Παρουσίαση των αγώνων με τους Άραβες και τους Βούλγαρους κατά το 10ο αιώνα και τις αρχές του 11ου αιώνα, όπου το Βυζάντιο ανακτά μεγάλη δύναμη και έκταση.

1. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ
ΕΠΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1

2. ΑΓΩΝΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΡΑΒΕΣ
Ο Ρωμανός Α’
Λακαπηνός ήταν
αρμενικής καταγωγής,
αυτοκράτορας του
Βυζαντίου, στα έτη 920
με 944.
• Αρχίζει η αντεπίθεση εναντίον των Αράβων
Ο στρατηγός Ιωάννης
Κουρκούας κατέλαβε
την Έδεσσα της
Συρίας (944)
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

3. ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ - ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ
• Νικηφόρος Φωκάς (963-969)
• Ιωάννης Τζιμισκής (969-976)
• Βασίλειος Β’ (976-1025)
Μικρογραφία από χειρόγραφο ψαλτήρι του 11ου αι.
(Βενετία, Μαρκιανή Βιβλιοθήκη).
Αντιπροσωπεύουν τον τύπο
του στρατηγού – αυτοκράτορα
Οργάνωσαν εκστρατείες για
να ανακτήσουν όλα τα παλαιά
ρωμαϊκά εδάφη στην Εγγύς
Ανατολή
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3

4. Κρήτη (961)
Κύπρος (965)
Πόλεις της
Κιλικίας
τμήματα της
Συρίας και της
Παλαιστίνης
ΕΔΑΦΗ ΠΟΥΑΝΑΚΤΗΘΗΚΑΝ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4

5. ΑΓΩΝΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ
Ο Συμεών Α’ ο
Βούλγαρος (893-927),
ελληνομαθής και
φιλόδοξος, προσπάθησε
να δημιουργήσει μία
βουλγαροβυζαντινή
αυτοκρατορία στη θέση της
βυζαντινής.
Αυτοτιτλοφορήθηκε
βασιλεύς Βουλγάρων και
Ρωμαίων.
Πολιόρκησε την
Κωνσταντινούπολη.
Ο θάνατός του ματαίωσε
τις φιλοδοξίες του
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 5

6. ΑΓΩΝΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ
Ο Πέτρος Α’ (927-969)
διάδοχος του Συμεών
συνήψε με το Βυζάντιο
συνθήκη ειρήνης και
παντρεύτηκε τη Μαρία,
ανιψιά του Ρωμανού
Λακαπηνού.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 6

7. ΑΓΩΝΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ
Ο τσάρος Σαμουήλ ιδρύει
το νέο Βουλγαρικό κράτος
με επίκεντρο την περιοχή
της Αχρίδας
Εγκαινιάζεται μία
μακρόχρονη και δύσκολη
περίοδος πολέμων μεταξύ
των Βυζαντινών και των
Βούλγαρων.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7

8.  Ο πόλεμος τερματίστηκε με
τις νικηφόρες μάχες του
Βασιλείου Β’ και τη συντριβή
των Βούλγαρων στις μάχες
• του Σπερχειού (997)
• του Κλειδίου (1014)
 Η Βουλγαρία υποτάχθηκε
πλήρως στο Βυζάντιο το
1018 και οργανώθηκε σε δύο
θέματα.
 Τα σύνορα του Βυζαντίου
έφτασαν πάλι στον ποταμό
Δούναβη.
ΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ
Η νίκη των Βυζαντινών κατά των Βουλγάρων
(πάνω) και ο θάνατος του Σαμουήλ της Βουλγαρίας
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 8

9. Ο Νικηφόρος Ουρανός κατατροπώνει τους Βούλγαρους
στη μάχη του Σπερχειού
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 9

10. Στη μάχη του Κλειδίου, ο βουλγαρικός στρατός υπέστη βαριές απώλειες, και
αυτό ήταν αποφασιστικός παράγοντας για την τελική νίκη του Βυζαντίου στον
πόλεμο.
Οι περισσότεροι από τους διοικητές αποφάσισαν να παραδοθούν εθελοντικά
στον Βασίλειο Β΄
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 10

11. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 11

12. Βυζαντινή εποποιία και οικονομία
Ο Ιωάννης Τζιμισκής δεν μπόρεσε να κατακτήσει τα Εκβάτανα (Σημ.: εδώ τη
Βαγδάτη), αλλά έλαβε δώρα από τους Μουσουλμάνους αξίας τριών εκατομμυρίων
χρυσών και αργυρών νομισμάτων• όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη,
τέλεσε μεγάλο θρίαμβο, στη διάρκεια του οποίου χρυσάφι, ασήμι, μπαχαρικά και
μεταξωτά ενδύματα παρέλασαν μπροστά στα έκθαμβα μάτια των κατοίκων σε μια
θριαμβική πομπή (προέλευσις) προς την αγορά (forum)
(Βλ. Λέων Διάκονος, Ιστοριαι, έκδ. C. B. Hase, Βόννη 1828, 162-163).
Ο Βασίλειος Β', πεθαίνοντας, άφησε τα ταμεία τόσο γεμάτα, ώστε να
εντυπωσιαστεί όχι μόνο ο Ψελλός αλλά και οι Μουσουλμάνοι. Αραβική πηγή του
ύστερου 11ου αι. μας πληροφορεί ότι ο Βασίλειος [...] άφησε 10.000 καντάρια
χρυσών νομισμάτων (=72.000 χρυσά νομίσματα) και μαργαριτάρια αξίας 54
εκατομ. δηναρίων. Ο Ψελλός αναφέρει 200.000 τάλαντα ή λίτρες χρυσού σε
μετρητά, δηλαδή 14.4 εκατομμύρια χρυσά νομίσματα.
Α. E. Laiou, The Economic History of Byzantium [=Dumbarton Oaks Studies 39], Washington D. C. 2002,
715.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 12

13. • Ευνοήθηκε η άνθηση της οικονομίας εξαιτίας των
κατακτήσεων του βυζαντινού στρατού και της επέκταση των
βυζαντινών συνόρων.
• Προστέθηκαν στο κράτος νέα εδάφη, παραγωγικό δυναμικό
και έσοδα.
• Η διακοπή των αραβικών επιδρομών επέτρεψε την ειρηνική
καλλιέργεια της γης.
• Πολλαπλασιάστηκαν η παραγωγή και τα νομισματικά
αποθέματα του κράτους.
• Ευμάρεια και χλιδή.
• Ενισχύεται το διεθνές κύρος της αυτοκρατορίας και γεννιέται
αίσθημα αυτοπεποίθησης και περηφάνιας στους υπηκόους.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 13

14. Το βυζαντινό κράτος κατά το θάνατο του Βασιλείου Β’ (1025) 14

15. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15