάπιο Βοιωτίας – Κιθαιρώνας –
Αιγίπλαγκτο –Αραχναίο – Παλάτι
Μυκηνώνη τάξη μας -

• Η απόσταση που καλύφθηκε υπερβαίνει
τα 600 χμ.
• Είναι το πρώτο και αρχαιότερο
οργανωμένο δίκτυο επικοινωνίας για το
οποίο υπάρχει γραπτή μαρτυρία.
• Στην περίοδο της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας έχουμε τις
καμινοβιγλατορίες και το Ωρονόμιο του
Λέοντα του Φιλοσόφου.

Στα βυζαντινά χρόνια…
• Στη βυζαντινή περίοδο, χωρίς να γνωρίζουμε
πότε ακριβώς και κάτω από ποιες συνθήκες, η
ονομασία φρυκτωρίες (ή φρυκτώρια)
εγκαταλείπεται και αντικαθίσταται από τη
λέξη καμινοβίγλα και καμινοβίγλια, καθώς
αναφέρει ο Νικηφόρος Φωκάς: «όπως ήνικα
κίνησις των εχθρών γένηται και οι βιγλάτορες
ταύτης αίσθωνται, δια των καμινοβιγλών και
ο στρατηγός των εξέλευσιν των εχθρών
προγιγνώσκει…».

• Η λέξη καμινοβίγλα εύκολα γίνεται
κατανοητό ότι είναι σύνθετη από τις
κάμινος (χώρος όπου καίγονται διάφορα
υλικά) και βίγλα (παρατηρητήριο),
λέξεις ελληνικές και οι δυο.
• Η καμινοβίγλα ήταν επομένως «οπτικό
παρατηρητήριο» και παραπέμπει σε
σταθμούς προειδοποίησης και
επιφυλακής.
•

• Επανδρώνονταν με τους
καμινοβιγλάτορες
• Αυτοί είχαν ως σκοπό να
ειδοποιούν το στρατηγό αλλά
και τον άμαχο πληθυσμό των
απειλούμενων περιοχών για
επικείμενη εχθρική επίθεση.

Περιγραφή καμινοβίγλας
• «Ήταν τριώροφος, περιτριγυρισμένος με τείχος
περιφέρειας 200 μέτρων περίπου και δίδυμος όπως και
τώρα φαίνεται. Στο αριστερό τμήμα του είχε στην
κορφή του σκεπασμένες επάλξεις – παρατηρητήρια
στους κάτω ορόφους του αίθουσες διαμονής
της φρουράς. Με το δεξιό τμήμα του επικοινωνούσε με
γέφυρα. Από τα παράθυρα του κυρίως «φρυκτωρίου–
καμινοβιγλατορίου» ανταλλάσσονταν τα φωτεινά
σήματα με την Ανδριανούπολη, την Πόλη κλπ. Είχαν
μάλιστα και εντοιχισμένους και
πήλινους «τηλεφωναγωγούς» για να επικοινωνούν
άμεσα και ευκολότερα οι φρυκτωροί – παρατηρητές με
τους διοικητές τους και να τους προειδοποιούν για
εχθρικές επιδρομές ή στα νησιά για συχνότερες
πειρατικές».
(Για τον πύργο του Πυθίου της Θράκης, Ιστορία της
Επικοινωνίας)

Πύργος Πυθίου Θράκης

Πύργος Πυθίου Θράκης
η τάξη μας - www.classroompalette.weebly.com

Ωρονόμιο
• Τα έτη 829-842 μ. Χ. ο Λέων ο
Μαθηματικός ή Φιλόσοφος
δημιούργησε το <<Ωρονόμιο>>,
σύστημα συγχρονισμένο με
μηχανικά ρολόγια υποδιαιρεμένα
σε αντίστοιχες ώρες και
συνδυασμένα με αριθμογραφικό
κώδικα των πιο σημαντικών
ειδήσεων.

Ωρονόμιο
• Ο Λέων κατασκεύασε δύο τέλεια συγχρονισμένα
ρολόγια. Το ένα το τοποθέτησε στο φρούριο Λούλο στα
ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας και το άλλο στον
Φάρο, στην Κωνσταντινούπολη. Ανάμεσα στα δύο
ρολόγια υπήρχε μια σειρά από εφτά φρυκτωρίες τις
οποίες τις έκτισε στις ψηλότερες κορυφές των οροσειρών
που μεσολαβούσαν μεταξύ των δύο πόλεων
(Κωνσταντινούπολη και Ταρσός Κιλικίας), ώστε η φωτιά
τους να είναι ορατή από πολλά χιλιόμετρα μακριά.
• Όλο αυτό το σύστημα ήταν ένας οπτικός τηλέγραφος,
με τον οποίο μπορούσαν να μεταδώσουν δώδεκα
διαφορετικά μηνύματα τα οποία αντιστοιχούσαν σε
κάθε ώρα του ρολογιού.

Ωρονόμιο

Πώς λειτουργούσε το Ωρονόμιο;
• Το σύστημα μετέδιδε δώδεκα
διαφορετικά μηνύματα (όπως επιδρομή,
νίκη ή ήττα, υποχώρηση του εχθρού,
πυρκαγιά, σεισμό ή πλημμύρα κ.α.).
Αυτό ήταν δυνατό χάρη σε δύο τέλεια
συγχρονισμένα μηχανικά ρολόγια,
τοποθετημένα στα δύο άκρα της
φρυκτωρικής αλυσίδας, που
λειτουργούσαν με βάση μία διαίρεση
της ημέρας σε σταθερές ώρες με
αντίστοιχα συμφωνημένα 12
μηνύματα.

• Σε κάθε ώρα αντιστοιχούσε και ένα
μήνυμα, δηλαδή πυρκαγιά,
επιδρομή, κήρυξη πολέμου κ.α.
Όταν ένα από τα γεγονότα αυτά
συνέβαινε άναβε η πρώτη φωτιά
της αλυσίδας ακριβώς την ώρα που
σύμφωνα με το ρολόι
αντιστοιχούσε το μήνυμα που
έπρεπε να μεταδοθεί

• Σε περίπτωση επιδρομής των Αράβων οι παρατηρητές
του Λούλου περίμεναν να δείξει το ωρολόγιό τους την
Πρώτη ώρα για να ανάψουν την φρυκτωρία και να
δώσουν το σύνθημα στους επόμενους ορεινούς
σταθμούς, οι οποίοι ήταν κατά σειρά ο Αργαίος, ο
Ίσαμος (ή Σάμος), ο Αιγιαλός (ή Αίγιλον), ο Μάμας (ή
Όλυμπος), ο Κύριζος (ή Κίρκος), ο Μώκιλος (ή Μούκιλος),
το όρος του Αγίου Αυξεντίου (ή Σκοπός) και τέλος ο
Φάρος του παλατιού.
• Έτσι με αυτόν τον τρόπο ο αυτοκράτορας και το
επιτελείο του στην Κωνσταντινούπολη μπορούσε να
πληροφορηθεί για το τι συνέβαινε στα σύνορα της
αυτοκρατορίας από μία έως το πολύ έντεκα ώρες !!!

Η επικοινωνία στο Βυζάντιο (ιστορία ε' δημοτικού - γλώσσα στ' ενότητα 9 κατασκευές)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from Eleni Ikon.

More from Eleni Ikon. (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Η επικοινωνία στο Βυζάντιο (ιστορία ε' δημοτικού - γλώσσα στ' ενότητα 9 κατασκευές)